Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yunanistan İç Savaşı, 1946-1949 yılları arasında Yunanistan'ı siyasî istikrarsızlık içine iten, etkileri 1955 yılına kadar hissedilen ve temelde sağ-sol mücadelesi olan savaştır.
| Yunan İç Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş | |||||||
 ELAS gerilla kuvvetleri | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
Destekleyen:  Birleşik Krallık ABD (1947 sonrası) |
Destekleyen:  Yugoslavya (Temmuz 1949 öncesi) Bulgaristan Arnavutluk | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Aleksandros Papagos  |  Markos Vafiadis | ||||||
| Güçler | |||||||
| 232,500 | 26,000 (1948 ortası) Toplam: y.100,000: 15,000-20,000 Slav-Makedon 2,000-3,000 Pomak 130–150 Arnavut | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 15.268 ölü, 37.255 yaralı, 3.843 kayıp, 865 firar | Yunan Ordusu iddiası | ||||||
| Toplam: 158,000 ölü 1.000.000 sivil savaştan etkilendi. | |||||||
İç Savaşı Hazırlayan Ortam
Osmanlı Devleti’nden bağımsızlığını kazandıktan sonra Yunanistan’da anayasal monarşi kuruldu ve bu ülke, II. Dünya Savaşı’na kadar sürekli bir devrim ve karşı devrim süreci içine girdi.
1924-1935 yılları arasında Yunanistan, cumhuriyet rejimi ile yönetildi. Karışıklıkların giderilememesi üzerine 1935 yılında bir plebisit yapıldı ve Yunanistan’da yeniden Anayasal Monarşi kuruldu.
1936 yılında Yunan Kralı, İoannis Metaksas’ı başbakanlığa getirdi. Metaksas, başbakanlığa gelir gelmez parlamentoyu feshetti ve 1938’de ömür boyu başbakan ilan edildi. Metaksas, 1941’deki ölümüne kadar ülkeyi faşist özellikler gösteren bir diktatörlükle yönetti. Metaksas kendi yönetimine (Klasik Yunan ve Bizans’tan sonra) “Üçüncü Uygarlık” adını vermiş; koyu bir "kralcı" olarak basını susturmuş, muhalifleri sürgüne göndermiş ve tam bir baskı yönetimi kurmuşsa da, belli bazı reform hareketleri de gerçekleştirmiş ve ülkenin savunmasını güçlendirmiştir.
II. Dünya Savaşı sırasında önce İtalya, ardından da Almanya’nın işgaline uğrayan Yunanistan’da; Kral Londra’ya, Hükûmet ise Kahire’ye sığındı. Yunan yurtseverler II. Dünya Savaşı içinde karşı çeşitli direniş örgütleri kurdular. Bunlar arasında öne çıkan “Ulusal Kurtuluş Ordusu” (ELAS) sol, “Hür Demokratik Yunan Ordusu” (EDES) ise sağ eğilimliydi. Bu iki örgüt Alman işgal ordusuna karşı etkili bir mücadele içine girdi.
Josef Stalin ile Winston Churchill, Alman yenilgisinden sonra Doğu Avrupa’nın durumunu Moskova’da görüşürlerken; Churchill, Yunanistan’ın Britanya etki bölgesi olarak kabul edilmesini önermiş ve Stalin de bunu kabul etmişti. Yüzdeler Anlaşması olarak bilinen bu uzlaşıdan hemen sonra, savaşın son yılında, Birleşik Krallık Yunanistan’a asker gönderdi. Britanya ordusu, ELAS ve EDES Almanları Yunanistan’dan temizlediler. Ancak bu temizlik Yunanistan’a beklenen barış ve huzuru getirmedi ve ülke beş yıl sürecek olan son derece kanlı ve yıkıcı bir iç savaşın içine girdi.
Birinci Aşama
Yunan iç savaşının birinci aşaması 4 Aralık 1944 günü başlamıştır. O gün, Britanya işgal makamlarınca telkin edilen ve Yunan başbakanı tarafından verilen bir ültimatomla, ELAS’tan silahlarını teslim edip Atina’yı terketmesi istendi. Winston Churchill’in iddialarına göre ELAS, Atina’da terör havası estirmekte ve Moskova tarafından yönetilmekteydi. Yine Churchill’e göre savaş sırasında Almanlardan çok EDES’e karşı savaşmıştı.
Bu iddialara karşın ELAS, aslında savaştan önce Metaksas’ı devirmek için kurulan ve giderek Nazilere karşı direnişte etkin rol oynayan solcu unsurları içinde barındırmaya başlayan bir örgüttü. 1944 yılının sonunda üye sayısı iki milyona ulaşmıştı. ELAS, Metaksas’ın baş destekçisi Kral George’a da karşıydı. Kısaca, ELAS’ı harekete geçiren etken, (Churchill’in iddialarının aksine) Moskova değil iç politika kaygılarıydı. Ayrıca, savaş sırasında Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı ELAS’ı desteklemiş; hatta Churchill, 1944 İlkbaharındaki ’nda ELAS ile EDES’i Nazilere karşı Georges Papandreu’nun komutası altında iş birliği yapmaya ikna etmişti. (Dolayısıyla, savaş sırasında ELAS’ın EDES’e karşı savaştığı görüşü doğru kanıtlara dayanmamaktadır.)
ELAS, verilen ültimatoma uymadı. Uymama gerekçesi olarak Birleşik Krallık’ın Yunanistan’da Kralı ve Kralla birlikte sağcı bir diktatörü işbaşına getireceğinden endişe etmesini gösterdi.
Bunun üzerine Atina ve çevresinde başlayan silahlı çatışma üç hafta kadar sürdü. Zaten çok güçlü olmayan ve Sovyetler Birliği tarafından da desteklenmeyen ELAS’ın siyasî organı Ulusal Kurtuluş Cephesi (EAM) ateşkesi kabul etti. 12 Şubat 1945’te EAM ile EDES anlaştılar. Bu anlaşmaya göre tüm direniş örgütleri tek bir ordu içinde birleştirilecek, demokratik seçimler yapılacak (31 Mart 1946’da yapıldı ve solcuların seçim boykotu nedeniyle katılım oranı % 50’lerde kaldı) ve II. Dünya Savaşı sırasında Londra’ya kaçan Yunan kralının Yunanistan’a dönüp dönmemesi konusunda referanduma başvurulacaktı. (% 90 oy ile Yunanistan’da Krallığın yeniden kurulması kararlaştırıldı. Ancak bu yönde oy verenler arasında komünistlerin güçlenmesinden korkup, cumhuriyetçi oldukları hâlde kral lehine oy verenler de vardır). Böylece, 12 Şubat 1945’te Yunan İç Savaşı’nın birinci aşaması bitmiş oldu.
İkinci Aşama
Yunan İç Savaşı’nın ikinci aşaması, hükûmetin kurulması ve kralın Yunanistan’a geri dönmesiyle başlamıştır. Bu aşama, birincisinden nitelik olarak farklıdır çünkü sorunun Birleşmiş Milletler (BM) gündemine taşınması ve Yunanistan’ın üç kuzey komşusunun (Bulgaristan, Yugoslavya ve Arnavutluk) solculara verdiği destekle iç savaş uluslararası bir nitelik kazanmıştır.
1946 yılında Yunanistan’ın kuzeyinde çete savaşları başladı. Önceleri çetecilere karşı bir sempati vardı. Zayıf merkezî hükûmet, ekonomik durumun zayıflığı ve sosyal adaletsizlikler, köylülerin çetecilere yardımını kolaylaştırmıştı. Merkezî hükûmet, dağlık bölgelerde savaşan ve üç komünist devletten yardım alan çetecilerle mücadelede yetersiz kalıyordu. Bu arada BM, kendisine bağlı bir araştırma komisyonu tarafından bölgede yapılan inceleme sonucunda, çetecilere kuzeyden yardım geldiğini açıkladı. Çeteciler ise sadece eğitim ve yaralıların tedavisi gibi nedenlerle Arnavutluk ve Bulgaristan topraklarını kullandıklarını iddia etmekte ve kullandıkları silahların Alman ve İtalyanlardan geriye kaldığını dile getirmekteydiler.
Çetecilerin önderi konumundaki General Markos, 24 Aralık 1947’de “Geçici Demokratik Yunan Hükûmeti” adı altında bir hükûmet kurdu ve 10 maddelik bir program ilan etti. Bu programda Sovyetler Birliği ve üç Balkan ülkesi (Bulgaristan, Yugoslavya ve Arnavutluk) ile yakın ilişkiler geniş yer tutmaktaydı. Böylece, Yunanistan’da merkezî hükûmetin kolay kolay baş edemeyeceği bir iç savaş başlamış oldu. Yunan hükûmeti, sorunu BM gündemine getirmiş ancak çatışmalar 1950 yılına kadar devam etmiştir.
Sona Ermesi
İç savaş 1948 yılının başlarında sona ermişse de ufak çaplı çatışmalar 1950'ye kadar devam etmiştir. BM'nin ve merkezi hükûmetin, Yunan İç Savaşı'nın sona ermesinde pek etkinliği olduğu söylenemez. İç savaşın bitiş nedenlerinden birincisi, Kominform'dan atılan Yugoslavya'nın çetecilere yaptığı yardımı kesmesi, ikinci nedeni ise ABD tarafından yürürlüğe konan Truman Doktrini'dir.
Sonuçları
Yunanistan iç savaştan sonra iki yıl tam bir siyasi istikrarsızlık içine girdi. Dört yıl içinde (1948-1952) Liberal ve Sosyal Demokratlar’ın üstünlüğünde 13 ayrı hükûmet kuruldu ve düştü.
1952 yılında yapılan yeni anayasa, nispi temsil yerine çoğunluk sistemini getirince Yunanistan'ı siyasal iflâstan kurtarıp güçlü bir hükûmet kurma iddiasındaki Mareşal Aleksandros Papagos'un sağ eğilimli Yunan Birliği Partisi yönetimi tek başına ele geçirdi ve bu dönem Papagos'un 1955 yılındaki ölümüne dek sürdü. Yavaş yavaş siyasî istikrara kavuşmaya başlayan Yunanistan, 1955-1963 yılları arasında Konstandinos Karamanlis’in Ulusal Radikal Birliği (ERE) hükûmeti tarafından yönetilmiştir.
Kaynakça
- ^ The Struggle for Greece 1941–1949, C.M.Woodhouse, Hurst & Company, London 2002 (first published 1976), page 237
- ^ Νίκος Μαραντζίδης, Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, 1946–1949, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, β'έκδοση, Αθήνα 2010, page 52
- ^ Νίκος Μαραντζίδης, Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, 1946–1949, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, β'έκδοση, Αθήνα 2010, page 52, page 57, pages 61–62
- ^ Howard Jones, "A New Kind of War" (1989)
- ^ Edgar O'Ballance, The Greek Civil War : 1944–1949 (1966)
- ^ T. Lomperis, From People's War to People's Rule (1996)
- ^ "B&J": Jacob Bercovitch and Richard Jackson, International Conflict : A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management 1945–1995 (1997)
- ^ Γιώργος Μαργαρίτης, Η ιστορία του Ελληνικού εμφυλίου πολέμου
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yunanistan Ic Savasi 1946 1949 yillari arasinda Yunanistan i siyasi istikrarsizlik icine iten etkileri 1955 yilina kadar hissedilen ve temelde sag sol mucadelesi olan savastir Yunan Ic SavasiSoguk SavasELAS gerilla kuvvetleriTarih30 Mart 1946 16 Ekim 1949 3 yil 6 ay 2 hafta ve 2 gun BolgeYunanistanSonucUlusal Ordu zaferi TaraflarYunanistan Kralligi YunanUlusal Ordusu eski EDES Destekleyen Birlesik Krallik ABD 1947 sonrasi Yunanistan Demokratik Ordusu eski ELAS NOF partizanlari Destekleyen Yugoslavya Temmuz 1949 oncesi Bulgaristan ArnavutlukKomutanlar ve liderlerAleksandros PapagosMarkos VafiadisGucler232 50026 000 1948 ortasi Toplam y 100 000 15 000 20 000 Slav Makedon 2 000 3 000 Pomak 130 150 ArnavutKayiplar15 268 olu 37 255 yarali 3 843 kayip 865 firar Yunan Ordusu iddiasi 1 485 olu 3 143 yarali 159 kayipYunan Ordusu iddiasi 38 839 olu 20 128 esirToplam 158 000 olu 1 000 000 sivil savastan etkilendi Ic Savasi Hazirlayan OrtamOsmanli Devleti nden bagimsizligini kazandiktan sonra Yunanistan da anayasal monarsi kuruldu ve bu ulke II Dunya Savasi na kadar surekli bir devrim ve karsi devrim sureci icine girdi 1924 1935 yillari arasinda Yunanistan cumhuriyet rejimi ile yonetildi Karisikliklarin giderilememesi uzerine 1935 yilinda bir plebisit yapildi ve Yunanistan da yeniden Anayasal Monarsi kuruldu 1936 yilinda Yunan Krali Ioannis Metaksas i basbakanliga getirdi Metaksas basbakanliga gelir gelmez parlamentoyu feshetti ve 1938 de omur boyu basbakan ilan edildi Metaksas 1941 deki olumune kadar ulkeyi fasist ozellikler gosteren bir diktatorlukle yonetti Metaksas kendi yonetimine Klasik Yunan ve Bizans tan sonra Ucuncu Uygarlik adini vermis koyu bir kralci olarak basini susturmus muhalifleri surgune gondermis ve tam bir baski yonetimi kurmussa da belli bazi reform hareketleri de gerceklestirmis ve ulkenin savunmasini guclendirmistir II Dunya Savasi sirasinda once Italya ardindan da Almanya nin isgaline ugrayan Yunanistan da Kral Londra ya Hukumet ise Kahire ye sigindi Yunan yurtseverler II Dunya Savasi icinde karsi cesitli direnis orgutleri kurdular Bunlar arasinda one cikan Ulusal Kurtulus Ordusu ELAS sol Hur Demokratik Yunan Ordusu EDES ise sag egilimliydi Bu iki orgut Alman isgal ordusuna karsi etkili bir mucadele icine girdi Josef Stalin ile Winston Churchill Alman yenilgisinden sonra Dogu Avrupa nin durumunu Moskova da gorusurlerken Churchill Yunanistan in Britanya etki bolgesi olarak kabul edilmesini onermis ve Stalin de bunu kabul etmisti Yuzdeler Anlasmasi olarak bilinen bu uzlasidan hemen sonra savasin son yilinda Birlesik Krallik Yunanistan a asker gonderdi Britanya ordusu ELAS ve EDES Almanlari Yunanistan dan temizlediler Ancak bu temizlik Yunanistan a beklenen baris ve huzuru getirmedi ve ulke bes yil surecek olan son derece kanli ve yikici bir ic savasin icine girdi Birinci AsamaYunan ic savasinin birinci asamasi 4 Aralik 1944 gunu baslamistir O gun Britanya isgal makamlarinca telkin edilen ve Yunan basbakani tarafindan verilen bir ultimatomla ELAS tan silahlarini teslim edip Atina yi terketmesi istendi Winston Churchill in iddialarina gore ELAS Atina da teror havasi estirmekte ve Moskova tarafindan yonetilmekteydi Yine Churchill e gore savas sirasinda Almanlardan cok EDES e karsi savasmisti Bu iddialara karsin ELAS aslinda savastan once Metaksas i devirmek icin kurulan ve giderek Nazilere karsi direniste etkin rol oynayan solcu unsurlari icinde barindirmaya baslayan bir orguttu 1944 yilinin sonunda uye sayisi iki milyona ulasmisti ELAS Metaksas in bas destekcisi Kral George a da karsiydi Kisaca ELAS i harekete geciren etken Churchill in iddialarinin aksine Moskova degil ic politika kaygilariydi Ayrica savas sirasinda Birlesik Krallik Savunma Bakanligi ELAS i desteklemis hatta Churchill 1944 Ilkbaharindaki nda ELAS ile EDES i Nazilere karsi Georges Papandreu nun komutasi altinda is birligi yapmaya ikna etmisti Dolayisiyla savas sirasinda ELAS in EDES e karsi savastigi gorusu dogru kanitlara dayanmamaktadir ELAS verilen ultimatoma uymadi Uymama gerekcesi olarak Birlesik Krallik in Yunanistan da Krali ve Kralla birlikte sagci bir diktatoru isbasina getireceginden endise etmesini gosterdi Bunun uzerine Atina ve cevresinde baslayan silahli catisma uc hafta kadar surdu Zaten cok guclu olmayan ve Sovyetler Birligi tarafindan da desteklenmeyen ELAS in siyasi organi Ulusal Kurtulus Cephesi EAM ateskesi kabul etti 12 Subat 1945 te EAM ile EDES anlastilar Bu anlasmaya gore tum direnis orgutleri tek bir ordu icinde birlestirilecek demokratik secimler yapilacak 31 Mart 1946 da yapildi ve solcularin secim boykotu nedeniyle katilim orani 50 lerde kaldi ve II Dunya Savasi sirasinda Londra ya kacan Yunan kralinin Yunanistan a donup donmemesi konusunda referanduma basvurulacakti 90 oy ile Yunanistan da Kralligin yeniden kurulmasi kararlastirildi Ancak bu yonde oy verenler arasinda komunistlerin guclenmesinden korkup cumhuriyetci olduklari halde kral lehine oy verenler de vardir Boylece 12 Subat 1945 te Yunan Ic Savasi nin birinci asamasi bitmis oldu Ikinci AsamaYunanistan Demokratik Ordusu mensuplariBir Yunanistan Demokratik Ordusu posteri Yunan Ic Savasi nin ikinci asamasi hukumetin kurulmasi ve kralin Yunanistan a geri donmesiyle baslamistir Bu asama birincisinden nitelik olarak farklidir cunku sorunun Birlesmis Milletler BM gundemine tasinmasi ve Yunanistan in uc kuzey komsusunun Bulgaristan Yugoslavya ve Arnavutluk solculara verdigi destekle ic savas uluslararasi bir nitelik kazanmistir 1946 yilinda Yunanistan in kuzeyinde cete savaslari basladi Onceleri cetecilere karsi bir sempati vardi Zayif merkezi hukumet ekonomik durumun zayifligi ve sosyal adaletsizlikler koylulerin cetecilere yardimini kolaylastirmisti Merkezi hukumet daglik bolgelerde savasan ve uc komunist devletten yardim alan cetecilerle mucadelede yetersiz kaliyordu Bu arada BM kendisine bagli bir arastirma komisyonu tarafindan bolgede yapilan inceleme sonucunda cetecilere kuzeyden yardim geldigini acikladi Ceteciler ise sadece egitim ve yaralilarin tedavisi gibi nedenlerle Arnavutluk ve Bulgaristan topraklarini kullandiklarini iddia etmekte ve kullandiklari silahlarin Alman ve Italyanlardan geriye kaldigini dile getirmekteydiler Cetecilerin onderi konumundaki General Markos 24 Aralik 1947 de Gecici Demokratik Yunan Hukumeti adi altinda bir hukumet kurdu ve 10 maddelik bir program ilan etti Bu programda Sovyetler Birligi ve uc Balkan ulkesi Bulgaristan Yugoslavya ve Arnavutluk ile yakin iliskiler genis yer tutmaktaydi Boylece Yunanistan da merkezi hukumetin kolay kolay bas edemeyecegi bir ic savas baslamis oldu Yunan hukumeti sorunu BM gundemine getirmis ancak catismalar 1950 yilina kadar devam etmistir Sona ErmesiIc savas 1948 yilinin baslarinda sona ermisse de ufak capli catismalar 1950 ye kadar devam etmistir BM nin ve merkezi hukumetin Yunan Ic Savasi nin sona ermesinde pek etkinligi oldugu soylenemez Ic savasin bitis nedenlerinden birincisi Kominform dan atilan Yugoslavya nin cetecilere yaptigi yardimi kesmesi ikinci nedeni ise ABD tarafindan yururluge konan Truman Doktrini dir SonuclariYunanistan ic savastan sonra iki yil tam bir siyasi istikrarsizlik icine girdi Dort yil icinde 1948 1952 Liberal ve Sosyal Demokratlar in ustunlugunde 13 ayri hukumet kuruldu ve dustu 1952 yilinda yapilan yeni anayasa nispi temsil yerine cogunluk sistemini getirince Yunanistan i siyasal iflastan kurtarip guclu bir hukumet kurma iddiasindaki Maresal Aleksandros Papagos un sag egilimli Yunan Birligi Partisi yonetimi tek basina ele gecirdi ve bu donem Papagos un 1955 yilindaki olumune dek surdu Yavas yavas siyasi istikrara kavusmaya baslayan Yunanistan 1955 1963 yillari arasinda Konstandinos Karamanlis in Ulusal Radikal Birligi ERE hukumeti tarafindan yonetilmistir Kaynakca The Struggle for Greece 1941 1949 C M Woodhouse Hurst amp Company London 2002 first published 1976 page 237 Nikos Marantzidhs Dhmokratikos Stratos Elladas 1946 1949 Ekdoseis Ale3andreia b ekdosh A8hna 2010 page 52 Nikos Marantzidhs Dhmokratikos Stratos Elladas 1946 1949 Ekdoseis Ale3andreia b ekdosh A8hna 2010 page 52 page 57 pages 61 62 Howard Jones A New Kind of War 1989 Edgar O Ballance The Greek Civil War 1944 1949 1966 T Lomperis From People s War to People s Rule 1996 B amp J Jacob Bercovitch and Richard Jackson International Conflict A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management 1945 1995 1997 Giwrgos Margariths H istoria toy Ellhnikoy emfylioy polemoy ISBN 960 8087 12 0