Yırtıcılık, canlıların yaşamını devam ettirmek için gereken beslenme adımında bir canlının (avcı) bir diğer canlıyı (avını) beslenme amacıyla öldürüp yemesi durumundaki biyolojik etkileşimdir. Yırtıcılık her ne kadar geniş bir anlamı kapsıyor olsa da bazı durumlarda avın ölmesine rağmen konusuna veya beslenme yöntemine göre etkileşim şeklinden dolayı yırtıcılık sayılmayabilir.
Parazitler genel olarak konakçı oldukları canlıyı öldürmeden beslenme eğiliminde olsalar da zamanla konakçının tükenerek ölümle sonuçlandığında yırtıcılar tanımına dahil olur.
Yırtıcılık kavramı sınırlarında ayrımı yapılması zor durumlardan biri mikro yırtıcılardır. Sinekler ve sivrisinekler gibi küçük olurlar ve tamamen başka canlıların kanlarını emerek beslenirler. Genel olarak avlarını öldürmedikleri için parazit olarak değerlendirilirler.
Otçullar ise, otların dallarının yenmesi sonucunda bitki tamamen yenmeden saldırıdan kurtulduğu için dahil olmazlar.
Avcı, bitki tohumlarını veya canlıların yumurtalarını yerse, canlının tamamını yemiş olduğundan yırtıcı sayılır.
Leşçiller halihazırda ölmüş organizmayı yedikleri için yırtıcı sayılmasalar da çakal veya sırtlan gibi çoğu yırtıcı, fırsat oluştuğunda yararlandıkları için aynı zamanda leşçildir. Bir diğer örnek de diğer böceklerin hem avlayanı hem leş yiyeni olan yaban arılarıdır.
Kaynakça
Özel
- ^ Gurr, Geoff M.; Wratten, Stephen D.; Snyder, William E. (2012). Biodiversity and Insect Pests: Key Issues for Sustainable Management. John Wiley & Sons. s. 105. ISBN .
- ^ Lafferty, K. D.; Kuris, A. M. (2002). "Trophic strategies, animal diversity and body size". Trends Ecol. Evol. 17 (11). ss. 507-513. doi:10.1016/s0169-5347(02)02615-0.
- ^ ; Randhawa, Haseeb S. (February 2015). "Evolution of parasitism along convergent lines: from ecology to genomics". Parasitology. 142 (Suppl 1). ss. S6-S15. doi:10.1017/S0031182013001674. (PMC) 4413784 $2. (PMID) 24229807.
- ^ (2011). Rollinson, D.; Hay, S. I. (Ed.). The Many Roads to Parasitism: A Tale of Convergence. Advances in Parasitology. 74. Academic Press. ss. 27-28. doi:10.1016/B978-0-12-385897-9.00001-X. ISBN . (PMID) 21295676.
- ^ a b Bengtson, S. (2002). "Origins and early evolution of predation". Kowalewski, M.; Kelley, P. H. (Ed.). The fossil record of predation. The Paleontological Society Papers 8 (PDF). The Paleontological Society. ss. 289-317. 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2023.
- ^ Janzen, D. H. (1971). "Seed Predation by Animals". Annual Review of Ecology and Systematics. Cilt 2. ss. 465-492. doi:10.1146/annurev.es.02.110171.002341.
- ^ Nilsson, Sven G.; Björkman, Christer; Forslund, Pär; Höglund, Jacob (1985). "Egg predation in forest bird communities on islands and mainland". Oecologia. 66 (4). ss. 511-515. Bibcode:1985Oecol..66..511N. doi:10.1007/BF00379342. (PMID) 28310791.
- ^ Hulme, P. E.; Benkman, C. W. (2002). C. M. Herrera and O. Pellmyr (Ed.). Granivory. Plant animal Interactions: An Evolutionary Approach. Blackwell. ss. 132-154. ISBN .
- ^ Kane, Adam; Healy, Kevin; Guillerme, Thomas; Ruxton, Graeme D.; Jackson, Andrew L. (2017). "A recipe for scavenging in vertebrates – the natural history of a behaviour". Ecography. 40 (2). ss. 324-334. Bibcode:2017Ecogr..40..324K. doi:10.1111/ecog.02817. hdl:10468/3213.
- ^ Kruuk, Hans (1972). The Spotted Hyena: A Study of Predation and Social Behaviour. University of California Press. ss. 107-108. ISBN .
- ^ Schmidt, Justin O. (2009). "Wasps". Wasps - ScienceDirect. Encyclopedia of Insects. Second. ss. 1049-1052. doi:10.1016/B978-0-12-374144-8.00275-7. ISBN .
Genel
- Beauchamp, Guy (2012). Social predation : how group living benefits predators and prey. Elsevier. ISBN .
- Bell, W. J. (2012). Searching Behaviour : the behavioural ecology of finding resources. Springer Netherlands. ISBN .
- (2005). Antipredator Defenses in Birds and Mammals. University of Chicago Press. ISBN .
- (1940). Adaptive Coloration in Animals. Methuen. OCLC 974070031.
- Jacobs, David Steve; Bastian, Anna (2017). Predator-prey interactions : co-evolution between bats and their prey. Springer. ISBN .
- Rockwood, Larry L. (2009). Introduction to population ecology. John Wiley & Sons. s. 281. ISBN .
- ; ; Speed, Michael P. (2004). Avoiding attack: the evolutionary ecology of crypsis, warning signals, and mimicry. Oxford University Press. ISBN .
Dış bağlantılar
- Vikisöz'de Yırtıcılık ile ilgili sözler mevcuttur.
- Wikimedia Commons'ta Predation ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yirticilik canlilarin yasamini devam ettirmek icin gereken beslenme adiminda bir canlinin avci bir diger canliyi avini beslenme amaciyla oldurup yemesi durumundaki biyolojik etkilesimdir Yirticilik her ne kadar genis bir anlami kapsiyor olsa da bazi durumlarda avin olmesine ragmen konusuna veya beslenme yontemine gore etkilesim seklinden dolayi yirticilik sayilmayabilir Avini yiyen yavru bir Kirmizi Kuyruklu Sahin Buteo jamaicensis California Meadow Vole Microtus californicus Kaliforniya daki Half Moon Korfezi nin sahil kayaliklari 1 Parazitler genel olarak konakci olduklari canliyi oldurmeden beslenme egiliminde olsalar da zamanla konakcinin tukenerek olumle sonuclandiginda yirticilar tanimina dahil olur Yirticilik kavrami sinirlarinda ayrimi yapilmasi zor durumlardan biri mikro yirticilardir Sinekler ve sivrisinekler gibi kucuk olurlar ve tamamen baska canlilarin kanlarini emerek beslenirler Genel olarak avlarini oldurmedikleri icin parazit olarak degerlendirilirler Otcullar ise otlarin dallarinin yenmesi sonucunda bitki tamamen yenmeden saldiridan kurtuldugu icin dahil olmazlar Avci bitki tohumlarini veya canlilarin yumurtalarini yerse canlinin tamamini yemis oldugundan yirtici sayilir Lesciller halihazirda olmus organizmayi yedikleri icin yirtici sayilmasalar da cakal veya sirtlan gibi cogu yirtici firsat olustugunda yararlandiklari icin ayni zamanda lescildir Bir diger ornek de diger boceklerin hem avlayani hem les yiyeni olan yaban arilaridir KaynakcaOzel Gurr Geoff M Wratten Stephen D Snyder William E 2012 Biodiversity and Insect Pests Key Issues for Sustainable Management John Wiley amp Sons s 105 ISBN 978 1 118 23185 2 Lafferty K D Kuris A M 2002 Trophic strategies animal diversity and body size Trends Ecol Evol 17 11 ss 507 513 doi 10 1016 s0169 5347 02 02615 0 Randhawa Haseeb S February 2015 Evolution of parasitism along convergent lines from ecology to genomics Parasitology 142 Suppl 1 ss S6 S15 doi 10 1017 S0031182013001674 PMC 4413784 2 PMID 24229807 2011 Rollinson D Hay S I Ed The Many Roads to Parasitism A Tale of Convergence Advances in Parasitology 74 Academic Press ss 27 28 doi 10 1016 B978 0 12 385897 9 00001 X ISBN 978 0 12 385897 9 PMID 21295676 a b Bengtson S 2002 Origins and early evolution of predation Kowalewski M Kelley P H Ed The fossil record of predation The Paleontological Society Papers 8 PDF The Paleontological Society ss 289 317 30 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2023 Janzen D H 1971 Seed Predation by Animals Annual Review of Ecology and Systematics Cilt 2 ss 465 492 doi 10 1146 annurev es 02 110171 002341 Nilsson Sven G Bjorkman Christer Forslund Par Hoglund Jacob 1985 Egg predation in forest bird communities on islands and mainland Oecologia 66 4 ss 511 515 Bibcode 1985Oecol 66 511N doi 10 1007 BF00379342 PMID 28310791 Hulme P E Benkman C W 2002 C M Herrera and O Pellmyr Ed Granivory Plant animal Interactions An Evolutionary Approach Blackwell ss 132 154 ISBN 978 0 632 05267 7 Kane Adam Healy Kevin Guillerme Thomas Ruxton Graeme D Jackson Andrew L 2017 A recipe for scavenging in vertebrates the natural history of a behaviour Ecography 40 2 ss 324 334 Bibcode 2017Ecogr 40 324K doi 10 1111 ecog 02817 hdl 10468 3213 Kruuk Hans 1972 The Spotted Hyena A Study of Predation and Social Behaviour University of California Press ss 107 108 ISBN 978 0226455082 Schmidt Justin O 2009 Wasps Wasps ScienceDirect Encyclopedia of Insects Second ss 1049 1052 doi 10 1016 B978 0 12 374144 8 00275 7 ISBN 9780123741448 Genel Beauchamp Guy 2012 Social predation how group living benefits predators and prey Elsevier ISBN 9780124076549 Bell W J 2012 Searching Behaviour the behavioural ecology of finding resources Springer Netherlands ISBN 9789401130981 2005 Antipredator Defenses in Birds and Mammals University of Chicago Press ISBN 978 0 226 09436 6 1940 Adaptive Coloration in Animals Methuen OCLC 974070031 Jacobs David Steve Bastian Anna 2017 Predator prey interactions co evolution between bats and their prey Springer ISBN 9783319324920 Rockwood Larry L 2009 Introduction to population ecology John Wiley amp Sons s 281 ISBN 9781444309102 Speed Michael P 2004 Avoiding attack the evolutionary ecology of crypsis warning signals and mimicry Oxford University Press ISBN 9780198528593 Dis baglantilarVikisoz de Yirticilik ile ilgili sozler mevcuttur Wikimedia Commons ta Predation ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur