Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yuan Hanedanı ya da Kubilay Hanlığı (Çince: 元朝; Pinyin: Yuáncháo; Moğolca: Dai Ön Yeke Mongghul Ulus), 1280-1368 yılları arasında Çin'i egemenliği altına alan Moğollar tarafından kurulmuş hanedan.
Yuan Hanedanı 大元 Dà Yuán ᠳᠠᠢ ᠦᠨ ᠤᠯᠤᠰ Dai Ön ulus | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1271-1368 | |||||||||||||
 1294 civarında Yuan Hanedanı'nın yönettiği bölgeler | |||||||||||||
| Tür | Moğol İmparatorluğu'nun Kağan yönetimindeki bölümü İmparatorluk Çin'inin Fetih Hanedanı | ||||||||||||
| Başkent | Hanbalık (Pekin) Shangdu (yaz başkenti) | ||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Çince, Eski Uygur Türkçesi | ||||||||||||
| Resmî din | Tibet Budizmi | ||||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||
| Han | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Şansölye | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||
| 1310 | 11.000.000 km2 | ||||||||||||
| |||||||||||||
Kurucusu Cengiz Han'ın torunu, Tuluy (Moğolca: Толуй)'un oğlu Kubilay Han'dır. Togon Temür döneminde 1368'de başkenti Dadu (Çince: 大都 pinyin: Dàdū, Farsça: خان باليق Khān Bālīq, Türkçe: Hanbalık)'yu terk ederek kuzeye kaçmak zorunda kalmış ve hanedan Kuzey Yuan (北元) olarak adlandırılmıştı.
Aslında Doğu Avrupa ve Rusya'dan Orta Doğu'ya, Çin ve Kore'ye kadar uzanan Moğol İmparatorluğu'nun bir parçasıdır. Ancak buradaki Moğollar, İmparatorluğun içinde yalnız Çin ile ilgilenmiş, Moğol Kağanı unvanının yerine Çin İmparatoru unvanını kullanmayı yeğlemişlerdir.
Moğol yönetiminin Han Çinlilerine yaptığı dayanılmaz sömürü ve baskı, Han Çinlileri'nin ayaklanmasına neden oldu. 1333 yılına gelindiğinde dinî ve diğer gizli örgütler tarafından başlatılan ayaklanmalar tüm ülkeye yayıldı. Bu dönemdeki en büyük ayaklanma, Sarı Irmak’ta yapılan ıslah çalışmalarına katılan köylülerin başlattığı “Kırmızı Başörtülü Ordu”nun ortaya çıkmasıydı. Ordunun Haozhou bölgesindeki birlikleri, Zhu Yuanzhang’ın liderliğinde “Moğolları kovarak Çin’i yeniden kurmak” sloganıyla Çinliler arasında geniş destek kazandı. Zhu Yuanzhang, ordusuyla birlikte 1368 yılında Dadu’yu ele geçirerek Yuan Hanedanı'nı yıktıktan sonra Ming Hanedanı'nı kurdu.
Soyağacı
| Cengiz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tuluy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kubilay 5.(1274-1294) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dolj | Çinkim | Mangala | Nomugan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kamala | Darmabala | Temür 6.(1294-1307) | Ananda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yesün Temür 10.(1323-1328) | Kayşan 7.(1307-1311) | Ayurbarwada 8.(1311-1320) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Arigiba (1328) | Koşila 11.(1329) | Tok Temür 12.(1329-1332) | Şidebala 9.(1320-1323) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Togon Temür 14.(1338-1370) | Irinjibar 13.(1332) | El Tögüs | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ayurşiridara 15.(1370-1378) | Tögüs Temür 16.(1378-1388) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yuan Hanedanı Ordusu
Yuan Hanedanı ordusunu ağırlıklı olarak Moğol kabileleri oluşturuyordu. Orduda bozkır toplumlarında kullanılan ondalık sistem kullanılmaktaydı. Orduda dönemin barutlu silahları çok sık bulunmaktaydı. ı. Seferberlik durumlarında Yuan Hanedanına bağlı Ongirat gibi Moğol kabileleri asker yolluyordu. Kubilay döneminde Uygur Türkleri önemli kademelere getirilmiş, Han Çinlilerinin ise bu hakları kısıtlanmıştı. Bu dönemde de Uygur Türkleri de ordunun bir parçası haline gelmişlerdir, özellikle kuşatma silahlarının yapımında Uygurların zekasından yararlanılmıştır. Han Çinlileri orduda sadece belirli pozisyonlara gelebiliyordu ve yüksek rütbeler almaları engellenmişti. Sadece garnizon askeri, muhafız alaylarına katılabiliyorlardı. Yuan Hanedanının yükseliş döneminde Han Çinlileri başka bölgelere göç etmiş ve katliamdan kaçmaya çalışmışlardır. Özellikle Uygurlara ve Moğollara yüksek rütbeler ve önemli görevler veriliyordu.
Kaynakça
- ^ Yuan Shu, PDF, s. 87
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yuan Hanedani ya da Kubilay Hanligi Cince 元朝 Pinyin Yuanchao Mogolca Dai On Yeke Mongghul Ulus 1280 1368 yillari arasinda Cin i egemenligi altina alan Mogollar tarafindan kurulmus hanedan Yuan Hanedani大元 Da Yuan ᠳᠠᠢ ᠦᠨ ᠤᠯᠤᠰ Dai On ulus1271 13681294 civarinda Yuan Hanedani nin yonettigi bolgelerTurMogol Imparatorlugu nun Kagan yonetimindeki bolumu Imparatorluk Cin inin Fetih HanedaniBaskentHanbalik Pekin Shangdu yaz baskenti Yaygin dil ler Cince Eski Uygur TurkcesiResmi dinTibet BudizmiHukumetMonarsiHan 1260 1294Kubilay Han 1332 1368Togon TemurSansolye 1264 1282Ahmad Fanakati 1340 1355ToktoaTarihce Kurulusu5 Kasim 1271 Yamen Muharebesi19 Mart 1279 Kizil Turban Isyani1351 1368 Dagilisi14 Eylul 1368Yuzolcumu131011 000 000 km2Onculler ArdillarMogol ImparatorluguSong Hanedani Kuzey Yuan HanedaniMing HanedaniKubilay Han Kurucusu Cengiz Han in torunu Tuluy Mogolca Toluj un oglu Kubilay Han dir Togon Temur doneminde 1368 de baskenti Dadu Cince 大都 pinyin Dadu Farsca خان باليق Khan Baliq Turkce Hanbalik yu terk ederek kuzeye kacmak zorunda kalmis ve hanedan Kuzey Yuan 北元 olarak adlandirilmisti Aslinda Dogu Avrupa ve Rusya dan Orta Dogu ya Cin ve Kore ye kadar uzanan Mogol Imparatorlugu nun bir parcasidir Ancak buradaki Mogollar Imparatorlugun icinde yalniz Cin ile ilgilenmis Mogol Kagani unvaninin yerine Cin Imparatoru unvanini kullanmayi yeglemislerdir Mogol yonetiminin Han Cinlilerine yaptigi dayanilmaz somuru ve baski Han Cinlileri nin ayaklanmasina neden oldu 1333 yilina gelindiginde dini ve diger gizli orgutler tarafindan baslatilan ayaklanmalar tum ulkeye yayildi Bu donemdeki en buyuk ayaklanma Sari Irmak ta yapilan islah calismalarina katilan koylulerin baslattigi Kirmizi Basortulu Ordu nun ortaya cikmasiydi Ordunun Haozhou bolgesindeki birlikleri Zhu Yuanzhang in liderliginde Mogollari kovarak Cin i yeniden kurmak sloganiyla Cinliler arasinda genis destek kazandi Zhu Yuanzhang ordusuyla birlikte 1368 yilinda Dadu yu ele gecirerek Yuan Hanedani ni yiktiktan sonra Ming Hanedani ni kurdu Soyagaci Cengiz Tuluy Kubilay 5 1274 1294 Dolj Cinkim Mangala Nomugan Kamala Darmabala Temur 6 1294 1307 Ananda Yesun Temur 10 1323 1328 Kaysan 7 1307 1311 Ayurbarwada 8 1311 1320 Arigiba 1328 Kosila 11 1329 Tok Temur 12 1329 1332 Sidebala 9 1320 1323 Togon Temur 14 1338 1370 Irinjibar 13 1332 El Togus Ayursiridara 15 1370 1378 Togus Temur 16 1378 1388 Yuan Hanedani Ordusu Yuan Hanedani ordusunu agirlikli olarak Mogol kabileleri olusturuyordu Orduda bozkir toplumlarinda kullanilan ondalik sistem kullanilmaktaydi Orduda donemin barutlu silahlari cok sik bulunmaktaydi i Seferberlik durumlarinda Yuan Hanedanina bagli Ongirat gibi Mogol kabileleri asker yolluyordu Kubilay doneminde Uygur Turkleri onemli kademelere getirilmis Han Cinlilerinin ise bu haklari kisitlanmisti Bu donemde de Uygur Turkleri de ordunun bir parcasi haline gelmislerdir ozellikle kusatma silahlarinin yapiminda Uygurlarin zekasindan yararlanilmistir Han Cinlileri orduda sadece belirli pozisyonlara gelebiliyordu ve yuksek rutbeler almalari engellenmisti Sadece garnizon askeri muhafiz alaylarina katilabiliyorlardi Yuan Hanedaninin yukselis doneminde Han Cinlileri baska bolgelere goc etmis ve katliamdan kacmaya calismislardir Ozellikle Uygurlara ve Mogollara yuksek rutbeler ve onemli gorevler veriliyordu Kaynakca Yuan Shu PDF s 87