Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yörük Ali Efe veya (Soyadı Kanunu'ndan sonra) Ali Efe Yörük (d. 1895, Sultanhisar – ö. 23 Eylül 1951, Bursa), Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 16 Haziran 1919'da Malgaç Baskını ile düşmana ilk darbeyi vurmak suretiyle Aydın yöresinde düşman kuvvetlerinin ilerlemesini durdurmuş olan efe.
Yörük Ali Efe | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1895 Sultanhisar, Aydın, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 23 Eylül 1951 Bursa, Türkiye |
Babası aşiretinden İbrahim oğlu Abdi, annesi yine Yörüklerin 'nden Fatma'dır.
19 yaşına geldiğinde, Aydın dağlarında dolaşan 'nin grubuna katılmak istedi. Ağır bir sınavdan geçirilerek gruba alındı. Kısa zamanda Efe'nin ve tüm zeybeklerin güven ve sevgisini kazanarak grupta ikinci adam konumuna yükseldi. Alanyalı Molla Ahmet Efe'nin baskınında ölmesi üzerine Yörük Ali Efe olarak grubun başına geçti.
Dört yıldan fazla dağlarda dolaştı. Bu süre içinde daima ezilenin, mağdur edilenin, güçsüzün yanında oldu. Haklı olarak halk tarafından sevildi, itibar ve destek gördü.
1919 senesinde grubu ile birlikte dağdan indi. O sıralar Yunan Ordusu İzmir'in ardından Aydın ve Nazilli'yi de işgal etmişti.
Yörük Ali Efe, Kıllıoğlu Hüseyin Efe ve bazı arkadaşları ile birlikte Aydın ilinin Çine ilçesi Yağcılar köyünde toplanarak 16 Haziran 1919 tarihinde Sultanhisar ve Atça arasındaki Malgaç deresinin üstünden geçen demiryolu köprüsü yanındaki Yunan karakoluna baskın yaptı. Baskın sonunda karakol tümüyle imha edildi, cephane ve erzaklar ele geçirildi. Bu baskın Batı ve Güney Anadolu'da düzenli, bilinçli ve millî şuurla işgalcilere yapılan ilk baskın olarak kabul edilmektedir. Bu önemli başarı halka ümit ve cesaret vererek, düşmanın yurttan atılabileceğine olan inancını arttırarak Yörük Ali Efe'nin liderliğini perçinledi. Yunan Ordusu ise beklemediği bu baskın karşısında paniğe kapılarak Nazilli'deki kuvvetlerini yakıp yıkarak Aydın istikametine geri çekti.
Daha sonra 7. Tümen kumandanı Miralay Şefik Aker'in başkanlığında kurulan halk meclisinde oy birliğince alınan karar uyarınca Yörük Ali Efe'ye Aydın'ın kurtarılması emredildi. Emrindeki kuvvetlerle birlikte Aydın'ı geri aldı. Ancak takviye kuvvetlerle güçlenen Yunan ordusu Aydın’ı ikinci kez işgal etti. Köşk, Umurlu ve Dörtyol cephesi kurularak olağanüstü cesaretle, donanımlı ve sayıca çok fazla olan düşman kuvvetleri büyük kayıplara uğratıldı. Böylece düzenli ordu kurulana kadar yirmi aylık bir süre düşman kuvvetlerinin Aydın kanadından Anadolu içlerine ilerlemesi engellendi.
Düzenli ordunun kurulması üzerine Yörük Ali Efe, emrindeki savaş deneyimi çok iyi olan büyük bir grubu ile birlikte TBMM Ordusu'na katıldı. Milis Miralay rütbesiyle Millî Aydın Cephesi Komutanı olarak atandı. Savaş sonunda başarılarından dolayı TBMM tarafından Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile ödüllendirildi.
Alçakgönüllü bir insandı. Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki rolü ile ilgili olarak yapılan övgülere verdiği şu cevabı her zaman hatırlanacaktır:
| “ | Bazı kimseler savaş zamanında yapılan işlerin bir çoğunu bana ve başkalarına mal ederler. Bu yanlıştır. Bir kişinin, beş kişinin böyle büyük davalarda ne ehemmiyeti olur ki? Gönlünde vatan muhabbeti taşıyan her vatansever o günlerde bizim gibi düşünmüş, bizim gibi duymuş, ondan sonra da bizimle beraber olmuştur. Millî mukavemette aslan payını kendine ayırmakta hata vardır. Bir elin sesi olur mu ki? | „ |
Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra İzmir'e yerleşti. 1928 senesinde, Kurtuluş Savaşı'nda bir süre karargahı olan Yenipazar'a taşındı. 1934 yılında Soyadı Kanunu'nun çıkmasından sonra "Yörük" soyadını aldı. 1951 senesinde, İzmir'de geçirdiği talihsiz bir tramvay kazasında bacaklarını kaybetti. 1951 yılında tedavi için gittiği Bursa'da vefat etti.
Yörük Ali Efe vasiyetinde Yenipazar'da toprağa verilmesini istedi. Ayrıca "Halkı iyidir, toprağı sever, toprağı seven insan sever. Ben orada rahat ederim" dedi.
Kurtuluş Savaşı'ndaki destansı mücadelesi Türk halkı tarafından adına türkü yakılmasına vesile oldu.
Yenipazar'daki evi Kültür Bakanlığı tarafından müze olarak düzenlenerek 2001 yılında Yörük Ali Efe Müzesi adıyla ziyarete açıldı.
Vikikaynak'ta Yörük Ali Destanı ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Alpkaya, Şükrü Oğuz (2009). Yörük Ali Efe. Derleyen: Atilla Oral. İstanbul: Demkar Yayınevleri.
Dış bağlantılar
- Biyografide FORSNET'in "Kim Kimdir" sitesinden22 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . yararlanılmıştır.
- Efelerle İlgili[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yoruk Ali Efe veya Soyadi Kanunu ndan sonra Ali Efe Yoruk d 1895 Sultanhisar o 23 Eylul 1951 Bursa Turk Kurtulus Savasi sirasinda 16 Haziran 1919 da Malgac Baskini ile dusmana ilk darbeyi vurmak suretiyle Aydin yoresinde dusman kuvvetlerinin ilerlemesini durdurmus olan efe Yoruk Ali EfeDogum1895 Sultanhisar Aydin Osmanli ImparatorluguOlum23 Eylul 1951 Bursa Turkiye Babasi asiretinden Ibrahim oglu Abdi annesi yine Yoruklerin nden Fatma dir 19 yasina geldiginde Aydin daglarinda dolasan nin grubuna katilmak istedi Agir bir sinavdan gecirilerek gruba alindi Kisa zamanda Efe nin ve tum zeybeklerin guven ve sevgisini kazanarak grupta ikinci adam konumuna yukseldi Alanyali Molla Ahmet Efe nin baskininda olmesi uzerine Yoruk Ali Efe olarak grubun basina gecti Dort yildan fazla daglarda dolasti Bu sure icinde daima ezilenin magdur edilenin gucsuzun yaninda oldu Hakli olarak halk tarafindan sevildi itibar ve destek gordu Yoruk Ali Efe ve Torbalili Abdullah Efe Resim alintisi Istiklal Harbi Gazetesi sayi 79 tarih 12 Agustos 1919 1919 senesinde grubu ile birlikte dagdan indi O siralar Yunan Ordusu Izmir in ardindan Aydin ve Nazilli yi de isgal etmisti Yoruk Ali Efe Killioglu Huseyin Efe ve bazi arkadaslari ile birlikte Aydin ilinin Cine ilcesi Yagcilar koyunde toplanarak 16 Haziran 1919 tarihinde Sultanhisar ve Atca arasindaki Malgac deresinin ustunden gecen demiryolu koprusu yanindaki Yunan karakoluna baskin yapti Baskin sonunda karakol tumuyle imha edildi cephane ve erzaklar ele gecirildi Bu baskin Bati ve Guney Anadolu da duzenli bilincli ve milli suurla isgalcilere yapilan ilk baskin olarak kabul edilmektedir Bu onemli basari halka umit ve cesaret vererek dusmanin yurttan atilabilecegine olan inancini arttirarak Yoruk Ali Efe nin liderligini percinledi Yunan Ordusu ise beklemedigi bu baskin karsisinda panige kapilarak Nazilli deki kuvvetlerini yakip yikarak Aydin istikametine geri cekti Daha sonra 7 Tumen kumandani Miralay Sefik Aker in baskanliginda kurulan halk meclisinde oy birligince alinan karar uyarinca Yoruk Ali Efe ye Aydin in kurtarilmasi emredildi Emrindeki kuvvetlerle birlikte Aydin i geri aldi Ancak takviye kuvvetlerle guclenen Yunan ordusu Aydin i ikinci kez isgal etti Kosk Umurlu ve Dortyol cephesi kurularak olaganustu cesaretle donanimli ve sayica cok fazla olan dusman kuvvetleri buyuk kayiplara ugratildi Boylece duzenli ordu kurulana kadar yirmi aylik bir sure dusman kuvvetlerinin Aydin kanadindan Anadolu iclerine ilerlemesi engellendi Duzenli ordunun kurulmasi uzerine Yoruk Ali Efe emrindeki savas deneyimi cok iyi olan buyuk bir grubu ile birlikte TBMM Ordusu na katildi Milis Miralay rutbesiyle Milli Aydin Cephesi Komutani olarak atandi Savas sonunda basarilarindan dolayi TBMM tarafindan Kirmizi seritli Istiklal Madalyasi ile odullendirildi Alcakgonullu bir insandi Turk Kurtulus Savasi ndaki rolu ile ilgili olarak yapilan ovgulere verdigi su cevabi her zaman hatirlanacaktir Bazi kimseler savas zamaninda yapilan islerin bir cogunu bana ve baskalarina mal ederler Bu yanlistir Bir kisinin bes kisinin boyle buyuk davalarda ne ehemmiyeti olur ki Gonlunde vatan muhabbeti tasiyan her vatansever o gunlerde bizim gibi dusunmus bizim gibi duymus ondan sonra da bizimle beraber olmustur Milli mukavemette aslan payini kendine ayirmakta hata vardir Bir elin sesi olur mu ki Yoruk Ali Efe nin mezari Turk Kurtulus Savasi ndan sonra Izmir e yerlesti 1928 senesinde Kurtulus Savasi nda bir sure karargahi olan Yenipazar a tasindi 1934 yilinda Soyadi Kanunu nun cikmasindan sonra Yoruk soyadini aldi 1951 senesinde Izmir de gecirdigi talihsiz bir tramvay kazasinda bacaklarini kaybetti 1951 yilinda tedavi icin gittigi Bursa da vefat etti Yoruk Ali Efe vasiyetinde Yenipazar da topraga verilmesini istedi Ayrica Halki iyidir topragi sever topragi seven insan sever Ben orada rahat ederim dedi Kurtulus Savasi ndaki destansi mucadelesi Turk halki tarafindan adina turku yakilmasina vesile oldu Yenipazar daki evi Kultur Bakanligi tarafindan muze olarak duzenlenerek 2001 yilinda Yoruk Ali Efe Muzesi adiyla ziyarete acildi Vikikaynak ta Yoruk Ali Destani ile ilgili metin bulabilirsiniz Ayrica bakinizMalgac Baskini Yoruk Ali Efe Muzesi Demirci Mehmet Efe EfeKaynakca Giydigi cizmeler meshur koruklu Soke cizmesidir Alpkaya Sukru Oguz 2009 Yoruk Ali Efe Derleyen Atilla Oral Istanbul Demkar Yayinevleri Dis baglantilarBiyografide FORSNET in Kim Kimdir sitesinden22 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde yararlanilmistir Efelerle Ilgili olu kirik baglanti