Lefke (Yunanca: Λεύκα Lefka), Kıbrıs adasının kuzeyinde, Güzelyurt Körfezi'ne bakan bir kasabadır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Lefke İlçesi'nde yer almaktadır ve İlçenin yönetim merkezidir. Lefke ilçe merkezinin nüfusu 2011 itibarıyla 3.009, Lefke bucağının toplam nüfusu 2011 itibarıyla 11.091'dir.
Lefke Λεύκα (Yunanca) | |
---|---|
Lefke | |
Ülke | de jure Kıbrıs Cumhuriyeti de facto Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti |
Kaza / İlçe | Lefkoşa kazası Lefke İlçesi |
İdare | |
• Belediye Başkanı | |
Nüfus (2011) | |
• Toplam | 11,091 |
Zaman dilimi | (DAS) |
Lefke Avrupa Üniversitesi bu kasabada bulunmaktadır. Batıda yaygınlığı ile bilinen Nakşibendi-Hakkâni Sufi tarikatı lideri Şeyh Nazım Kıbrısî'nin evi ve dergâhı Lefke'dedir. Asil Nadir ve Nil Burak da Lefke doğumludur.
2015 yılında Cittaslow unvanı kazanmıştır. İlçede zeytin, narenciye, hurma ve çeşitli meyvelerin hasadı yapılmaktadır.
Tarihçe
Lefke'de ilk yerleşimlerin Vouni civarında, MÖ.7000 yılında başladığı tahmin edilmektedir.
MÖ. 1500'lü yıllarda Kıbrıs'ın Mısır hakimiyeti altına girmiştir. Bu dönemde Lefke'deki bakır madenleri işlenmeye başlamıştır ve Lefke'deki bakır madeni işçilerine sepet sağlama amacıyla hurma ağaçları ekilmiştir. Lefke'de bakır madenlerinin tam olarak ne zaman açıldığı bilinmese de ulaşılabilen en eski tarih MÖ.1350 tarihini göstermektedir.Daha sonra MÖ.700'lü yıllarda Kıbrıs'ta kurulan en önemli şehir krallıklarından biri olan Soli yerleşmesi Lefke'ye hakim olmuştur.
'lü yıllarda Kıbrıs Pers hakimiyetine girmiş ve Lefke, Soli krallığının elinden alınmıştır. Persler kenti kontrol altında tutabilmek için Soli yakınlarına Vuni sarayını inşa etmiş, fakat yapılan bu saraya rağmen Soli halkı Perslere karşı ayaklanmayı başarmıştır. Daha sonra bu ayaklanma bir hüsranla sonuçlanmış, Persler, bölgeyi kontrol altına almayı başarmıştır.
Lefke isminin ise MÖ.300 yılında Ptolome (Mısır) hanedanı Prens Lefkon'dan geldiği düşünülmektedir.
Bu tarihlerden sonra Lefke Roma kontrolüne girmiştir. Lefke altın dönemini bu dönemde yaşamıştır: Romalılar Lefke'deki bakır madenciliğini geliştirilmiş, tarım alanlarını genişletmişlerdir. Lakin MS. 4. yüzyıla gelindiğinde, çıkarılan Bakır madeninin satılamamasından dolayı kentin bakır madenleri kapatılmıştır. Yine bu yüzyılda Soli'nin simgesi olan kuğu mozaiği yapılmıştır.
MS. 7. yüzyılda ise kent, bölgeye yapılan Arap akınları nedeni ile yıkılmıştır.
Yıllar içinde tekrar yapılanan kent, İtalyan Katolikler'in yerleşim yerlerinden biri haline gelmiştir. Kentin bu özelliği, adanın ve kentin bir sonraki yöneticisi olacak olan Venediklilerin kentte hakimiyet kurmasını kolaylaştırmıştır. Kent, bu dönemde ayrıca Kıbrıs'ın kuzey batısının yönetim merkezi olmuştur. Türkler Lefke'ye Osmanlı döneminde, 1571 yılında yerleşmişlerdir. Osmanlı döneminde iskân yapılan yerlerden biri olan Lefke, bu dönemde aynı zamanda adanın önemli tahıl üretim üslerinden biri ve adanın kuzey batısının yönetim merkezi olmuştur. Lefke'nin bir iskan kenti olması nedeniyle de Lefke'nin Türk nüfusu, Yunan nüfusuna göre her zaman fazla olmuştur.
Kıbrıs'ın 1878 Rus Harbi'nden sonra İngilizler'e devredilmesiyle Lefke, İngiliz yönetimi altına girmiştir. İngiliz yönetimi altında; 1900 yılında Lefke Belediyesi kurulmuş, 1916'da Lefke'de kurulmuş ve 1975'e kadar hizmet vermiştir.
1960'ta Kıbrıs Cumhuriyetinin kurulmasıyla İngiliz yönetimi sona ermiş, lakin genç Cumhuriyet çok uzun soluklu olmamıştır. 1974 yılında başlayan Kıbrıs Savaşı ile Lefke, Kıbrıs Türk yönetimine katılmıştır. Kıbrıslı Rumlar tarafından işgal edilen kent, 16 ağustos 1974 yılında işgalden kurtarılmıştır.
Lefke kenti 1974'ten bu yana Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yönetimi altındadır.
Mimarî ve tarihî yapılar
Lefke Su kemerleri
Lefke su kemerleri 1609 yılları civarı yapıldığı düşünülmektedir. Lakin yapıda Venedik döneminin izleri de taşındığı için, yapı hem Osmanlı hem de Venedik döneminin eserlerinden sayılmaktadır. Osmanlı döneminde tarım üretim üslerinden biri olan Lefke'de yapılan bu su kemerleri Trodos Dağı'ndan gelen suyun dağıtımını sağlamıştır.
Piri Mehmet Paşa Camii
Piri Mehmet Paşa Camii veya kısaca Pir Paşa Camii, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Lefke şehrinde 7. asrın sonlarına, Emevîler'e dayanan bir camiidir 1570-1571 yıllarında Osmanlı'nın Kıbrıs adasını fethetme harekâtına Kanuni Sultan Süleyman'ın ilk veziri Pîrî Mehmed Paşa'nın torunu Mehmet Bey de katılmıştır. Mehmet Bey Lefke’yi ziyaretinde şeceresi Ebu Bekir’e kadar dayanan bu harap camiyi yenileyerek inşa etmiş ve camiye dedesinin adını vermiştir.
Caminin yanına 1580'de bir de medrese inşa edilmiştir. Kıbrıs'ın üç büyük medresesinden biri idi. 19. Yüzyıla gelindiğinde camii ihmal edilmiş; bakımı, onarımı ve yenileme işlemleri durmuştur. 1930'da ise Pir Paşa Mezarlığı defne kapatılmış, 1970’lerde mezarlığın tarlaya tahviline karar verilmiş ve bütün mezarlar kaldırılmıştır.
Caminin yanında 1839’da öldürülen 'nın çok iyi durumdaki kabartma işlemeli mermer mezarı bulunmaktadır. Bazen camiye "Osman Paşa Camii" veya "Pir Osman Camii" ile hitap edilmektedir, fakat bu 1974'ten sonra gelişmiştir.
Yeşilırmak Taşı
Yeşilırmak Kayalığı veya Petra Tou Limnidi, Kuzey Kıbrıs'ta, Yeşilırmak köyünün yakınlarında bulunan kayalık küçük bir adacık. Kıbrıs'taki ilk yerleşim burada yapılmıştır. Yerleşim, Neolitik Çağ'a dayanmaktadır. Sadece bu adacık üzerinde değil, bölgedeki diğer tepelerde de yerleşim tespit edilmiştir.
Kayalık İsveç Kıbrıs Keşif Gezisi sırasında arkeolojik kazılara ev sahipliği yapmıştır.
Ahmet Tolgay, kayalığı şöyle tanımlamıştır:
"İstanbul Boğazı'nda, ünlü Kız Kulesi'nin bulunduğu adacığın bir minyatürü adeta...Ama üzerinde kule falan yok tabii ki... Çıplak bir kaya parçası..."
Vuni Sarayı
Vuni, Kıbrıs antik bir saray ve yerleşimdir. MÖ 500 yılı civarına tarihlenmektedir.
Saray, Kıbrıs'ta Pers egemenliğine karşı ayaklanmaların olduğu bir dönemde, yaklaşık 6 km uzakta bulunan Soli kentini Pers hakimiyeti altında tutmak için inşa edildi. Sarayın inşası dört yılda tamamlandı ve 137 odası vardı. Rakımı 267 metre olan bir tepe üzerine kurulmuştur ve etrafı surlarla çevrilidir. Yapının üç ana bölümü vardır, bunlar en tepede bulunan Athena Tapınağı, tapınağın hemen altındaki bulunan saray ve diğer tapınaklar, bunların da aşağısındaki bulunan evlerdir. Bu üç bölüm tepeden denize doğru eğimli olan üç farklı teras üzerine kurulmuştu.
MÖ 449 yılında Atinalı general Kimon'un sarayın bulunduğu bölgeyi ele geçirmesi üzerine MÖ 440 yılına kadar olan dönemde özelliklerinin görüldüğü bir mimari değişimden geçti. MÖ 390 yılları civarında Perslerle anlaşma yapan Soli Krallığı siyasi gücünü yeniden kazanınca MÖ 380 yılında Yunan egemenliğinde bulunan ve kendini sürekli tehdit eden Vuni'ye girdi ve şehri yaktı. Şehir tamamen harap oldu ve bir daha inşa edilmedi.
Sarayda kuyulardan gelen suyun sıcak su sistemiyle ısıtıldığı hamamlar bulunmaktaydı. Sarayın merkezinde sütunlarla çevrelenmiş bir avlu vardı, oturma odaları bunun etrafındaydı. Saraydan başlayan "kral yolu" adlı bir yol şehrin aşağılarına gitmekteydi.
Vuni, 1927-1931 yılları arasında İsveç Kıbrıs Keşif Gezisi ekibi tarafından kazılmıştır.
Soli Antik Kenti
Soli Antik Kenti'nin, MÖ 13. yüzyıl'da Truva Savaşından dönen Atinalılar tarafından kurulduğu düşünülmektedir. İlk kurulduğu dönemlerde "Aipeia" olarak adlandırılan kent, Yunan devlet adamı Solon tarafından, bakır ve cevher ihracatının kolaylaştırılması amacıyla, bulunduğu yerden daha aşağı kesime taşınmasıyla, Solon'dan Soli ismini almıştır
Stratejik konumu, madenleri, su kaynağına olan yakınlığı, verimli toprakları ve limanı sayesinde Soli Antik Kenti Kıbrıs'ın en önemli kentlerinden biri haline gelmiştir.
MÖ. 500 yıllarında Persler kenti devralmış ve Soli halkını kontrol altında tutmak amacıyla Soli yakınlarına Vuni Sarayı'nı inşa etmişlerdir. MÖ.498 yılında Soli halkı İyon Ayaklanmasına katılmış ve Perslere karşı isyan etmiş, lakin başarılı olamamışlardır.
Kısa süre sonra Kent yine el değiştirmiş ve bu sefer Roma İmparatorluğunun hakimiyeti altına girmiştir.
Roma döneminde şehir altın dönemini yaşamıştır. Madencilik ve ticaret faaliyetleri geliştirilmiş, şehir bir hayli zenginleşmiştir. Kentte yapılan kazı çalışmaları sırasında roma dönemine ait mermer bir Afrodit heykeli ve Amazonlarla yapılan savaşı temsil eden bir kabartma bulunmuştur. Devam eden yıllarda kentin ana ihracat maddesi bakır tamamen tükenmiş ve limanlar çamurla dolmaya başlamıştır. Bütün bu olaylardan sonra kent önemini yitirmiştir.
İşleri kötüye giden kent, 7.yy'da yaşanan Arap akınlarıyla tahrip olmuş ve bir süre sonra da yıkılmıştır.
Lefke Hacımulla yağ değirmeni
Hacımulla yağ değirmeni, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Lefke ilçesinde bulunmaktadır. 1945 yılından bu yana hizmet veren değirmen, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti en eski zeytinyağı değirmenlerinden biri ve taş değirmenle çalışan sayılı değirmenlerdendir. 70 yıllık ekipmanlarla çalışmaya devam eden değirmen, Lefke bölgesinin önemli tarihi yapılarından biridir.
Tarihi zeytinyağı değirmeni, 1945 yılında, Ali Kemal Hacımulla'nın İtalya'dan getirdiği malzemelerle Kıbrıs'ın Aya Yorgi köyünde (Köy bugün Kıbrıs Cumhuriyeti sınırları içinde kalmıştır) açılmıştır. Daha sonra yaşanan 1963 olayları sebebiyle değirmen, Lefkeye taşınmıştır.
1963'e kadar buğday, arpa, pamuk ve zeytin gibi ürünleri de işleyen değirmen, 1963'ten sonra sadece zeytin işlemeye devam etmiştir.
Lefke'ye taşındığı zamanlardan bu yana değirmen, Lefke tek değirmen olarak hizmet vermiştir.
Acendu Çeşmesi
Acendu Çeşmesi 15. ile 16. yüzyıl'lar arasında, çeşmeye adını da veren Venedikli
komutan Cendu tarafından yaptırılmış bir pınar suyudur. Lefke deresi ile Lağuna dağı yamaçları arasında bulunan çeşme Lefke'nin önemli tarihî eserlerinden biri olmakla kalmayıp aynı zamanda yakınındaki portakal bahçelerine de su tedariki sağlamaktadır.
Taç Giyme Anıtı
Taç Giyme Anıtı, 1937 yılında İngiliz idaresi sırasında yapılmış bir anıttır. Anıt İngiliz kralı VI. George'un tahta çıkışını kutlamak için yapılmıştır. Taç Giyme anıtı yine Lefke'nin İngiliz döneminden kalma önemli eserlerindendir.
Kırmızı Liman
Kırmızı Liman, 1955-1956 yılları arasında Yunan iş adamı Mangli tarafından yapılmıştır. Liman döneminde göre çok modern olan bant kayış sistemi ile yapıldığı için 1980'lere kadar hizmet verebilmiştir.Liman 500 metre karada, 500 metre denizin içinde olmak üzere toplam bir kilometre uzunluğundadır. Limandan 1974'ten önce bakır ve krom ihraç edilmiş, 1974 yılından sonra yine krom ve narenciye ihracatı yapılmıştır.
Cyprus Mining Corporation 1974 sonrasında limanı terk etmiş, bir süre daha faaliyette bulunan liman ise 1986 yılında kapanmıştır
Tarihi Osmanlı Konakları
Lefke Tarihi Osmanlı Konakları, 17., 18. ve 19. yüzyıllar arasında yapılmış konaklardır. Lefke'de 41 adet Osmanlı konağı bulunmaktadır. Aplıç bölgesinde bulunan görkemli mimarilere sahip olan konaklar Osmanlı döneminden kalmış, Lefke'nin önemli tarihi yapılarındandır.
Coğrafya
Coğrafik Özellikler ve Jeoloji
Lefke, Köppen iklim sınıflandırmasına göre yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve nemli olan Akdeniz iklim tipine sahiptir. Bu ikliminden dolayı kentte narenciye, , baklagil ve zeytin gibi tarım ürünlerinin üretimi yapılabilmektedir. Lefke, denize ve Trodos Dağları'na yakın bir konumda olmasından dolayı Kıbrıs Adası'ndaki diğer kentlere göre daha serindir.
Lefke Bölgesi, Kıbrıs'ın çekirdeğini oluşturan jeolojik kuşağında bulunur. Bu nedenle bölge yer altı su kaynakları ve madenleri açısından zengin bir bölgedir. Kent, 0-500 metre yükseklikleri arasında ve yeraltı su kaynaklarının tam üzerinde bulunur. Bakır madenlerinin üzerinde bulunması
nedeniyle de bakırlı bir toprağa sahiptir. Bu sebeplerden dolayı Lefke tarımsal açıdan verimli bir kenttir. Özellikle narenciye üretiminde Lefke, KKTC'de birinci sıradadır.
Doğal Yaşam
Lefke bölgesi, konumu ve coğrafi özellikleri dolayısıyla biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir bölgedir. Bölge; yabani tavşan, keklik, fassa, turaç gibi çeşitli av hayvanlarının yanı sıra, Kıbrıs Muflon keçisi ve Gufi yılanı gibi endemik türlere ev sahipliği yapar.
Kıbrıs Muflon Keçisi
Muflon keçisi, Akdeniz Bölgesi'ne özgü bir keçi türüdür ve Akdeniz kıyıları boyunca bu türün çeşitlerini görmek mümkündür. Kıbrıs Muflonu da bu çeşitlerin Kıbrıs'a özgü olanıdır. Kıbrıs Muflonu; Trodos ve Lefke bölgesinde bulunan özel bir türdür. Diğer Muflon türlerinden daha küçük olmasının yanı sıra renginin de farklı olması, bu türü endemik kılmaktadır.
Adada 800 yıl önce var olduğu düşünülen Kıbrıs Muflonu, 1975 yılında sayısının azalması nedeniyle World Conservation Union tarafından koruma altına alınmıştır. Geçmiş yıllarda (kurutulmuş keçi eti), ayakkabı ve dağarcık yapımında kullanılan Kıbrıs Muflonu günümüzde koruma altındadır.
Gufi Yılanı
Gufi Yılanı; Kıbrıs'a özgü, 130–200 cm boyunda, kalın yapılı ve zehirli bir yılan türüdür. Halk arasında "Koca Engerek" olarak bilinen bu yılan düzlük ovada ve bahçelerde bulunur. Küçük kemirgenler, kuşlar ve kertenkelelerle beslenir.
Ekonomi
Madencilik
Lefke, MÖ 1500'lü yıllardan beri başta bakır madenciliği olmak üzere madenciliğin yapıldığı bir kent olmuştur.
Antik Mısır döneminde Lefke'de başlayan madencilik, Roma döneminde yoğunlaşmış, Pers, Lüzinyan, Venedik ve Osmanlı zamanında da devam etmiştir. İngiliz döneminde kurulan ile bakır madenciliği Lefke'nin ekonomisinde önemli bir yer tutmuştur. CMC, 1975'te faaliyetine son vermiştir.
Kentte madenciliğin en yoğun yapıldığı dönem İngiliz dönemidir. Bu dönemde madencilik faaliyetleri modernleştirilmiş ve genişletilmiştir. Özellikle 1940'lı yıllarda, başta Baf olmak üzere adanın farklı bölgelerinden Lefke'ye işgücü göçü yaşanmıştır. Daha sonraki süreçte adada yaşanan bağımsızlık hareketleri ve çatışmalar nedeniyle madencilik faaliyetleri yavaşlamış ve 1974 Kıbrıs Barış Harekatı'ndan kısa bir süre sonra da durmuştur. Bu süreçte , Lefke'deki maden işçileri için 500'e yakın konut ve işçilere özel hastane yaptırmış, ayrıca teknik okullar açmıştır. Bu dönem boyunca bakır madeni konulu pullar bastırılmış ve resmi olarak kullanılmıştır.
CMC ()'nin kapanmasının ardından kentte madencilik faaliyetleri neredeyse durmuş, 'den arta kalan madenler ve artıklar değerlendirilip ihraç edilmiştir. 1980'li yıllarda madencilik faaliyetleri özelleştirilmeye başlanmış, 2003 yılında ise madenlerin satılmasıyla tamamen özelleştirilmiştir.
Tarım
Zengin bakır madenlerine sahip olan Lefke aynı zamanda zengin bakırlı bir toprağa da sahiptir. Bakırlı toprak, tarımsal ürünler için doğal bir gübre oluşturarak, ürün kalitesini arttırır. Bu nedenle tarih boyunca Lefke sadece bir maden kenti olarak değil, aynı zamanda bir tarımsal üretim merkezi olarak da ortaya çıkmıştır.
Günümüzde Lefke'de, tarımsal faaliyetler önemini korumaktadır. Kentte başlıca; tahıl, harup, hurma, baklagiller, narenciye, zeytin, ceviz ve badem üretilmektedir.
Narenciye Üretimi
Narenciye, KKTC'nin hellimden sonraki en önemli ikinci üretim ve ihracat ürünüdür. 2019 yılında 9,5 milyon dolarlık narenciye ihracatı yapılmıştır. KKTC'nin en önemli narenciye üretim merkezlerinden biri de Lefke'dir. Kentte, yıllık olarak 29 bin ton narenciye üretimi yapılmakta olup, KKTC'nin, Güzelyurt'tan sonraki en çok narenciye üretimi yapılan yeridir. Ayrıca, Kıbrıs'ın geleneksel ürünlerinden olan turunç macunu da üretilip pazarlanmaktadır.
Zeytin Üretimi
Zeytin, KKTC'nin en önemli iç piyasa ürünlerinden biridir. Akdeniz iklimini yaşayan bir ada olan Kıbrıs'ın kültüründe zeytin ve zeytin ürünlerinin önemli bir yeri vardır. Bu nedenle de adada zeytininin üretimi ve tüketimi yaygındır. Adanın zeytin üretiminin önemli bir bölümü Lefke'de yapılmaktadır. 2019 verilere göre kentte, 440 ton zeytin hasadı yapılmıştır.
Harup Üretimi
Harup (keçi boynuzu), Lefke'nin tarihinde yeri olan bir üründür. Antik Mısırlıların adaya hakim olduğu dönemden beri kentte süregelen harup üretimi günümüzde her ne kadar yerel boyutta kalsa da Lefke'nin önemli simgelerinden biridir. Nitekim yerli harup üretimini desteklemek ve ürünü halka tanıtmak için Lefke Hurma Festivali yapılmaktadır. 2019 verilerine göre kentte 680 harup ağacı olup, 48 ton harup üretimi yapılmıştır.
Ceviz Üretimi
Ceviz, Lefke'nin bir diğer önemli ürünüdür. Kentte ceviz üretimini kutlamak ve yerli üreticiyi desteklemek amacıyla Lefke Ceviz Festivali yapılmaktadır. 2019'da 104 ton ceviz hasadı yapılmıştır. Kıbrıs'ın geleneksel tatlılarından biri olan ceviz macunu da kentte üretilmekte ve ihracatı yapılmaktadır.
Festivaller
Lefke Hurma Festivali
Lefke Hurma Festivali, her yıl kasım ayında toplu pazar yerinde düzenlenen, Lefke'nin gelenekselleşen festivallerindendir.
Festivalde, yerli hurma üreticisinin ürünleri halka tanıtılır ve bu yolla yerli üretici desteklenmeye çalışılır. Bu festival sadece hurma üreticisinin değil, aynı zamanda el işi gibi sanatlarla uğraşan kişilerin de ürünlerini tanıttığı bir festivaldir.
Bunların yanı sıra festivalde; dans gösterileri, konserler ve çeşitli eğlenceler de düzenlenir.
En son 2019'da düzenlenen festival covid19'dan dolayı 2020 ve 2021 senelerinde düzenlenememiştir. Lakin yine de Yerli üreticiyi desteklemek amacıyla 2021 yılında toplu hurma pazarı açılmıştır.
Lefke Ceviz Festivali
Lefke Ceviz Festivali, her yıl, cevizin hasat zamanı olan, haziran ayında yapılan, Lefke'nin gelenekselleşen festivallerinden bir başkasıdır.
Festivalde, başta ceviz macunu olmak üzere ceviz ürünlerinin satışı yapılarak yerli üreticiye destek olunmaya çalışılır. Bunun yanında, halk oyunları gibi çeşitli eğlenceler düzenlenerek, kentin ve adanın kültürü yansıtılır.
2020'de covid19'dan ötürü yapılamayan festival 2021'de salgın şartları kapsamında tekrar yapılmaya başlanmıştır.
Kardeş şehirler
Kaynakça
- Caretta & Caretta, nr. 6, Mart 2006, s. 78-81.
- On Air Cyprus, nr. 4-5, Eylül-Ekim 2005, s. 54-58.
- http://www.lefkebelediyesi.com/lefke-hakk%C4%B1nda/lefke-nin-tarihi.html#:~:text=TAR%C4%B0H%C3%87E%20(%C3%96ZET) 29 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.lefkebelediyesi.com/lefke-hakk%C4%B1nda/gezilecek-yerler/item/14-soli-antik-kenti.html 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.eul.edu.tr/buldanlioglu-lefke-bolgesinin-turizm-cesitliligine-dikkat-cekti/ 5 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.lefkebelediyesi.com/lefke-hakk%C4%B1nda/lefke-de-ne-yap%C4%B1l%C4%B1r.html 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^http://www.stat.gov.ct.tr/nufus2011.aspx 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.northcyprusuk.com/kibris/lefkedeki-tarihi-zeytinyagi-degirmeni-h1824.html
- http://www.lefkebelediyesi.com/lefke-hakk%C4%B1nda/gezilecek-yerler/item/25-acendu-cesmesi.html 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.lefkebelediyesi.com/lefke-hakk%C4%B1nda/lefke-de-ne-yap%C4%B1l%C4%B1r.html 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.visitncy.com/tr/kesfet/lefke-su-kemerleri/#:~:text=Lefke%20su%20kemerinin%201609%20civar%C4%B1nda,tarlalar%C4%B1%20sulamak%20i%C3%A7in%20halen%20kullan%C4%B1lmaktad%C4%B1r.
- http://www.lefkebelediyesi.com/lefke-hakk%C4%B1nda/gezilecek-yerler/item/19-lefke-su-kemerleri.html 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.visitncy.com/tr/kesfet/lefke-su-kemerleri/#:~:text=Lefke%20su%20kemerinin%201609%20civar%C4%B1nda,tarlalar%C4%B1%20sulamak%20i%C3%A7in%20halen%20kullan%C4%B1lmaktad%C4%B1r.
- Şevketoğlu, Münir (2006). . Ankara Üniversitesi Anadolu Dergisi. 14 Aralık 2010 tarihinde http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/14/720/9108.pdf (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2011.
- http://www.northcyprusuk.com/kibris/kibrisin-eyfel-kulesi-h1683.html 24 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://haberkibris.com/kibrisin-eiffel-kulesi-2012-11-25.html 22 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.lefkebelediyesi.com/lefke-hakk%C4%B1nda/gezilecek-yerler/item/18-tarihi-lefke-ve-osmanli-konaklari.html 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://brtk.net/lefke-hurma-ve-yerel-urun-pazari-duzenlendi/ 8 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.kibrisrentacar.com/kibris/kibris-festivalleri/lefke-hurma-festivali 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://brtk.net/lefke-ceviz-festivali-yapiliyor/ 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.kibrisgazetesi.com/kibris/11-lefke-ceviz-festivali-yarin-yapiliyor-h113504.html 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- KKTC'DE MADENCİLİK VE ÇEVRE Jeoloji ve Maden Dairesi Mustafa Alkaravlı Nisan 2007(PDF), s. 12-14
- http://www.northcyprusuk.com/haberler/lefke-kasabasi-ve-madenciler-h10335.html 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://tim.org.tr/files/downloads/Analiz_Rapor/KKTC_ihracatinin_RCA_analizi_Hedef_Urun_Hedef_Pazar.pdf 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://tarim.gov.ct.tr/%C4%B0statistikler 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Turunçgil Üretim-Pazarlama (Citrus Production & Marketing),Exel, 2019
- http://tarim.gov.ct.tr/%C4%B0statistikler 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Üzüm ve Üzümsü Meyveler (Grape & Like a Grapes Fruits),Exel, 2019
- http://tarim.gov.ct.tr/%C4%B0statistikler 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Sert Kabuklu-Yumuşak Çekirdekli-Taş Çekirdekli Meyveler Nuts-Pome Fruits-Stone Fruits, Exel, 2019
- http://www.cyprusgeology.org/turkish/2_2_geology_tr.htm 13 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.havadiskibris.com/guzelyurt-arkeoloji-doga-muzesinin-son-misafiri-muflon/ 4 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.bayramgocmen.com/hc_yilanlar.html 4 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Vipera lebetina (LINNAEUS, 1758) (Koca Engerek, "Gufi") Şimdiki bilimsel adı : Macrovipera lebetina
Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- ^ "KKTC İstatistik Kurumu". www.stat.gov.ct.tr. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lefke Yunanca Leyka Lefka Kibris adasinin kuzeyinde Guzelyurt Korfezi ne bakan bir kasabadir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin Lefke Ilcesi nde yer almaktadir ve Ilcenin yonetim merkezidir Lefke ilce merkezinin nufusu 2011 itibariyla 3 009 Lefke bucaginin toplam nufusu 2011 itibariyla 11 091 dir Lefke Leyka Yunanca LefkeUlkede jure Kibris Cumhuriyeti de facto Kuzey Kibris Turk CumhuriyetiKaza IlceLefkosa kazasi Lefke IlcesiIdare Belediye BaskaniNufus 2011 Toplam11 091Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Lefke Avrupa Universitesi bu kasabada bulunmaktadir Batida yayginligi ile bilinen Naksibendi Hakkani Sufi tarikati lideri Seyh Nazim Kibrisi nin evi ve dergahi Lefke dedir Asil Nadir ve Nil Burak da Lefke dogumludur 2015 yilinda Cittaslow unvani kazanmistir Ilcede zeytin narenciye hurma ve cesitli meyvelerin hasadi yapilmaktadir TarihceLefke de ilk yerlesimlerin Vouni civarinda MO 7000 yilinda basladigi tahmin edilmektedir MO 1500 lu yillarda Kibris in Misir hakimiyeti altina girmistir Bu donemde Lefke deki bakir madenleri islenmeye baslamistir ve Lefke deki bakir madeni iscilerine sepet saglama amaciyla hurma agaclari ekilmistir Lefke de bakir madenlerinin tam olarak ne zaman acildigi bilinmese de ulasilabilen en eski tarih MO 1350 tarihini gostermektedir Daha sonra MO 700 lu yillarda Kibris ta kurulan en onemli sehir kralliklarindan biri olan Soli yerlesmesi Lefke ye hakim olmustur lu yillarda Kibris Pers hakimiyetine girmis ve Lefke Soli kralliginin elinden alinmistir Persler kenti kontrol altinda tutabilmek icin Soli yakinlarina Vuni sarayini insa etmis fakat yapilan bu saraya ragmen Soli halki Perslere karsi ayaklanmayi basarmistir Daha sonra bu ayaklanma bir husranla sonuclanmis Persler bolgeyi kontrol altina almayi basarmistir Lefke isminin ise MO 300 yilinda Ptolome Misir hanedani Prens Lefkon dan geldigi dusunulmektedir Bu tarihlerden sonra Lefke Roma kontrolune girmistir Lefke altin donemini bu donemde yasamistir Romalilar Lefke deki bakir madenciligini gelistirilmis tarim alanlarini genisletmislerdir Lakin MS 4 yuzyila gelindiginde cikarilan Bakir madeninin satilamamasindan dolayi kentin bakir madenleri kapatilmistir Yine bu yuzyilda Soli nin simgesi olan kugu mozaigi yapilmistir MS 7 yuzyilda ise kent bolgeye yapilan Arap akinlari nedeni ile yikilmistir Yillar icinde tekrar yapilanan kent Italyan Katolikler in yerlesim yerlerinden biri haline gelmistir Kentin bu ozelligi adanin ve kentin bir sonraki yoneticisi olacak olan Venediklilerin kentte hakimiyet kurmasini kolaylastirmistir Kent bu donemde ayrica Kibris in kuzey batisinin yonetim merkezi olmustur Turkler Lefke ye Osmanli doneminde 1571 yilinda yerlesmislerdir Osmanli doneminde iskan yapilan yerlerden biri olan Lefke bu donemde ayni zamanda adanin onemli tahil uretim uslerinden biri ve adanin kuzey batisinin yonetim merkezi olmustur Lefke nin bir iskan kenti olmasi nedeniyle de Lefke nin Turk nufusu Yunan nufusuna gore her zaman fazla olmustur Kibris in 1878 Rus Harbi nden sonra Ingilizler e devredilmesiyle Lefke Ingiliz yonetimi altina girmistir Ingiliz yonetimi altinda 1900 yilinda Lefke Belediyesi kurulmus 1916 da Lefke de kurulmus ve 1975 e kadar hizmet vermistir 1960 ta Kibris Cumhuriyetinin kurulmasiyla Ingiliz yonetimi sona ermis lakin genc Cumhuriyet cok uzun soluklu olmamistir 1974 yilinda baslayan Kibris Savasi ile Lefke Kibris Turk yonetimine katilmistir Kibrisli Rumlar tarafindan isgal edilen kent 16 agustos 1974 yilinda isgalden kurtarilmistir Lefke kenti 1974 ten bu yana Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti yonetimi altindadir Mimari ve tarihi yapilarLefke Su kemerleriLefke Su kemerleri Lefke su kemerleri 1609 yillari civari yapildigi dusunulmektedir Lakin yapida Venedik doneminin izleri de tasindigi icin yapi hem Osmanli hem de Venedik doneminin eserlerinden sayilmaktadir Osmanli doneminde tarim uretim uslerinden biri olan Lefke de yapilan bu su kemerleri Trodos Dagi ndan gelen suyun dagitimini saglamistir Piri Mehmet Pasa Camii Pir Pasa Camii Piri Mehmet Pasa Camii veya kisaca Pir Pasa Camii Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin Lefke sehrinde 7 asrin sonlarina Emeviler e dayanan bir camiidir 1570 1571 yillarinda Osmanli nin Kibris adasini fethetme harekatina Kanuni Sultan Suleyman in ilk veziri Piri Mehmed Pasa nin torunu Mehmet Bey de katilmistir Mehmet Bey Lefke yi ziyaretinde seceresi Ebu Bekir e kadar dayanan bu harap camiyi yenileyerek insa etmis ve camiye dedesinin adini vermistir Caminin yanina 1580 de bir de medrese insa edilmistir Kibris in uc buyuk medresesinden biri idi 19 Yuzyila gelindiginde camii ihmal edilmis bakimi onarimi ve yenileme islemleri durmustur 1930 da ise Pir Pasa Mezarligi defne kapatilmis 1970 lerde mezarligin tarlaya tahviline karar verilmis ve butun mezarlar kaldirilmistir Yesilirmak Tasi Caminin yaninda 1839 da oldurulen nin cok iyi durumdaki kabartma islemeli mermer mezari bulunmaktadir Bazen camiye Osman Pasa Camii veya Pir Osman Camii ile hitap edilmektedir fakat bu 1974 ten sonra gelismistir Yesilirmak Tasi Yesilirmak Kayaligi veya Petra Tou Limnidi Kuzey Kibris ta Yesilirmak koyunun yakinlarinda bulunan kayalik kucuk bir adacik Kibris taki ilk yerlesim burada yapilmistir Yerlesim Neolitik Cag a dayanmaktadir Sadece bu adacik uzerinde degil bolgedeki diger tepelerde de yerlesim tespit edilmistir Vuni Sarayi kalintilari Kayalik Isvec Kibris Kesif Gezisi sirasinda arkeolojik kazilara ev sahipligi yapmistir Ahmet Tolgay kayaligi soyle tanimlamistir Istanbul Bogazi nda unlu Kiz Kulesi nin bulundugu adacigin bir minyaturu adeta Ama uzerinde kule falan yok tabii ki Ciplak bir kaya parcasi Vuni Sarayi Vuni Kibris antik bir saray ve yerlesimdir MO 500 yili civarina tarihlenmektedir Saray Kibris ta Pers egemenligine karsi ayaklanmalarin oldugu bir donemde yaklasik 6 km uzakta bulunan Soli kentini Pers hakimiyeti altinda tutmak icin insa edildi Sarayin insasi dort yilda tamamlandi ve 137 odasi vardi Rakimi 267 metre olan bir tepe uzerine kurulmustur ve etrafi surlarla cevrilidir Yapinin uc ana bolumu vardir bunlar en tepede bulunan Athena Tapinagi tapinagin hemen altindaki bulunan saray ve diger tapinaklar bunlarin da asagisindaki bulunan evlerdir Bu uc bolum tepeden denize dogru egimli olan uc farkli teras uzerine kurulmustu Soli Antik Kenti MO 449 yilinda Atinali general Kimon un sarayin bulundugu bolgeyi ele gecirmesi uzerine MO 440 yilina kadar olan donemde ozelliklerinin goruldugu bir mimari degisimden gecti MO 390 yillari civarinda Perslerle anlasma yapan Soli Kralligi siyasi gucunu yeniden kazaninca MO 380 yilinda Yunan egemenliginde bulunan ve kendini surekli tehdit eden Vuni ye girdi ve sehri yakti Sehir tamamen harap oldu ve bir daha insa edilmedi Sarayda kuyulardan gelen suyun sicak su sistemiyle isitildigi hamamlar bulunmaktaydi Sarayin merkezinde sutunlarla cevrelenmis bir avlu vardi oturma odalari bunun etrafindaydi Saraydan baslayan kral yolu adli bir yol sehrin asagilarina gitmekteydi Vuni 1927 1931 yillari arasinda Isvec Kibris Kesif Gezisi ekibi tarafindan kazilmistir Soli Antik Kenti Lefke Yag Degirmeni Soli Antik Kenti nin MO 13 yuzyil da Truva Savasindan donen Atinalilar tarafindan kuruldugu dusunulmektedir Ilk kuruldugu donemlerde Aipeia olarak adlandirilan kent Yunan devlet adami Solon tarafindan bakir ve cevher ihracatinin kolaylastirilmasi amaciyla bulundugu yerden daha asagi kesime tasinmasiyla Solon dan Soli ismini almistir Stratejik konumu madenleri su kaynagina olan yakinligi verimli topraklari ve limani sayesinde Soli Antik Kenti Kibris in en onemli kentlerinden biri haline gelmistir MO 500 yillarinda Persler kenti devralmis ve Soli halkini kontrol altinda tutmak amaciyla Soli yakinlarina Vuni Sarayi ni insa etmislerdir MO 498 yilinda Soli halki Iyon Ayaklanmasina katilmis ve Perslere karsi isyan etmis lakin basarili olamamislardir Kisa sure sonra Kent yine el degistirmis ve bu sefer Roma Imparatorlugunun hakimiyeti altina girmistir Acendu Cesmesi Roma doneminde sehir altin donemini yasamistir Madencilik ve ticaret faaliyetleri gelistirilmis sehir bir hayli zenginlesmistir Kentte yapilan kazi calismalari sirasinda roma donemine ait mermer bir Afrodit heykeli ve Amazonlarla yapilan savasi temsil eden bir kabartma bulunmustur Devam eden yillarda kentin ana ihracat maddesi bakir tamamen tukenmis ve limanlar camurla dolmaya baslamistir Butun bu olaylardan sonra kent onemini yitirmistir Tac giyme aniti Isleri kotuye giden kent 7 yy da yasanan Arap akinlariyla tahrip olmus ve bir sure sonra da yikilmistir Lefke Hacimulla yag degirmeni Hacimulla yag degirmeni Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin Lefke ilcesinde bulunmaktadir 1945 yilindan bu yana hizmet veren degirmen Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti en eski zeytinyagi degirmenlerinden biri ve tas degirmenle calisan sayili degirmenlerdendir 70 yillik ekipmanlarla calismaya devam eden degirmen Lefke bolgesinin onemli tarihi yapilarindan biridir Tarihi zeytinyagi degirmeni 1945 yilinda Ali Kemal Hacimulla nin Italya dan getirdigi malzemelerle Kibris in Aya Yorgi koyunde Koy bugun Kibris Cumhuriyeti sinirlari icinde kalmistir acilmistir Daha sonra yasanan 1963 olaylari sebebiyle degirmen Lefkeye tasinmistir 1963 e kadar bugday arpa pamuk ve zeytin gibi urunleri de isleyen degirmen 1963 ten sonra sadece zeytin islemeye devam etmistir Lefke ye tasindigi zamanlardan bu yana degirmen Lefke tek degirmen olarak hizmet vermistir Acendu Cesmesi Kirmizi Liman Acendu Cesmesi 15 ile 16 yuzyil lar arasinda cesmeye adini da veren Venedikli komutan Cendu tarafindan yaptirilmis bir pinar suyudur Lefke deresi ile Laguna dagi yamaclari arasinda bulunan cesme Lefke nin onemli tarihi eserlerinden biri olmakla kalmayip ayni zamanda yakinindaki portakal bahcelerine de su tedariki saglamaktadir Tac Giyme Aniti Tac Giyme Aniti 1937 yilinda Ingiliz idaresi sirasinda yapilmis bir anittir Anit Ingiliz krali VI George un tahta cikisini kutlamak icin yapilmistir Tac Giyme aniti yine Lefke nin Ingiliz doneminden kalma onemli eserlerindendir Kirmizi Liman Kirmizi Liman 1955 1956 yillari arasinda Yunan is adami Mangli tarafindan yapilmistir Liman doneminde gore cok modern olan bant kayis sistemi ile yapildigi icin 1980 lere kadar hizmet verebilmistir Liman 500 metre karada 500 metre denizin icinde olmak uzere toplam bir kilometre uzunlugundadir Limandan 1974 ten once bakir ve krom ihrac edilmis 1974 yilindan sonra yine krom ve narenciye ihracati yapilmistir Cyprus Mining Corporation 1974 sonrasinda limani terk etmis bir sure daha faaliyette bulunan liman ise 1986 yilinda kapanmistir Tarihi Osmanli Konaklari Lefke Tarihi Osmanli Konaklari 17 18 ve 19 yuzyillar arasinda yapilmis konaklardir Lefke de 41 adet Osmanli konagi bulunmaktadir Aplic bolgesinde bulunan gorkemli mimarilere sahip olan konaklar Osmanli doneminden kalmis Lefke nin onemli tarihi yapilarindandir CografyaCografik Ozellikler ve Jeoloji Lefke Koppen iklim siniflandirmasina gore yazlari sicak ve kurak kislari ilik ve nemli olan Akdeniz iklim tipine sahiptir Bu ikliminden dolayi kentte narenciye baklagil ve zeytin gibi tarim urunlerinin uretimi yapilabilmektedir Lefke denize ve Trodos Daglari na yakin bir konumda olmasindan dolayi Kibris Adasi ndaki diger kentlere gore daha serindir Lefke Bolgesi Kibris in cekirdegini olusturan jeolojik kusaginda bulunur Bu nedenle bolge yer alti su kaynaklari ve madenleri acisindan zengin bir bolgedir Kent 0 500 metre yukseklikleri arasinda ve yeralti su kaynaklarinin tam uzerinde bulunur Bakir madenlerinin uzerinde bulunmasi nedeniyle de bakirli bir topraga sahiptir Bu sebeplerden dolayi Lefke tarimsal acidan verimli bir kenttir Ozellikle narenciye uretiminde Lefke KKTC de birinci siradadir Kibris jeolojik bolgeler haritasiKibris Fiziki HaritasiKibris MuflonuDogal Yasam Lefke bolgesi konumu ve cografi ozellikleri dolayisiyla biyolojik cesitlilik acisindan zengin bir bolgedir Bolge yabani tavsan keklik fassa turac gibi cesitli av hayvanlarinin yani sira Kibris Muflon kecisi ve Gufi yilani gibi endemik turlere ev sahipligi yapar Kibris Muflon Kecisi Muflon kecisi Akdeniz Bolgesi ne ozgu bir keci turudur ve Akdeniz kiyilari boyunca bu turun cesitlerini gormek mumkundur Kibris Muflonu da bu cesitlerin Kibris a ozgu olanidir Kibris Muflonu Trodos ve Lefke bolgesinde bulunan ozel bir turdur Diger Muflon turlerinden daha kucuk olmasinin yani sira renginin de farkli olmasi bu turu endemik kilmaktadir Gufi Yilani Adada 800 yil once var oldugu dusunulen Kibris Muflonu 1975 yilinda sayisinin azalmasi nedeniyle World Conservation Union tarafindan koruma altina alinmistir Gecmis yillarda kurutulmus keci eti ayakkabi ve dagarcik yapiminda kullanilan Kibris Muflonu gunumuzde koruma altindadir Gufi Yilani Gufi Yilani Kibris a ozgu 130 200 cm boyunda kalin yapili ve zehirli bir yilan turudur Halk arasinda Koca Engerek olarak bilinen bu yilan duzluk ovada ve bahcelerde bulunur Kucuk kemirgenler kuslar ve kertenkelelerle beslenir EkonomiCMC TrenleriMadencilik Lefke MO 1500 lu yillardan beri basta bakir madenciligi olmak uzere madenciligin yapildigi bir kent olmustur Antik Misir doneminde Lefke de baslayan madencilik Roma doneminde yogunlasmis Pers Luzinyan Venedik ve Osmanli zamaninda da devam etmistir Ingiliz doneminde kurulan ile bakir madenciligi Lefke nin ekonomisinde onemli bir yer tutmustur CMC 1975 te faaliyetine son vermistir Kentte madenciligin en yogun yapildigi donem Ingiliz donemidir Bu donemde madencilik faaliyetleri modernlestirilmis ve genisletilmistir Ozellikle 1940 li yillarda basta Baf olmak uzere adanin farkli bolgelerinden Lefke ye isgucu gocu yasanmistir Daha sonraki surecte adada yasanan bagimsizlik hareketleri ve catismalar nedeniyle madencilik faaliyetleri yavaslamis ve 1974 Kibris Baris Harekati ndan kisa bir sure sonra da durmustur Bu surecte Lefke deki maden iscileri icin 500 e yakin konut ve iscilere ozel hastane yaptirmis ayrica teknik okullar acmistir Bu donem boyunca bakir madeni konulu pullar bastirilmis ve resmi olarak kullanilmistir CMC nin kapanmasinin ardindan kentte madencilik faaliyetleri neredeyse durmus den arta kalan madenler ve artiklar degerlendirilip ihrac edilmistir 1980 li yillarda madencilik faaliyetleri ozellestirilmeye baslanmis 2003 yilinda ise madenlerin satilmasiyla tamamen ozellestirilmistir Lefke Madencilik AnitiTarim Zengin bakir madenlerine sahip olan Lefke ayni zamanda zengin bakirli bir topraga da sahiptir Bakirli toprak tarimsal urunler icin dogal bir gubre olusturarak urun kalitesini arttirir Bu nedenle tarih boyunca Lefke sadece bir maden kenti olarak degil ayni zamanda bir tarimsal uretim merkezi olarak da ortaya cikmistir Gunumuzde Lefke de tarimsal faaliyetler onemini korumaktadir Kentte baslica tahil harup hurma baklagiller narenciye zeytin ceviz ve badem uretilmektedir Narenciye Uretimi Narenciye KKTC nin hellimden sonraki en onemli ikinci uretim ve ihracat urunudur 2019 yilinda 9 5 milyon dolarlik narenciye ihracati yapilmistir KKTC nin en onemli narenciye uretim merkezlerinden biri de Lefke dir Kentte yillik olarak 29 bin ton narenciye uretimi yapilmakta olup KKTC nin Guzelyurt tan sonraki en cok narenciye uretimi yapilan yeridir Ayrica Kibris in geleneksel urunlerinden olan turunc macunu da uretilip pazarlanmaktadir Zeytin Uretimi Zeytin KKTC nin en onemli ic piyasa urunlerinden biridir Akdeniz iklimini yasayan bir ada olan Kibris in kulturunde zeytin ve zeytin urunlerinin onemli bir yeri vardir Bu nedenle de adada zeytininin uretimi ve tuketimi yaygindir Adanin zeytin uretiminin onemli bir bolumu Lefke de yapilmaktadir 2019 verilere gore kentte 440 ton zeytin hasadi yapilmistir Lefke Meyve BahceleriHarup Uretimi Harup keci boynuzu Lefke nin tarihinde yeri olan bir urundur Antik Misirlilarin adaya hakim oldugu donemden beri kentte suregelen harup uretimi gunumuzde her ne kadar yerel boyutta kalsa da Lefke nin onemli simgelerinden biridir Nitekim yerli harup uretimini desteklemek ve urunu halka tanitmak icin Lefke Hurma Festivali yapilmaktadir 2019 verilerine gore kentte 680 harup agaci olup 48 ton harup uretimi yapilmistir Ceviz Uretimi Ceviz Lefke nin bir diger onemli urunudur Kentte ceviz uretimini kutlamak ve yerli ureticiyi desteklemek amaciyla Lefke Ceviz Festivali yapilmaktadir 2019 da 104 ton ceviz hasadi yapilmistir Kibris in geleneksel tatlilarindan biri olan ceviz macunu da kentte uretilmekte ve ihracati yapilmaktadir FestivallerLefke Hurma Festivali Hurma Agaci Lefke Hurma Festivali her yil kasim ayinda toplu pazar yerinde duzenlenen Lefke nin geleneksellesen festivallerindendir Festivalde yerli hurma ureticisinin urunleri halka tanitilir ve bu yolla yerli uretici desteklenmeye calisilir Bu festival sadece hurma ureticisinin degil ayni zamanda el isi gibi sanatlarla ugrasan kisilerin de urunlerini tanittigi bir festivaldir Bunlarin yani sira festivalde dans gosterileri konserler ve cesitli eglenceler de duzenlenir En son 2019 da duzenlenen festival covid19 dan dolayi 2020 ve 2021 senelerinde duzenlenememistir Lakin yine de Yerli ureticiyi desteklemek amaciyla 2021 yilinda toplu hurma pazari acilmistir Lefke Ceviz Festivali Lefke Ceviz Festivali her yil cevizin hasat zamani olan haziran ayinda yapilan Lefke nin geleneksellesen festivallerinden bir baskasidir Festivalde basta ceviz macunu olmak uzere ceviz urunlerinin satisi yapilarak yerli ureticiye destek olunmaya calisilir Bunun yaninda halk oyunlari gibi cesitli eglenceler duzenlenerek kentin ve adanin kulturu yansitilir 2020 de covid19 dan oturu yapilamayan festival 2021 de salgin sartlari kapsaminda tekrar yapilmaya baslanmistir Kardes sehirlerBergama Izmir TurkiyeSilifke Mersin Turkiye Malatya Turkiye Elmadag Ankara TurkiyeKaynakcaCaretta amp Caretta nr 6 Mart 2006 s 78 81 On Air Cyprus nr 4 5 Eylul Ekim 2005 s 54 58 http www lefkebelediyesi com lefke hakk C4 B1nda lefke nin tarihi html text TAR C4 B0H C3 87E 20 C3 96ZET 29 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www lefkebelediyesi com lefke hakk C4 B1nda gezilecek yerler item 14 soli antik kenti html 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www eul edu tr buldanlioglu lefke bolgesinin turizm cesitliligine dikkat cekti 5 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www lefkebelediyesi com lefke hakk C4 B1nda lefke de ne yap C4 B1l C4 B1r html 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Koordinatlar 35 07 N 32 51 E http www stat gov ct tr nufus2011 aspx 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www northcyprusuk com kibris lefkedeki tarihi zeytinyagi degirmeni h1824 html http www lefkebelediyesi com lefke hakk C4 B1nda gezilecek yerler item 25 acendu cesmesi html 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www lefkebelediyesi com lefke hakk C4 B1nda lefke de ne yap C4 B1l C4 B1r html 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www visitncy com tr kesfet lefke su kemerleri text Lefke 20su 20kemerinin 201609 20civar C4 B1nda tarlalar C4 B1 20sulamak 20i C3 A7in 20halen 20kullan C4 B1lmaktad C4 B1r http www lefkebelediyesi com lefke hakk C4 B1nda gezilecek yerler item 19 lefke su kemerleri html 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www visitncy com tr kesfet lefke su kemerleri text Lefke 20su 20kemerinin 201609 20civar C4 B1nda tarlalar C4 B1 20sulamak 20i C3 A7in 20halen 20kullan C4 B1lmaktad C4 B1r Sevketoglu Munir 2006 Ankara Universitesi Anadolu Dergisi 14 Aralik 2010 tarihinde http dergiler ankara edu tr dergiler 14 720 9108 pdf PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2011 http www northcyprusuk com kibris kibrisin eyfel kulesi h1683 html 24 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https haberkibris com kibrisin eiffel kulesi 2012 11 25 html 22 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www lefkebelediyesi com lefke hakk C4 B1nda gezilecek yerler item 18 tarihi lefke ve osmanli konaklari html 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde https brtk net lefke hurma ve yerel urun pazari duzenlendi 8 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www kibrisrentacar com kibris kibris festivalleri lefke hurma festivali 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde https brtk net lefke ceviz festivali yapiliyor 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www kibrisgazetesi com kibris 11 lefke ceviz festivali yarin yapiliyor h113504 html 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde KKTC DE MADENCILIK VE CEVRE Jeoloji ve Maden Dairesi Mustafa Alkaravli Nisan 2007 PDF s 12 14 http www northcyprusuk com haberler lefke kasabasi ve madenciler h10335 html 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde https tim org tr files downloads Analiz Rapor KKTC ihracatinin RCA analizi Hedef Urun Hedef Pazar pdf 28 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde http tarim gov ct tr C4 B0statistikler 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turuncgil Uretim Pazarlama Citrus Production amp Marketing Exel 2019 http tarim gov ct tr C4 B0statistikler 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uzum ve Uzumsu Meyveler Grape amp Like a Grapes Fruits Exel 2019 http tarim gov ct tr C4 B0statistikler 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sert Kabuklu Yumusak Cekirdekli Tas Cekirdekli Meyveler Nuts Pome Fruits Stone Fruits Exel 2019 http www cyprusgeology org turkish 2 2 geology tr htm 13 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www havadiskibris com guzelyurt arkeoloji doga muzesinin son misafiri muflon 4 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www bayramgocmen com hc yilanlar html 4 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vipera lebetina LINNAEUS 1758 Koca Engerek Gufi Simdiki bilimsel adi Macrovipera lebetinaKibris Cumhuriyeti ndeki bir yerlesim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ndeki bir yerlesim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz KKTC Istatistik Kurumu www stat gov ct tr 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2021