Yerli Malı Sergisi

Yerli Malları Sergisi, Türkiye’de yerli malı kullanımını teşvik etmek ve tasarruf bilincini geliştirmek amacıyla Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren düzenli olarak gerçekleştirilmiş etkinliklerdir.

Yerli malları sergilerinde Türkiye’de farklı alanlarda üretilen mallar bir çatıda toplanarak standlarda sergilenmiş ve satılmıştır. Sergilere, özel sektörle birlikte devlet işletmeleri de katılmıştır. Yerli malı sergileri, Türkiye’de endüstriyelleşme ile ilgili değerlendirmelerin yapılması için dayanak noktası olmuştur.

Tarihçe

Karadeniz Vapuru’nda Gezici Sergi

1926 yılında Ticaret Vekâleti (Bakanlığı) tarafından “Türk Malları Seyyar Sergisi” adıyla gezici bir yerli malı sergisi düzenlendi. Karadeniz vapuru ile Avrupa’nın önemli ticaret limanlarını ziyaret eden sergi, Türk mallarının yurtdışında propagandasını yapmak amacını taşıyordu.

12 Haziran 1926’da İstanbul’dan demir alan gemi, 12 ülkede 16 şehri ziyaret ettikten sonra 5 Eylül 1926’da İstanbul’a geri döndü. Tütün, tiftik keçileri, lokum, kumaş gemide sergilenen ürünlerdendi. Gemide ticari işlemleri gerçekleştirmek üzere tam yetkili bir Türkiye İş Bankası şubesi açılmıştı. Ayrıca Riyaset-i Cumhur Orkestrası da her limanda sergiler vererek devletin tanıtımına katkıda bulunmuştu.

İstanbul Milli Sanayi Birliği Sergileri

Türk sanayisini geliştirmek amacıyla kurulan İstanbul Milli Sanayi Birliği 1927’den itibaren her yıl Ağustos ayında İstanbul’da yerli malı sergileri düzenlemiştir Sergiler, Galatasaray Lisesi’nin Sergi Salonu’nda düzenlenirdi.

İzmir Fuarı

İzmir’de de 1927’den itibaren “Dokuz Eylül Sergisi” adıyla düzenli olarak sergiler düzenlenmeye başladı. 1927 ve 1928’de Mithatpaşa Sanayi Mektebi’nde açılan sergilere dünya ekonomik krizi nedeniyle birkaç yıl ara verildi. 1933’te üçüncüsü itibaren Cumhuriyet Meydanı’nda n “Dokuz Eylül Panayırı” adıyla açılan sergi, zamanla “İzmir Enternasyonal Fuarı”’na dönüştü.

Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti

1930’dan itibaren 10 yıl boyunca Ankara’da Yerli Malları Sergisi, Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti (MİTC) tarafından düzenledi 1930’da açılan sergi “Milli Sanayi Numune Sergisi” adını taşıyordu; açılışını başbakan İsmet İnönü yaptı. Mustafa Kemal, serginin devamlı olması önerisini getirdi 1931’’de "İkinci Milli Sanayi Numune Sergisi”, 1933’te “10 Yıl İktisat Sergisi” açıldı.

1933 yılında MİTC’nin açtığı tasarım yarışmasında birinci olan mimar Şevki Balmumcu’ya ait projeye göre Ankara’da Sergi Evi adıyla özel bir yapı inşa edildi, 1934’te hizmete girdi (Yapı, 1948’de opera salonuna dönüştürülmüştür).

Kaynakça ve dipnotlar

1. ^ ^{a b} Gülname Turan, Ayla Ödekan, Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Yerli Malı Kavramı ve İstanbul Yerli Malı Sergileri, İTÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, Aralık 2009^[]
2. ^ Karadeniz Vapuru ile Avrupa Limanlarını Dolaşan Türk Malları “Seyyar Sergisi” 13 Haziran- 5 Eylül 1926-4 Türk Haber Vizyon sitesi 24.06.2010^[]
3. ^ . 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2012. 
4. ^ . 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2012. 
5. ^ 1955’te Türkiye Ekonomi Kurumu adını aldı
6. ^ . 29 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2012.