Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eril (♂), canlı, sperm üreten fizyolojik bir biyolojik cinsiyet. Her sperm hücresi döllenme işlemi sırasında daha büyük bir dişi gameti (yumurta hücresi) ile kaynaşabilir. Bir erilin cinsel yolla üremeyi gerçekleştirmesi için dişiye ait en az bir yumurta hücresine ulaşması gerekir, fakat bazı canlılar eşeyli üreyebildikleri gibi eşeysiz olarak da üreyebilir. Eril insanların (erkeklerin) da içinde bulunduğu birçok eril memeli türünde Y kromozomu bulunurken eril kuşlar ve bazı eril sürüngenlerde ise z kromozomu bulunur; bu kromozomlar eril üreme organlarının gelişmesi için gerekli olan daha fazla miktarda testosteronun üretilmesini sağlar.
Türlerin tamamı tek bir ortak biyolojik cinsiyet belirleme sistemini kullanmaz. İnsanlar da dahil birçok canlı türünde cinsiyetler genetik olarak belirlense de bazı türlerde sosyal, çevresel veya diğer etmenler de bu belirlemede etkili olabilir. Örneğin, Cymothoa exigua çevredeki mevcut dişi sayısına bağlı olarak cinsiyet değiştirir.
Simge
Eril cinsiyeti temsil etmek için yaygın olarak kullanılan simge , ♂ (Unicode: U+2642 : Alt+11)—içinde kuzeydoğuyu gösteren bir okun bulunduğu bir çember. Bu simge Mars'ın gezegen simgesi ile özdeştir. Cinsiyet belirtmek için ilk olarak 1751'de Carolus Linnaeus tarafından kullanılmıştır. Simge sıklıkla, Roma tanrısı Mars'ın kalkan ve mızrağının bir temsili gösterimi olarak anılmaktadır. Ancak Stearn'e göre, tüm tarihsel kanıtlar Thouros gezegeninin Yunancadaki adının kısaltması olan θρ den türediğini desteklemektedir.
Cinsiyet belirlemesi
Belirli bir canlının cinsiyeti bir dizi etmen tarafından belirlenmiş olabilir. Bunlar genetik veya çevresel olabildiği gibi, bir canlının yaşam seyri sırasında doğal olarak değişmiş de olabilir. Dişi ve eril cinsiyetlerin olduğu pek çok türde dişi veya eril bireyler bulunurken solucanlar gibi erdişi hayvanlarda hem dişi hem de eril üreme organları bulunabilir.
Genetik belirleme
İnsanlar da dahil olmak üzere pek çok memeli türünde cinsiyetler genetik olarak tarafından belirlenir; bu cinsiyet belirleme sisteminde eriller bir XY kromozomuna sahipken dişiler ise XX kromozomuna sahiptir. Ayrıca insanlar dahil çeşitli türlerde XXY olma veya diğer interseks/erdişi niteliklere sahip olma mümkündür. Bu niteliklerin kızıl saçlılık (popülasyonun yaklaşık %2'si) kadar yaygın olduğu geniş ölçüde kaydedilmiştir.Üreme sırasında, bir eril X spermi veya Y sperminden birini verebilirken bir dişi ise yalnızca X yumurtası verebilir. Bir Y spermi ve bir X yumurtasının bir araya gelmesiyle bir eril bireyi oluşurken, bir X spermi ve X yumurtasının bir araya gelmesi sonucu bir dişi bireyi oluşur.
Y kromozomun erillikten sorumlu parçası, Y kromozomunun cinsiyet belirleyici bölgesidir. Bu bölge, gonadlarda ve 'nin olduğu ileri beslemeli döngüleri oluşturan 'u etkinleştirir; eril gelişimin gerçekleşmesi için bu genlerin seviyesinin gereken seviyede kalmasını sağlar; örneğin, Fgf9 her ikisi de eril cinsel gelişimi için çok önem taşıyan spermatik kordların gelişmesi ve Sertoli hücrelerin çoğalmasından sorumludur.
Erillerde ZZ, dişilerde ise ZW kromozomunun bulunduğu , kuşlar ve bazı böcekler (çoğunlukla kelebekler ve güveler) ve diğer canlılarda bulunabilir. Karıncalar ve arılar gibi Zarkanatlı böcek sınıfı üyelerinde cinsiyet genelde tarafından belirlenir; bu sistemde erillerin çoğu tek kromozomlu iken, dişiler ve kısır eriller ise çift kromozomludur.
Çevresel belirleme
Alligatorlar dahil bazı sürüngen türlerinde, cinsiyet yumurtanın kuluçkaya yatıldığı sıcaklığa göre belirlenir. Bazı salyangozlar gibi diğer türlerde, pratik cinsiyet değişimi: Yetişkinler eril olarak başlar, sonra dişi olurlar. Tropik , bir gruptaki baskın birey dişi olurken diğerleri erildir.
Bazı eklembacaklılarda, cinsiyet bulaşmaya göre belirlenir. türünde bir bakteri cinselliğini değiştirir; bazı türler Wolbachia'nın varlığına göre cinsiyetin belirlendiği tamamen ZZ bireylerinden oluşur.
İkincil cinsiyet özellikleri
İki cinsiyetli bu türlerde, eriller sperm hücresi üretimi dışında dişilerden farklılık gösterebilir. Çok sayıda böcek ve balıklarda eril dişiden daha küçüktür. gösteren tohumlu bitkilerde, dişi ve eril parçalar tek bir canlının sporofit cinsiyet organı içinde bulunur. Memelilerde, insanlar dahil, eriller genellikle dişilerden daha büyüktür. Kuşlarda, erkek sıklıkla dişileri etkileyen renkli bir tüy bulundurur.
Ayrıca bakınız
| Vikisözlük'te eril ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
| Wikimedia Commons'ta Eril ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ Stevens, L. (1997). "Sex chromosomes and sex determining mechanisms in birds". Science Progress. 80 ( Pt 3): 197-216. ISSN 0036-8504. (PMID) 9354761. 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ University, La Trobe. "How birds become male or female". www.latrobe.edu.au (İngilizce). 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2023.
- ^ Creighton, Jolene. "Meet The Sex-Changing, Tongue-Eating Parasite:". From Quarks to Quasars. 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2014.
- ^ The Origin of the Male and Female Symbols of Biology, William T. Stearn, Taxon, Vol. 11, No. 4 (May, 1962), pp. 109-113
- ^ Bakınız: , Current Concepts in Transgender Identity
- ^ Moniot, Brigitte; Declosmenil, Faustine; Barrionuevo, Francisco; Scherer, Gerd; Aritake, Kosuke; Malki, Safia; Marzi, Laetitia; Cohen-Solal, Ann; Georg, Ina; Klattig, Jürgen; Englert, Christoph; Kim, Yuna; Capel, Blanche; Eguchi, Naomi; Urade, Yoshihiro; Boizet-Bonhoure, Brigitte; Poulat, Francis (2009). "The PGD2 pathway, independently of FGF9, amplifies SOX9 activity in Sertoli cells during male sexual differentiation". Development. 136 (11). s. 1813–1821. doi:10.1242/dev.032631. (PMID) 19429785.
- ^ Shampo, M. A.; Kyle, R. A. (1995). "Hamilton Smith". Mayo Clinic proceedings. Mayo Clinic. 70 (6). s. 540. (PMID) 7776712.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eril canli sperm ureten fizyolojik bir biyolojik cinsiyet Her sperm hucresi dollenme islemi sirasinda daha buyuk bir disi gameti yumurta hucresi ile kaynasabilir Bir erilin cinsel yolla uremeyi gerceklestirmesi icin disiye ait en az bir yumurta hucresine ulasmasi gerekir fakat bazi canlilar eseyli ureyebildikleri gibi eseysiz olarak da ureyebilir Eril insanlarin erkeklerin da icinde bulundugu bircok eril memeli turunde Y kromozomu bulunurken eril kuslar ve bazi eril surungenlerde ise z kromozomu bulunur bu kromozomlar eril ureme organlarinin gelismesi icin gerekli olan daha fazla miktarda testosteronun uretilmesini saglar Roma tanrisi Mars in simgesi siklikla eril cinsiyeti belirtmek icin kullanilir Ayrica Mars gezegenini temsil eder ve demirin Turlerin tamami tek bir ortak biyolojik cinsiyet belirleme sistemini kullanmaz Insanlar da dahil bircok canli turunde cinsiyetler genetik olarak belirlense de bazi turlerde sosyal cevresel veya diger etmenler de bu belirlemede etkili olabilir Ornegin Cymothoa exigua cevredeki mevcut disi sayisina bagli olarak cinsiyet degistirir SimgeEril cinsiyeti temsil etmek icin yaygin olarak kullanilan simge Unicode U 2642 Alt 11 icinde kuzeydoguyu gosteren bir okun bulundugu bir cember Bu simge Mars in gezegen simgesi ile ozdestir Cinsiyet belirtmek icin ilk olarak 1751 de Carolus Linnaeus tarafindan kullanilmistir Simge siklikla Roma tanrisi Mars in kalkan ve mizraginin bir temsili gosterimi olarak anilmaktadir Ancak Stearn e gore tum tarihsel kanitlar Thouros gezegeninin Yunancadaki adinin kisaltmasi olan 8r den turedigini desteklemektedir Cinsiyet belirlemesiModel adi Michael Hellman Fotograf cekildigi an Yas 34 Boy 178 cm Kilo 65 kg BMI 20 5 Lekeler Cenenin sol kisminda morluk kemer izi Belirli bir canlinin cinsiyeti bir dizi etmen tarafindan belirlenmis olabilir Bunlar genetik veya cevresel olabildigi gibi bir canlinin yasam seyri sirasinda dogal olarak degismis de olabilir Disi ve eril cinsiyetlerin oldugu pek cok turde disi veya eril bireyler bulunurken solucanlar gibi erdisi hayvanlarda hem disi hem de eril ureme organlari bulunabilir Genetik belirleme Insanlar da dahil olmak uzere pek cok memeli turunde cinsiyetler genetik olarak tarafindan belirlenir bu cinsiyet belirleme sisteminde eriller bir XY kromozomuna sahipken disiler ise XX kromozomuna sahiptir Ayrica insanlar dahil cesitli turlerde XXY olma veya diger interseks erdisi niteliklere sahip olma mumkundur Bu niteliklerin kizil saclilik populasyonun yaklasik 2 si kadar yaygin oldugu genis olcude kaydedilmistir Ureme sirasinda bir eril X spermi veya Y sperminden birini verebilirken bir disi ise yalnizca X yumurtasi verebilir Bir Y spermi ve bir X yumurtasinin bir araya gelmesiyle bir eril bireyi olusurken bir X spermi ve X yumurtasinin bir araya gelmesi sonucu bir disi bireyi olusur Y kromozomun erillikten sorumlu parcasi Y kromozomunun cinsiyet belirleyici bolgesidir Bu bolge gonadlarda ve nin oldugu ileri beslemeli donguleri olusturan u etkinlestirir eril gelisimin gerceklesmesi icin bu genlerin seviyesinin gereken seviyede kalmasini saglar ornegin Fgf9 her ikisi de eril cinsel gelisimi icin cok onem tasiyan spermatik kordlarin gelismesi ve Sertoli hucrelerin cogalmasindan sorumludur Erillerde ZZ disilerde ise ZW kromozomunun bulundugu kuslar ve bazi bocekler cogunlukla kelebekler ve guveler ve diger canlilarda bulunabilir Karincalar ve arilar gibi Zarkanatli bocek sinifi uyelerinde cinsiyet genelde tarafindan belirlenir bu sistemde erillerin cogu tek kromozomlu iken disiler ve kisir eriller ise cift kromozomludur Cevresel belirleme Alligatorlar dahil bazi surungen turlerinde cinsiyet yumurtanin kuluckaya yatildigi sicakliga gore belirlenir Bazi salyangozlar gibi diger turlerde pratik cinsiyet degisimi Yetiskinler eril olarak baslar sonra disi olurlar Tropik bir gruptaki baskin birey disi olurken digerleri erildir Bazi eklembacaklilarda cinsiyet bulasmaya gore belirlenir turunde bir bakteri cinselligini degistirir bazi turler Wolbachia nin varligina gore cinsiyetin belirlendigi tamamen ZZ bireylerinden olusur Ikincil cinsiyet ozellikleriIki cinsiyetli bu turlerde eriller sperm hucresi uretimi disinda disilerden farklilik gosterebilir Cok sayida bocek ve baliklarda eril disiden daha kucuktur gosteren tohumlu bitkilerde disi ve eril parcalar tek bir canlinin sporofit cinsiyet organi icinde bulunur Memelilerde insanlar dahil eriller genellikle disilerden daha buyuktur Kuslarda erkek siklikla disileri etkileyen renkli bir tuy bulundurur Ayrica bakinizVikisozluk te eril ile ilgili tanim bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Eril ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Oglan Disi Cinsiyet Erkek ErillikKaynakca Stevens L 1997 Sex chromosomes and sex determining mechanisms in birds Science Progress 80 Pt 3 197 216 ISSN 0036 8504 PMID 9354761 18 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2023 University La Trobe How birds become male or female www latrobe edu au Ingilizce 28 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2023 Creighton Jolene Meet The Sex Changing Tongue Eating Parasite From Quarks to Quasars 31 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2014 The Origin of the Male and Female Symbols of Biology William T Stearn Taxon Vol 11 No 4 May 1962 pp 109 113 Bakiniz Current Concepts in Transgender Identity Moniot Brigitte Declosmenil Faustine Barrionuevo Francisco Scherer Gerd Aritake Kosuke Malki Safia Marzi Laetitia Cohen Solal Ann Georg Ina Klattig Jurgen Englert Christoph Kim Yuna Capel Blanche Eguchi Naomi Urade Yoshihiro Boizet Bonhoure Brigitte Poulat Francis 2009 The PGD2 pathway independently of FGF9 amplifies SOX9 activity in Sertoli cells during male sexual differentiation Development 136 11 s 1813 1821 doi 10 1242 dev 032631 PMID 19429785 Shampo M A Kyle R A 1995 Hamilton Smith Mayo Clinic proceedings Mayo Clinic 70 6 s 540 PMID 7776712