Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Yaratıcı Yıkım (Almanca: schöpferische Zerstörung), Schumpeter'in fırtınası olarak da bilinir, 1950'li yıllardan itibaren Avusturyalı-Amerikan ekonomist Joseph Schumpeter'in Karl Marx'ın çalışmalarından türettiği ve bir ekonomik inovasyon ve iş döngüsü teorisi olarak popülerize ettiği ekonomideki bir konsepttir.
Schumpeter'e göre; "yaratıcı yıkımın fırtınası", ekonomik yapıyı aralıksız olarak içten devrimden geçiren, sürekli olarak eskiyi imha ederken yeniyi yaratan endüstriyel mutasyon sürecini tarif etmektedir. Marksist ekonomi teorisine göreyse bu kavram kapitalizm altında zenginlik birikiminin ve yok oluşunun birbirine bağlı süreçlerine değinerek daha geniş bir anlamda kullanılmaktadır. Schumpeter’e göre, bugün asıl ehemmiyetli olan rekabet fiyat rekabeti değil, firmaların piyasalardaki varlıklarını riske atan ve tehlikeli hale getiren rekabettir.
Schumpeter dünya kapitalist sistemi üzerinde çeşitli araştırmalar ve incelemeler yapmıştır. Kapitalist ekonomi alanında analizlerde bulunmuştur ve bu doğrultuda teknolojik yeniliği merkezi bir konuma oturtmuştur. Teknolojik inovasyonun ekonomik büyüme konusundaki önemine vurgu yapan ilk kişidir. Yeni ürünlere dayanan rekabetin, var olan ürünlerin fiyatları üzerindeki marjinal değişikliklerden daha önemli olduğunu vurgulayan Schumpeter olmuştur. Yüksek teknolojili endüstriler Joseph Schumpeter’in ismi ile anılmaktadırlar. Ona göre ancak bir tekel gücüne sahip olan firmalar, riskli, pahalı ve uzun zaman alan araştırma-geliştirme faaliyetlerine yatırım yapma istek ve kabiliyetine hakimdirler. Schumpeter’e göre piyasada asıl önemli olan rekabet, birbirinin aynı mallar üreten firmalar arasındaki fiyat rekabeti de¤il, mevcut firmaların varlıklarını tehlikeye düşüren rekabettir. Bu yaklaşıma göre teknolojik yenilik ekonomik gelişmenin ve ekonomideki dalgalanmaların da ana unsurudur. Schumpeter’in yaklaşımında teknolojik inovasyon sürekliliği olmayan, mevcut teknolojiden farklı olan, radikal bir değişikliktir. Yeni bir ürünün, yeni bir üretim metodunun sunulması, yeni bir pazarın açılması, yeni bir ham madde kaynağının bulunması ya da piyasada yeni bir pazar örgütlenmesini de kapsar. Müteşebbis ortaya çıkardığı teknolojik yenilik sayesinde normalin üstünde bir kâr marjı sağlar ve tekel konumuna gelir. Bu yeniliğin zamanla diğer firmalarca da adapte edilmesiyle beraber kâr normal düzeye iner ve bu durum başka bir müteşebbis tarafından başka bir teknoloik yenilik ›lana kadar devam eder. Bu da ekonomide iş çevrimlerine sebep olur. Binaenaleyh, girişimcilerin olağanüstü gayretleri ile ortaya çıkan teknolojik yenilik, ekonominin içsel bir faktörü olarak, ekonomik gelişmenin dinamiğini sağlayan en önemli faktör konumuna yerleşir.
“Yaratıcı yıkım” kavramına göre teknolojik değişim vetiresi yenilikler tarafından sürdürülen yaratıcı bir vetiredir fakat bu vetire aynı zamanda “yıkıcıdır” zira bu vetire kaynakların firmalar, meslekler, sanayiler ve hatta ülkeler arasında yeniden dağılımını öngörür. Bu vetireye ayak uyduramayanlar yok olacaktır. Ölçek ekonomileri sebebiyle, bugün birçok endüstride rekabet, pazar payı için değil pazarın bütünü için yapılmaktadır. Kazanan pazarın tamamını ya da en azından çoğunu almaktadır. Bu durum, çok açık bazı ekonomi politik farklılıklar doğurmaktadır. Merkantilist zihniyete sahip politika uygulayıcıları Schumpeteryan endüstrilerde hakim olacak firmalar yaratmak için devletin kaynaklarını seferber edeceklerdir. Liberal düşünce sahibi olanlar bile kendi ülkelerinde Schumpeteryan endüstrilerde rekabet edebilecek girişimcilerin gelişmesini teşvik edecek şartları oluşturmaya çalışacaklardır. 21’inci yüzyılda teknolojiyi elde etme, yaratma ve kontrol etme kabiliyeti uluslararası rekabetin merkezinde yer almaktadır.
Schumpeter'e göre denge genelgeçer değil, istisnaîdir. ekonomi düzensizliğe meyleder ve kapitalist motorun bu temel itkisi şirketlerin ar-ge departmanlarında donacak ve kapitalizmin sonunu getiren bu olacaktır.
Yaratıcı Yıkım teorisine göre daha iyisi geldiğinde şirketler yıkılmalıdır. Misal devlet dvd'ler ortaya çıktığında dvd üreten firmalara karşı video kaset üreten firmaları korumaya çalışmamalıdır. Ya da polaroid fotoğraf makinasını üreten firmayı dijital fotoğraf makinası üreten firmalara karşı korumamalıdır. Daha iyisi geldiğinde önceki firmaları ortadan kaldırabilmelidir. Bu anlamda bilhassa son dönem gelişmelerinden olan 2008 krizinden sonra bankaların kurtarılmasına karşı olan teoridir. 'batmak için çok büyük' kavramı bu teori için bir şey ifade etmez.
Schumpeter, Yaratıcı Yıkım teorisinden 1942'de yayınlanan 'kapitalizm, sosyalizm ve demokrasi' kitabında bahsetmektedir. Piyasa ekonomilerinde müteşebbislerin daha fazla kâr elde etmek için üretim tekniklerini sürekli olarak değiştirmelerine ve böylece mevcut ekonomik yapının sürekli yenilenmesine denir.
Schumpeter'in yanı sıra David Harvey bu kavramı şehir hayatının gelişimi için kullanmıştır. Neo-marxist bir şehir incelemesi yapan Harvey, şehrin her seferinde daha verimli bir üretim-tüketim zincirine dönüşebilecek, daha kârlı bir üretim-tüketim olabilmesi için durmadan yıkılıp, yeniden yapıldığını iddia eder. İşte bu yaratıcı yıkımdır. Daha sert bir dille, belediyecilik aslında kapitalizmin gelişmesi (insan sosyal hayatının değil) için kurulmuş ve işlev gören bir kurumdur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddenin daha erisilebilir olmasi icin konusuna gore basliklara bolunmesi gerekmektedir Lutfen Bicem el kitabina uygun bir sekilde bolum baslik ve alt basliklari ekleyerek maddeyi duzenleyin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mayis 2020 Bu madde bir el kitabi veya kilavuz kitap gibi yazilmistir Lutfen bu maddeyi aciklayici ve tarafsiz bir bakis acisiyla yeniden yazilmasina yardimci olun Mayis 2020 Yaratici Yikim Almanca schopferische Zerstorung Schumpeter in firtinasi olarak da bilinir 1950 li yillardan itibaren Avusturyali Amerikan ekonomist Joseph Schumpeter in Karl Marx in calismalarindan turettigi ve bir ekonomik inovasyon ve is dongusu teorisi olarak populerize ettigi ekonomideki bir konsepttir Schumpeter e gore yaratici yikimin firtinasi ekonomik yapiyi araliksiz olarak icten devrimden geciren surekli olarak eskiyi imha ederken yeniyi yaratan endustriyel mutasyon surecini tarif etmektedir Marksist ekonomi teorisine goreyse bu kavram kapitalizm altinda zenginlik birikiminin ve yok olusunun birbirine bagli sureclerine deginerek daha genis bir anlamda kullanilmaktadir Schumpeter e gore bugun asil ehemmiyetli olan rekabet fiyat rekabeti degil firmalarin piyasalardaki varliklarini riske atan ve tehlikeli hale getiren rekabettir Schumpeter dunya kapitalist sistemi uzerinde cesitli arastirmalar ve incelemeler yapmistir Kapitalist ekonomi alaninda analizlerde bulunmustur ve bu dogrultuda teknolojik yeniligi merkezi bir konuma oturtmustur Teknolojik inovasyonun ekonomik buyume konusundaki onemine vurgu yapan ilk kisidir Yeni urunlere dayanan rekabetin var olan urunlerin fiyatlari uzerindeki marjinal degisikliklerden daha onemli oldugunu vurgulayan Schumpeter olmustur Yuksek teknolojili endustriler Joseph Schumpeter in ismi ile anilmaktadirlar Ona gore ancak bir tekel gucune sahip olan firmalar riskli pahali ve uzun zaman alan arastirma gelistirme faaliyetlerine yatirim yapma istek ve kabiliyetine hakimdirler Schumpeter e gore piyasada asil onemli olan rekabet birbirinin ayni mallar ureten firmalar arasindaki fiyat rekabeti de il mevcut firmalarin varliklarini tehlikeye dusuren rekabettir Bu yaklasima gore teknolojik yenilik ekonomik gelismenin ve ekonomideki dalgalanmalarin da ana unsurudur Schumpeter in yaklasiminda teknolojik inovasyon surekliligi olmayan mevcut teknolojiden farkli olan radikal bir degisikliktir Yeni bir urunun yeni bir uretim metodunun sunulmasi yeni bir pazarin acilmasi yeni bir ham madde kaynaginin bulunmasi ya da piyasada yeni bir pazar orgutlenmesini de kapsar Mutesebbis ortaya cikardigi teknolojik yenilik sayesinde normalin ustunde bir kar marji saglar ve tekel konumuna gelir Bu yeniligin zamanla diger firmalarca da adapte edilmesiyle beraber kar normal duzeye iner ve bu durum baska bir mutesebbis tarafindan baska bir teknoloik yenilik lana kadar devam eder Bu da ekonomide is cevrimlerine sebep olur Binaenaleyh girisimcilerin olaganustu gayretleri ile ortaya cikan teknolojik yenilik ekonominin icsel bir faktoru olarak ekonomik gelismenin dinamigini saglayan en onemli faktor konumuna yerlesir Yaratici yikim kavramina gore teknolojik degisim vetiresi yenilikler tarafindan surdurulen yaratici bir vetiredir fakat bu vetire ayni zamanda yikicidir zira bu vetire kaynaklarin firmalar meslekler sanayiler ve hatta ulkeler arasinda yeniden dagilimini ongorur Bu vetireye ayak uyduramayanlar yok olacaktir Olcek ekonomileri sebebiyle bugun bircok endustride rekabet pazar payi icin degil pazarin butunu icin yapilmaktadir Kazanan pazarin tamamini ya da en azindan cogunu almaktadir Bu durum cok acik bazi ekonomi politik farkliliklar dogurmaktadir Merkantilist zihniyete sahip politika uygulayicilari Schumpeteryan endustrilerde hakim olacak firmalar yaratmak icin devletin kaynaklarini seferber edeceklerdir Liberal dusunce sahibi olanlar bile kendi ulkelerinde Schumpeteryan endustrilerde rekabet edebilecek girisimcilerin gelismesini tesvik edecek sartlari olusturmaya calisacaklardir 21 inci yuzyilda teknolojiyi elde etme yaratma ve kontrol etme kabiliyeti uluslararasi rekabetin merkezinde yer almaktadir Schumpeter e gore denge genelgecer degil istisnaidir ekonomi duzensizlige meyleder ve kapitalist motorun bu temel itkisi sirketlerin ar ge departmanlarinda donacak ve kapitalizmin sonunu getiren bu olacaktir Yaratici Yikim teorisine gore daha iyisi geldiginde sirketler yikilmalidir Misal devlet dvd ler ortaya ciktiginda dvd ureten firmalara karsi video kaset ureten firmalari korumaya calismamalidir Ya da polaroid fotograf makinasini ureten firmayi dijital fotograf makinasi ureten firmalara karsi korumamalidir Daha iyisi geldiginde onceki firmalari ortadan kaldirabilmelidir Bu anlamda bilhassa son donem gelismelerinden olan 2008 krizinden sonra bankalarin kurtarilmasina karsi olan teoridir batmak icin cok buyuk kavrami bu teori icin bir sey ifade etmez Schumpeter Yaratici Yikim teorisinden 1942 de yayinlanan kapitalizm sosyalizm ve demokrasi kitabinda bahsetmektedir Piyasa ekonomilerinde mutesebbislerin daha fazla kar elde etmek icin uretim tekniklerini surekli olarak degistirmelerine ve boylece mevcut ekonomik yapinin surekli yenilenmesine denir Schumpeter in yani sira David Harvey bu kavrami sehir hayatinin gelisimi icin kullanmistir Neo marxist bir sehir incelemesi yapan Harvey sehrin her seferinde daha verimli bir uretim tuketim zincirine donusebilecek daha karli bir uretim tuketim olabilmesi icin durmadan yikilip yeniden yapildigini iddia eder Iste bu yaratici yikimdir Daha sert bir dille belediyecilik aslinda kapitalizmin gelismesi insan sosyal hayatinin degil icin kurulmus ve islev goren bir kurumdur