Yemenliler (Arapça: يمنيون), konuşan ve ortak tarih ve kültürü paylaşan bir topluluk olarak Yemen'de ortaya çıkmış millettir. Tarih boyunca Yemen'de ikamet etmiş olan farklı grupların karışımıyla yeni bir kimlik oluşturmuşlardır; Araplar, Yemenli kimliğini oluşturan en büyük gruptur.
Toplam nüfus | |
---|---|
y. 38 milyon | |
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
Yemen | 31,461,438 |
Suudi Arabistan | 2,000,000 |
Mısır | 700,000 |
İsrail | 400,000 |
Hindistan | 300,000 |
Amerika Birleşik Devletleri | 200,000 |
Birleşik Arap Emirlikleri | 100,000 |
Birleşik Krallık | ~80,000 |
Cibuti | 74,000 |
Madagaskar | 60,000 |
Türkiye | 40,000 |
Diller | |
(gündelik) Fasih Arapça (resmî) | |
Din | |
Etimoloji
Yemen, adını İslâm coğrafyacılarına göre Dünya'nın merkezi olarak kabul edilen Mekke'nin güneyinde, sağında kalmasından dolayı almıştır. Yemenliler kelimesi Yemen'in nisbet hali olan Yemen'e ait (Arapça: يمنيون) sözcüğünden türetilmiştir.
Tarihçe
Antik zamanlarda Güney Arabistan bölgesi yağışlı bir bölge olduğu için tarım medeniyetleri vardı. 4. yüzyılda Yemen kısa süreliğine Aksum Krallığı tarafından işgal edilmiştir. 570 yılında Sasani İmparatorluğu tarafından . 628 yılında Yemen'de İslam'ın yayılmasıyla birlikte bölge Sasani kontrolünden çıktı. 16. yüzyılda Osmanlı tarafından fethedildi.1839'da İngilizler Aden'de bir Koloni kurdular. Böylece Yemen Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrıldı. 1918 yılında Osmanlı'nın Yemen'den çekilmesiyle Kuzey Yemen'de İmam Yahya önderliğinde krallık rejimi kuruldu. 1962'de devrim ile birlikte Yemen Arap Cumhuriyeti kuruldu. 1967'de Güney Yemen bağımsızlığını kazandı. 1990 yılında iki devlet birleşerek Yemen Cumhuriyeti halini aldı.
Dil
Yemenliler resmî yazışmalar, eğitim, ticaret ve medyada Modern Standart Arapça'yı kullanırken gündelik iletişimde Yemen Arapçası'nı kullanmaktadır. Yemen Arapçası, muhafazakar bir dil olduğu için Modern Arapçadan farklı olmak üzere Klasik Arapçaya daha yakındır. Yemen Arapçası'nın alt grupları olarak Mahri, Sakot ve Hadramaut lehçeleri de konuşulmaktadır.
Din
Yemenlilerin inancının çoğunluğunu İslam oluşturmaktadır. Kuzeydoğu bölgesinde genelde Şiiliğin alt kolu olan Zeydiler yaşamaktadır. Sünniler genelde güney, güneybatı bölgelerinde yaşar. Bu mezhepler dışında İsmailik ve İbadilik mezhepine mensup Yemenliler de bulunmaktadır. İslam dışında; Batılı iddialara göre 40.000 civarında Hristiyan ve 200.000 Hindu yaşamaktadır.
Sosyal hiyerarşi
Yemen'de 1962 yılında Yemen Arap Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla resmî olarak sosyal tabakalaşma kaldırılmış olsa da pratikte kalkmamıştır. Yemen toplumunda hala hiyerarşik sistemler bulunmaktadır. Birçok aşiret Yemen'de hala etkindir. Tabakalar genelde soy, meslek gibi kriterlere göre belirlenir ve evlilikler genelde grup içinde olur.
Her kabile üyesinin Cenbiye adında bir hançeri vardır. Kabile üyelerinin evlerinde makineli tüfekler, el bombası fırlatıcı gibi ağır silahlar bulunmakla birlikte hafif toplar da bulunabilir.
Yemen'deki hiyerarşik gruplar beşe ayrılmaktadır. Hiyerarşinin en tepesinde Sada denilen din adamları ve şeyhler vardır. Bunları yargıçlar takip eder. Üçüncü hiyerarşik grup, aşiretlere mensubu, genellikle tarım ve ticaretle geçinen arazi sahibi köylüler olan kab'ildir. Dördüncü grup, zanaatkar ve kasap gibi işlere sahip arazi sahibi olmayan mazayanah grubudur. Grupların en altında köleler (a'bid) vardır. Bu grubun içinde daha da altta olan hizmetkarlar anlamına gelen el-Ahdam grubu vardır.
Diaspora
Yemen diasporası büyük ölçüde 70.000 ila 80.000 Yemenlinin yaşadığı Birleşik Krallık'ta yoğunlaşmıştır . ABD'de 20.000'den fazla, İtalya'da 2.812 Yemenli yaşamaktadır. Ayrıca Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Bahreyn, Malezya, Endonezya, Brunei ve eski SSCB ülkelerinde yaşamaktadırlar. Bununla birlikte 1940'ların sonlarında gerçekleşen Sihirli Halı Operasyonu ile İsrail'de 350 bin civarında Yemen Yahudisi yaşamaktadır.
Önemli Yemenliler
- İbn Haldun, Yemenli sosyolog, filozof ve tarihçi.
- , Yemenli önde gelen bir şair ve yazar
- Tevekkül Karman, Yemen Türkü Nobel Ödüllü gazeteci, politikacı ve insan hakları aktivisti
- Hind el-Eryani, Yemenli gazeteci ve Kadın hakları, LGBT aktivisti
- , "Yemen'in en ünlü feministi" olarak tanınan aktivist
- Bedir bin Hirsi, Yemenli yönetmen
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . www.worldometers.info (İngilizce). 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2022.
- ^ Center, Sana'a (3 Eylül 2020). . Sana'a Center For Strategic Studies (İngilizce). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
- ^ Center, Sana'a (18 Aralık 2020). . Sana'a Center For Strategic Studies (İngilizce). 21 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
- ^ "Hadhramis present a slice of Yemen in India's Hyderabad". 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
- ^ "Djiboutian Arabs, Arabs of Djibouti". 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
- ^ "Yemeni Arabs of Madagascar". 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
- ^ "The Arab communities in Istanbul..a special love for specific region". 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ . urss.ru. 6 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
- ^ . www.etimolojiturkce.com. 4 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
- ^ Dalby, Andrew (1998). Dictionary of languages : the definitive reference to more than 400 languages. New York: Columbia University Press. ISBN . OCLC 40935565.
- ^ (PDF). 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ . 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . globalreligiousfutures.org. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ . web.archive.org. 29 Kasım 2014. 30 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ Hall, Bogumila. “Subaltern Rightful Struggles, Comparative ethnographies of the Bedouin villagers in the Naqab, and the akhdam slum dwellers in Sana’a.” Ph.D. diss., European University Institute, 2016.
- ^ "Yemenis in the UK". 4 Aralık 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yemenliler Arapca يمنيون konusan ve ortak tarih ve kulturu paylasan bir topluluk olarak Yemen de ortaya cikmis millettir Tarih boyunca Yemen de ikamet etmis olan farkli gruplarin karisimiyla yeni bir kimlik olusturmuslardir Araplar Yemenli kimligini olusturan en buyuk gruptur Yemenliler يمنيونToplam nufusy 38 milyonOnemli nufusa sahip bolgeler Yemen31 461 438 Suudi Arabistan2 000 000 Misir700 000 Israil400 000 Hindistan300 000 Amerika Birlesik Devletleri200 000 Birlesik Arap Emirlikleri100 000 Birlesik Krallik 80 000 Cibuti74 000 Madagaskar60 000 Turkiye40 000Diller gundelik Fasih Arapca resmi DinIslamEtimolojiYemen adini Islam cografyacilarina gore Dunya nin merkezi olarak kabul edilen Mekke nin guneyinde saginda kalmasindan dolayi almistir Yemenliler kelimesi Yemen in nisbet hali olan Yemen e ait Arapca يمنيون sozcugunden turetilmistir TarihceAntik zamanlarda Guney Arabistan bolgesi yagisli bir bolge oldugu icin tarim medeniyetleri vardi 4 yuzyilda Yemen kisa sureligine Aksum Kralligi tarafindan isgal edilmistir 570 yilinda Sasani Imparatorlugu tarafindan 628 yilinda Yemen de Islam in yayilmasiyla birlikte bolge Sasani kontrolunden cikti 16 yuzyilda Osmanli tarafindan fethedildi 1839 da Ingilizler Aden de bir Koloni kurdular Boylece Yemen Kuzey ve Guney olarak ikiye ayrildi 1918 yilinda Osmanli nin Yemen den cekilmesiyle Kuzey Yemen de Imam Yahya onderliginde krallik rejimi kuruldu 1962 de devrim ile birlikte Yemen Arap Cumhuriyeti kuruldu 1967 de Guney Yemen bagimsizligini kazandi 1990 yilinda iki devlet birleserek Yemen Cumhuriyeti halini aldi DilYemenliler resmi yazismalar egitim ticaret ve medyada Modern Standart Arapca yi kullanirken gundelik iletisimde Yemen Arapcasi ni kullanmaktadir Yemen Arapcasi muhafazakar bir dil oldugu icin Modern Arapcadan farkli olmak uzere Klasik Arapcaya daha yakindir Yemen Arapcasi nin alt gruplari olarak Mahri Sakot ve Hadramaut lehceleri de konusulmaktadir DinYemenlilerin inancinin cogunlugunu Islam olusturmaktadir Kuzeydogu bolgesinde genelde Siiligin alt kolu olan Zeydiler yasamaktadir Sunniler genelde guney guneybati bolgelerinde yasar Bu mezhepler disinda Ismailik ve Ibadilik mezhepine mensup Yemenliler de bulunmaktadir Islam disinda Batili iddialara gore 40 000 civarinda Hristiyan ve 200 000 Hindu yasamaktadir Sosyal hiyerarsiCenbiye tasiyan bir asiret uyesi Yemen de 1962 yilinda Yemen Arap Cumhuriyeti nin kurulmasiyla resmi olarak sosyal tabakalasma kaldirilmis olsa da pratikte kalkmamistir Yemen toplumunda hala hiyerarsik sistemler bulunmaktadir Bircok asiret Yemen de hala etkindir Tabakalar genelde soy meslek gibi kriterlere gore belirlenir ve evlilikler genelde grup icinde olur Her kabile uyesinin Cenbiye adinda bir hanceri vardir Kabile uyelerinin evlerinde makineli tufekler el bombasi firlatici gibi agir silahlar bulunmakla birlikte hafif toplar da bulunabilir Yemen deki hiyerarsik gruplar bese ayrilmaktadir Hiyerarsinin en tepesinde Sada denilen din adamlari ve seyhler vardir Bunlari yargiclar takip eder Ucuncu hiyerarsik grup asiretlere mensubu genellikle tarim ve ticaretle gecinen arazi sahibi koyluler olan kab ildir Dorduncu grup zanaatkar ve kasap gibi islere sahip arazi sahibi olmayan mazayanah grubudur Gruplarin en altinda koleler a bid vardir Bu grubun icinde daha da altta olan hizmetkarlar anlamina gelen el Ahdam grubu vardir DiasporaYemen diasporasi buyuk olcude 70 000 ila 80 000 Yemenlinin yasadigi Birlesik Krallik ta yogunlasmistir ABD de 20 000 den fazla Italya da 2 812 Yemenli yasamaktadir Ayrica Suudi Arabistan Birlesik Arap Emirlikleri Katar Bahreyn Malezya Endonezya Brunei ve eski SSCB ulkelerinde yasamaktadirlar Bununla birlikte 1940 larin sonlarinda gerceklesen Sihirli Hali Operasyonu ile Israil de 350 bin civarinda Yemen Yahudisi yasamaktadir Onemli YemenlilerIbn Haldun Yemenli sosyolog filozof ve tarihci Yemenli onde gelen bir sair ve yazar Tevekkul Karman Yemen Turku Nobel Odullu gazeteci politikaci ve insan haklari aktivisti Hind el Eryani Yemenli gazeteci ve Kadin haklari LGBT aktivisti Yemen in en unlu feministi olarak taninan aktivist Bedir bin Hirsi Yemenli yonetmenAyrica bakinizYemen Yemen Turkleri Yemen YahudileriKaynakca www worldometers info Ingilizce 2 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Kasim 2022 Center Sana a 3 Eylul 2020 Sana a Center For Strategic Studies Ingilizce 2 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2022 Center Sana a 18 Aralik 2020 Sana a Center For Strategic Studies Ingilizce 21 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2022 Hadhramis present a slice of Yemen in India s Hyderabad 22 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2022 Djiboutian Arabs Arabs of Djibouti 22 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2022 Yemeni Arabs of Madagascar 22 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2022 The Arab communities in Istanbul a special love for specific region 22 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2022 urss ru 6 Subat 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2022 www etimolojiturkce com 4 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2022 Dalby Andrew 1998 Dictionary of languages the definitive reference to more than 400 languages New York Columbia University Press ISBN 0 231 11568 7 OCLC 40935565 PDF 16 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2022 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi globalreligiousfutures org 23 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2022 web archive org 29 Kasim 2014 30 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2022 Hall Bogumila Subaltern Rightful Struggles Comparative ethnographies of the Bedouin villagers in the Naqab and the akhdam slum dwellers in Sana a Ph D diss European University Institute 2016 Yemenis in the UK 4 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2022