Bu maddenin şu gerekçe ile : Konu konusunda kaynaklarla desteklenmeli. (öneren: ) Bu sayfayı değiştirebilir ve maddenin gelişmesi için aşağıdakileri yapabilirsiniz: Belirtilen bu sorunu, maddeyi geliştirerek, yazım hatalarını , ve gerekirse maddenin adını değiştirerek çözebilirsiniz. Maddeyi iyileştirebilirseniz bu mesajı kaldırabilirsiniz. Bu silinmeye neden karşı olduğunuzu, maddenin tartışma sayfasında veya yapacağınız değişikliğin özet kutusunda açıklayınız. Bu şablon: 5 Temmuz 2024 tarihinde konmuştur. Bu tarihten beş gün sonra bu şablon hâlâ buradaysa bu madde silinebilir. Eğer bu maddeyi siz başlattıysanız açısından kabul edilebilir bir seviyeye gelmesini sağlayınız.
|
l.Nasturi Seferi Veya Nasturi Harekâtı. 1843 Yılında Cizre ve Botan Beyi Bedirhan Bey Tarafından Nasturilere karşı yapılan Askeri Bir Harekâttı. Bedirhan Bey’in 1843 yılındaki bu harekâtı sırasında pek çok Nasturi esir alınmış ve bunların bir kısmı Cizre’ye satılmak üzere götürülmüştürBâbıâli, kendi öz tebaası olan Nasturilerin Bedirhan Bey tarafından düşürülmüş olduğu bu olumsuz durum üzerine Musul, Erzurum ve Diyarbakır Eyalet valileri ile sıkı bir yazışma trafiği başlatacaktır. Özellikle Tanzimat Fermanı sonrası yaşanan bu durum, Osmanlı Devleti’ni uluslar arası alanda güç duruma düşürecektir. Hükûmet, sorunun bir an önce çözümü için bölgeye bir müfettiş gönderdi. Yapılan girişimler sonucunda Nasturi piskopos ve papazların gözetiminde Diyarbakır’da esir olarak bulunan 30 civarındaki esir serbest bıraktırılarak bunların memleketlerine dönmesi sağlanmıştır. Yine Bedirhan’ın kiliselerden almış olduğu ganimet ve eşyalar, elinden alınarak sahiplerine geri verilmiştir. Bu süreç, onun esir etmiş olduğu Nasturilerin tamamının serbest bırakılmasına kadar devam etmiştir.
l.Nasturi Harekatı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kürt-Nasturi Çatışmasının Bir Parçası | |||||||
1893'te II. Abdülhamid döneminde basılmış, Osmanlı Devleti'nin Orta Doğu'daki topraklarını gösteren harita. Haritanın tam ortasında کردستان (Kürdistan) kelimesi bulunmaktadır. | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Botan Emirliği | Hristiyan Süryaniler | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Bedirhan Bey Han Mahmut Nurullah Bey | Patrik Marşemun Melik İsmail | ||||||
Güçler | |||||||
10,000 Asker | 15.000 | ||||||
Kayıplar | |||||||
En Az | Toplam 3800-10,000
|
Harekât Sonrası Nasturilerin Durumu
Patrik Marşemun, daha önce de belirtildiği gibi, kardeşi, Aşitalı Papaz Abraham, kâtibi ve dört hizmetkârıyla Musul’a gelip İngiliz konsolos vekilinin evine sığındı . Patrik Marşemun, buradan Canterbury Başpiskoposu’na ve Londra Piskoposu’na 1 Ocak 1844 tarihli bir mektup gönderdi. Bu mektupta, öncelikle Bedirhan Bey’in 1843 katliamı ile Nasturi halkının yaşadığı dramı ve çektikleri sıkıntıları anlattı. Yaşanan bu üzücü hadise sonrasında Badger’in bölgeye gelerek Nasturi halkının elinden tutmasından duyduğu memnuniyeti belirterek onu buraya gönderen Başpiskoposluğa teşekkürlerini ifade etti. Fakat Vaiz George Badger’in ruhban üstleri tarafından İngiltere’ye geri çağrılmasından duyduğu üzüntü ve endişesini bildirip onun burada kalarak kendilerine yardım etmesini ısrarla rica etti. Patrik’in mektubundan da, katliam öncesi kendilerine koruyuculuk sözü veren misyonerlerin kendilerini yalnız bırakmaları ve katliama göz yummaları karşısında derin bir hayal kırıklığına uğramış ruh hâlinin izlerini görmek mümkündür. Marşemun, yıkılan kiliselerin yeniden yapılmasını ve dağınık bir hâlde İran’da, dağlarda, ovalarda yabancıların arasında köylerde ve şehirlerde yaşayan Hristiyan halkın toparlanıp eski yerlerine gelmesi için İngiltere’den yardım isterken yaşadığı bu hayal kırıklığını dile getirmiştir.
Patrik Marşemun, Musul’da bulunduğu süre içerisinde Musul Valiliği tarafından tutulmuş ve tefriş edilmiş bir evde misafir ediliyordu. Hatta kendisine yeteri kadar harçlık ve 1,300 kuruş aylık verilmekteydi. Patrik, Musul Valisi’ne giderek alınan esirlerin serbest bırakılmasını istemiş; fakat Vali, katliamdan kaçan Nasturi halkının gelip kendilerine teslim olmadıkları takdirde haklarında hiçbir muamele yapılamayacağını söylemiş; o da, bu karara razı olmuştur. Kendilerine yapılan kötü muamelenin Erzurum Valisi’nin emriyle olduğunu beyan etmişse de Musul Valisi bu hususta bir fikir ve hükmü olamayacağını ifade etmiştir. Marşemun, mevcut durumu hükûmete arz etmek niyetinde olduklarını belirterek öncelikli olarak Vali’den şu sorunların çözülmesini istemiştir:
l.Kendilerince nefret uyandırıcı ve iğrendirici olan esir alma ve satma işlerinin derhal durdurulması
ll.Yağmalanan ve gasbedilen mal ve eşyanın iade edilmesi
lll.Bedirhan Bey ve adamlarının Nasturilerin yaşadıkları bölgeleri boşaltmaları
Patrik, ayrıca Musul’a geldikten iki ay sonra iç bölgelere dağılmış olan Nasturi aşiretlerini ziyaret etmek için Vali’den izin istemiş; fakat Vali, olay henüz sıcak olduğundan, bir fesada ve tahrike sebebiyet verebileceği endişesiyle gitmesine izin vermemiştir. Ancak Marşemun, izin almaksızın gizlice İmadiye kazası dağlarından Pervari aşireti tarafına kaçmak isterken güvenlik güçleri tarafından yakalanmış ve Musul’a geri gönderilmiştir. Bu süreçte Patrik’e karşı mümkün olduğunca yumuşak davranılarak kendi güvenliği açısından eyalet merkezinden taşraya izin almadan çıkmasının uygun olmayacağı söylenmiştir. Bedirhan Bey’in 1843 harekâtı sırasında birçok Nasturi, Musul sınırları içerisinde yer alan Pervari Bâlâ, Nirve ve Reyhanî aşiretlerine sığınmıştı. Bedirhan Bey, adamlarını bölgeden henüz çekmediği için uzun süre misafir olarak Musul Eyaleti sınırları içerisinde kalmaya devam etmişlerdir. Gerek Patrik Marşemun’un Hükûmet nezdindeki girişimleri ve gerekse Musul Valisi bu konudaki ısrarları sonuç vermiş ve Nasturi halkının yerlerine dönebilmesi sağlanmıştır.
Patrik Marşemun, Musul’da bulunduğu sürede Bâbıâli’ye aslı Arapça olan 30 Eylül 1846 tarihli bir dilekçe yazarak ülkesine geri dönmek istediğini ve halkına, köylerinin onarılmasında yardım etmek istediğini belirtmektedir. Mektupta şu ifadeler de yer almaktadır: Padişahımız sayesinde, yurtlarından ayrılmış dağınık ve perişan halde olan Nasturilerin çoğu kendi mahallelerine dönüp köylerinde gönül rahatlığıyla oturmaktadırlar. Ziraatlarını yapıyorlar, hanelerini emniyet içinde imar etmeye başlamışlardır. Ancak kiliselerimiz şimdi haraptır. Hâlbuki milletin kilise ve papazları bulunmadıkça millet arasında karışıklık ve şikâyet konuları çıkması muhtemeldir. Maksadım o tarafa gidip milletim halkını, papazlarını seçmek, tayin etmek ve bunlardan dağlarda ve sahrada dağınık ve perişan olarak kalanları dahi toplayıp köylerini imar etmektir. Ancak Devlet-i Âliyye’nin izni olmadıkça, Tiyari’ye dönmedikçe harap olan mahalleleri imar ve inşa ettiremem. Şimdiki halde Devlet-i Âliyye’den ricamız biz kullarına himmet ve ihsan buyrularak yurduma dönebilmek için Musul Valisi’ne izin ve müsaade ihsan buyurmasını niyaz ve tazarru ederim.
Patrik, dilekçenin son bölümünde, idarî olarak bağlı bulundukları Erzurum’un yerine kendilerine daha yakın ve yolu daha düzgün olan Musul Vilayeti’ne bağlanmayı talep etmiştir. Ayrıca, geçmişteki Osmanlı Padişahları tarafından kendi atalarına verilmiş olan fermanların, 1843 felaketi sırasında kaybolduğunu; bunun için kendisinin emrindeki papazlara bu beratların verilmesini de istemiştir.
Kaynakça
- ^ Han-Lukas Kieser, a.g.e., s. 98; Report of the American Board of Commissioners For Foreign Missions Presented At The Thirty-Fourth Annual Meeting, s. 145.
- ^ BOA, İ.MSM, 48/1229, Lef: 5.
- ^ BOA, AD, nr. 609, s.1; BOA, İ.MSM, 48/1229, Lef:13. Ayrıca Bkz. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Bâb-ı Asâfî Sadaret Mektûbî Kalemi, Dosya nr. 10, Gömlek nr. 32; BOA, A.MKT, 9/86; BOA, HR.MKT, 2/29; BOA, Sadaret Mektubî Kalemi Umum Vilayet Tahriratı, Dosya nr. 2, Gömlek nr. 65; BOA, A.MKT, 9/59; BOA, A.MKT, 9/86.
- ^ Gabriele Yonan, a.g.e., s. 47.
- ^ Murat Gökhan Dalyan, 19. Yüzyılda Nasturiler (İdari Sosyal Yapı ve Siyasi İlişkiler), Basılmamış Doktora Tezi, S.D.Ü., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2009, s. 109; BOA, AD, nr. 609, s. 2; BOA, İ.MSM, 48/1229, Lef: 15; BOA, HR.MKT, 100/11.
- ^ TDV İslâm Ansiklopedisi'ne göre aynı halkın monofizit inancına sahip olanlarına Süryânî, Nestorius’un görüşlerini kabul edenlere Nestûrî veya Âsûrî, Nestûrî olup sonrasında Roma Katolik Kilisesi’ne bağlananlara da Keldânî denilmektedir.
- ^ Han Mahmut’un, Bedirhan Bey’in himayesinde Nasturilere karşı saldırı hazırlıklarında yer aldığına dair Osmanlı arşiv belgelerinde ismi geçse de fiilî olarak bu harekâtın içerisinde kendisi yer almamıştır.
- ^ BOA, İ.MSM, 48/1229, Lef: 5; David McDowal, Modern Kürt Tarihi, s. 81.
- ^ Mehrdad R. Izady, The Kurds: A Concise Handbook, Francis International Publishers, London 1992, s. 57.; Ayrıca Layard, katliam sonucu hayatlarını kaybedenlerin sayısını 10.000 olarak vermiştir. Jessica R. Eber, a.g.e., s.10
- ^ Bedirhan Bey ve askerleri, Deyir (Tiyari) denilen yeri bastıktan sonra dağlar arasındaki birçok köyü yağma edip yakmışlardır. Özellikle Bindesbido isimli köyden aldıkları mal, eşya ve kitapları götürmüş; kiliseyi tahrip etmişlerdir. Halka zulüm ve işkence edilmiş, birkaç yüz kişi esir gibi satılmak üzere götürülmüştür. Kaynak ; BOA, İ.MSM, 48/1229, Lef: 5
- ^ BOA, İ.MSM, 48/1229, Lef: 20.
- ^ BOA, İ.MSM, 48/1229, Lef: 5; J. P. Fletcher, a.g.e., s. 5; George M Curzon, a.g.e., s. 540.
- ^ George Percy Badger, The Nestorians And Their Rituals With The Narrative Of Mission To Mesopotomia And Coordistan İn 1842-1844, Vol: I, Joseph Masters, Aldersgate Street, And New Bond Street, Bond Street, London, 1842 s. 374.
- ^ BOA, İ.MSM, 48/1229, Lef: 4. Diyarbakır Eyaleti Valisi Seyit Tayyar Mehmet Paşa’nın Sadaret’e gönderdiği 23 Şevval 1262 (14 Ekim 1846) tarihli yazı.
- ^ Salâhi R. Sonyel, The Assyrians of Turkey Victims of Mojor Power Policy, s. 35.
- ^ BOA, İ.MSM, 48/1238, Lef: 8.
- ^ Nazmi Sevgen, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Türk Beylikleri, s. 80; BOA, İ.MSM, 48/1238, Lef: 3. Patrik Marşemun’un Bâbıâli’ye gönderdiği 9 Şevval 1262 (30 Eylül 1846) tarihli mektup Patrik Marşemun’un bu mektubunu, Nazmi Sevgen, 1845 yılı olarak ifade etmiştir. Fakat gerçekte bu tarih, 30 Eylül 1846’dır. Burada, Hicrî tarihi Miladî tarihi çevirmede bir yalnışlık yapılmıştır. Mehmet Alagöz, a.g.e., s. 106; John Mason Neale, A History Of The Holy Easten Church, London 1847, s. 143.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin su gerekce ile silinmesi onerilmistir Konu kayda degerligi konusunda dogrulanabilir kaynaklarla desteklenmeli oneren Zafer Bu sayfayi degistirebilir ve maddenin gelismesi icin asagidakileri yapabilirsiniz Belirtilen bu sorunu maddeyi gelistirerek yazim hatalarini duzelterek kaynak vererek ve gerekirse maddenin adini degistirerek cozebilirsiniz Maddeyi iyilestirebilirseniz bu mesaji kaldirabilirsiniz Bu silinmeye neden karsi oldugunuzu maddenin tartisma sayfasinda veya yapacaginiz degisikligin ozet kutusunda aciklayiniz Eger bu etiket kaldirilmissa geri konmamalidir Bu sablon 5 Temmuz 2024 tarihinde konmustur Bu tarihten bes gun sonra bu sablon hala buradaysa bu madde silinebilir Eger bu maddeyi siz baslattiysaniz silme politikasi acisindan kabul edilebilir bir seviyeye gelmesini saglayiniz Oneren kisiye Lutfen maddenin yazar veya yazarlarinin mesaj sayfasina asagidakini ekleyerek onlari haberdar edin subst bekletmeli sil uyari I Nasturi Harekati 1843 l Nasturi Seferi Veya Nasturi Harekati 1843 Yilinda Cizre ve Botan Beyi Bedirhan Bey Tarafindan Nasturilere karsi yapilan Askeri Bir Harekatti Bedirhan Bey in 1843 yilindaki bu harekati sirasinda pek cok Nasturi esir alinmis ve bunlarin bir kismi Cizre ye satilmak uzere goturulmusturBabiali kendi oz tebaasi olan Nasturilerin Bedirhan Bey tarafindan dusurulmus oldugu bu olumsuz durum uzerine Musul Erzurum ve Diyarbakir Eyalet valileri ile siki bir yazisma trafigi baslatacaktir Ozellikle Tanzimat Fermani sonrasi yasanan bu durum Osmanli Devleti ni uluslar arasi alanda guc duruma dusurecektir Hukumet sorunun bir an once cozumu icin bolgeye bir mufettis gonderdi Yapilan girisimler sonucunda Nasturi piskopos ve papazlarin gozetiminde Diyarbakir da esir olarak bulunan 30 civarindaki esir serbest biraktirilarak bunlarin memleketlerine donmesi saglanmistir Yine Bedirhan in kiliselerden almis oldugu ganimet ve esyalar elinden alinarak sahiplerine geri verilmistir Bu surec onun esir etmis oldugu Nasturilerin tamaminin serbest birakilmasina kadar devam etmistir l Nasturi HarekatiKurt Nasturi Catismasinin Bir Parcasi1893 te II Abdulhamid doneminde basilmis Osmanli Devleti nin Orta Dogu daki topraklarini gosteren harita Haritanin tam ortasinda کردستان Kurdistan kelimesi bulunmaktadir Tarih1843BolgeKurdistan Botan EmirligiSonucKesin Botan ZaferiTaraflarBotan EmirligiHristiyan SuryanilerKomutanlar ve liderlerBedirhan Bey Han Mahmut Nurullah BeyPatrik Marsemun Melik IsmailGucler10 000 Asker15 000KayiplarEn AzToplam 3800 10 000 Yuzlerce Esir 870 TufekHarekat Sonrasi Nasturilerin DurumuPatrik Marsemun daha once de belirtildigi gibi kardesi Asitali Papaz Abraham katibi ve dort hizmetkariyla Musul a gelip Ingiliz konsolos vekilinin evine sigindi Patrik Marsemun buradan Canterbury Baspiskoposu na ve Londra Piskoposu na 1 Ocak 1844 tarihli bir mektup gonderdi Bu mektupta oncelikle Bedirhan Bey in 1843 katliami ile Nasturi halkinin yasadigi drami ve cektikleri sikintilari anlatti Yasanan bu uzucu hadise sonrasinda Badger in bolgeye gelerek Nasturi halkinin elinden tutmasindan duydugu memnuniyeti belirterek onu buraya gonderen Baspiskoposluga tesekkurlerini ifade etti Fakat Vaiz George Badger in ruhban ustleri tarafindan Ingiltere ye geri cagrilmasindan duydugu uzuntu ve endisesini bildirip onun burada kalarak kendilerine yardim etmesini israrla rica etti Patrik in mektubundan da katliam oncesi kendilerine koruyuculuk sozu veren misyonerlerin kendilerini yalniz birakmalari ve katliama goz yummalari karsisinda derin bir hayal kirikligina ugramis ruh halinin izlerini gormek mumkundur Marsemun yikilan kiliselerin yeniden yapilmasini ve daginik bir halde Iran da daglarda ovalarda yabancilarin arasinda koylerde ve sehirlerde yasayan Hristiyan halkin toparlanip eski yerlerine gelmesi icin Ingiltere den yardim isterken yasadigi bu hayal kirikligini dile getirmistir Patrik Marsemun Musul da bulundugu sure icerisinde Musul Valiligi tarafindan tutulmus ve tefris edilmis bir evde misafir ediliyordu Hatta kendisine yeteri kadar harclik ve 1 300 kurus aylik verilmekteydi Patrik Musul Valisi ne giderek alinan esirlerin serbest birakilmasini istemis fakat Vali katliamdan kacan Nasturi halkinin gelip kendilerine teslim olmadiklari takdirde haklarinda hicbir muamele yapilamayacagini soylemis o da bu karara razi olmustur Kendilerine yapilan kotu muamelenin Erzurum Valisi nin emriyle oldugunu beyan etmisse de Musul Valisi bu hususta bir fikir ve hukmu olamayacagini ifade etmistir Marsemun mevcut durumu hukumete arz etmek niyetinde olduklarini belirterek oncelikli olarak Vali den su sorunlarin cozulmesini istemistir l Kendilerince nefret uyandirici ve igrendirici olan esir alma ve satma islerinin derhal durdurulmasi ll Yagmalanan ve gasbedilen mal ve esyanin iade edilmesi lll Bedirhan Bey ve adamlarinin Nasturilerin yasadiklari bolgeleri bosaltmalari Patrik ayrica Musul a geldikten iki ay sonra ic bolgelere dagilmis olan Nasturi asiretlerini ziyaret etmek icin Vali den izin istemis fakat Vali olay henuz sicak oldugundan bir fesada ve tahrike sebebiyet verebilecegi endisesiyle gitmesine izin vermemistir Ancak Marsemun izin almaksizin gizlice Imadiye kazasi daglarindan Pervari asireti tarafina kacmak isterken guvenlik gucleri tarafindan yakalanmis ve Musul a geri gonderilmistir Bu surecte Patrik e karsi mumkun oldugunca yumusak davranilarak kendi guvenligi acisindan eyalet merkezinden tasraya izin almadan cikmasinin uygun olmayacagi soylenmistir Bedirhan Bey in 1843 harekati sirasinda bircok Nasturi Musul sinirlari icerisinde yer alan Pervari Bala Nirve ve Reyhani asiretlerine siginmisti Bedirhan Bey adamlarini bolgeden henuz cekmedigi icin uzun sure misafir olarak Musul Eyaleti sinirlari icerisinde kalmaya devam etmislerdir Gerek Patrik Marsemun un Hukumet nezdindeki girisimleri ve gerekse Musul Valisi bu konudaki israrlari sonuc vermis ve Nasturi halkinin yerlerine donebilmesi saglanmistir Patrik Marsemun Musul da bulundugu surede Babiali ye asli Arapca olan 30 Eylul 1846 tarihli bir dilekce yazarak ulkesine geri donmek istedigini ve halkina koylerinin onarilmasinda yardim etmek istedigini belirtmektedir Mektupta su ifadeler de yer almaktadir Padisahimiz sayesinde yurtlarindan ayrilmis daginik ve perisan halde olan Nasturilerin cogu kendi mahallelerine donup koylerinde gonul rahatligiyla oturmaktadirlar Ziraatlarini yapiyorlar hanelerini emniyet icinde imar etmeye baslamislardir Ancak kiliselerimiz simdi haraptir Halbuki milletin kilise ve papazlari bulunmadikca millet arasinda karisiklik ve sikayet konulari cikmasi muhtemeldir Maksadim o tarafa gidip milletim halkini papazlarini secmek tayin etmek ve bunlardan daglarda ve sahrada daginik ve perisan olarak kalanlari dahi toplayip koylerini imar etmektir Ancak Devlet i Aliyye nin izni olmadikca Tiyari ye donmedikce harap olan mahalleleri imar ve insa ettiremem Simdiki halde Devlet i Aliyye den ricamiz biz kullarina himmet ve ihsan buyrularak yurduma donebilmek icin Musul Valisi ne izin ve musaade ihsan buyurmasini niyaz ve tazarru ederim Patrik dilekcenin son bolumunde idari olarak bagli bulunduklari Erzurum un yerine kendilerine daha yakin ve yolu daha duzgun olan Musul Vilayeti ne baglanmayi talep etmistir Ayrica gecmisteki Osmanli Padisahlari tarafindan kendi atalarina verilmis olan fermanlarin 1843 felaketi sirasinda kayboldugunu bunun icin kendisinin emrindeki papazlara bu beratlarin verilmesini de istemistir Kaynakca Han Lukas Kieser a g e s 98 Report of the American Board of Commissioners For Foreign Missions Presented At The Thirty Fourth Annual Meeting s 145 BOA I MSM 48 1229 Lef 5 BOA AD nr 609 s 1 BOA I MSM 48 1229 Lef 13 Ayrica Bkz Basbakanlik Osmanli Arsivi Bab i Asafi Sadaret Mektubi Kalemi Dosya nr 10 Gomlek nr 32 BOA A MKT 9 86 BOA HR MKT 2 29 BOA Sadaret Mektubi Kalemi Umum Vilayet Tahrirati Dosya nr 2 Gomlek nr 65 BOA A MKT 9 59 BOA A MKT 9 86 Gabriele Yonan a g e s 47 Murat Gokhan Dalyan 19 Yuzyilda Nasturiler Idari Sosyal Yapi ve Siyasi Iliskiler Basilmamis Doktora Tezi S D U Sosyal Bilimler Enstitusu Isparta 2009 s 109 BOA AD nr 609 s 2 BOA I MSM 48 1229 Lef 15 BOA HR MKT 100 11 TDV Islam Ansiklopedisi ne gore ayni halkin monofizit inancina sahip olanlarina Suryani Nestorius un goruslerini kabul edenlere Nesturi veya Asuri Nesturi olup sonrasinda Roma Katolik Kilisesi ne baglananlara da Keldani denilmektedir Han Mahmut un Bedirhan Bey in himayesinde Nasturilere karsi saldiri hazirliklarinda yer aldigina dair Osmanli arsiv belgelerinde ismi gecse de fiili olarak bu harekatin icerisinde kendisi yer almamistir BOA I MSM 48 1229 Lef 5 David McDowal Modern Kurt Tarihi s 81 Mehrdad R Izady The Kurds A Concise Handbook Francis International Publishers London 1992 s 57 Ayrica Layard katliam sonucu hayatlarini kaybedenlerin sayisini 10 000 olarak vermistir Jessica R Eber a g e s 10 Bedirhan Bey ve askerleri Deyir Tiyari denilen yeri bastiktan sonra daglar arasindaki bircok koyu yagma edip yakmislardir Ozellikle Bindesbido isimli koyden aldiklari mal esya ve kitaplari goturmus kiliseyi tahrip etmislerdir Halka zulum ve iskence edilmis birkac yuz kisi esir gibi satilmak uzere goturulmustur Kaynak BOA I MSM 48 1229 Lef 5 BOA I MSM 48 1229 Lef 20 BOA I MSM 48 1229 Lef 5 J P Fletcher a g e s 5 George M Curzon a g e s 540 George Percy Badger The Nestorians And Their Rituals With The Narrative Of Mission To Mesopotomia And Coordistan In 1842 1844 Vol I Joseph Masters Aldersgate Street And New Bond Street Bond Street London 1842 s 374 BOA I MSM 48 1229 Lef 4 Diyarbakir Eyaleti Valisi Seyit Tayyar Mehmet Pasa nin Sadaret e gonderdigi 23 Sevval 1262 14 Ekim 1846 tarihli yazi Salahi R Sonyel The Assyrians of Turkey Victims of Mojor Power Policy s 35 BOA I MSM 48 1238 Lef 8 Nazmi Sevgen Dogu ve Guneydogu Anadolu da Turk Beylikleri s 80 BOA I MSM 48 1238 Lef 3 Patrik Marsemun un Babiali ye gonderdigi 9 Sevval 1262 30 Eylul 1846 tarihli mektup Patrik Marsemun un bu mektubunu Nazmi Sevgen 1845 yili olarak ifade etmistir Fakat gercekte bu tarih 30 Eylul 1846 dir Burada Hicri tarihi Miladi tarihi cevirmede bir yalnislik yapilmistir Mehmet Alagoz a g e s 106 John Mason Neale A History Of The Holy Easten Church London 1847 s 143