Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ebü’l-Hasen Alî b. Nâfi‘ (Arapça: أبو الحسن علي ابن نافع, d. 789 Musul - ö.857 Endülüs) lakabı Ziryab (Arapça زرياب), Endülüs'te Kurtuba'da hükümdarlık süren Emeviler döneminde yaşayan şair, müzisyen, şarkıcı, botanikçi ve coğrafyacı.
| Ziryab | |
|---|---|
 Ziryab halka kilam söylerken. | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum adı | Ebü’l-Hasen Alî b. Nâfi‘ - أبو الحسن علي ابن نافع |
| Doğum | 789 (?) |
| Ölüm | 857 Córdoba |
| Alanı | şiir, müzik, botanik ve coğrafya |
| Etkin yıllar | 8. ve 9. Yüzyıl, (İslam'ın Altın Çağı) |
Kökeni
Kaynaklarda doğum tarihi ve yeri hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır.İbrahim el-Mevsılî'nin ya da Abbasi halifesinin siyahi kölesi olduğu rivayet edilir. İran kökenli olduğunu söyleyenlerin yanında siyahî oluşu sebebiyle Afrika kökenli olacağının daha güçlü olduğu söylenir.Fars,Arap,Kürt veya Afrikalı olduğuna dair çeşitli görüşler vardır.
Endülüs'e Göç
Bağdat o zamanlar dünya kültür, sanat ve bilim merkeziydi. En ünlü hükümdarı, Mehdi'nin yerine geçen Harun el-Reşid'di. Harun bir müzik aşığıydı ve misafirlerinin eğlenmesi için saraya birçok şarkıcı ve müzisyen getirdi. Harun'un baş müzisyeni İshak, aralarında Karatavuk olarak da anılan Ziryab'ın da bulunduğu bir dizi öğrenciyi müzik sanatlarında eğitti. Ziryab zekiydi ve iyi bir kulağı vardı; Ders vakitleri dışında, bir profesyonel için dahi karmaşık ve zor olduğu söylenen ustasının şarkılarını gizlice öğrendi. İshak, Harun el-Reşid genç müzisyeni dinlemek isteyene kadar Ziryab'ın ne kadar çok şey öğrendiğinin farkında değildi.
Ziryab çağrıldı ve Harun el-Reşid için şarkı söyledi. Daha sonra, halife Harun el-Reşid onunla konuştuğunda, Ziryab "zarifçe, gerçek bir tavır cazibesiyle" cevap verdi. Harun ona yeteneğini sordu ve Ziryab şöyle cevap verdi: "Diğer şarkıcıların bildiklerini söyleyebiliyorum, ancak repertuarımın çoğu Majesteleri gibi bir halifenin önünde söylenmeye uygun şarkılardan oluşuyor. Diğer şarkıcılar bunlardan bihaber. Majesteleri izin verirse, insan kulaklarının daha önce hiç duymadığı şarkılardan bir seçkiyi sizin için söyleyeceğim."
Harun kaşlarını kaldırdı ve İshak ustanın udunu Ziryab'a vermesini emretti. Ziryab enstrümanı saygılı bir tavırla reddetti. "Kendi udumu getirdim," dedi, "odunu yontup üzerinde çalışarak kendim yaptım ve başka hiçbir alet beni tatmin etmiyor. Onu saray kapısına bıraktım ve izninizle onu getirtmek istiyorum." Harun udu getirtti ve inceledi. 'nin enstrümanına benziyordu: "Neden efendinin udunu çalmıyorsun?" diye sordu halife. "Eğer halife efendimin tarzında şarkı söylememi isterse, efendimin udunu kullanırım. Ama kendi tarzımda şarkı söylemek için kendi enstrümanıma ihtiyacım var." dedi. Harun, "Bunlar birbirlerine çok benziyor," dedi.
"İlk bakışta, evet," dedi Ziryab, "Ama odun ve boyut aynı olsa da, ağırlık aynı değil. Benim ud'um İshak'ınkinden yaklaşık üçte bir daha hafiftir ve tellerim onları zayıflatan sıcak suyla bükülmemiş ipekten yapılmıştır. Bas ve üçüncü teller, diğer hayvanlarınkinden daha yumuşak ve daha çekici olan aslan bağırsağından yapılmıştır. Bu teller diğerlerinden daha güçlüdür ve daha iyi dayanabilirler."
Harun memnun kaldı. Ziryab'a şarkı söylemesini emretti ve Ziryab kendi bestelediği bir şarkıya başladı. Halife oldukça etkilenmişti. El-Mevsulî'ye döndü ve şöyle dedi: "Bu adamın olağanüstü yeteneğini sakladığını düşünseydim, bana ondan bahsetmediğin için seni cezalandırırdım. Eğitime devam edin, buna destek olmak isterim."
Ziryab en iyi yeteneklerini kendi öğretmeninden gizlemişti. İshak nihayet öğrencisiyle yalnız kaldığında, aldatılmaktan dolayı öfkelendi. Açıkça Ziryab'ın yeteneğini kıskandığını ve öğrencinin yakında halifenin lehine efendinin yerini alacağından korktuğunu söyledi.
İshak, "Bunu oğlum yapsa affetmem. "Eğer hala sana biraz düşkün olmasaydım, sonuçları ne olursa olsun seni öldürmekten çekinmezdim. İşte senin için yol: Bağdat'tan ayrıl, buradan uzakta ikamet et ve senden bir daha asla haber almayacağıma yemin et. Bunu yaparsanız, ihtiyaçlarınızı karşılamak için size yeterli para vereceğim. Ama eğer kalmayı seçersen ve bana karşı gelirsen seni uyarıyorum, seni ezmek için hayatımı ve sahip olduğum her şeyi riske atacağım. Seçimini yap!"
Ziryab tereddüt etmedi; parayı aldı ve Abbasi başkentini terk etti. İshak, çırağının yokluğunu, Ziryab'ın zihinsel olarak dengesiz olduğunu ve halifeden hediye almadığı için öfkeyle Bağdat'tan ayrıldığını iddia ederek açıkladı. "Ziryab'a cin çarptı," dedi İshak, Harun el-Reşid'e. "Cinlerin onunla konuştuğuna ve müziğine ilham verdiğine inanıyor. O kadar kibirlidir ki, yeteneğinin dünyada eşi benzeri olmadığına inanır. Şu anda nerede olduğunu bilmiyorum. Majesteleri, gittiği için minnettar olun."
İspanya'ya Yolculuğu
Ziryab ve ailesi Bağdat'tan Mısır'a kaçtı ve Kuzey Afrika'yı geçerek bugünkü Tunus'ta Kayrevan'a geçti. Orada kraliyet mahkemesi tarafından karşılandı. Ama Kayrevan'da kalmaya hiç niyeti yoktu; gözleri İspanya'daydı.
Ziryab, Endülüs emirliğinin hükümdarı el-Hakam'a yazdı ve müzik becerilerini sundu. Sarayında Bağdatlı bir müzisyen olması fikrinden hoşnut olan El-Hakam, Ziryab'ı Córdoba'ya gitmeye davet eden bir mektup yazdı. Müzisyene dolgun bir maaş teklif etti. Ziryab ve ailesi çantalarını topladılar ve karadan Cebelitarık Boğazı'na gittiler ve burada İspanya'nın Algeciras kentine giden bir gemiye bindiler.
Ziryab 822 yılında İspanya'ya geldiğinde, el-Hakam'ın öldüğünü öğrenince şok oldu. Yıkılan genç müzisyen Kuzey Afrika'ya dönmeye hazırlandı. Ancak Córdoban kraliyet sarayının Yahudi müzisyeni 'un tavsiyesi sayesinde, el-Hakam'ın oğlu ve halefi II. Abdülrahman, Ziryab'a yapılan bu daveti yeniledi.
Ziryab bir gecede İslami İspanya'da toprak sahibi üst sınıfın müreffeh bir üyesi oldu. Abdülrahman, Ziryab'ın her ay 200 altın, yaz başı, sonu ve yılbaşlarında ek 500 altın ve her bayramda (kurban bayramı ve ramazan bayramı) 1000 altın almasını sağladı. Bu anlaşma yalnızca bu kadarıyla sınırlı değildi, 200 bushel arpa ve 100 bushel buğday da anlaşmanın bir parçasıydı.
Hayatı
İlk olarak Bağdat, Irak gibi Abbasi egemenliğindeki yerlerde bir sanatçı, büyük bir müzisyen ve besteci bir öğrenci olarak tanındı. Daha sonra Córdoba'ya gitti. Flamenkonun kurucularından sayılır. O ana kadar 4 telli ola gitara, bir çalgı ruhsuz olamaz deyip 5. teli bütün tellerin ortasına bağlayan kişi. Avrupa'da ilk müzik okulunu İspanya Endülüse Córdoba'da kurdu ve çocukları o okulun 300 yıl yaşamasını sağladılar. Muhtemelen Mezopotamya'dan Tembûr'u (تهمبوور) yani sazı Avrupa'ya getiren ilk kişidir.
Yemek Kültürü
Ziryab, yemek kültürü konusunda da söz sahibi bir insandı. Kuşkonmaz sebzesini ve yemeğini çağdaşlarına tanıtmıştır. Yemeğin üç öğün olarak yenmesi, masa örtüsü üzerinde sunulması, sırayla çorba, ana yemek ve son olarak tatlının takdim edilmesi geleneklerini o başlatmıştır. Ayrıca, içecekler için metal kaplar yerine daha kullanışlı olan kristal kap kullanımını da getirmiştir. Ondan önce, tıpkı Romalılarda da olduğu gibi yemekler çıplak masa üzerinde tabaklar ile yenirdi.
Kaynakça
- ^ a b c d TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 44, sayfa: 464
- ^ "Andalusian Feast". 3 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2009.
- ^ (1985), African Presence in Early Europe, Transaction Publishers, ss. 159-61, ISBN
- ^ a b Grajter, Małgorzata (18 Nisan 2018). The Orient in Music - Music of the Orient (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. s. 44. ISBN . 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
- ^ O'Callaghan, Joseph F. (15 Nisan 2013). A History of Medieval Spain (İngilizce). Cornell University Press. ISBN . 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
The most influential courtier was the musician Ziryab, a Persian, who had held high position in the court at Baghdad
- ^ Monroe, James T. (30 Ocak 2004). Hispano-Arabic poetry: a student anthology. Gorgias Press LLC.
Modernism had been brought from the court of Harun ar-Rashid by Ziryab, the Persian singer who became an arbiter ...
- ^ Scheindlin, R. P.; Barletta, V. (24 Ağustos 2017). "Al-Andalus, Poetry of". Greene, Roland (Ed.). The Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics (4 bas.). Princeton University Press. ISBN . 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
(...) in the career of Abū al-Ḥassan ʿAlī ibn Nafayni (known as Ziryāb), a 9th-c. ce Iranian polymath who, arriving in Córdoba, used the prestige of his origins to set the court fashions in poetry, music, and manners in accordance with those of Baghdad.
- ^ Sardar, Ziauddin; Yassin-Kassab, Robin (2013). Critical Muslim 06: Reclaiming Al-Andalus (İngilizce). Hurst. s. 105. ISBN . 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
- ^ a b Grajter, Małgorzata (2018). The Orient in Music - Music of the Orient (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. ISBN . 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
- ^ a b c d e "Cordoba Şairi: Ziryab". Saudi Aramco World. 2003. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- ^ "Müzisyen, Gökbilimci, Moda Tasarımcısı ve Gastronom: Ziryab". 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- ^ Susanne Utzt, Sahar Eslah, Martin Carazo Mendez, Christian Twente (30 Ekim 2016). Große Völker 2: Die Araber [Büyük Kişiler 2: Araplar] (Video belgesel) (Almanca). Almanya: Terra X via ZDF. Etkinlik zamanı: 24:05 dk. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
- ^ Salma Khadra Jayyusi ve Manuela Marin (1994), The Legacy of Muslim Spain, s. 117, Brill Publishers,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ebu l Hasen Ali b Nafi Arapca أبو الحسن علي ابن نافع d 789 Musul o 857 Endulus lakabi Ziryab Arapca زرياب Endulus te Kurtuba da hukumdarlik suren Emeviler doneminde yasayan sair muzisyen sarkici botanikci ve cografyaci ZiryabZiryab halka kilam soylerken Genel bilgilerDogum adiEbu l Hasen Ali b Nafi أبو الحسن علي ابن نافعDogum789 Olum857 CordobaAlanisiir muzik botanik ve cografyaEtkin yillar8 ve 9 Yuzyil Islam in Altin Cagi KokeniKaynaklarda dogum tarihi ve yeri hakkinda kesin bilgi bulunmamaktadir Ibrahim el Mevsili nin ya da Abbasi halifesinin siyahi kolesi oldugu rivayet edilir Iran kokenli oldugunu soyleyenlerin yaninda siyahi olusu sebebiyle Afrika kokenli olacaginin daha guclu oldugu soylenir Fars Arap Kurt veya Afrikali olduguna dair cesitli gorusler vardir Endulus e GocBagdat o zamanlar dunya kultur sanat ve bilim merkeziydi En unlu hukumdari Mehdi nin yerine gecen Harun el Resid di Harun bir muzik asigiydi ve misafirlerinin eglenmesi icin saraya bircok sarkici ve muzisyen getirdi Harun un bas muzisyeni Ishak aralarinda Karatavuk olarak da anilan Ziryab in da bulundugu bir dizi ogrenciyi muzik sanatlarinda egitti Ziryab zekiydi ve iyi bir kulagi vardi Ders vakitleri disinda bir profesyonel icin dahi karmasik ve zor oldugu soylenen ustasinin sarkilarini gizlice ogrendi Ishak Harun el Resid genc muzisyeni dinlemek isteyene kadar Ziryab in ne kadar cok sey ogrendiginin farkinda degildi Ziryab cagrildi ve Harun el Resid icin sarki soyledi Daha sonra halife Harun el Resid onunla konustugunda Ziryab zarifce gercek bir tavir cazibesiyle cevap verdi Harun ona yetenegini sordu ve Ziryab soyle cevap verdi Diger sarkicilarin bildiklerini soyleyebiliyorum ancak repertuarimin cogu Majesteleri gibi bir halifenin onunde soylenmeye uygun sarkilardan olusuyor Diger sarkicilar bunlardan bihaber Majesteleri izin verirse insan kulaklarinin daha once hic duymadigi sarkilardan bir seckiyi sizin icin soyleyecegim Harun kaslarini kaldirdi ve Ishak ustanin udunu Ziryab a vermesini emretti Ziryab enstrumani saygili bir tavirla reddetti Kendi udumu getirdim dedi odunu yontup uzerinde calisarak kendim yaptim ve baska hicbir alet beni tatmin etmiyor Onu saray kapisina biraktim ve izninizle onu getirtmek istiyorum Harun udu getirtti ve inceledi nin enstrumanina benziyordu Neden efendinin udunu calmiyorsun diye sordu halife Eger halife efendimin tarzinda sarki soylememi isterse efendimin udunu kullanirim Ama kendi tarzimda sarki soylemek icin kendi enstrumanima ihtiyacim var dedi Harun Bunlar birbirlerine cok benziyor dedi Ilk bakista evet dedi Ziryab Ama odun ve boyut ayni olsa da agirlik ayni degil Benim ud um Ishak inkinden yaklasik ucte bir daha hafiftir ve tellerim onlari zayiflatan sicak suyla bukulmemis ipekten yapilmistir Bas ve ucuncu teller diger hayvanlarinkinden daha yumusak ve daha cekici olan aslan bagirsagindan yapilmistir Bu teller digerlerinden daha gucludur ve daha iyi dayanabilirler Harun memnun kaldi Ziryab a sarki soylemesini emretti ve Ziryab kendi besteledigi bir sarkiya basladi Halife oldukca etkilenmisti El Mevsuli ye dondu ve soyle dedi Bu adamin olaganustu yetenegini sakladigini dusunseydim bana ondan bahsetmedigin icin seni cezalandirirdim Egitime devam edin buna destek olmak isterim Ziryab en iyi yeteneklerini kendi ogretmeninden gizlemisti Ishak nihayet ogrencisiyle yalniz kaldiginda aldatilmaktan dolayi ofkelendi Acikca Ziryab in yetenegini kiskandigini ve ogrencinin yakinda halifenin lehine efendinin yerini alacagindan korktugunu soyledi Ishak Bunu oglum yapsa affetmem Eger hala sana biraz duskun olmasaydim sonuclari ne olursa olsun seni oldurmekten cekinmezdim Iste senin icin yol Bagdat tan ayril buradan uzakta ikamet et ve senden bir daha asla haber almayacagima yemin et Bunu yaparsaniz ihtiyaclarinizi karsilamak icin size yeterli para verecegim Ama eger kalmayi secersen ve bana karsi gelirsen seni uyariyorum seni ezmek icin hayatimi ve sahip oldugum her seyi riske atacagim Secimini yap Ziryab tereddut etmedi parayi aldi ve Abbasi baskentini terk etti Ishak ciraginin yoklugunu Ziryab in zihinsel olarak dengesiz oldugunu ve halifeden hediye almadigi icin ofkeyle Bagdat tan ayrildigini iddia ederek acikladi Ziryab a cin carpti dedi Ishak Harun el Resid e Cinlerin onunla konustuguna ve muzigine ilham verdigine inaniyor O kadar kibirlidir ki yeteneginin dunyada esi benzeri olmadigina inanir Su anda nerede oldugunu bilmiyorum Majesteleri gittigi icin minnettar olun Ispanya ya Yolculugu Ziryab ve ailesi Bagdat tan Misir a kacti ve Kuzey Afrika yi gecerek bugunku Tunus ta Kayrevan a gecti Orada kraliyet mahkemesi tarafindan karsilandi Ama Kayrevan da kalmaya hic niyeti yoktu gozleri Ispanya daydi Ziryab Endulus emirliginin hukumdari el Hakam a yazdi ve muzik becerilerini sundu Sarayinda Bagdatli bir muzisyen olmasi fikrinden hosnut olan El Hakam Ziryab i Cordoba ya gitmeye davet eden bir mektup yazdi Muzisyene dolgun bir maas teklif etti Ziryab ve ailesi cantalarini topladilar ve karadan Cebelitarik Bogazi na gittiler ve burada Ispanya nin Algeciras kentine giden bir gemiye bindiler Ziryab 822 yilinda Ispanya ya geldiginde el Hakam in oldugunu ogrenince sok oldu Yikilan genc muzisyen Kuzey Afrika ya donmeye hazirlandi Ancak Cordoban kraliyet sarayinin Yahudi muzisyeni un tavsiyesi sayesinde el Hakam in oglu ve halefi II Abdulrahman Ziryab a yapilan bu daveti yeniledi Ziryab bir gecede Islami Ispanya da toprak sahibi ust sinifin mureffeh bir uyesi oldu Abdulrahman Ziryab in her ay 200 altin yaz basi sonu ve yilbaslarinda ek 500 altin ve her bayramda kurban bayrami ve ramazan bayrami 1000 altin almasini sagladi Bu anlasma yalnizca bu kadariyla sinirli degildi 200 bushel arpa ve 100 bushel bugday da anlasmanin bir parcasiydi HayatiIlk olarak Bagdat Irak gibi Abbasi egemenligindeki yerlerde bir sanatci buyuk bir muzisyen ve besteci bir ogrenci olarak tanindi Daha sonra Cordoba ya gitti Flamenkonun kurucularindan sayilir O ana kadar 4 telli ola gitara bir calgi ruhsuz olamaz deyip 5 teli butun tellerin ortasina baglayan kisi Avrupa da ilk muzik okulunu Ispanya Enduluse Cordoba da kurdu ve cocuklari o okulun 300 yil yasamasini sagladilar Muhtemelen Mezopotamya dan Tembur u ته مبوور yani sazi Avrupa ya getiren ilk kisidir Yemek Kulturu Ziryab yemek kulturu konusunda da soz sahibi bir insandi Kuskonmaz sebzesini ve yemegini cagdaslarina tanitmistir Yemegin uc ogun olarak yenmesi masa ortusu uzerinde sunulmasi sirayla corba ana yemek ve son olarak tatlinin takdim edilmesi geleneklerini o baslatmistir Ayrica icecekler icin metal kaplar yerine daha kullanisli olan kristal kap kullanimini da getirmistir Ondan once tipki Romalilarda da oldugu gibi yemekler ciplak masa uzerinde tabaklar ile yenirdi Kaynakca a b c d TDV Islam Ansiklopedisi cilt 44 sayfa 464 Andalusian Feast 3 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2009 1985 African Presence in Early Europe Transaction Publishers ss 159 61 ISBN 0887386644 a b Grajter Malgorzata 18 Nisan 2018 The Orient in Music Music of the Orient Ingilizce Cambridge Scholars Publishing s 44 ISBN 978 1 5275 1026 5 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2021 O Callaghan Joseph F 15 Nisan 2013 A History of Medieval Spain Ingilizce Cornell University Press ISBN 9780801468711 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2021 The most influential courtier was the musician Ziryab a Persian who had held high position in the court at Baghdad Monroe James T 30 Ocak 2004 Hispano Arabic poetry a student anthology Gorgias Press LLC Modernism had been brought from the court of Harun ar Rashid by Ziryab the Persian singer who became an arbiter Scheindlin R P Barletta V 24 Agustos 2017 Al Andalus Poetry of Greene Roland Ed The Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics 4 bas Princeton University Press ISBN 9780691154916 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2021 in the career of Abu al Ḥassan ʿAli ibn Nafayni known as Ziryab a 9th c ce Iranian polymath who arriving in Cordoba used the prestige of his origins to set the court fashions in poetry music and manners in accordance with those of Baghdad Sardar Ziauddin Yassin Kassab Robin 2013 Critical Muslim 06 Reclaiming Al Andalus Ingilizce Hurst s 105 ISBN 9781849043830 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2021 a b Grajter Malgorzata 2018 The Orient in Music Music of the Orient Ingilizce Cambridge Scholars Publishing ISBN 9781527510265 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2021 a b c d e Cordoba Sairi Ziryab Saudi Aramco World 2003 15 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2022 Muzisyen Gokbilimci Moda Tasarimcisi ve Gastronom Ziryab 27 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2022 Susanne Utzt Sahar Eslah Martin Carazo Mendez Christian Twente 30 Ekim 2016 Grosse Volker 2 Die Araber Buyuk Kisiler 2 Araplar Video belgesel Almanca Almanya Terra X via ZDF Etkinlik zamani 24 05 dk 18 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2017 Salma Khadra Jayyusi ve Manuela Marin 1994 The Legacy of Muslim Spain s 117 Brill Publishers ISBN 90 04 09599 3