Yükleme ve düzenleme formu (İngilizce: Load and Trim Sheet), havacılıkta kullanılan, hava araçlarının yükleme işlemlerinin ve denge ayarlarının gösterildiği kıymetli . Load and trim sheet, load ve trim olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Her havayolunun kendi L&T sheeti olabileceği gibi, hizmet alınan firmasının L&T sheetleri de kullanılabilir.
Bu dokümanın hazırlanmasındaki öncelikli amaç, hava aracı operatörü yahut pilotuna; "center of gravity" olarak tabir edilen "hava aracının ağırlık merkezini" rakam olarak deklare etmek, bununla birlikte uçak içerisindeki yolcu, bagaj, kargo vd. yüklerin dağılımlarını resmî olarak bildirmektir. Yükleme ve Düzenleme formunun uçuş öncesinde hazırlanması, başlıca iki nedene bağlı olarak zorunluluk ihtiva eder. Bunlar;
- Her uçak tipinin kendisine münhasır olarak motor, iniş takımı ve genel gövdesi itibarıyla yapısal anlamda kaldırabileceği maksimum ağırlık hadleri vardır. Söz konusu limitler uçak üreticisi firma mühendislerince belirlenir ve bu limitlere riayet etmek gerekir. Yükleme Ve Düzenleme Formu, belirlenen sınırların aşılıp aşılmadığını yahut aşıldıysa ağırlık bazında ne kadar aşıldığını anlamak ve tespit etmek için kullanılır.
- Bagaj, Kargo, Yakıt ve Yolcu dağılımı, uçağın havada doğrusal bir düzlemde ve dengede kalabilmesi için makul şekilde dağıtılmış olmalıdır. Yükleme ve Düzenleme Formu bu dağılımı ortaya koyduğundan, herhangi bir dengesizlik söz konusu olduğunda formdaki veriler dikkate alınarak gerekli düzenlemeler yapılabilir. Bu husus uçuş güvenliği için çok büyük önem arz eder.
Yükleme Ve Düzenleme Formu, ticari taşımacılık yapan sivil hava ulaşım araçlarında, askeri, kargo ve özel iş jetlerinde yer hizmetleri görevlisi yahut kokpit ekibi tarafından hazırlanır. Load And Trim Sheet veya Türkçesiyle Yükleme ve Düzenleme Formu, Yükleme ve Düzenleme (Tarama) olmak üzere iki ana bölümden oluşur.
Load (yükleme) bölümü
Uçağın yükleme işlemlerinin gösterildiği kısımdır. Karşı meydana gönderilen LDM (Load Distribution Message/ yük dağılım mesajı) mesajını içerir. Uçağın denge hesabı için gerekli ağırlıkları ve yük dağılımını sayısal olarak bu bölümde planlanır ve gösterilir.
Uçağın kuru operasyonel ağırlığı(DOW), maksimum kalkış ağırlığı(MTOW), maksimum sıfır yakıt ağırlığı(MZFW) ve maksimum iniş ağırlığı (MLAW), aldığı kalkış yakıtı (TOF), havada yakacağı yakıt (Trip Fuel), yolcu sayısı,deadload (bagaj sayısı ve ağırlığı, kargo, EIC, posta ağırlıkları) ile işlemler yapılarak önceden planlanan yükleme planına (pre-loading) uygun olarak yerleştirilmesi yapılır.
Hazırlanışı
Yükleme bölümüne ilk olarak LDM mesajı ile başlanır. Daha sonra uçağın kuru yük ağırlığına kalkış yakıt ağırlığı eklenerek uçağın operasyon ağırlığı (OW) saptanır. Uçağın maksimum değerlerinde yapılan işlemler sonucunda çıkan en düşük değer uçağın maksimum ağırlık noktası kabul edilerek yükleme işlemlerine başlanır. Yolcu sayılarının tahmini yolcu ağırlığı ile çarpılması ile bulunan toplam yolcu ağırlığı, deadload ve kuru operasyonel ağırlığın toplanması ile uçağın sıfır yakıt ağırlığına ulaşılır (ZFW). Ulaşılan kuru operasyonel ağırlığa kalkış yakıt ağırlığı (TOF) eklenir ve uçağın kalkış ağırlığına (TOW) ulaşılır. Uçağın kalkış ağırlığından havada yakacağı yakıtın çıkarılmasıyla uçağın iniş ağırlığına ulaşılır. (LAW) Bu değerlerin kabul edilen maksimum değerin altında olması gerekir. Aksi halde uçak aşırı yüklenmiş (overload) demektir. Aşırı yükleme durumunda uçağın ambarındaki fazla ağırlıklar indirilir ve daha sonraki uçuşta geri getirilmek üzere havalimanında bırakılır.
Uçağın ambarlarında taşınan yüklerin hangi ambarda kaç kilo olduğu yine yükleme kağıdında gösterilir. Uçuş ile ilgili temel bilgiler kaptana gösterilmek üzere SI kısmına not edilir. (Uçağın havada kalabileceği maksimum süre vs.) LMC (Last minute change/ son dakika değişikliği) hanesi yine load kısmında yer alır.
Trim (düzenleme) bölümü
Trim bölümü uçağın havada dengesinin sağlandığı bölümdür. Burada yapılan işlemler ile uçağın denge noktası (Center of Gravity) hesaplanır. Denge noktasının, uçağın mac (main aerodynamic chord/ ana aerodinamik akoru) değerlenin güvenli sayıldığı noktalar arasında olması istenir.
Hazırlanışı
Öncelikle uçağın kuru operasyon indeksi gerekli kutucuğa girilir. Bu indeks tüm hesapların başlayacağı noktadır. Daha sonra deadloadın yüklendiği ambarların ağırlıklar ve yolcu dağılımları (passenger section) ilgili kutucuklara yazılır. İndeksten başlayarak kağıttaki verilerin yardımı ile yukarıdan aşağıya çizgiler çekilerek uçağın denge noktası hesaplanır.
Her ne kadar kalem ve matbu evrak kullanılarak söz konusu dokümanın elde edilmesi mümkün olsa da, bu yöntemde hata payının yüksek olması nedeniyle, hava yolu şirketleri ve yer hizmetleri şirketleri söz konusu dokümanı bilgisayar programları vasıtasıyla üretmeyi tercih etmekte, bu yöntemi daha sağlıklı bulmaktadırlar.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ a b Çelebi Hava Servisi, Harekat/ Apron Hizmetleri Eğitim Kitabı
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yukleme ve duzenleme formu Ingilizce Load and Trim Sheet havacilikta kullanilan hava araclarinin yukleme islemlerinin ve denge ayarlarinin gosterildigi kiymetli Load and trim sheet load ve trim olmak uzere iki bolumden olusmaktadir Her havayolunun kendi L amp T sheeti olabilecegi gibi hizmet alinan firmasinin L amp T sheetleri de kullanilabilir Bu dokumanin hazirlanmasindaki oncelikli amac hava araci operatoru yahut pilotuna center of gravity olarak tabir edilen hava aracinin agirlik merkezini rakam olarak deklare etmek bununla birlikte ucak icerisindeki yolcu bagaj kargo vd yuklerin dagilimlarini resmi olarak bildirmektir Yukleme ve Duzenleme formunun ucus oncesinde hazirlanmasi baslica iki nedene bagli olarak zorunluluk ihtiva eder Bunlar Her ucak tipinin kendisine munhasir olarak motor inis takimi ve genel govdesi itibariyla yapisal anlamda kaldirabilecegi maksimum agirlik hadleri vardir Soz konusu limitler ucak ureticisi firma muhendislerince belirlenir ve bu limitlere riayet etmek gerekir Yukleme Ve Duzenleme Formu belirlenen sinirlarin asilip asilmadigini yahut asildiysa agirlik bazinda ne kadar asildigini anlamak ve tespit etmek icin kullanilir Bagaj Kargo Yakit ve Yolcu dagilimi ucagin havada dogrusal bir duzlemde ve dengede kalabilmesi icin makul sekilde dagitilmis olmalidir Yukleme ve Duzenleme Formu bu dagilimi ortaya koydugundan herhangi bir dengesizlik soz konusu oldugunda formdaki veriler dikkate alinarak gerekli duzenlemeler yapilabilir Bu husus ucus guvenligi icin cok buyuk onem arz eder Yukleme Ve Duzenleme Formu ticari tasimacilik yapan sivil hava ulasim araclarinda askeri kargo ve ozel is jetlerinde yer hizmetleri gorevlisi yahut kokpit ekibi tarafindan hazirlanir Load And Trim Sheet veya Turkcesiyle Yukleme ve Duzenleme Formu Yukleme ve Duzenleme Tarama olmak uzere iki ana bolumden olusur Load yukleme bolumuAtlasglobal A321 211 Manuel Load and Trim Sheet Ornegi Ucagin yukleme islemlerinin gosterildigi kisimdir Karsi meydana gonderilen LDM Load Distribution Message yuk dagilim mesaji mesajini icerir Ucagin denge hesabi icin gerekli agirliklari ve yuk dagilimini sayisal olarak bu bolumde planlanir ve gosterilir Ucagin kuru operasyonel agirligi DOW maksimum kalkis agirligi MTOW maksimum sifir yakit agirligi MZFW ve maksimum inis agirligi MLAW aldigi kalkis yakiti TOF havada yakacagi yakit Trip Fuel yolcu sayisi deadload bagaj sayisi ve agirligi kargo EIC posta agirliklari ile islemler yapilarak onceden planlanan yukleme planina pre loading uygun olarak yerlestirilmesi yapilir Hazirlanisi Yukleme bolumune ilk olarak LDM mesaji ile baslanir Daha sonra ucagin kuru yuk agirligina kalkis yakit agirligi eklenerek ucagin operasyon agirligi OW saptanir Ucagin maksimum degerlerinde yapilan islemler sonucunda cikan en dusuk deger ucagin maksimum agirlik noktasi kabul edilerek yukleme islemlerine baslanir Yolcu sayilarinin tahmini yolcu agirligi ile carpilmasi ile bulunan toplam yolcu agirligi deadload ve kuru operasyonel agirligin toplanmasi ile ucagin sifir yakit agirligina ulasilir ZFW Ulasilan kuru operasyonel agirliga kalkis yakit agirligi TOF eklenir ve ucagin kalkis agirligina TOW ulasilir Ucagin kalkis agirligindan havada yakacagi yakitin cikarilmasiyla ucagin inis agirligina ulasilir LAW Bu degerlerin kabul edilen maksimum degerin altinda olmasi gerekir Aksi halde ucak asiri yuklenmis overload demektir Asiri yukleme durumunda ucagin ambarindaki fazla agirliklar indirilir ve daha sonraki ucusta geri getirilmek uzere havalimaninda birakilir Ucagin ambarlarinda tasinan yuklerin hangi ambarda kac kilo oldugu yine yukleme kagidinda gosterilir Ucus ile ilgili temel bilgiler kaptana gosterilmek uzere SI kismina not edilir Ucagin havada kalabilecegi maksimum sure vs LMC Last minute change son dakika degisikligi hanesi yine load kisminda yer alir Trim duzenleme bolumuTrim bolumu ucagin havada dengesinin saglandigi bolumdur Burada yapilan islemler ile ucagin denge noktasi Center of Gravity hesaplanir Denge noktasinin ucagin mac main aerodynamic chord ana aerodinamik akoru degerlenin guvenli sayildigi noktalar arasinda olmasi istenir Hazirlanisi Oncelikle ucagin kuru operasyon indeksi gerekli kutucuga girilir Bu indeks tum hesaplarin baslayacagi noktadir Daha sonra deadloadin yuklendigi ambarlarin agirliklar ve yolcu dagilimlari passenger section ilgili kutucuklara yazilir Indeksten baslayarak kagittaki verilerin yardimi ile yukaridan asagiya cizgiler cekilerek ucagin denge noktasi hesaplanir Her ne kadar kalem ve matbu evrak kullanilarak soz konusu dokumanin elde edilmesi mumkun olsa da bu yontemde hata payinin yuksek olmasi nedeniyle hava yolu sirketleri ve yer hizmetleri sirketleri soz konusu dokumani bilgisayar programlari vasitasiyla uretmeyi tercih etmekte bu yontemi daha saglikli bulmaktadirlar Kaynakca Arsivlenmis kopya 20 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2020 Arsivlenmis kopya PDF 19 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 19 Nisan 2020 Arsivlenmis kopya 20 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2020 Arsivlenmis kopya PDF 31 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 19 Nisan 2020 a b Celebi Hava Servisi Harekat Apron Hizmetleri Egitim Kitabi Arsivlenmis kopya 28 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2020 Arsivlenmis kopya 9 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2020 Arsivlenmis kopya 19 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2020