Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zekeriya Önge (23 Nisan 1960, Çamoluk, Giresun - 2 Şubat 1980, Ankara), Türk asker. 12 Eylül Darbesi öncesi askerliğini er olarak yaptığı Ankara'da 2 Şubat 1980 günü gerçekleştirilen bir eyleme müdahale ederken Halkın Kurtuluşu örgütü militanı Erdal Eren tarafından açılan ateş sonucu yaralanmasının ardından hastaneye kaldırılırken yolda ölmüştür. Kalaslar arasında gizlenen silahlı Erdal Eren, ellerini havaya kaldırarak teslim olmuş, yargılanmış ve 19 Mart 1980 tarihinde idama mahkûm edilmiştir. 12 Eylül Darbesi'nden sonra karar onaylanmış ve 19 yaşındaki Erdal Eren idam edilmiştir.
Zekeriya Önge | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 23 Nisan 1960 Çamoluk, Giresun, Türkiye |
| Ölüm | 2 Şubat 1980 (19 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Silahlı saldırı |
| Vatandaşlık | Türk |
| Meslek | Dokuma ustası |
| Ebeveyn(ler) | Telli Önge (anne) Aziz Önge (baba) |
Hayatı
Giresun'un Çamoluk ilçesinde doğan ve abisinin ifadesiyle çok hareketli bir çocukluk geçiren Zekeriya Önge, yaşadığı mahallenin hentbol takımında oynadı. Dokuma ustası oldu, askere gitmeden bir sene kadar önce evlendi.
Ölümü ve cenazesi
Ölümü
2 Şubat 1980 günü Ankara'da toplanan bir gruba müdahale etmek için Zekeriya Önge'nin de aralarında bulunduğu 12 kişilik askerî tim olay yerine geldi. Araçtan inen askerler slogan atan topluluğu dağıtmak ve eylemcileri yakalamak için harekete geçti. Grup sağa sola dağıldı. Askerler slogan atan grubun peşine düştü. Mahkeme belgesinde olayın devamı şöyle anlatılmıştır:
"8 numaralı Ayyıldız Apartmanı'nın bahçesinde sanık, elindeki tabancayla inzibat erlerine 3 veya 4 el ateş etti. İnzibat eri Zekeriya Önge yaralanıp yere düştü. Kalaslar arasında gizlenen sanık Erdal Eren, etrafının çevrilmesi üzerine ellerini kaldırarak teslim oldu. Kalaslar arasında yapılan aramada tabanca bulundu. Er Zekeriya Önge hastaneye kaldırılırken yolda vefat etti. Yapılan otopsisinde sırtından mermi giriş deliği tespit edildi. Merminin sanık Erdal Eren'in tabancasından atıldığına dair tereddüde yer verecek hiçbir durum bulunmadığı kanaatine varıldı."
Cenazesi
Zekeriya Önge'nin cenazesi, 3 Şubat 1980 günü Maltepe Camisi'nde kılınan öğle namazının ardından askerî törenle İstanbul'a gönderildi. Cenaze törenine Ankara Sıkıyönetim Komutanı, İçişleri Bakanlığı Müsteşarı ve bazı komutanlar katıldı. 4 Şubat günü Edirnekapı'daki askerî şehitlikte yapılan törenle toprağa verildi.
Ölümünden sonra
Zekeriya Önge'nin ölümünün ardından 7 Şubat 1980'de yayımladığı "Susmayalım..." başlıklı köşe yazısında Uğur Mumcu, Zekeriya Önge'nin ölümünden duyduğu üzüntüyü paylaştı:
"... atılan kurşunla öldürülen inzibat eri Zekeriya Önge'nin ana ve babası da gözyaşları içinde, bağırlarına taş basıyor... Akıtılan kanı, bir başkasının kanı ile temizlemeye olanak yoktur; hele akıtılan kan yoksul bir inzibat erinin kanıysa..."
11 Şubat 1980 günü aynı olaya yine değinen Uğur Mumcu, teröre tepki gösterdi:
"Daha önce de Ankara'da bir inzibat erimiz şehit edildi...
Bütün bunlar, terörizmin yeni bir aşamada olduğunu kanıtlayıcı örneklerdir.
Bu saldırı ve cinayetler, devrimcilik, solculuk, ilericilik gibi etiketler altında yapılıyorsa, bunları en ağır biçimde kınamak ilerici basın olarak bizim görevimizdir. Yoksul bekçilere, inzibat erlerine, devlet polisine, jandarmasına kurşun sıkmak, alçakça işlenmiş cinayetlerdir hem de ayrıca bu tür eylemler, devrimciliğe, solculuğa, sosyalistliğe ihanettir."
Zekeriya Önge'nin ölümünden sonra yapılan yargılamada Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Numaralı Askerî Mahkemesi, Türk Ceza Yasası'nın 450/9 maddesi gereğince Erdal Eren'i 19 Mart 1980'de idama mahkûm etti. Askerî Mahkeme, kararında, "İnsan sevgisine ve doğal olan yaşama hakkına yer vermeyen insanların bazı kutsal değerlerin savunuculuğunu da yapamayacağını, inzibat eri Zekeriya Önge'nin Ulusal Kurtuluş Savaşı'nda emperyalist ordulara karşı savaşıp kesin zafer kazanan Türk Silahlı Kuvvetlerinin bir üyesi olduğunu" belirtti. 12 Eylül Darbesi'nden sonra Millî Güvenlik Konseyi, Erdal Eren'in idamını onayladı ve Erdal Eren 13 Aralık 1980 günü idam edildi. Dönemin Devlet Başkanı ve Millî Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren, yazdığı Kenan Evren'in Anıları adlı kitap serisinin 1991 yılında yayımlanan ikinci cildinde Zekeriya Önge'nin hayatını kaybettiği olaya şöyle değindi:
"12 ARALIK CUMA
12 Eylül'den kısa bir süre önce Ankara Ayrancı bölgesinde bir inzibat erini arkadan vurup öldüren 19 yaşındaki Erdal Eren adındaki terörist hakkında verilen idam cezasını bugün onayladık. İdam gece yarısı infaz edildi."
Hatırası
Ankara Yenimahalle'de adı bir parka verilmiş, parkın adı "Şehit Asker Zekeriya Önge Parkı" olmuştur.
Zekeriya Önge'nin memleketi Giresun Çamoluk'ta bir sokağın adı "Şehit P. Er Zekeriya Önge Sokak" olarak değiştirilmiştir.
Zekeriya Önge'nin memleketi Giresun Çamoluk'ta yapılan köprüye "Şehit Piyade Er Zekeriya Önge Köprüsü" adı verilmiştir.
Zekeriya Önge'nin hatırası adına TÜMYAD (Tüm Yardımlaşma Derneği) tarafından evsiz insanlara yemek verilmiştir.
Popüler kültür
- "İki Çocuk" (Teoman tarafından Zekeriya Önge ve Erdal Eren'e ithafen yazılmış şarkıdır.)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b . 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 31 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Kenan Evren, Kenan Evren'in Anıları 2, 1991. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2021.
- ^ Kenan Evren, Kenan Evren'in Anıları 2, 1991: 12 ARALIK CUMA. 12 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2022.
- ^ "Çamoluk'ta Sokaklara Şehitlerin İsimleri Verildi". 26 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2022.
- ^ . Sabah. 29 Mayıs 2006. 16 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zekeriya Onge 23 Nisan 1960 Camoluk Giresun 2 Subat 1980 Ankara Turk asker 12 Eylul Darbesi oncesi askerligini er olarak yaptigi Ankara da 2 Subat 1980 gunu gerceklestirilen bir eyleme mudahale ederken Halkin Kurtulusu orgutu militani Erdal Eren tarafindan acilan ates sonucu yaralanmasinin ardindan hastaneye kaldirilirken yolda olmustur Kalaslar arasinda gizlenen silahli Erdal Eren ellerini havaya kaldirarak teslim olmus yargilanmis ve 19 Mart 1980 tarihinde idama mahkum edilmistir 12 Eylul Darbesi nden sonra karar onaylanmis ve 19 yasindaki Erdal Eren idam edilmistir Zekeriya OngeDogum23 Nisan 1960 1960 04 23 Camoluk Giresun TurkiyeOlum2 Subat 1980 19 yasinda Ankara TurkiyeOlum sebebiSilahli saldiriVatandaslikTurkMeslekDokuma ustasiEbeveyn ler Telli Onge anne Aziz Onge baba HayatiGiresun un Camoluk ilcesinde dogan ve abisinin ifadesiyle cok hareketli bir cocukluk geciren Zekeriya Onge yasadigi mahallenin hentbol takiminda oynadi Dokuma ustasi oldu askere gitmeden bir sene kadar once evlendi Olumu ve cenazesiOlumu 2 Subat 1980 gunu Ankara da toplanan bir gruba mudahale etmek icin Zekeriya Onge nin de aralarinda bulundugu 12 kisilik askeri tim olay yerine geldi Aractan inen askerler slogan atan toplulugu dagitmak ve eylemcileri yakalamak icin harekete gecti Grup saga sola dagildi Askerler slogan atan grubun pesine dustu Mahkeme belgesinde olayin devami soyle anlatilmistir 8 numarali Ayyildiz Apartmani nin bahcesinde sanik elindeki tabancayla inzibat erlerine 3 veya 4 el ates etti Inzibat eri Zekeriya Onge yaralanip yere dustu Kalaslar arasinda gizlenen sanik Erdal Eren etrafinin cevrilmesi uzerine ellerini kaldirarak teslim oldu Kalaslar arasinda yapilan aramada tabanca bulundu Er Zekeriya Onge hastaneye kaldirilirken yolda vefat etti Yapilan otopsisinde sirtindan mermi giris deligi tespit edildi Merminin sanik Erdal Eren in tabancasindan atildigina dair tereddude yer verecek hicbir durum bulunmadigi kanaatine varildi Cenazesi Zekeriya Onge nin cenazesi 3 Subat 1980 gunu Maltepe Camisi nde kilinan ogle namazinin ardindan askeri torenle Istanbul a gonderildi Cenaze torenine Ankara Sikiyonetim Komutani Icisleri Bakanligi Mustesari ve bazi komutanlar katildi 4 Subat gunu Edirnekapi daki askeri sehitlikte yapilan torenle topraga verildi Olumunden sonraZekeriya Onge nin olumunun ardindan 7 Subat 1980 de yayimladigi Susmayalim baslikli kose yazisinda Ugur Mumcu Zekeriya Onge nin olumunden duydugu uzuntuyu paylasti atilan kursunla oldurulen inzibat eri Zekeriya Onge nin ana ve babasi da gozyaslari icinde bagirlarina tas basiyor Akitilan kani bir baskasinin kani ile temizlemeye olanak yoktur hele akitilan kan yoksul bir inzibat erinin kaniysa 11 Subat 1980 gunu ayni olaya yine deginen Ugur Mumcu terore tepki gosterdi Daha once de Ankara da bir inzibat erimiz sehit edildi Butun bunlar terorizmin yeni bir asamada oldugunu kanitlayici orneklerdir Bu saldiri ve cinayetler devrimcilik solculuk ilericilik gibi etiketler altinda yapiliyorsa bunlari en agir bicimde kinamak ilerici basin olarak bizim gorevimizdir Yoksul bekcilere inzibat erlerine devlet polisine jandarmasina kursun sikmak alcakca islenmis cinayetlerdir hem de ayrica bu tur eylemler devrimcilige solculuga sosyalistlige ihanettir Zekeriya Onge nin olumunden sonra yapilan yargilamada Ankara Sikiyonetim Komutanligi 1 Numarali Askeri Mahkemesi Turk Ceza Yasasi nin 450 9 maddesi geregince Erdal Eren i 19 Mart 1980 de idama mahkum etti Askeri Mahkeme kararinda Insan sevgisine ve dogal olan yasama hakkina yer vermeyen insanlarin bazi kutsal degerlerin savunuculugunu da yapamayacagini inzibat eri Zekeriya Onge nin Ulusal Kurtulus Savasi nda emperyalist ordulara karsi savasip kesin zafer kazanan Turk Silahli Kuvvetlerinin bir uyesi oldugunu belirtti 12 Eylul Darbesi nden sonra Milli Guvenlik Konseyi Erdal Eren in idamini onayladi ve Erdal Eren 13 Aralik 1980 gunu idam edildi Donemin Devlet Baskani ve Milli Guvenlik Konseyi Baskani Kenan Evren yazdigi Kenan Evren in Anilari adli kitap serisinin 1991 yilinda yayimlanan ikinci cildinde Zekeriya Onge nin hayatini kaybettigi olaya soyle degindi 12 ARALIK CUMA 12 Eylul den kisa bir sure once Ankara Ayranci bolgesinde bir inzibat erini arkadan vurup olduren 19 yasindaki Erdal Eren adindaki terorist hakkinda verilen idam cezasini bugun onayladik Idam gece yarisi infaz edildi HatirasiAnkara Yenimahalle de adi bir parka verilmis parkin adi Sehit Asker Zekeriya Onge Parki olmustur Zekeriya Onge nin memleketi Giresun Camoluk ta bir sokagin adi Sehit P Er Zekeriya Onge Sokak olarak degistirilmistir Zekeriya Onge nin memleketi Giresun Camoluk ta yapilan kopruye Sehit Piyade Er Zekeriya Onge Koprusu adi verilmistir Zekeriya Onge nin hatirasi adina TUMYAD Tum Yardimlasma Dernegi tarafindan evsiz insanlara yemek verilmistir Populer kultur Iki Cocuk Teoman tarafindan Zekeriya Onge ve Erdal Eren e ithafen yazilmis sarkidir Ayrica bakiniz12 Eylul Darbesi ne giden surec Turkiye de sag sol catismasiKaynakca 10 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b 15 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 27 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 31 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi 27 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Kenan Evren Kenan Evren in Anilari 2 1991 31 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2021 Kenan Evren Kenan Evren in Anilari 2 1991 12 ARALIK CUMA 12 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2022 Camoluk ta Sokaklara Sehitlerin Isimleri Verildi 26 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2022 Sabah 29 Mayis 2006 16 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2016