Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İdeoloji kuramı ya da teorisi, bir olarak ideolojinin yapısı, mekanizmaları, ideolojinin fonksiyonları ve öteki (toplumsal) bilinç biçimleriyle (bilim, felsefe, din vs.) ilişkileri ve ayrımlarını konu edinen ve kuramsal olarak bu alanı açıklamaya çalışan çabaların toplamını ifade eder. Tek tek ideolojilerle ilgilenmektense, genel olarak ideoloji denilen şey ile ilgilenmektedir.
Birçok farklı ideoloji teorisi söz konusu olmakla birlikte, genel olarak bu alanda iki temel/ana eğilim olduğunu söyleyebiliriz. Destutt de Tracy'den itibaren ideoloji teorisi bu iki ana yönde önemli gelişmeler kaydetmiş ve her iki eğilim de önemli argümalar geliştirmişlerdir.
Bunlarda biri, ideolojiye pozitif yaklaşımdır, ki buna göre ideoloji toplumsal bir bilinç biçimi olarak zorunlu bir yapıdır ve doğruluk-yanlışlık meselesiyle ilgili degildir. Bu yaklaşım doğruluk-yanlışlık, ideoloji-bilim vs. noktasında ideolojiyi değerlendirmenin olanaklı olmadığını ileri sürer. İkinci yaklaşım bunun tam tersi olarak, meseleye epistemoloji düzleminde yaklaşmaktadır.Buna göre, ideoloji bir yanlış biliş meselesidir, yani yanlış bilinçtir. Dogal olarak bu yanılsamalı bilincin karşısına, hakikatın temsilcisi olan başka bir düşünce yapısı çıkarılır.Bilim-ideoloji ayrımının temeli de bir anlamda budur.
İdeoloji adlı kitabıyla,hem ideolojinin açıklanması hem de ideoloji teorisinin kapsam ve niteliğinin ortaya konulmasında önemli bir çalışma ortaya koyan Terry Eagleton'da, anlayışı ve anlayışı olarak iki ana geleneğin tarihini ortaya koymaktadır. İlki, doğru-yanlış meselesine odaklanır, ideolojiyi yanılsama, yanlış biliş ve mistifikasyon bağlamında değerlendirir.İkinci yaklaşım ise, ideolojinin toplumsal rolü ya da işlevini ele alır ve değerlendirir. Eagleton, her iki yaklaşımın güçlü ve zayıf oldukları yanları, etkileşimlerini ve içerdikleri kuramsal sorunlarını en ince detaylarına kadar göstermektedir bu çalışmasında.
Marksist ideoloji teorisinin belirgin bir şekilde (özellikle Marks'ın başlangıç metinlerinde ve buna dayanan Marksizm yorumlarında) ideolojiye yaklaşımın bu bağlamda durduğu söylenebilir. Marx'ın kuramsal çalışmasında farklı yönelimler gösterir ideoloji teorisi.Bunlar farklı Marksizmlerde ya da Marksizm-dışı değerlendirilmelerinde kendilerine belli bir alan bulurlar. Antonio Gramsci ve Louis Althusser gibi isimler, Marksist ideoloji teorisini ortodoks olmayan bir yönde gelişmeye zorlamışlardır ve önemli açılımlar (özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında önemli olmak üzere) ortaya koymuşlardır. İdeolojinin epistemeoloji-dışı değerlendirilmesinde bu iki isim oldukça belirgin bir yer tutarlar. Ama yine de temel tez, yani ideolojinin yanlışlıkla ilgi olduğu tezi devam etmektedir.Bu açıdan, ideoloji teorisinin özellikle Marx'a ve Marksizme çok şey borçlu olduğu görülür.
Karl Mannheim'ın çalışması, ideoloji teorisi açısından öncü çalışmalardan birisidir. Hem konunun derlenip toparlanması hem de meselelere ışık tutulması bakımından bir temel kaynak sayılabilir. Epistemolojik ve epistemoloji-dışı ideoloji değerlendirmesinin izini süren ve bu eğilimlerin yürüttüğü tartışmalar doğrultusunda ideoloji teorisini belirgin bir çerçeveye oturtan, ilk olarak Karl Mannheim olmuştur.Bahsedilen bu iki ana eğilim, Marx'tan Foucault'ya gelindiğinde, yani bir anlamda Modernizm'den Postmodernizm'e ulaşıldığında birkaç yön değiştirmiş, başka bağlamlarda yeniden değerlendirilmiş ve her zaman önemini korumuştur. Psikanaliz, antropoloji ve dilbilim disiplerinin gelişiminden sonra ise, ideoloji teorisi, çok daha derinlikli bir yer edinmiştir.
İdeoloji teorisinin önemi, onun çok yönlü içerimleriyle ilgilidir esas olarak. Her zaman disiplinlerarasılığı şart koşan bir içeriktir bu. Ayrıca farklı düşünce yapılarının kesişim noktasında duran bir kuramsal alana tekabül etmektedir ideoloji teorisi ve gerçek önemi de buradan gelmektedir.Bilim-felsefe-ideoloji ve bunların alt-başlıkları olabilecek meselelerin tamamı, neredeyse, ideoloji teorisi başlığı altında değerlendirilmesi gereken meselelere dönüşmektedir. , inançlar, bilgi, bilim, kimlik, Özne'lik, Din, Felsefe, , Dünya görüşü, vb.türde kavram ve kategorilerin tamamı bir şekilde ideoloji ile ilişkilidir ve bu nedenle de ideoloji teorisinin içinde değerlendirilmeye tabi tutulurlar.
Kaynakça
- İdeoloji ve Ütopya, Karl Mannheim.
- Marx'tan Foucault'ya İdeoloji, ,
- İdeoloji, Şerif Mardin,
Ayrıca, hem ideoloji teorisinin bütün bir tarihi seyrini ve tartışmalarını kavramak ve hem de özgün bir ideoloji teorisi ile karşılaşmak üzere bakınız:
- İdeoloji, Terry Eagleton, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ideoloji kurami ya da teorisi bir olarak ideolojinin yapisi mekanizmalari ideolojinin fonksiyonlari ve oteki toplumsal bilinc bicimleriyle bilim felsefe din vs iliskileri ve ayrimlarini konu edinen ve kuramsal olarak bu alani aciklamaya calisan cabalarin toplamini ifade eder Tek tek ideolojilerle ilgilenmektense genel olarak ideoloji denilen sey ile ilgilenmektedir Bircok farkli ideoloji teorisi soz konusu olmakla birlikte genel olarak bu alanda iki temel ana egilim oldugunu soyleyebiliriz Destutt de Tracy den itibaren ideoloji teorisi bu iki ana yonde onemli gelismeler kaydetmis ve her iki egilim de onemli argumalar gelistirmislerdir Bunlarda biri ideolojiye pozitif yaklasimdir ki buna gore ideoloji toplumsal bir bilinc bicimi olarak zorunlu bir yapidir ve dogruluk yanlislik meselesiyle ilgili degildir Bu yaklasim dogruluk yanlislik ideoloji bilim vs noktasinda ideolojiyi degerlendirmenin olanakli olmadigini ileri surer Ikinci yaklasim bunun tam tersi olarak meseleye epistemoloji duzleminde yaklasmaktadir Buna gore ideoloji bir yanlis bilis meselesidir yani yanlis bilinctir Dogal olarak bu yanilsamali bilincin karsisina hakikatin temsilcisi olan baska bir dusunce yapisi cikarilir Bilim ideoloji ayriminin temeli de bir anlamda budur Ideoloji adli kitabiyla hem ideolojinin aciklanmasi hem de ideoloji teorisinin kapsam ve niteliginin ortaya konulmasinda onemli bir calisma ortaya koyan Terry Eagleton da anlayisi ve anlayisi olarak iki ana gelenegin tarihini ortaya koymaktadir Ilki dogru yanlis meselesine odaklanir ideolojiyi yanilsama yanlis bilis ve mistifikasyon baglaminda degerlendirir Ikinci yaklasim ise ideolojinin toplumsal rolu ya da islevini ele alir ve degerlendirir Eagleton her iki yaklasimin guclu ve zayif olduklari yanlari etkilesimlerini ve icerdikleri kuramsal sorunlarini en ince detaylarina kadar gostermektedir bu calismasinda Marksist ideoloji teorisinin belirgin bir sekilde ozellikle Marks in baslangic metinlerinde ve buna dayanan Marksizm yorumlarinda ideolojiye yaklasimin bu baglamda durdugu soylenebilir Marx in kuramsal calismasinda farkli yonelimler gosterir ideoloji teorisi Bunlar farkli Marksizmlerde ya da Marksizm disi degerlendirilmelerinde kendilerine belli bir alan bulurlar Antonio Gramsci ve Louis Althusser gibi isimler Marksist ideoloji teorisini ortodoks olmayan bir yonde gelismeye zorlamislardir ve onemli acilimlar ozellikle 20 yuzyilin ikinci yarisinda onemli olmak uzere ortaya koymuslardir Ideolojinin epistemeoloji disi degerlendirilmesinde bu iki isim oldukca belirgin bir yer tutarlar Ama yine de temel tez yani ideolojinin yanlislikla ilgi oldugu tezi devam etmektedir Bu acidan ideoloji teorisinin ozellikle Marx a ve Marksizme cok sey borclu oldugu gorulur Karl Mannheim in calismasi ideoloji teorisi acisindan oncu calismalardan birisidir Hem konunun derlenip toparlanmasi hem de meselelere isik tutulmasi bakimindan bir temel kaynak sayilabilir Epistemolojik ve epistemoloji disi ideoloji degerlendirmesinin izini suren ve bu egilimlerin yuruttugu tartismalar dogrultusunda ideoloji teorisini belirgin bir cerceveye oturtan ilk olarak Karl Mannheim olmustur Bahsedilen bu iki ana egilim Marx tan Foucault ya gelindiginde yani bir anlamda Modernizm den Postmodernizm e ulasildiginda birkac yon degistirmis baska baglamlarda yeniden degerlendirilmis ve her zaman onemini korumustur Psikanaliz antropoloji ve dilbilim disiplerinin gelisiminden sonra ise ideoloji teorisi cok daha derinlikli bir yer edinmistir Ideoloji teorisinin onemi onun cok yonlu icerimleriyle ilgilidir esas olarak Her zaman disiplinlerarasiligi sart kosan bir iceriktir bu Ayrica farkli dusunce yapilarinin kesisim noktasinda duran bir kuramsal alana tekabul etmektedir ideoloji teorisi ve gercek onemi de buradan gelmektedir Bilim felsefe ideoloji ve bunlarin alt basliklari olabilecek meselelerin tamami neredeyse ideoloji teorisi basligi altinda degerlendirilmesi gereken meselelere donusmektedir inanclar bilgi bilim kimlik Ozne lik Din Felsefe Dunya gorusu vb turde kavram ve kategorilerin tamami bir sekilde ideoloji ile iliskilidir ve bu nedenle de ideoloji teorisinin icinde degerlendirilmeye tabi tutulurlar KaynakcaIdeoloji ve Utopya Karl Mannheim Marx tan Foucault ya Ideoloji Ideoloji Serif Mardin Ayrica hem ideoloji teorisinin butun bir tarihi seyrini ve tartismalarini kavramak ve hem de ozgun bir ideoloji teorisi ile karsilasmak uzere bakiniz Ideoloji Terry Eagleton