Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Biyografi ya da yaşam öyküsü, bir kişinin yaşamını ayrıntılı bir biçimde açıklayan bir edebiyat türüdür. Kişi kendi hayatını anlatıyorsa buna otobiyografi, şairlerin yaşam hikâyesi anlatılıyorsa da buna tezkire denir. Biyografiler eğitim, iş, ilişkiler ve ölüm gibi temel olaylardan daha fazlasını içerir. Bir biyografi, bir konunun yaşam öyküsünü sunar, deneyimle ilgili samimi ayrıntılar da dahil olmak üzere yaşamlarının çeşitli yönlerini vurgular ve öznenin kişiliğinin bir analizini içerir.
Biyografik eserler genellikle kurgusal değildir, ancak kurgu bir kişinin hayatını betimlemek için de kullanılabilir. Biyografik kapsamın derinlemesine bir biçimine eski yazı denir. Edebiyattan filme kadar çeşitli mecralarda yapılan çalışmalar biyografi olarak bilinen edebiyat türünü oluşturur.
Plutarhos'un Paralel Yaşamlar'ı klasik biyografi yazımını etkileyen bir eserdi.
Etimoloji
Biyografi sözcüğü biyo+grafi sözcüklerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur. "Bio" sözcüğü, Fransızca “[bileşik adlarda] can, yaşam” anlamında olup, Eski Yunancada da aynı anlama gelen bíos, biot- βίος, βιοτ- sözcüğünden alıntıdır. "Graf" Bu ek Eski Yunanca graphḗ γραφή “yazı, çizgi” sözcüğünden alıntıdır.
Türkçeye, Fransızcadan geçmiştir.
Türleri
- Bilimsel biyografi(Monografi): bireyin hayatının eleştirisel bir tutumla, araştırma ve incelemelere dayalı olarak anlatıldığı biyografi türüdür.
- Biyografik roman: Kişinin yaşıyormuş gibi ve roman kurgusuyla anlatılıp kişisel özellikleri ve hayatının tanıtıldığı biyografi türüdür.
- Nekroloji: Yakın zamanda ölmüş kişilerin iyi özelliklerinin anıldığı, genellikle gazete ve dergilerde yayımlanan biyografi türüdür.
- Portre: Ele alınan kişinin kronolojik olarak hayatını aktarmak yerine, kişiliğinin nitelikleri tasvirlenerek anlatılır.
Örnek Eserler
- Şevket Süreyya Aydemir: Tek Adam, (Menderes'in Dramı), Makedonya'dan Orta Asya'ya Enver Paşa
- Oğuz Atay: Bir Bilim adamının Romanı
- Yusuf Ziya Ortaç:
Kaynakça
- ^ Öğretici Metinler 28 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim tarihi: 26 Mayıs 2016
- ^ Caine, Barbara (2019). Tarih ve Biyografi. Sözen, Müge tarafından çevrildi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. s. 10.
- ^ "bio". Nişanyan Sözlük. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ "grafi". Nişanyan Sözlük. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
 | Edebiyat ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Biyografi ya da yasam oykusu bir kisinin yasamini ayrintili bir bicimde aciklayan bir edebiyat turudur Kisi kendi hayatini anlatiyorsa buna otobiyografi sairlerin yasam hikayesi anlatiliyorsa da buna tezkire denir Biyografiler egitim is iliskiler ve olum gibi temel olaylardan daha fazlasini icerir Bir biyografi bir konunun yasam oykusunu sunar deneyimle ilgili samimi ayrintilar da dahil olmak uzere yasamlarinin cesitli yonlerini vurgular ve oznenin kisiliginin bir analizini icerir Paralel Yasamlar in 1727 tarihli ucuncu edisyonu Biyografik eserler genellikle kurgusal degildir ancak kurgu bir kisinin hayatini betimlemek icin de kullanilabilir Biyografik kapsamin derinlemesine bir bicimine eski yazi denir Edebiyattan filme kadar cesitli mecralarda yapilan calismalar biyografi olarak bilinen edebiyat turunu olusturur Plutarhos un Paralel Yasamlar i klasik biyografi yazimini etkileyen bir eserdi Etimoloji Biyografi sozcugu biyo grafi sozcuklerinin birlestirilmesi ile olusturulmustur Bio sozcugu Fransizca bilesik adlarda can yasam anlaminda olup Eski Yunancada da ayni anlama gelen bios biot bios biot sozcugunden alintidir Graf Bu ek Eski Yunanca graphḗ grafh yazi cizgi sozcugunden alintidir Turkceye Fransizcadan gecmistir TurleriBilimsel biyografi Monografi bireyin hayatinin elestirisel bir tutumla arastirma ve incelemelere dayali olarak anlatildigi biyografi turudur Biyografik roman Kisinin yasiyormus gibi ve roman kurgusuyla anlatilip kisisel ozellikleri ve hayatinin tanitildigi biyografi turudur Nekroloji Yakin zamanda olmus kisilerin iyi ozelliklerinin anildigi genellikle gazete ve dergilerde yayimlanan biyografi turudur Portre Ele alinan kisinin kronolojik olarak hayatini aktarmak yerine kisiliginin nitelikleri tasvirlenerek anlatilir Ornek EserlerSevket Sureyya Aydemir Tek Adam Menderes in Drami Makedonya dan Orta Asya ya Enver Pasa Oguz Atay Bir Bilim adaminin Romani Yusuf Ziya Ortac Kaynakca Ogretici Metinler 28 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 26 Mayis 2016 Caine Barbara 2019 Tarih ve Biyografi Sozen Muge tarafindan cevrildi Turkiye Is Bankasi Kultur Yayinlari s 10 bio Nisanyan Sozluk 28 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ocak 2022 grafi Nisanyan Sozluk 28 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ocak 2022 Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz