Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yeşil Hat, (Yunanca: Πράσινη Γραμμή, Prasini Grammi; İngilizce: Green Line) Kıbrıs'ta de facto var olan Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni ayıran bölgeyi belirtmek için kullanılmaktadır. Yeşil hat aynı zamanda her iki tarafın da başkenti olan Lefkoşa'yı da bölmektedir. Büyük bir kısmı, Mart 1964'ten bu yana adada bulunan Birleşmiş Milletler Kıbrıs Barış Gücü kontrolündedir. Adanın kuzey batısında yeralan sivil halkın terkettiği ve sadece askerlerin bulunduğu Erenköy, eski adıyla Koççina köyü de BM kontrolündeki Yeşil Hat'la çevrili, Kuzey'e bağlı bir eksklavdır.
Tarihçe
Dönemin egemen İngiliz sömürge idaresi, ilk kez 1956 yılında Türk ve Rum mahalleleri arasına tel örgüler yerleştirerek, Türk ve Rum toplumları arasındaki etnik çatışmaları engellemeye çalıştı. Bir süre sonra ise başkent Lefkoşa tel örgülerle Türk ve Rum bölgelerine ayrıldı. Adanın bağımsızlığına kavuşmasından sonra 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasının 173. maddesi uyarınca Lefkoşa, diğer dört büyük şehirde (Limasol, Mağusa, Larnaka ve Baf) olduğu gibi resmen iki belediyeli yönetilmeye başlamıştır. Tüm bunlar etnik çatışmaları durdurmaya yetmemiş, aksine kamçılamış, kentler, köyler ve mahalleler arasında karşılıklı göçlere yol açmıştır. Sonuçta Yeşil Hat, 30 Aralık 1963'te, Zürih ve Londra Anlaşmalarının garantör ülkelerinin (Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan) askerlerinden oluşan "Barışı Koruma Kuvveti" İngiliz komutanı General Peter George Francis Young tarafından ortaya konmuştur. General Young, Kanlı Noel adıyla da bilinen çatışma ve karşılıklı cinayetlerin kontrolden çıkması üzerine, o dönem Kıbrıs'ın bağımsızlık müzakerelerinden sorumlu İngiliz bakan Duncan Sandys'in de katıldığı oniki saatlik görüşme sonrasında Lefkoşa haritası üzerine yeşil renkli bir kalemle, daha sonra "Yeşil Hat" adını alacak olan bir ateşkes hattı çizmiştir.
Ancak "Yeşil Hat"ın bugünkü sınırları 1974 Kıbrıs Harekâtı ile belirlenmiştir. Bu dönemde bu hat ''Attila Line (Attila Hattı)'' olarak da anılmıştır. O zamandan bu yana alışılmış bir sınırdan çok, yaklaşık 346 km² alanı kapsayan silahsızlandırılmış bir tampon bölge görevini görür. Lefkoşa Uluslararası Havalimanı bu tampon bölgede kaldığından 16 Ağustos 1974'ten beri kullanım dışıdır.
Günümüzde durum
Yeşil Hat'ın genişliği, Lefkoşa merkezinde en dar yerinde sadece 3,30 metre iken en geniş yerinde Atyoğnu (Αθηαίνου) köyü civarında 7,4 km'dir. Hattın bir kısmı Birleşik Krallık'a bağlı Dikelya İngiliz Özerk Doğu Üs Bölgesi'ndedir. Burada yeralan Pile (Πύλα) köyü, adada Türklerle Rumların ortak yaşadığı tek köydür. Bu tampon bölgenin yönetilebilmesi amacıyla Avrupa Birliği'nin yürütme organı Avrupa Birliği Konseyi, 29 Nisan 2004'te Yeşil Hat Tüzüğü’nü onaylamıştır. Tüzük, kişi ve malların bu ara bölge üzerinden hareketlerine olanak verip karşılıklı geçiş kurallarını düzenlemektedir.
180 kilometre uzunluktaki Yeşil Hat üzerinde günümüzde her iki tarafa karşılıklı geçişlere olanak veren dokuz kontrol noktası vardır:
- Ledra Palas Kapısı: Lefkoşa şehir merkezi'nde sadece yayalara, bisikletlilere ve diplomatik araçlara açıktır. Geçiş Kaytaz Burcu ile Zahra Burcu arasındadır. Adını, buradaki Birleşmiş Milletler Kıbrıs Barış Gücü'nün komuta merkezine dönüştürülen eski Ledra Palas Otel'inden alır.
- Pergamos (Πέργαμος) veya Beyarmudu Kapısı: Pile ile Beyarmudu (Bergama) arasında yer alır. Pile'ye varmadan önce İngiliz Özerk Bölgesi'nden geçilir.
- Black Knight veya Akyar Kapısı: İngiliz Özerk Doğu Üs Bölgesi'nde Aynikola ya da Ayios Nikolaos İstasyonu (Άγιος Νικόλαος) ile Gazi Mağusa arasındadır. Bu ilk üç kontrol noktası 23 Nisan 2003 tarihinde geçişlere açılmıştır.
- Lokmacı Kapısı: Lefkoşa şehir merkezinde sadece yayalar ve bisikletliler içindir. 3 Nisan 2008'de açılmıştır.
- Ayos Dometyos (Άγιος Δομέτιος), Aydemet veya Metehan Kapısı: Lefkoşa'da motorlu sivil araçlarla geçiş yapılabilen tek noktadır.
- Zodhia (Ζώδεια) veya Bostancı Kapısı: Güzelyurt/Morfu (Μόρφου) ile Astromerit (Αστρομερίτης) arasında sadece motorlu taşıtlara açıktır. 31 Ağustos 2005'te hizmete girmiştir.
- Kato Pirgos (Κάτω Πύργος) veya Yeşilırmak Kapısı: Aşağı Birgo ile Yeşilırmak (Limnidi) arasındadır. 14 Ekim 2010'te açıldı.
- Apliki (Απλίκι) veya Aplıç Kapısı: Lefke'nin güneyinde yer alır. 12 Kasım 2018'de Derinya Kapısı'yla birlikte eş zamanlı açıldı.
- Deryneia (Δερύνεια) veya Derinya Kapısı: Gazi Mağusa'nın iki kilometre güneyinde Derinya kasabası girişinde yeralır.
Bu kapıların yapım masraflarının yaklaşık 6,5 milyonluk bir kısmı AB fonlarından karşılanmıştır. Kıbrıs'lılar, Kıbrıs Cumhuriyeti veya KKTC kimlikleriyle her iki yönde geçiş yapabilmektedirler. 2020 yılında dünyayı etkisi altına alan corona virüs pandemisi yüzünden geçişler istisnalar dışında uzun bir süre durdurulmuş, 4 Haziran 2021 itibarıyla bu kontrol noktaları yeniden karşılıklı geçişlere açılmıştır.
Filmlerde Yeşil Hat
- "Smuggling Hendrix" Marios Piperides
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . UNFICYP (İngilizce). 20 Kasım 2015. 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- ^ "Treaty of Alliance (1960)", Wikipedia (İngilizce), 12 Temmuz 2020, erişim tarihi: 28 Kasım 2020
- ^ "Peter Young (British Army officer, born 1912)", Wikipedia (İngilizce), 18 Mayıs 2020, erişim tarihi: 28 Kasım 2020
- ^ Calame, Jon; Charlesworth, Esther; Woods, Lebbeus (1 Ocak 2009). Divided Cities. University of Pennsylvania Press. ISBN .
- ^ . UNFICYP (İngilizce). 20 Kasım 2015. 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- ^ (İngilizce). 10 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . www.bbc.co.uk. 4 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- ^ "Derinya ve Aplıç kapıları açılıyor". Gündem Kıbrıs. 29 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ AM, Charlie Charalambous 06/04/21 AT 10:52 (4 Haziran 2021). . International Business Times. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ . www.imdb.com (İngilizce). 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yesil Hat Yunanca Prasinh Grammh Prasini Grammi Ingilizce Green Line Kibris ta de facto var olan Guney Kibris Rum Yonetimi ile Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ni ayiran bolgeyi belirtmek icin kullanilmaktadir Yesil hat ayni zamanda her iki tarafin da baskenti olan Lefkosa yi da bolmektedir Buyuk bir kismi Mart 1964 ten bu yana adada bulunan Birlesmis Milletler Kibris Baris Gucu kontrolundedir Adanin kuzey batisinda yeralan sivil halkin terkettigi ve sadece askerlerin bulundugu Erenkoy eski adiyla Koccina koyu de BM kontrolundeki Yesil Hat la cevrili Kuzey e bagli bir eksklavdir Kibris Birlesmis Milletler Tampon Bolgesi mavi ve Ingiliz Ozerk Us Bolgeleri yesil TarihceDonemin egemen Ingiliz somurge idaresi ilk kez 1956 yilinda Turk ve Rum mahalleleri arasina tel orguler yerlestirerek Turk ve Rum toplumlari arasindaki etnik catismalari engellemeye calisti Bir sure sonra ise baskent Lefkosa tel orgulerle Turk ve Rum bolgelerine ayrildi Adanin bagimsizligina kavusmasindan sonra 1960 Kibris Cumhuriyeti anayasasinin 173 maddesi uyarinca Lefkosa diger dort buyuk sehirde Limasol Magusa Larnaka ve Baf oldugu gibi resmen iki belediyeli yonetilmeye baslamistir Tum bunlar etnik catismalari durdurmaya yetmemis aksine kamcilamis kentler koyler ve mahalleler arasinda karsilikli goclere yol acmistir Sonucta Yesil Hat 30 Aralik 1963 te Zurih ve Londra Anlasmalarinin garantor ulkelerinin Birlesik Krallik Turkiye ve Yunanistan askerlerinden olusan Barisi Koruma Kuvveti Ingiliz komutani General Peter George Francis Young tarafindan ortaya konmustur General Young Kanli Noel adiyla da bilinen catisma ve karsilikli cinayetlerin kontrolden cikmasi uzerine o donem Kibris in bagimsizlik muzakerelerinden sorumlu Ingiliz bakan Duncan Sandys in de katildigi oniki saatlik gorusme sonrasinda Lefkosa haritasi uzerine yesil renkli bir kalemle daha sonra Yesil Hat adini alacak olan bir ateskes hatti cizmistir Ancak Yesil Hat in bugunku sinirlari 1974 Kibris Harekati ile belirlenmistir Bu donemde bu hat Attila Line Attila Hatti olarak da anilmistir O zamandan bu yana alisilmis bir sinirdan cok yaklasik 346 km alani kapsayan silahsizlandirilmis bir tampon bolge gorevini gorur Lefkosa Uluslararasi Havalimani bu tampon bolgede kaldigindan 16 Agustos 1974 ten beri kullanim disidir Gunumuzde durumYesil Hat in genisligi Lefkosa merkezinde en dar yerinde sadece 3 30 metre iken en genis yerinde Atyognu A8hainoy koyu civarinda 7 4 km dir Hattin bir kismi Birlesik Krallik a bagli Dikelya Ingiliz Ozerk Dogu Us Bolgesi ndedir Burada yeralan Pile Pyla koyu adada Turklerle Rumlarin ortak yasadigi tek koydur Bu tampon bolgenin yonetilebilmesi amaciyla Avrupa Birligi nin yurutme organi Avrupa Birligi Konseyi 29 Nisan 2004 te Yesil Hat Tuzugu nu onaylamistir Tuzuk kisi ve mallarin bu ara bolge uzerinden hareketlerine olanak verip karsilikli gecis kurallarini duzenlemektedir Lefkosa da Lokmaci Kapisi acilmadan once Yesil Hat tarafindan kesilen Ledra caddesi 180 kilometre uzunluktaki Yesil Hat uzerinde gunumuzde her iki tarafa karsilikli gecislere olanak veren dokuz kontrol noktasi vardir Ledra Palas Kapisi Lefkosa sehir merkezi nde sadece yayalara bisikletlilere ve diplomatik araclara aciktir Gecis Kaytaz Burcu ile Zahra Burcu arasindadir Adini buradaki Birlesmis Milletler Kibris Baris Gucu nun komuta merkezine donusturulen eski Ledra Palas Otel inden alir Pergamos Pergamos veya Beyarmudu Kapisi Pile ile Beyarmudu Bergama arasinda yer alir Pile ye varmadan once Ingiliz Ozerk Bolgesi nden gecilir Black Knight veya Akyar Kapisi Ingiliz Ozerk Dogu Us Bolgesi nde Aynikola ya da Ayios Nikolaos Istasyonu Agios Nikolaos ile Gazi Magusa arasindadir Bu ilk uc kontrol noktasi 23 Nisan 2003 tarihinde gecislere acilmistir Lokmaci Kapisi Lefkosa sehir merkezinde sadece yayalar ve bisikletliler icindir 3 Nisan 2008 de acilmistir Ayos Dometyos Agios Dometios Aydemet veya Metehan Kapisi Lefkosa da motorlu sivil araclarla gecis yapilabilen tek noktadir Zodhia Zwdeia veya Bostanci Kapisi Guzelyurt Morfu Morfoy ile Astromerit Astromeriths arasinda sadece motorlu tasitlara aciktir 31 Agustos 2005 te hizmete girmistir Kato Pirgos Katw Pyrgos veya Yesilirmak Kapisi Asagi Birgo ile Yesilirmak Limnidi arasindadir 14 Ekim 2010 te acildi Apliki Apliki veya Aplic Kapisi Lefke nin guneyinde yer alir 12 Kasim 2018 de Derinya Kapisi yla birlikte es zamanli acildi Deryneia Deryneia veya Derinya Kapisi Gazi Magusa nin iki kilometre guneyinde Derinya kasabasi girisinde yeralir Bu kapilarin yapim masraflarinin yaklasik 6 5 milyonluk bir kismi AB fonlarindan karsilanmistir Kibris lilar Kibris Cumhuriyeti veya KKTC kimlikleriyle her iki yonde gecis yapabilmektedirler 2020 yilinda dunyayi etkisi altina alan corona virus pandemisi yuzunden gecisler istisnalar disinda uzun bir sure durdurulmus 4 Haziran 2021 itibariyla bu kontrol noktalari yeniden karsilikli gecislere acilmistir Filmlerde Yesil Hat Smuggling Hendrix Marios PiperidesAyrica bakinizKibris Sorunu Kibris taki Birlesmis Milletler Baris Gucu Guney Kibris Rum Yonetimi Kuzey Kibris Turk CumhuriyetiKaynakca UNFICYP Ingilizce 20 Kasim 2015 22 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2020 Treaty of Alliance 1960 Wikipedia Ingilizce 12 Temmuz 2020 erisim tarihi 28 Kasim 2020 Peter Young British Army officer born 1912 Wikipedia Ingilizce 18 Mayis 2020 erisim tarihi 28 Kasim 2020 Calame Jon Charlesworth Esther Woods Lebbeus 1 Ocak 2009 Divided Cities University of Pennsylvania Press ISBN 978 0 8122 0685 2 UNFICYP Ingilizce 20 Kasim 2015 22 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2020 Ingilizce 10 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi www bbc co uk 4 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2020 Derinya ve Aplic kapilari aciliyor Gundem Kibris 29 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2020 AM Charlie Charalambous 06 04 21 AT 10 52 4 Haziran 2021 International Business Times 4 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 www imdb com Ingilizce 21 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021