Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yumurta, bir dişinin vücudunda oluşan, yumurtlama ve döllenmeden sonra aynı türden bir canlı oluşturan hücredir. Dişi hayvanların ve özellikle kuşların embriyoyu korumak amacıyla yumurtladığı yuvarlak ve oval şekilli cisimlere yumurta denmektedir.
Yaygın bir inanış olan bir tavuk yumurtası kadar protein içerdiği doğru değildir.
Yapılan araştırmalar besinler içindeki en kaliteli proteinin yumurtada olduğunu göstermiştir. Ayrıca yumurta dışarıdan alınması gerekli olan amino asitleri dengeli ve yeterli miktarda içerir. Vücuda gerekli olan başta A, B, D, E ve birçok vitamini yüksek oranda barındırır.[]
Tavuk Yumurtasının Ortalama Besin Değerleri
- 70 kalori
- 6 gram protein
- 5 gram yağ
- 1 gram karbonhidrat içermektedir.
Tavuk Yumurtasının Ağırlığı
Bir adet tavuk yumurtası; kabuksuz 50 - 55 gram olarak kabul edilir. Sarısı 20 - 25 gram, beyazı ise 30 - 35 gram kabul edilmektedir.
Genel olarak yumurtanın sarısı büyük oranda vitamin ve yağları, beyaz kısmı ise büyük oranda proteinleri içerir. Bu oranlar diğer içeriklere göre verilmiştir. Sarı ve beyaz gramaj olarak yaklaşık eşit miktarda protein içerir.
Yumurtanın protein emilimi bakımından en etkili tüketim şekli rafadan olarak bilinmektedir.
Yumurta Üreticiliği
İnsanların tüketmesi maksadıyla ticari çiftliklerde üretilen tavuk yumurtalarının çoğu döllenmemiş yumurtadır zira yumurtacı tavuklar horozlar olmadan tutulmaktadır. Döllenmiş yumurtalar da döllenmemiş yumurtaya kıyasla az bir besleyicilik farkı ile tüketilebilir. Tesislerdeki havalandırmanın –soğutucuların- sıcaklığı uzun bir süre hücresel gelişmeyi engellediği için döllenmiş yumurtalar gelişmiş bir embriyo içermez.
Tavukların yaşam koşulları
Endüstriyel hayvancılık çoğunlukla tavukların küçük ve kalabalık kafeslerde tutulmasını gerektirmekte, hayvanlar kanat çırpmak, kum banyosu yapmak, eşelenmek, tünemek, didiklemek ve yuva yapmak gibi doğal ve içgüdüsel ihtiyaçlarından yoksun kalmaktadır. Bu ihtiyaçların karşılanmasını engelleyen sınırlamalar tavukların kaçma davranışı göstermesine yol açar.
Endüstriyel kafes sisteminde tutulan pek çok tavuk birbirlerine zarar vermemeleri ve birbirlerini gagalayarak öldürmemeleri için gaga kesme işlemine maruz kalmaktadır. Bu işlemin uygulanmasına karşı çıkanlara göre gaga kesimi tavuklara öylesine şiddetli bir acı vermektedir ki bazıları bu işlemin acısından yem yemeyi bırakmakta ve açlıktan ölmektedir. Bazı tavuklar yumurta kalitesini ve üretim seviyesini yükseltmek için zorla tüy dökümüne maruz kalmaktadır. Tüy dökümü için tavuklar yemden ve sudan mahrum bırakılır ya da ışık seviyeleri kontrol edilir.
Yumurtası için yetiştirilen tavuklar 100-130 haftalık olduklarında yumurta verimleri düştüğü için kesilir. Yapay seçilime bağlı olarak yumurta için yetiştirilen tavuklar, et için yetiştirilen tavuklardan farklılık gösterir. Erkek civcivler yumurtlayamadıkları ve et üretimine de uygun olmadıkları için yumurtadan çıktıktan hemen sonra öldürülürler.
Serbest gezen tavuk yumurtaları kimilerince endüstriyel kafes yumurtasının yerini tutabilecek iyi bir alternatif olarak değerlendirilmektedir. Serbest gezen tavuklar kalabalık kafeslerde istiflenmezler ve açık havaya çıkabilirler.
1 Ocak 2012’den itibaren geçerli olmak üzere Avrupa Birliği, 1999/74/EC yönetmeliğinde belirtildiği gibi, yumurta için yetiştirilen tavukların batarya kafeslerinde tutulmasını yasakladı. Avrupa Birliği, bazı alan ve donanımları sağlayan “zenginleştirilmiş” kafeslerin kullanımına izin vermektedir. Pek çok üye ülkedeki yumurta üreticisi yeni kalite standartlarına karşı çıkmış olmakla birlikte, bazı ülkelerde zenginleştirilmiş kafesler dahi yasaklanmıştır. Avrupa Birliği yumurta bar kodlarında kafes yumurtaları için 3, kafes yumurtaları (toprağa basan) için 2, serbest gezen tavuk yumurtaları için 1, organik yumurtalar için 0, kodunu belirlemiştir. Yumurta üretim standardını belirleyen bu barkod kategorizasyonunun görünür olması zorunludur.
Erkek civcivlerin öldürülmesi
Kafes yumurtası ve serbest gezen tavuk yumurtası üretiminde istenmeyen erkek civcivler öldürülmektedir. Haziran 2019 tarihinde Almanya’da bir mahkeme civciv itlafının ülkenin ‘geçerli bir sebep olmaksızın hayvan öldürmeyi yasaklayan’ yasalarına aykırı olduğuna karar verdi.
Kaynakça
- ^ . Büyük Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. 17 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "FoodData Central". ndb.nal.usda.gov. 21 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
- ^ . web.archive.org. 1 Mayıs 2008. 25 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
- ^ . web.archive.org. 19 Ekim 2008. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
- ^ . web.archive.org. 13 Mayıs 2009. 13 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
- ^ . web.archive.org. 6 Aralık 1998. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
- ^ . Official Journal L 203 , 03/08/1999 P. 0053 - 0057; (İngilizce). 16 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
- ^ . web.archive.org. 16 Mart 2018. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
- ^ VogelAug. 14, Gretchen; 2019; Pm, 1:45 (14 Ağustos 2019). . Science | AAAS (İngilizce). 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
 | Yiyecek malzemeleri ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yumurta bir disinin vucudunda olusan yumurtlama ve dollenmeden sonra ayni turden bir canli olusturan hucredir Disi hayvanlarin ve ozellikle kuslarin embriyoyu korumak amaciyla yumurtladigi yuvarlak ve oval sekilli cisimlere yumurta denmektedir Solda bir tavuk yumurtasi sagda iki bildircin yumurtasi Yaklasik 48 saat boyunca sirkede bekletilmesinin ardindan kabuklari soyulan bir tavuk yumurtasi Tavada pisirilen tavuk yumurtasi Yaygin bir inanis olan bir tavuk yumurtasi kadar protein icerdigi dogru degildir Yapilan arastirmalar besinler icindeki en kaliteli proteinin yumurtada oldugunu gostermistir Ayrica yumurta disaridan alinmasi gerekli olan amino asitleri dengeli ve yeterli miktarda icerir Vucuda gerekli olan basta A B D E ve bircok vitamini yuksek oranda barindirir kaynak belirtilmeli Tavuk Yumurtasinin Ortalama Besin Degerleri70 kalori 6 gram protein 5 gram yag 1 gram karbonhidrat icermektedir Tavuk Yumurtasinin Agirligi Bir adet tavuk yumurtasi kabuksuz 50 55 gram olarak kabul edilir Sarisi 20 25 gram beyazi ise 30 35 gram kabul edilmektedir Genel olarak yumurtanin sarisi buyuk oranda vitamin ve yaglari beyaz kismi ise buyuk oranda proteinleri icerir Bu oranlar diger iceriklere gore verilmistir Sari ve beyaz gramaj olarak yaklasik esit miktarda protein icerir Yumurtanin protein emilimi bakimindan en etkili tuketim sekli rafadan olarak bilinmektedir Yumurta UreticiligiInsanlarin tuketmesi maksadiyla ticari ciftliklerde uretilen tavuk yumurtalarinin cogu dollenmemis yumurtadir zira yumurtaci tavuklar horozlar olmadan tutulmaktadir Dollenmis yumurtalar da dollenmemis yumurtaya kiyasla az bir besleyicilik farki ile tuketilebilir Tesislerdeki havalandirmanin sogutucularin sicakligi uzun bir sure hucresel gelismeyi engelledigi icin dollenmis yumurtalar gelismis bir embriyo icermez Tavuklarin yasam kosullari Endustriyel hayvancilik cogunlukla tavuklarin kucuk ve kalabalik kafeslerde tutulmasini gerektirmekte hayvanlar kanat cirpmak kum banyosu yapmak eselenmek tunemek didiklemek ve yuva yapmak gibi dogal ve icgudusel ihtiyaclarindan yoksun kalmaktadir Bu ihtiyaclarin karsilanmasini engelleyen sinirlamalar tavuklarin kacma davranisi gostermesine yol acar Endustriyel kafes sisteminde tutulan pek cok tavuk birbirlerine zarar vermemeleri ve birbirlerini gagalayarak oldurmemeleri icin gaga kesme islemine maruz kalmaktadir Bu islemin uygulanmasina karsi cikanlara gore gaga kesimi tavuklara oylesine siddetli bir aci vermektedir ki bazilari bu islemin acisindan yem yemeyi birakmakta ve acliktan olmektedir Bazi tavuklar yumurta kalitesini ve uretim seviyesini yukseltmek icin zorla tuy dokumune maruz kalmaktadir Tuy dokumu icin tavuklar yemden ve sudan mahrum birakilir ya da isik seviyeleri kontrol edilir Yumurtasi icin yetistirilen tavuklar 100 130 haftalik olduklarinda yumurta verimleri dustugu icin kesilir Yapay secilime bagli olarak yumurta icin yetistirilen tavuklar et icin yetistirilen tavuklardan farklilik gosterir Erkek civcivler yumurtlayamadiklari ve et uretimine de uygun olmadiklari icin yumurtadan ciktiktan hemen sonra oldurulurler Serbest gezen tavuk yumurtalari kimilerince endustriyel kafes yumurtasinin yerini tutabilecek iyi bir alternatif olarak degerlendirilmektedir Serbest gezen tavuklar kalabalik kafeslerde istiflenmezler ve acik havaya cikabilirler 1 Ocak 2012 den itibaren gecerli olmak uzere Avrupa Birligi 1999 74 EC yonetmeliginde belirtildigi gibi yumurta icin yetistirilen tavuklarin batarya kafeslerinde tutulmasini yasakladi Avrupa Birligi bazi alan ve donanimlari saglayan zenginlestirilmis kafeslerin kullanimina izin vermektedir Pek cok uye ulkedeki yumurta ureticisi yeni kalite standartlarina karsi cikmis olmakla birlikte bazi ulkelerde zenginlestirilmis kafesler dahi yasaklanmistir Avrupa Birligi yumurta bar kodlarinda kafes yumurtalari icin 3 kafes yumurtalari topraga basan icin 2 serbest gezen tavuk yumurtalari icin 1 organik yumurtalar icin 0 kodunu belirlemistir Yumurta uretim standardini belirleyen bu barkod kategorizasyonunun gorunur olmasi zorunludur Erkek civcivlerin oldurulmesi Kafes yumurtasi ve serbest gezen tavuk yumurtasi uretiminde istenmeyen erkek civcivler oldurulmektedir Haziran 2019 tarihinde Almanya da bir mahkeme civciv itlafinin ulkenin gecerli bir sebep olmaksizin hayvan oldurmeyi yasaklayan yasalarina aykiri olduguna karar verdi Kaynakca Buyuk Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu 17 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi FoodData Central ndb nal usda gov 21 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2020 web archive org 1 Mayis 2008 25 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2021 web archive org 19 Ekim 2008 7 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2021 web archive org 13 Mayis 2009 13 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2021 web archive org 6 Aralik 1998 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2021 Official Journal L 203 03 08 1999 P 0053 0057 Ingilizce 16 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2021 web archive org 16 Mart 2018 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2021 VogelAug 14 Gretchen 2019 Pm 1 45 14 Agustos 2019 Science AAAS Ingilizce 14 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2021 Yiyecek malzemeleri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz