Yenişarbademli, Isparta ilinin bir ilçesidir. Nüfusu 2.495 kişi olup bu bakımdan 922 ilçe arasında sondan sekizincidir.
Yenişarbademli | |
---|---|
Isparta'nın Türkiye'deki yeri | |
İlçe sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Isparta |
Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
İdare | |
• Kaymakam | Mintaha Sarikaya |
• Belediye başkanı | Mehmet Özata (AK Parti) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 184 km² |
Rakım | 1050 m |
Nüfus (2018) | |
• Toplam | 2,300 |
• Kır | 285 |
• Şehir | 1.651 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
Posta kodu | 32850 |
İl alan kodu | 0246 |
İl plaka kodu | 32 |
Resmî site http://www.yenisarbademli.gov.tr |
Tarihçe
Bu başlıktaki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. () |
Coğrafi şartların uygun olduğu Yenişarbademli, tarih boyunca birçok uygarlığa sahne olmuştur. Yapılan araştırmalara göre, MÖ 4000 yıllarında Etiler (Hititler), MÖ 1500 yıllarında Frigyalılar, MÖ 800 yıllarında İyonlar, MÖ 600 yıllarında Lidyalılar, MÖ 446 yıllarında Persler, MÖ 190 yıllarında Romalılar, MS 395 yıllarında Bizanslar yörede egemen olmuşlardır. 1071 Malazgirt zaferinden sonra 1142 yıllarında Selçuklu topraklarına katılmış, 1810 yılında Konya vilayetine bağlı bir kaza olmuştur.
Yenişarbademli ilçe ve yöresinde günümüze kadar ulaşan 25 civarında ören yeri bulunmaktadır. Ayrıca, tepeler üzerine kurulmuş çeşitli zamanlara ait kale kalıntıları bulunmaktadır.
Bunların başlıcaları; Kestel (küçükkale), Kaledost (geledost), Doğdu, Çataltepe, Asar (kaletepe), Ortatepe, Mandras, Maltepesi, Aktepe (Gavur harmanı) dır. Ayrıca, vadilerde kurulan 12 yerleşimde ise sarnıçlar, kaleiçi ve yer altı evleri bulunmaktadır. Psidia bölgesine dahil olan Yenişarbademli’deki kalıntılar, Roma ve Bizans dönemlerindeki Gorgorum antik kenti olarak anılmaktadır.
13 Mart 1954'te Yenişar Yenice ve Yenişar Kürtler köyleri ile birleşerek belediye statüsü aldı ve beldeye dönüştü. Yenişarbademli, 20.05.1990 tarih ve 20523 sayılı resmi gazetede yayımlanan kanun ile ilçe statüsüne kavuştu.
Coğrafya
İlçe, Beyşehir Gölünün batısında Toros dağlarının kuzey uzantısı olan ile bütünleşir. Doğusunda Beyşehir, batısında Aksu ve kuzeyinde Şarkikaraağaç ilçeleri ile çevrilidir. İlçe denizden 1150 m yüksekliktedir. Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında kara iklime yakın bir iklimdedir. İl merkezine uzaklığı 105 km olup, yüzölçümü 184 km²'dir.
Nüfus
İlçeye bağlı 1 köy vardır.
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1990 | 7.323 | 6.199 | 1.124 |
2000 | 5.925 | 5.519 | 406 |
2007 | 2.699 | 2.345 | 354 |
2008 | 2.538 | 2.180 | 358 |
2009 | 2.476 | 2.120 | 356 |
2010 | 2.499 | 2.136 | 363 |
2011 | 2.323 | 1.962 | 361 |
2012 | 2.338 | 1.987 | 351 |
2013 | 2.463 | 2.130 | 333 |
2014 | 2.359 | 2.036 | 323 |
2015 | 2.192 | 1.875 | 317 |
2016 | 2.274 | 1.974 | 300 |
2017 | 2.096 | 1.809 | 287 |
2018 | 2.300 | 2.004 | 296 |
2019 | 2.087 | 1.802 | 285 |
2020 | 1.936 | 1.651 | 285 |
Turizm
Pınargözü Mağarası
Yerli yabancı tüm mağara araştırmacılarının gözdesi olan mağara, 15 km uzunluğuyla Türkiye'nin en uzun mağarasıdır.
Mağara, Yenişarbademli ilçesine 8 km uzaklıkta, Çaydere Ormanları'nın içinde bulunmaktadır. Aynı zamanda bir su kaynağı olan mağara, çevresinde tespit edilen 213 çeşit barındıran bitki örtüsüyle de dikkat çekicidir.
Mağaraya, girişte bulunan sifondan dalarak girilir. Sifonun önünde hızı 45 km'ye ulaşan hava akımı oluşur ve su ısısı Ağustos ayında bile 5,8 °C'dir. 2011-2014 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma projeleri kapsamında ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü destekleri ile mağaranın jeolojik, morfolojik ve speleolojik özellikleri ortaya çıkartılmıştır
Bölgede bulunan dünyanın en büyük yeraltı ırmağı, Beyşehir Gölü ile Manavgat Çağlayanı arasında akar.
Kubad-ı Abad
Kubad-ı Abad, Yenişarbademli ilçesi merkezine 2,5 km uzaklıkta, Konya sınırları içinde, Beyşehir Gölü’nün kuzeybatı kıyısına kurulmuş, Anadolu Selçukluları dönemi sivil yapılarının en ünlü ve sanat tarihi açısından önemli yapılardandır.
Alaaddin Keykubad’ın buyruğuyla, 1236’da veziri mimar ve nakkaş Sadeddin Köpek yaptırmıştır. Konya Beyşehir Gölyaka kasabası sınırları içindedir.
1949’da çevrede araştırmalar yapan M. Zeki Oral’ın bulduğu çini kalıntılarından sonra, 1956’da Mehmet Önder çalışmaları sürdürmüştür. 1965-1968 arasında K. Otta Dorn başkanlığındaki kazılardaysa 5.200 m²’lik alanı kaplayan Selçuklu kenti tümüyle ortaya çıkarılmıştır.
Çit duvarına benzer alçak bir sur içinde Büyük Saray, Küçük Saray (Vezir Sarayı) Ferdevs (Paradeison) Av Hayvanları Parkı, Büyük Saray altında sultan kayıklarının ya da küçük yelkenlerin yanaşabileceği iki gözlü küçük bir tersane ve 16 yapı kalıntısı bulunmaktadır. Bunlar arasında bir mescit, hamamlar, fırın ve mutfak, kışla kapısı, depolar ve ahırlar vardır.
Kazı çalışmaları Prof. Dr. Rüçhan Arık başkanlığındaki ekip tarafından devam ettirilmektedir.
Dedegül Dağı
Her yaşta insanın tırmanabileceği bir dağ olan , yumuşaklığı ve güzellikleriyle her yıl yüzlerce dağcıyı ağırlamaktadır. Dağ turizminde önemli bir yere sahip olan Dedegül, tur kayağı ve triking yürüyüşlerine olanak sağlamaktadır. Dünya dağcıları yılda bir kere ilçede buluşmaktadır.
Karagöl
Karagöl Ispartanın en yüksek dağı olan (2992 m) Dedegül Dağı'nın doğusunda Kurucuova Sınırları içerisinde 2335 m. yükseklikte 2500 metrekare büyüklüğünde bir buzul gölüdür.
Karagöl ve sadece Dedegül eteklerinde yetişen Dedegül Çiçeği, dağcıların ilgi odağıdır.
Kız Kalesi Adası
Kubad-ı Abad’ın 3 km kuzeydoğusunda bulunan Kız Kalesi Adası, Türkiye’nin Manyas’tan sonra önemli kuş cennetlerinden biri konumundadır. Kubad-ı Abad’ın haremliği ve tersaneliği olan 5 dekarlık bu tarihi ada, 10’un üzerinde kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır. Konya ili Beyşehir İlçesi Gölyaka Kasabası sınırları içerisindedir.
Kaynakça
- ^ "İl. İlçe, Büyükşehir Belediye, Belediye, Mahalle, Köy Nüfusu (Dönemi: 2023)". TÜİK. 6 Şubat 2024. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ (PDF). Resmî Gazete. 13 Mart 1954. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022.
- ^ (PDF). Resmî Gazete. 20 Mayıs 1990. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Yenişarbademli Nüfusu - Isparta". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Isparta Yenişarbademli Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
- Yerelnet: Yenişarbademli 13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yenisarbademli Isparta ilinin bir ilcesidir Nufusu 2 495 kisi olup bu bakimdan 922 ilce arasinda sondan sekizincidir YenisarbademliIlceIsparta nin Turkiye deki yeriIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlIspartaCografi bolgeAkdeniz BolgesiIdare KaymakamMintaha Sarikaya Belediye baskaniMehmet Ozata AK Parti Yuzolcumu Toplam184 km Rakim1050 mNufus 2018 Toplam2 300 Kir285 Sehir1 651Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu32850Il alan kodu0246Il plaka kodu32Resmi site http www yenisarbademli gov trTarihceBu basliktaki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Yenisarbademli haber gazete kitap akademik JSTOR Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Cografi sartlarin uygun oldugu Yenisarbademli tarih boyunca bircok uygarliga sahne olmustur Yapilan arastirmalara gore MO 4000 yillarinda Etiler Hititler MO 1500 yillarinda Frigyalilar MO 800 yillarinda Iyonlar MO 600 yillarinda Lidyalilar MO 446 yillarinda Persler MO 190 yillarinda Romalilar MS 395 yillarinda Bizanslar yorede egemen olmuslardir 1071 Malazgirt zaferinden sonra 1142 yillarinda Selcuklu topraklarina katilmis 1810 yilinda Konya vilayetine bagli bir kaza olmustur Yenisarbademli ilce ve yoresinde gunumuze kadar ulasan 25 civarinda oren yeri bulunmaktadir Ayrica tepeler uzerine kurulmus cesitli zamanlara ait kale kalintilari bulunmaktadir Bunlarin baslicalari Kestel kucukkale Kaledost geledost Dogdu Cataltepe Asar kaletepe Ortatepe Mandras Maltepesi Aktepe Gavur harmani dir Ayrica vadilerde kurulan 12 yerlesimde ise sarniclar kaleici ve yer alti evleri bulunmaktadir Psidia bolgesine dahil olan Yenisarbademli deki kalintilar Roma ve Bizans donemlerindeki Gorgorum antik kenti olarak anilmaktadir 13 Mart 1954 te Yenisar Yenice ve Yenisar Kurtler koyleri ile birleserek belediye statusu aldi ve beldeye donustu Yenisarbademli 20 05 1990 tarih ve 20523 sayili resmi gazetede yayimlanan kanun ile ilce statusune kavustu CografyaIlce Beysehir Golunun batisinda Toros daglarinin kuzey uzantisi olan ile butunlesir Dogusunda Beysehir batisinda Aksu ve kuzeyinde Sarkikaraagac ilceleri ile cevrilidir Ilce denizden 1150 m yuksekliktedir Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasinda kara iklime yakin bir iklimdedir Il merkezine uzakligi 105 km olup yuzolcumu 184 km dir NufusIlceye bagli 1 koy vardir Yil Toplam Sehir Kir1990 7 323 6 199 1 1242000 5 925 5 519 4062007 2 699 2 345 3542008 2 538 2 180 3582009 2 476 2 120 3562010 2 499 2 136 3632011 2 323 1 962 3612012 2 338 1 987 3512013 2 463 2 130 3332014 2 359 2 036 3232015 2 192 1 875 3172016 2 274 1 974 3002017 2 096 1 809 2872018 2 300 2 004 2962019 2 087 1 802 2852020 1 936 1 651 285TurizmPinargozu Magarasi Yerli yabanci tum magara arastirmacilarinin gozdesi olan magara 15 km uzunluguyla Turkiye nin en uzun magarasidir Magara Yenisarbademli ilcesine 8 km uzaklikta Caydere Ormanlari nin icinde bulunmaktadir Ayni zamanda bir su kaynagi olan magara cevresinde tespit edilen 213 cesit barindiran bitki ortusuyle de dikkat cekicidir Magaraya giriste bulunan sifondan dalarak girilir Sifonun onunde hizi 45 km ye ulasan hava akimi olusur ve su isisi Agustos ayinda bile 5 8 C dir 2011 2014 tarihleri arasinda Dokuz Eylul Universitesi Bilimsel Arastirma projeleri kapsaminda ve Milli Parklar Genel Mudurlugu destekleri ile magaranin jeolojik morfolojik ve speleolojik ozellikleri ortaya cikartilmistir Bolgede bulunan dunyanin en buyuk yeralti irmagi Beysehir Golu ile Manavgat Caglayani arasinda akar Kubad i Abad Kubad i Abad Yenisarbademli ilcesi merkezine 2 5 km uzaklikta Konya sinirlari icinde Beysehir Golu nun kuzeybati kiyisina kurulmus Anadolu Selcuklulari donemi sivil yapilarinin en unlu ve sanat tarihi acisindan onemli yapilardandir Alaaddin Keykubad in buyruguyla 1236 da veziri mimar ve nakkas Sadeddin Kopek yaptirmistir Konya Beysehir Golyaka kasabasi sinirlari icindedir 1949 da cevrede arastirmalar yapan M Zeki Oral in buldugu cini kalintilarindan sonra 1956 da Mehmet Onder calismalari surdurmustur 1965 1968 arasinda K Otta Dorn baskanligindaki kazilardaysa 5 200 m lik alani kaplayan Selcuklu kenti tumuyle ortaya cikarilmistir Cit duvarina benzer alcak bir sur icinde Buyuk Saray Kucuk Saray Vezir Sarayi Ferdevs Paradeison Av Hayvanlari Parki Buyuk Saray altinda sultan kayiklarinin ya da kucuk yelkenlerin yanasabilecegi iki gozlu kucuk bir tersane ve 16 yapi kalintisi bulunmaktadir Bunlar arasinda bir mescit hamamlar firin ve mutfak kisla kapisi depolar ve ahirlar vardir Kazi calismalari Prof Dr Ruchan Arik baskanligindaki ekip tarafindan devam ettirilmektedir Dedegul Dagi Her yasta insanin tirmanabilecegi bir dag olan yumusakligi ve guzellikleriyle her yil yuzlerce dagciyi agirlamaktadir Dag turizminde onemli bir yere sahip olan Dedegul tur kayagi ve triking yuruyuslerine olanak saglamaktadir Dunya dagcilari yilda bir kere ilcede bulusmaktadir Karagol Karagol Ispartanin en yuksek dagi olan 2992 m Dedegul Dagi nin dogusunda Kurucuova Sinirlari icerisinde 2335 m yukseklikte 2500 metrekare buyuklugunde bir buzul goludur Karagol ve sadece Dedegul eteklerinde yetisen Dedegul Cicegi dagcilarin ilgi odagidir Kiz Kalesi Adasi Kubad i Abad in 3 km kuzeydogusunda bulunan Kiz Kalesi Adasi Turkiye nin Manyas tan sonra onemli kus cennetlerinden biri konumundadir Kubad i Abad in haremligi ve tersaneligi olan 5 dekarlik bu tarihi ada 10 un uzerinde kus turune ev sahipligi yapmaktadir Konya ili Beysehir Ilcesi Golyaka Kasabasi sinirlari icerisindedir Kaynakca Il Ilce Buyuksehir Belediye Belediye Mahalle Koy Nufusu Donemi 2023 TUIK 6 Subat 2024 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2024 PDF Resmi Gazete 13 Mart 1954 6 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2022 PDF Resmi Gazete 20 Mayis 1990 2 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2022 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Yenisarbademli Nufusu Isparta nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Isparta Yenisarbademli Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dis baglantilarYerelnet Yenisarbademli 13 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde