Memduh Ün

Arif Memduh Ün (14 Mart 1920, İstanbul - 16 Ekim 2015, Muğla), Türk futbolcu, sinema yönetmeni, oyuncu, kurgucu, senarist, yapımcı, öğretim görevlisi ve Onursal Profesör.

Memduh Ün
Doğum	Arif Memduh Ün 14 Mart 1920(1920-03-14) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	16 Ekim 2015 (95 yaşında) Bodrum, Muğla, Türkiye
Ölüm sebebi	Akciğerlerinde sıvı birikmesi, yüksek tansiyon ve yaşa bağlı organ yetmezliği
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türkiye
Eğitim	Vefa Lisesi, İstanbul
Meslek	Futbolcu, oyuncu, senarist, yapımcı, yönetmen
Etkin yıllar	1948-2005
Evlilik	Cahide Şen (e. 1949; ö. 2015)
Partner(ler)	Fatma Girik (1958-2015)
Çocuk(lar)	Sevda Ün Uğur Ün
Ödüller	Tüm Liste

1947-2005 yılları arasında yapımcı olarak 124, yönetmen olarak 72, oyuncu olarak ise 48 filme imza atmıştır.

İlk yılları ve eğitimi

1920’de İstanbul Kasımpaşa'da dünyaya geldi. Babası polis Mustafa Ün, annesi bir deniz yüzbaşısının kızı olan Makbule Ün’dür.

1937’de Vefa Lisesinden mezun oldu. 1938 yılında girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki eğitimini üçüncü sınıfta bıraktı.

Ortaokulda futbolla tanışan ve ’nda futbol oynayan Ün, 1940-1942’de BJK Beşiktaş'ta yer aldı. 1941 yazında Ankara Demirspor’da oynadı. Takımı 1942-43 sezonunda Ankara ligi şampiyonu oldu. Askerliğini 1946’da Ankara’da tamamladıktan sonra İstanbulspor takımının antrenmanlarına katıldı, ardından ’na geçti. Futbol hayatı devam ederken bir yandan da Eskişehir Şeker Fabrikası'nda, TCDD'de ve Elektrik İdaresinde memurluk yaptı.

1947'de amatör oyuncularla çalışmak isteyen yapımcı Hürrem Erman’ın "" filminde oynaması teklifi üzerine Turhan Ün takma adıyla bu filmde oyuncu olarak yer aldı. 1949’da ile evlendi. Bu evlilikten bir oğlu, bir kızı dünyaya geldi

Sahne hayatı

İETT’de memurluk yapmayı sürdüren Ün, 1949’da Karadeniz Postası filmi ile ikinci kez oyunculuk yapma fırsatı yakaladı. Ardından arkadaşı Arşavir Alyanak ile birlikte senaryosunu yazdıkları Hayat Acıları (1951) adlı filmi çekerek ilk yapımcılık deneyimini gerçekleştirdi. Arşavir ve Ün, ticari başarı sağlayan bu filmin bütün haklarını Ceylan Film’e satarak kendi yapım şirketleri olan Yakut Film’i (1951) kurdular. 1954’e kadar Yakut Film’in ve başka şirketlerin filmlerinde oyunculuk yapmaya devam eden Ün, 1954'te yönetmenliğe geçti. İlk filmi ’ın uğradığı ticari başarısızlık ile hayal kırıklığı yaşadı. Ertesi yıl melodram kalıbına uygun temalar kullanarak yaptığı ile başarıyı yakaladı ve 1959’a kadar koyu melodram filmleri yapmayı sürdürdü. Bu dönemdeki filmlerinin çoğunda Muhterem Nur başrol oyuncusu olarak rol aldı.

Ün, 1958'de Üç Arkadaş filmiyle melodram kalıbının dışına çıkarak sinema dilini değiştirdi. Film, Türkiye sinemasının en iyi filmlerinden biri olarak kabul edildi. Bu filmdeki başarısı sayesinde Film Dostları Derneği’ne davet edilen sanatçı, Türk sinemasının önemli yönetmenleri arasına katıldı. Bu dönemde Fatma Girik’le yaşamaya başladı ve çiftin birlikteliği hayat-boyu devam etti.

1960 yılında çektiği Ayşecik filmi ile Türkiye sinema tarihinin çocuk yıldızlar dönemini başlattı. Ayşecik’le kazandığı başarının ardından Arşavir Alyanak ile Yakut Film’de ortaklığı sona erdi ve Uğur Film'i kurdu. Gişe garantisi olan filmler üretmeye yönelen Memduh Ün, yıldız oyunculara uygun filmler üretti. Ayhan Işık ile polisiye ve komedi filmleri, Fatma Girik ile güçlü erkeksi kadın tipleri üzerinden filmlere çevirdi.

1960'ta Be-ya Film adına çektiği ve 'in Tahta Çanaklar adlı oyunundan uyarladığı Kırık Çanaklar, 2. Türk Film Festivali'nde "En İyi Yönetmen" ve "En İyi Film" ödüllerini aldı. Daha sonra yerli ve yabancı uyarlamalara yönelerek Orhan Kemal, Kerime Nadir, , , Peride Celal gibi edebiyatçıların eserlerini sinemaya uyarladı. Kemal Tahir'in senaryosunu yazdığı Namusum İçin'i yönetti. Film, 3. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ödülünü aldı.

1970’li yıllarda yönetmenlikten çok yapımcı kimliği ile filmler üretti. Ağrı Dağı Efsanesi (1975) filmi ile 13. Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Yapımcı ödülü aldı. 1980’li yıllarda Kemal Sunal filmlerinin yapımcılığını üstlendi.

1990 yılında kendisi finanse ederek çektiği ilk film olan Bütün Kapılar Kapalıydı filmini çekerek daha önceki filmlerinde görülmeyen bir konu ve sinematografiye yöneldi. Bunu Gün Ortasında Karanlık ve pek çok ödül alan Zıkkımın Kökü filmleri izledi. Yönetmenliğini üstlendiği son film Sinema Bir Mucizedir (2005) oldu ancak rahatsızlığı nedeniyle filmi tamamlayamayıp Tunç Başaran’a devretti.

Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştı.

Sinema sanatçısı Memduh Ün 16 Ekim 2015 tarihinde tedavi gördüğü Bodrum'da 95 yaşında öldü.

Filmografisi

Yıl	Yapım	Diyaloglar	Kurgu	Oyuncu	Senarist	Yapımcı	Yönetmen	Müzik	Not(lar)	Yıl	Yapım	Diyaloglar	Kurgu	Oyuncu	Senarist	Yapımcı	Yönetmen	Müzik	Not(lar)
1948	Damga									1971	Zehir Hafiye
1949	Karadeniz Postası									1971	Önce Sev Sonra Vur
1951	Hayat Acıları/Gülnaz									1972	Murat İle Nazlı
1952	Onu Ben Öldürdüm									1972	Para
1953	Uç Baba Torik									1972	Sezercik Aslan Parçası
1953	Aşk Izdırabtır									1972	Battal Gazi'nin İntikamı
1954	Yaban Kız									1972	Çöl Kartalı
1955	Öp Babanın Elini									1972
1955	Yetim Yavrular									1972	Namus
1955	Günahkar Baba									1972	Acı Yudum
1955	Düşman Aşıklar									1972	Evlat
1956	Piç / Kahpe Dünya									1972	Feryat
1956	Zeynep'ın İntikamı									1973	Gönülden Yaralılar
1956	Ana Hasreti									1973	Toprak Ana
1957	Yetim Ömer									1973	Kara Orkun
1957	Bir Serseri									1973	Battal Gazi Geliyor
1957	Zeynebin Aşkı/Güllü Fatma									1973	Yanaşma
1958	Çoban Kızı									1973	Ezo Gelin
1958	Sokak Çocuğu									1973	Hazreti Ömer'in Adaleti
1958	Üç Arkadaş									1974	Battal Gazi'nin Oğlu
1958	Ayşe'nin Çilesi									1974	Önce Vatan
1958	Murada Ereceğiz									1974	Talihsiz Yavrum
1958	Ana Hasreti/Dertli Ana									1975	Ağrı Dağı Efsanesi
1960	Mahallenin Sevgilisi									1975	Cellat
1960	Ateşten Damla									1975	Kadınım
1960	Ayşecik									1975	İnsan Avcısı
1960	Ölüm Peşimizde									1975	Çapkın Hırsız
1960	Kırık Çanaklar									1975	Kılıç Aslan
1960	Namus Uğruna									1975	Kokla Beni Melahat
1960	Ölüm Perdesi									1976	Bulunmaz Uşak
1961	Avare Mustafa									1976	Hasip ile Nasip
1961	Güneş Doğmasın									1976	Korkusuz Cengaver
1961	Boş Yuva									1976	İntikam Meleği / Kadın Hamlet
1961	Yasak Aşk									1976	Taksi Şoförü
1961	Seviştiğimiz Günler									1976	Darbe
1962	Belalı Torun									1976	Delicesine
1962	Akasyalar Açarken									1977	Bir Tanem
1962	Kısmetin En Güzeli									1977	Akrep Yuvası
1962	Üç Tekerlekli Bisiklet									1977	Ana Ocağı
1962	Rıfat Diye Biri									1977	Hakanlar Çarpışıyor
1962	Ayşecik Yavru Melek									1977	Altay'dan Gelen Yiğit
1963	Bire On Vardı									1977	Cemil Dönüyor
1963	Çapkın Kız									1977	Yıkılmayan Adam
1963	Yavaş Gel Güzelim									1978	Cevriyem
1963	Aşk Hırsızı									1978	Gelincik
1964	Halk Çocuğu									1978	Yaşam Kavgası
1964	Kanun Karşısında									1978	Derdim Dünyadan Büyük
1964	Öp Annemin Elini									1979	Bekçiler Kralı
1964	Ağaçlar Ayakta Ölür									1979	İstanbul 1979
1964	Dağ Başını Duman Almış									1979	Umudumuz Şaban
1964	Kırk Küçük Anne									1979	Kanun Gücü
1964	Erkek Ali									1979	Köşe Kapmaca
1964	Kalbe Vuran Düşman									1979	Vah Başımıza Gelenler
1964	Keşanlı Ali Destanı									1980	Devlet Kuşu
1964										1980	Gol Kralı
1965	Yıldız Tepe									1980	Zübük
1965	Namusum İçin									1981	Kanlı Nigar
1965	Kırık Hayatlar									1982	Kaçak
1965	Namusum İçin									1982	Gülsüm Ana
1965	Canım Sana Feda									1982	Doktor Civanım
1965	Yasak Sokaklar									1982	Yürek Yarası
1965	Canın Cehenneme									1982	Yaşamak Seninle Güzel
1965	Veda Busesi									1983	Kılıbık
1966	Aslan Pençesi									1983	Çarıklı Milyoner
1966	Fakir Çocuklar									1984	Postacı
1966	Vahşi Sevda									1984	Ortadirek Şaban
1966	Altın Çocuk									1984
1966	Erkek Ve Dişi									1984	Sokaktan Gelen Kadın
1966	Üç Korkusuz Arkadaş									1984	Dağınık Yatak
1966	Karakolda Ayna Var									1985	Gurbetçi Şaban
1966	Kanunsuz Yol									1985	Katma Değer Şaban
1967	Aslan Yürekli Kabadayı									1985	Kahreden Gençlik
1967	Yaprak Dökümü									1985	Paranın Esiri
1967	Zilli Nazife									1986	Garip
1967	Son Gece									1986	Oğlum Oğlum
1967	Son Gece									1986	Deli Deli Küpeli
1967	Kız Kolunda Damga Var									1986	Vazife Uğruna
1967	Serseri									1987	Gönül Dostları
1968										1987	Kiracı
1968	Vuruldum Bir Kıza									1987	Yakışıklı
1968	Köroğlu									1987	Yeniden Doğmak
1969	İnsanlar Yaşadıkça									1988	Bıçkın
1969	Büyük Yemin									1988	Bu Devrin Kadını
1969	Ölmüş Bir Kadının Mektupları									1988	Öğretmen
1969	Vatan ve Namık Kemal									1988	Bir yudum insan-Ayhan Işık
1969	Boş Beşik									1989	Zehir Hafiye
1970										1989	Polis Dosyası
1970	Dağların Kartalı									1990	Bütün Kapılar Kapalıydı
1970	Meçhul Kadın									1990	Gün Ortasında Karanlık
1970	Şoför Nebahat									1992	Zıkkımın Kökü
1970	Aşk Ve Tabanca									1992	Düş Gezginleri
1970	Beyaz Güller									1995	Yer Çekimli Aşklar
1971	Üç Arkadaş									1995	Ona Sevdiğimi Söyle
1971	Satın Alınan Koca									2005	Sinema Bir Mucizedir
1971	Battal Gazi Destanı									2007	Salih Tozan Belgeseli
1971										2008	İzzet Günay Belgeseli
1971	Umutsuzlar

Ödülleri

1961: - - Kırık Çanaklar

1966: 3. Altın Portakal Film Festivali - (En İyi Yönetmen) - Namusum İçin

1969: 6. Altın Portakal Film Festivali - En İyi 3. Film - İnsanlar Yaşadıkça

1990: 3. Ankara Film Festivali - (En İyi İkinci Film) - Bütün Kapılar Kapalıydı

1998: 35. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü

2007: (Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema) - Sinema Onur Ödülü

Ayrıca bakınız

• Türk oyuncu film listeleri
• Türkiye'deki film festivalleri
• Yeşilçam oyuncuları
• Yeşilçam Türk Sineması

Kaynakça

1. ^ "TSA' da Memduh Ün". tsa.org.tr. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2023. 
2. ^ . 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
3. ^ ^{a b c d e f g} "Memduh Ün ve Türk Sineması'ndaki Yeri". 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2015. 
4. ^ ^{a b c d} "Seral Cumali, Eşim boşanmadan lafını ettirmedi ama 44 yıldır birbirimizi göremedik, Posta gazetesi Karnaval eki 08.09.2013". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2015. 
5. ^ ^{a b c} Kemal Hamamcıoğlu, Memduh Ün Sineması’nda Edebiyat Uyarlamaları, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2010
6. ^ ^{a b} "TSA da Memduh Ün". 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2015. 
7. ^ "Hürriyet' te Memduh Ün'ü kaybettik". 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2015. 
8. ^ "Sinematürk' te Memduh Ün". sinematurk.com. 7 Mart 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2023. 

Dış bağlantılar

• Mackolik'te Memduh Ün
• Beyazperde'de Memduh Ün
• IMDb'de Memduh Ün
• Sinemalar.com'da Memduh Ün
• SinemaTürk'te Memduh Ün
• TSA´de Memduh Ün 7 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Vikisöz'de Memduh Ün ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.