Emirû'l-Müminin el-Mütevekkil Alellah Rab'ül-Alemin İmam Yahya bin el-Mansur Bi'llah Muhammed Hamideddin (Arapça: يحيى محمد حميد الدين محمد المتوكل, 18 Haziran 1869 - 17 Şubat 1948), kısaca Yahya Muhammed Hamideddin ya da Osmanlı kaynaklarında geçtiği gibi İmam Yahya; Yemenli imam ve siyasetçi ve 1918-1948 arası Yemen Mütevekkilî Krallığı kralı ve kurucusu. Yemen'in büyük bölümünü ve bugünkü Suudi Arabistan'ın güney bölgesini 900 yılı aşkın bir süre yöneten Kasımî hanedanının Hamideddin kolundan dünyaya geldi. Babasının ölümünden sonra 4 Haziran 1904'te Yemen imamı olup Zeydi yönetimini tanımayan Osmanlı İmparatorluğu'na karşı çeşitli isyanlar düzenledi. 1911 yılında imzalanan Da'an Mukavelesi'nde tanınmasıyla Osmanlı'yla uyumlu bir politika yürütmeye başladı.I. Dünya Savaşı'nda tertiplenen Arap Ayaklanması'na katılmayarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldı. Savaşın Osmanlı'nın yenilgisiyle sonuçlanması ve Mondros Ateşkes Anlaşması hükümleri uyarınca Osmanlı Ordusunun Kasım 1918'de diğer Arap vilayetlerinden olduğu gibi Yemen'den de çekilmesi üzerine İmam Yahya 17 Kasım 1918'de San'a'ya girdi ve Yemen'in bağımsızlığını ilan etti. 30 Ekim 1918 tarihinde ise kendini Yemen Emiri ilan ederek Yemen Zeydi Emirliği'ni kurdu. Osmanlı Ordusu'nun bıraktığı ve silah tacirlerinden temin ettiği silahlar ile Birleşik Krallık'a karşı direndi. Kasımiler döneminden kalan Büyük Yemen idealini gerçekleştirmek isteyen Yahya Osmanlı ile Birleşik Krallık arasında belirlenen sınır olan Menekşe Hattı'nı tanımadığını ilan ederecek Aden Protektorası'na birçok baskın düzenledi. Bunun yanı sıra Asir Emirliği ve daha sonra Suudi Arabistan olacak Hicaz ve Necid Krallığı'yle karşı karşıya geldi. Asir Emirliği'nin İmam Yahya'nın baskılarına dayanamayıp Suudi Arabistan'ın himayesine girmesinin ardından Asir Emirliği'nin isyan edip başarısız olunca Yemen'e kaçmasıyla İbn Suud ile İmam Yahya arasında bir çatışma başladı. Bu çatışma 'na dönüştü ve sonucunda İmam Yahya yenilerek büyük bir otorite kaybına uğradı. Bu yenilgiden sonra izolasyonist bir politika izledi. II. Dünya Savaşı'nda tarafsız bir politika izledi ve herhangi bir agresif tutum sergilemedi. 17 Şubat 1948 tarihinde San'a yakınında damadı tarafından suikastle öldürüldü. İmam Yahya Yemen'i kasıp kavuran ve Yahudiler dahil olmak üzere halka acılar çektiren anarşi ve şiddet ortamına son vermeyi başarmıştır. Onun saltanatı döneminde Yahudiler nispeten elverişli koşullara sahiptiler. Fotoğraf çekinmeyi sevmediğinden hiçbir fotoğrafı bulunmamaktadır.
Allah'a Güvenen İmam Yahya Muhammed Hamideddin | |
---|---|
87. Yemen imamı | |
Görev süresi 4 Haziran 1904 - 17 Şubat 1948 | |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | Ahmed bin Yahya |
1. Yemen kralı | |
Görev süresi 30 Ekim 1918 - 17 Şubat 1948 | |
Yerine geldiği | makam kuruldu |
Yerine gelen | Ahmed bin Yahya |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 18 Haziran 1869 Sana'a,Vilâyet-i Yemen |
Ölüm | 17 Şubat 1948 (78 yaşında) Sana, Yemen |
Ölüm nedeni | Suikast |
Milliyeti | Arap |
Evlilik(ler) | Fatma El Vasl |
Çocuk(lar) | Ahmed bin Yahya Hasan bin Yahya Ali bin Yahya Muhsin bin Yahya Muhammed bin Yahya Abdullah bin Yahya İbrahim bin Yahya İsmail bin Yahya El-Kāsım bin Yahya Yahya bin Yahya Abdurrahman bin Yahya Hüseyin bin Yahya El-Abbas bin Yahya Almtehr bin Yahya |
Ebeveyn(ler) | |
Dini | Zeydi İslam |
İmzası | |
Takma adı | İmam Yahya Halifelik Komutanı Müminlerin Emiri Seyyid Yahya Eşkiya İmam |
Tuğgeneral Harold Jacob, 1923'te İmam Yahya'yı ziyaret ettiğinde bir Ford marka araba hediye etti.
Çocukluk ve yetişkinlik (1869-1904)
Dönemin Osmanlı İmparatorluğu hakimiyeti altındaki Kuzey Yemen dağlık bölgelerindeki Zeydilerin imamı olan oğlu olarak 18 Haziran 1869 Cuma günü San'a'da doğdu. Ailesi Kasımîlerin bir alt kolu olan Hamideddin hanedanından gelmekteydi. İlk eğitimini babasından aldıktan sonra Yemen'in farklı bölgelerinde dönemin hatırı sayılır isimlerinden dersler almaya devam etti. 6 yaşında Kuran'ı ezberledi. 1892-93 yılları arasında Cebelüehnûm'a giderek eğitim aldı. Ali b. Ali el-Yemani, Muhammed b. Abdulmelik Anesi ve Ahmed b. Rızku’s-Seyyani gibi hocalardan eğitim aldı. Eğitimini tamamladıktan sonra hocalık yapmaya başladı. Dinî eğitim vermenin yanı sıra Yemen Vilayeti'nin yönetiminde çeşitli görevler aldı.
İmamlığı (1904-1918)
Babasının ölümünden sonra 4 Haziran 1904 tarihinde Kafletüazir’de el-Mütevekkil Alellah unvanıyla imâmet görevine getirildi. İmamlığı'nın ilk dönemlerinden itibaren Osmanlı İmparatorluğu'nu Yemen'den çıkartmayı hedefliyordu. Göreve gelişinden kısa bir süre sonra Osmanlı'ya karşı cihat çağrısında bulunarak Yemen'in o ana kadar kalkıştığı en büyük isyanı çıkartmıştır.
Hükümdarlığı (1918-1948)
3 Mart 1924 tarihinde halifeliğin kaldırılması ile birlikte Reşîd Rıza'nın yeni halife olmasını önerdi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Yemen". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2022.
- ^ Hrvatska enciklopedija
- ^ "Yaḥyá Ḥamīd al-Dīn". 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2022.
- ^ Kumandan, Hasan Muhiddin Paşa. Ah O Yemen – 1904 İsyanı. s. 72. ISBN . Erişim tarihi: 19 Haziran 2022.
- ^ Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar" Cilt:2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara (1996), s.447
- ^ Dresch, Paul, "A History of Modern Yemen", Cambridge (2000), s. 7-8
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Yılmaz 1996
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Parfitt, Tudor (2000) 'The Jewish Image of the Imam: Paradox or Paradigm?' In: Parfitt, Tudor, (ed.), Israel and Ishmael: Studies in Muslim-Jewish relations. London: Curzon-SOAS Near and Middle East Publications, pp. 207–225.
- ^ . اليمن الجمهوري (Arapça). 9 Eylül 2018. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.
- ^ a b . 3 Mayıs 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2023.
- ^ AnaBritannica 32. Cilt syf 67. Yahya (Mahmud el-Mütevekkil)
- ^ . web.archive.org. 4 Aralık 2008. 4 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2023.
- ^ . web.archive.org. 4 Haziran 2016. 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2023.
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Yahya Muhammed Hamideddin ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Rassid Hanedanlığı'nın aile ağacı 16 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Arapça)
Wikimedia Commons'ta Yahya Muhammed Hamideddin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: | Yemen imamı 1904–1948 | Sonra gelen: Ahmed bin Yahya |
Önce gelen: makam oluşturuldu | Yemen kralı 1918-1948 | Sonra gelen: Ahmed bin Yahya |
Yemenli bir siyasetçi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Emiru l Muminin el Mutevekkil Alellah Rab ul Alemin Imam Yahya bin el Mansur Bi llah Muhammed Hamideddin Arapca يحيى محمد حميد الدين محمد المتوكل 18 Haziran 1869 17 Subat 1948 kisaca Yahya Muhammed Hamideddin ya da Osmanli kaynaklarinda gectigi gibi Imam Yahya Yemenli imam ve siyasetci ve 1918 1948 arasi Yemen Mutevekkili Kralligi krali ve kurucusu Yemen in buyuk bolumunu ve bugunku Suudi Arabistan in guney bolgesini 900 yili askin bir sure yoneten Kasimi hanedaninin Hamideddin kolundan dunyaya geldi Babasinin olumunden sonra 4 Haziran 1904 te Yemen imami olup Zeydi yonetimini tanimayan Osmanli Imparatorlugu na karsi cesitli isyanlar duzenledi 1911 yilinda imzalanan Da an Mukavelesi nde taninmasiyla Osmanli yla uyumlu bir politika yurutmeye basladi I Dunya Savasi nda tertiplenen Arap Ayaklanmasi na katilmayarak Osmanli Imparatorlugu na bagli kaldi Savasin Osmanli nin yenilgisiyle sonuclanmasi ve Mondros Ateskes Anlasmasi hukumleri uyarinca Osmanli Ordusunun Kasim 1918 de diger Arap vilayetlerinden oldugu gibi Yemen den de cekilmesi uzerine Imam Yahya 17 Kasim 1918 de San a ya girdi ve Yemen in bagimsizligini ilan etti 30 Ekim 1918 tarihinde ise kendini Yemen Emiri ilan ederek Yemen Zeydi Emirligi ni kurdu Osmanli Ordusu nun biraktigi ve silah tacirlerinden temin ettigi silahlar ile Birlesik Krallik a karsi direndi Kasimiler doneminden kalan Buyuk Yemen idealini gerceklestirmek isteyen Yahya Osmanli ile Birlesik Krallik arasinda belirlenen sinir olan Menekse Hatti ni tanimadigini ilan ederecek Aden Protektorasi na bircok baskin duzenledi Bunun yani sira Asir Emirligi ve daha sonra Suudi Arabistan olacak Hicaz ve Necid Kralligi yle karsi karsiya geldi Asir Emirligi nin Imam Yahya nin baskilarina dayanamayip Suudi Arabistan in himayesine girmesinin ardindan Asir Emirligi nin isyan edip basarisiz olunca Yemen e kacmasiyla Ibn Suud ile Imam Yahya arasinda bir catisma basladi Bu catisma na donustu ve sonucunda Imam Yahya yenilerek buyuk bir otorite kaybina ugradi Bu yenilgiden sonra izolasyonist bir politika izledi II Dunya Savasi nda tarafsiz bir politika izledi ve herhangi bir agresif tutum sergilemedi 17 Subat 1948 tarihinde San a yakininda damadi tarafindan suikastle olduruldu Imam Yahya Yemen i kasip kavuran ve Yahudiler dahil olmak uzere halka acilar cektiren anarsi ve siddet ortamina son vermeyi basarmistir Onun saltanati doneminde Yahudiler nispeten elverisli kosullara sahiptiler Fotograf cekinmeyi sevmediginden hicbir fotografi bulunmamaktadir Allah a Guvenen Imam Yahya Muhammed Hamideddin87 Yemen imamiGorev suresi 4 Haziran 1904 17 Subat 1948Yerine geldigiYerine gelen Ahmed bin Yahya1 Yemen kraliGorev suresi 30 Ekim 1918 17 Subat 1948Yerine geldigi makam kurulduYerine gelen Ahmed bin YahyaKisisel bilgilerDogum 18 Haziran 1869 Sana a Vilayet i YemenOlum 17 Subat 1948 78 yasinda Sana YemenOlum nedeni SuikastMilliyeti ArapEvlilik ler Fatma El VaslCocuk lar Ahmed bin Yahya Hasan bin Yahya Ali bin Yahya Muhsin bin Yahya Muhammed bin Yahya Abdullah bin Yahya Ibrahim bin Yahya Ismail bin Yahya El Kasim bin Yahya Yahya bin Yahya Abdurrahman bin Yahya Huseyin bin Yahya El Abbas bin Yahya Almtehr bin YahyaEbeveyn ler Dini Zeydi IslamImzasiTakma adi Imam Yahya Halifelik Komutani Muminlerin Emiri Seyyid Yahya Eskiya Imam Tuggeneral Harold Jacob 1923 te Imam Yahya yi ziyaret ettiginde bir Ford marka araba hediye etti Cocukluk ve yetiskinlik 1869 1904 Donemin Osmanli Imparatorlugu hakimiyeti altindaki Kuzey Yemen daglik bolgelerindeki Zeydilerin imami olan oglu olarak 18 Haziran 1869 Cuma gunu San a da dogdu Ailesi Kasimilerin bir alt kolu olan Hamideddin hanedanindan gelmekteydi Ilk egitimini babasindan aldiktan sonra Yemen in farkli bolgelerinde donemin hatiri sayilir isimlerinden dersler almaya devam etti 6 yasinda Kuran i ezberledi 1892 93 yillari arasinda Cebeluehnum a giderek egitim aldi Ali b Ali el Yemani Muhammed b Abdulmelik Anesi ve Ahmed b Rizku s Seyyani gibi hocalardan egitim aldi Egitimini tamamladiktan sonra hocalik yapmaya basladi Dini egitim vermenin yani sira Yemen Vilayeti nin yonetiminde cesitli gorevler aldi Imamligi 1904 1918 Babasinin olumunden sonra 4 Haziran 1904 tarihinde Kafletuazir de el Mutevekkil Alellah unvaniyla imamet gorevine getirildi Imamligi nin ilk donemlerinden itibaren Osmanli Imparatorlugu nu Yemen den cikartmayi hedefliyordu Goreve gelisinden kisa bir sure sonra Osmanli ya karsi cihat cagrisinda bulunarak Yemen in o ana kadar kalkistigi en buyuk isyani cikartmistir Hukumdarligi 1918 1948 3 Mart 1924 tarihinde halifeligin kaldirilmasi ile birlikte Resid Riza nin yeni halife olmasini onerdi Ayrica bakinizYemen Mutevekkili Kralligi Yemen imamlari El Veziri Darbesi Yemen tarihi Daru l HacerKaynakca Yemen 7 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Temmuz 2022 Hrvatska enciklopedija Yaḥya Ḥamid al Din 7 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Temmuz 2022 Kumandan Hasan Muhiddin Pasa Ah O Yemen 1904 Isyani s 72 ISBN 9786054534029 Erisim tarihi 19 Haziran 2022 Oztuna Yilmaz Devletler ve Hanedanlar Cilt 2 Kultur Bakanligi Yayinlari Ankara 1996 s 447 Dresch Paul A History of Modern Yemen Cambridge 2000 s 7 8 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Yilmaz 1996 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Parfitt Tudor 2000 The Jewish Image of the Imam Paradox or Paradigm In Parfitt Tudor ed Israel and Ishmael Studies in Muslim Jewish relations London Curzon SOAS Near and Middle East Publications pp 207 225 اليمن الجمهوري Arapca 9 Eylul 2018 25 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2023 a b 3 Mayis 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi TDV Islam Ansiklopedisi 15 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2023 AnaBritannica 32 Cilt syf 67 Yahya Mahmud el Mutevekkil ISBN 975 7760 01 3 web archive org 4 Aralik 2008 4 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2023 web archive org 4 Haziran 2016 4 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2023 Dis baglantilar Vikisoz de Yahya Muhammed Hamideddin ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Rassid Hanedanligi nin aile agaci 16 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arapca Wikimedia Commons ta Yahya Muhammed Hamideddin ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Siyasi goreviOnce gelen Yemen imami 1904 1948 Sonra gelen Ahmed bin YahyaOnce gelen makam olusturuldu Yemen krali 1918 1948 Sonra gelen Ahmed bin YahyaYemenli bir siyasetci ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz gtd