Yayça veya Yayçe (Boşnakça: Jajce, Sırpça: Јајце), Bosna-Hersek'in merkezinde kenarında; Banya Luka, ve Donji Vakuf yollarının kesişim noktasında yer alır. Adını etrafında bulunan ve yumurtaya (jaja) benzeyen irili ufaklı tepelerden almıştır. Travnik'in 45 km kuzeyindedir. Dik çatılı tipik evleri ile dikkat çeker. Kalesi adeta zamana meydan okumaktadır.
Yayçe | |
---|---|
Şehir | |
Jajce | |
Arma | |
Şehrin konumu | |
Yayçe | |
Ülke | Bosna-Hersek |
İdari bölge | Bosna-Hersek Federasyonu |
Kanton | Merkez Bosna Kantonu |
İdare | |
• Belediye başkanı | Nisvet Hrnjić |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 350 km² |
Nüfus (2009) | |
• Toplam | 45.007 |
• Yoğunluk | 129/km² |
Zaman dilimi | (OAS) |
• Yaz (YSU) | (OAYS) |
Posta kodu | 70 101 |
Alan kodu | +387 030 |
Resmî site http://www.opcina-jajce.ba |
1991 nüfus sayımında merkezinde 11.000 olmak üzere toplam 44.903 nüfusu vardı. Bunun %38'ini Boşnaklar, %35'ini Hırvatlar, %19'unu Sırplar oluşturmaktaydı.
Tarihçe
Osmanlı Devleti 1463'te Yayça'da egemenlik kazandı fakat aynı yıl içinde bu bölge Macaristan'ın eline geçti. 1463'ten 1528'e kadar Bosna'da Osmanlılara karşı Hristiyanlığın kalesi olarak kabul edildi. Bu dönem boyunca son Bosna Kraliçesi Büyük Katerina şehrin en eski kilisesi olan onardı. Papa bütün Hristiyan monarşilerine Yayça'nın düşmemesini sağlamaları için ısrar etti. Venedik şehrin savunması için hatırı sayılır miktarlarda maddi yardımda bulundu, Macaristan birçok askerî birliğini bölgeye sevketti. Ancak 1526'da gerçekleşen Mohaç Meydan Muharebesi'nde Macaristan'ın yenilgiye uğratılması ve Osmanlı Devletine bağlı bir krallık haline getirilmesiyle Yayça savunmasız kaldı. 1528'de Osmanlı topraklarına bağlandı. Bu bölge muhtemelen Osmanlı egemenliğine giren son Bosna şehridir.
Şehir tarihî eserleri bakımından herhangi bir hükümranlık dönemine ilişkin baskın özellikler taşımaz. Farklı zamanlarda ve farklı hükümranlıklar altında yapılan birçok kilise ve camiye sahiptir.
Yayça, II. Dünya Savaşı ve sonrası önemli etkinliklere ev sahipliği yapmasıyla ün kazandı. II. Dünya savaşı sırasında Yugoslavya Milli Liberalleşme 'nin ikinci toplantısı ile II. Dünya savaşında sonra kuruluş toplantıları bu şehirde gerçekleşti.
Avrupa'nın en güzel şelalelerinden birine sahiptir. Vrbas nehrinin gölüyle birleştiği yerde bulunan şelale görülmeye değer niteliktedir. Şelalenin yüksekliği 30 metre iken son savaş sırasında 20 metreye düşmüştür. Bunun nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte gerçekleşen bir deprem sarsıntısının etkisi ve/veya Bosna savaşı sırasında nehir üzerindeki hidro-elektrik santrallerinin bombalanması sonrası nehrin su seviyesinin yükselmesi sonucu gerçekleşmiş olabileceği belirtilmektedir.
Savaşın başında her etnik gruptan insanın yaşadığı bir yerdi. Kuzeyinde yaşayan Sırpları, güneydoğusunda bulunan Müslümanları ve kuzeybatısındaki Hırvatları birleştiren bir kesişme noktasıydı. 1992'de Sırplar şehri terk ederek Sırp Cumhuriyetine yerleştiler. Aynı yıl Sırp ordusu şehri ağır bir bombardımana tabi tuttu. Hırvat ve Müslümanlar arasında herhangi bir işbirliğinin sağlanamaması nedeniyle Ekim 1992'de Sırp ordusu şehre girdi ve uzun süre işgali altında tuttu. Ağustos-Eylül 1995'te şehir Hırvatların karşı saldırısı sonucu ele geçirildi ve Dayton anlaşmasına göre Boşnak-Hırvat Federasyonuna bağlandı.
Jajce'yi ziyaret etmek adeta bir Orta Çağ şehrinin kalp atışlarını duymak ve bir açık hava müzesini gezmek gibidir. Yukarıda ismi geçenler dışında şehirde bulunan diğer bazı göze çarpan önemli yapılar şunlardır:
Mitras Tapınağı
1931 yılında eski şehir civarında bulundu. Roma İmparatorluğu döneminde yaygın bir mezhep olan Hindu-İran Tanrı tapınağıdır. Tapınakta inançlarına ait bir takım ikonalar da gün yüzüne çıkarıldı . Bu tapınağın IV. yüzyılda yapılmış olduğu sanılmaktadır.
Ayı Kulesi
Bu kule Aziz Luka kilisesinin yakınında bulunmaktadır. Orta Çağ Bosnasından kalma binalar içinde en eskisidir. Yuvarlak şekli, ölçüleri ve yapısıyla çevresindeki yapılara hakim vaziyettedir. Bu şekli dolayısıyla bu ismi aldığı söylenir. Diğer bir söylentiye göre ise kulede ayılar tutuluyordu ve suçlular, düzene itaatsizlik edenler bu kuleye kapatılıyordu.
Saat kulesi
4. veya 5. yüzyılda inşa edilen kısa bir kuleydi. 17. yüzyılda saat kulesi olarak yeni bir şekil aldı. 1878'de başlayan Avusturya hakimiyetinden sonra saat ve zili kaldırılarak çalışmasına son verildi.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yayca veya Yayce Bosnakca Jajce Sirpca Јaјce Bosna Hersek in merkezinde kenarinda Banya Luka ve Donji Vakuf yollarinin kesisim noktasinda yer alir Adini etrafinda bulunan ve yumurtaya jaja benzeyen irili ufakli tepelerden almistir Travnik in 45 km kuzeyindedir Dik catili tipik evleri ile dikkat ceker Kalesi adeta zamana meydan okumaktadir YayceSehirJajceArmaSehrin konumuYayceUlkeBosna HersekIdari bolgeBosna Hersek FederasyonuKantonMerkez Bosna KantonuIdare Belediye baskaniNisvet HrnjicYuzolcumu Toplam350 km Nufus 2009 Toplam45 007 Yogunluk129 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Posta kodu70 101Alan kodu 387 030Resmi site http www opcina jajce baJajce 1991 nufus sayiminda merkezinde 11 000 olmak uzere toplam 44 903 nufusu vardi Bunun 38 ini Bosnaklar 35 ini Hirvatlar 19 unu Sirplar olusturmaktaydi TarihceJajce Osmanli Devleti 1463 te Yayca da egemenlik kazandi fakat ayni yil icinde bu bolge Macaristan in eline gecti 1463 ten 1528 e kadar Bosna da Osmanlilara karsi Hristiyanligin kalesi olarak kabul edildi Bu donem boyunca son Bosna Kralicesi Buyuk Katerina sehrin en eski kilisesi olan onardi Papa butun Hristiyan monarsilerine Yayca nin dusmemesini saglamalari icin israr etti Venedik sehrin savunmasi icin hatiri sayilir miktarlarda maddi yardimda bulundu Macaristan bircok askeri birligini bolgeye sevketti Ancak 1526 da gerceklesen Mohac Meydan Muharebesi nde Macaristan in yenilgiye ugratilmasi ve Osmanli Devletine bagli bir krallik haline getirilmesiyle Yayca savunmasiz kaldi 1528 de Osmanli topraklarina baglandi Bu bolge muhtemelen Osmanli egemenligine giren son Bosna sehridir Sehir tarihi eserleri bakimindan herhangi bir hukumranlik donemine iliskin baskin ozellikler tasimaz Farkli zamanlarda ve farkli hukumranliklar altinda yapilan bircok kilise ve camiye sahiptir Yayca II Dunya Savasi ve sonrasi onemli etkinliklere ev sahipligi yapmasiyla un kazandi II Dunya savasi sirasinda Yugoslavya Milli Liberallesme nin ikinci toplantisi ile II Dunya savasinda sonra kurulus toplantilari bu sehirde gerceklesti Avrupa nin en guzel selalelerinden birine sahiptir Vrbas nehrinin goluyle birlestigi yerde bulunan selale gorulmeye deger niteliktedir Selalenin yuksekligi 30 metre iken son savas sirasinda 20 metreye dusmustur Bunun nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte gerceklesen bir deprem sarsintisinin etkisi ve veya Bosna savasi sirasinda nehir uzerindeki hidro elektrik santrallerinin bombalanmasi sonrasi nehrin su seviyesinin yukselmesi sonucu gerceklesmis olabilecegi belirtilmektedir Savasin basinda her etnik gruptan insanin yasadigi bir yerdi Kuzeyinde yasayan Sirplari guneydogusunda bulunan Muslumanlari ve kuzeybatisindaki Hirvatlari birlestiren bir kesisme noktasiydi 1992 de Sirplar sehri terk ederek Sirp Cumhuriyetine yerlestiler Ayni yil Sirp ordusu sehri agir bir bombardimana tabi tuttu Hirvat ve Muslumanlar arasinda herhangi bir isbirliginin saglanamamasi nedeniyle Ekim 1992 de Sirp ordusu sehre girdi ve uzun sure isgali altinda tuttu Agustos Eylul 1995 te sehir Hirvatlarin karsi saldirisi sonucu ele gecirildi ve Dayton anlasmasina gore Bosnak Hirvat Federasyonuna baglandi Jajce yi ziyaret etmek adeta bir Orta Cag sehrinin kalp atislarini duymak ve bir acik hava muzesini gezmek gibidir Yukarida ismi gecenler disinda sehirde bulunan diger bazi goze carpan onemli yapilar sunlardir Mitras Tapinagi 1931 yilinda eski sehir civarinda bulundu Roma Imparatorlugu doneminde yaygin bir mezhep olan Hindu Iran Tanri tapinagidir Tapinakta inanclarina ait bir takim ikonalar da gun yuzune cikarildi Bu tapinagin IV yuzyilda yapilmis oldugu sanilmaktadir Ayi Kulesi Bu kule Aziz Luka kilisesinin yakininda bulunmaktadir Orta Cag Bosnasindan kalma binalar icinde en eskisidir Yuvarlak sekli olculeri ve yapisiyla cevresindeki yapilara hakim vaziyettedir Bu sekli dolayisiyla bu ismi aldigi soylenir Diger bir soylentiye gore ise kulede ayilar tutuluyordu ve suclular duzene itaatsizlik edenler bu kuleye kapatiliyordu Saat kulesi 4 veya 5 yuzyilda insa edilen kisa bir kuleydi 17 yuzyilda saat kulesi olarak yeni bir sekil aldi 1878 de baslayan Avusturya hakimiyetinden sonra saat ve zili kaldirilarak calismasina son verildi Kaynakca Arsivlenmis kopya PDF 1 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Eylul 2013 Nehir Kentleri diplomat com tr 13 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2012