Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Christine de Pizan (bilinen adıyla de Pisan) (d.1363 – ö. 1430) Orta Çağ sonlarında Venedik'te doğup, yaygın Orta Çağ kültüründeki kadın düşmanlığı ile mücadele eden kadın yazar, şair ve filozof. Bir şair olarak, dönemimde bilinen ve saygı gösterilen bir kişiliktir. Pisan, otuz yıllık iş yaşamı boyunca (1399-1429) 41 adet yapıt vermiş ve Avrupa'nın saygı duyulan ilk profesyonel kadın şairi olarak bilinmiştir. 1380'de evlenen şairin evliliği 10 yıl sonra sona ermiştir. Bu dönemde şair, üç çocuğunu bakabilmek için daha fazla yazarak para kazanmak zorunda kalmıştır. Çocukluğu peşi sıra gelen olaylarla geçen de Pizan, yetişkin yaşamının büyük bir kısmını Paris'te geçirmiş ve daha sonra Poissy'de bir manastıra yerleşmiştir. Yazdığı yapıtların tümü Orta Fransızca ile kaleme alınmıştır.
Christine de Pisan | |
|---|---|
 Christine de Pisan erkek öğrencilerine ders verirken. | |
| Doğum | 11 Eylül 1363 Venedik |
| Ölüm | 1430 |
| İmza | |
 | |
Şairin ilk elit zümreye hitap eden şiirleri, özellikle kadın ve cesaret temalarını işleyerek dönemin soylu kesimlerinin şiir zevkine uygun bir yapı oluşturmaktadır. Onun ilk ve sonraki dönemde yazdığı öğretici ve alegorik risaleler, şairin yaşamı hakkında bilgiler içeren otobiyografik ögeler taşımaktadır. Ayrıca şiirinde geleneksel öğretiler, efsaneler ve tarihsel ögeler bireyselleştirilmiş bir insan sevgisi doğrultusunda verilmiştir. Onun şiirindeki bu kültürel kalıt, İtalyan ve Fransız saray çevrelerinde değer görüp; ruhban sınıfı ve soylular tarafından yüceltilmiştir. Fransız ve İngiliz saraylarında önemli derecede himaye gören de Pisan, 15. yüzyıl İngiliz şiirini önemli ölçüde etkilemiştir. Onun yeni yazı türlerindeki ve retorik yöntemlerdeki bu gelişkin düzeyi, ünlü erkek şairler düzeyinde büyük bir yankı uyandırmıştır ve kadın düşmanlığıyla bilinen bazı şairlerce eleştirilmiştir.
Şairin yaşamının son on yılında Charity Cannon Willard, Earl Jeffrey Richards ve Simone de Beauvoir gibi bilginlerin çabalarıyla de Pizan'ın çalışmalarına yeniden değer addedilmeye başlanmıştır. Bazı düşünürler, Pisan'ın dili kullanma gücüyle kadınların toplumsal yapı içindeki önemini vurgulaması yönüyle; onu feminizmin erken bir temsilcisi görmektedir. Ancak bunun yanında, bazı eleştirmenler onun karakter özelliklerinin döneminin basmakalıp yargılarıyla biçimlendiğini iddia ederek; bu yargıya karşı çıkmaktadır.
Yaşamı
Christine de Pizan 1364'te (Jülyen takvimine göre) Venedik'te doğmuştur. Şair; tıp bilgini, müneccim ve Venedik meclis üyesi Tommaso di Benvenuto da Pizzano'nun kız kardeşidir. Ailenin Pizzano unvanı, ülkenin kuzey doğusunda bulunan Bologna'nın Pizzano kasabasından gelmektedir. Aile buradan taşınarak Venedik'e yerleşmiştir. Onun doğumunu takip eden süre içerisinde, Thomas de Pizan V. Charles sarayına tayin edilmiş ve burada krala bağlı olarak müneccimlik, simya ve tıp üzerine çalışmalar yapmıştır. Bu koşullar, de Pizan'ın entelektüel birikimini arttırabileceği bir ortam yaratmıştır. O da kendini dili kullanma konusundaki yeteneğini geliştirmeye adamıştır. Yeniden keşfedilmiş özellikle Yunan estetiği ve Aydınlanma Çağı hümanizminden etkilenmiştir, ayrıca V. Charles'ın kraliyet belgeliğinde (arşiv) bulunan el yazmaları de Pisan'ın gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Ancak de Pisan'nın edebî yeteneklerini sergileyebilmesi 24 yaşında dul kalmasından sonraya rastlamaktadır.
Christine de Pizan, 15 yaşındayken kraliyet sarayı sekreteri Etienne du Castel ile evlenmiştir. Bu evlilikten üç çocuğu olmuştur. Marie 1397'de Poissy'de bulunan Dominikan Manastırı'nda doğmuş ve kralın kızı ile arkadaş olarak yetişmiştir. Oğlu Jean'dır, ayrıca bir çocuğu da küçükken ölmüştür. De Pizan'nın aile hayatı 1390'da; kralın verdiği bir görevi yerine getirirken kocasının aniden bir salgın sonucunda ölümüyle sarsılmıştır. Castel'in ölümünden sonra, yeğeni ve iki çocuğuyla birlikte annesinin yanına yerleşmiştir. Kocasının ölümünden sonra ondan kalan taşınmazları üzerine alabilmek için birçok karmaşık dava ile karşı karşıya kalmıştır. Tüm bunların yanında ailesinin ve kendisinin geçimini sağlayabilmek için yazmaya yönelen şair, 1393'te aşk konulu baladlarını yazmaya başlamıştır. Bu yapıtlar, bir kadın tarafından yazılması ve romantik ögeler içermesi nedeniyle saray çevresindeki varlıklı insanların dikkatini çekmiştir. Bu dönem onun oldukça üretken olduğu bir zaman olup; şair, 1393 ve 1412 arasında, 300'ün üzerinde balad ve birçok kısa şiir kaleme almıştır.
1401-1402 arasında yaşanan edebî bir kavga De Pizan'nın saray çevresindeki ününü bu yüksek zümrenin dışına da duyurmasını sağlamıştır. Böylece o, kadının toplumsal konumunu toplumsal bir düzlemde tartışmaya açmıştır. Bu yıllarda dâhil olduğu bu büyük edebi tartışmanın adı: “Querelle du Roman de la Rose”dir. Bu tartışma 'un gül romantizmini tartışmaya açmasıyla başlamıştır. 13. yüzyıl yazılarında, maddi aşkın tasvirlerinde yüksek zümrenin kullandığı sevgili ve gül benzetmeleri eleştirinin temel kaynağını oluşturmuştur. De Pizan, Jean de Meun'un özellikle alegorik şiirlerinde kullandığı kaba ifadeleri eleştirmiştir. O bu tür terimlerin insan cinselliğinin düzgün ve doğal işlevini aşağıladığını iddia etmiştir. Ancak söz konusu bu dil dönemin birçok yazarı için bir tezat oluşturmamıştır. De Pizan'a göre, soylu kadınlar dili en güzel bir biçimde kullanmalı ve onların tasviri estetik bir biçimde edebiyat içinde yer almalıdır. Jean de Meun'a yaptığı eleştiri de kadınlara ait metinlerin kasıtlı olarak tartışılmaya açılması ve kadın düşmanlığının arttırılmasıdır.
Tartışma bir süre devam ettikten sonra boyut değiştirmiş ve Jean de Meun'un edebî yeteneklerinin sorgulanmasına neden olmuştur. Tartışmanın daha sonraki evresini ise kadınların yazınsal metinlerin içerisinde haksız yere karalandığının savunulması olmuştur. Bu tartışma de Pisan'ı; kadınların haksız yere karalanmasına karşı koyan bir kadın entelektüel olarak ortaya çıkarmış ve şairin saygınlığını korumasına yardım etmiştir.
Çalışmaları
1405'te de Pisan, yazınsal olarak en başarılı yapıtları olarak görülen ve Hanımefendilerin Değeri adlı eserlerini yazmıştır. Bunlardan ilki kadınların toplumsal var oluşa olan katkılarını ele almıştır. O kitaplarında kadın düşmanlığının nasıl azalacağını işlemiş ve çözüm önerileri sunmuştur.
Onun son yapıtları ise, Yüz Yıl Savaşları boyunca İngiltere'ye karşı ülkesi Fransa'ya memleketi Lorraine'deki cephelerden başlayarak manevi anlamda büyük destek olan ve sonradan ünü Fransa'nın dört bir yanına yayılmış bir Fransız Katolik azizesi Jeanne d'Arc'ın bir övgüsü niteliğindeki şiirleridir. 1429'da yazdığı Jan Dark Masalı adlı eseri, de Pizan için; askeri önder durumunda olan bir kadının, kendi cinsinin yüceliğini savunması temasıyla kaleme alınmıştır. Ayrıca bu kitap tarihçiler için de önemli bir kaynaktır. Çünkü bu eser tarihsel belgeler dışında Jeanne d'Arc'ın yaşamına ışık tutabilecek bilgiler içermektedir. De Pisan, kendisi için özel saydığı bu şiiri tamamladıktan sonra, 65 yaşında, yazın yaşamını noktalamaya karar vermiştir. Şairin ölüm tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, ölümü onun eserlerinin değerini azaltmamıştır.
Dönemin edebî eserlerinde karşılaşılan kadın imgesini temel alarak kadın karşıtlarına karşı yazmış olduğu “Querelle du Roman de la Rose” adlı yapıtını kaleme almıştır. Bu eser Jean de Montreuil'e bir yanıt niteliği taşımaktadır. De Pisan, böylece mevcut anlayışın karşıtı olarak "söz söyleme ustalığı"nın kadının atılgan duyguları veya edebi nüktelere olan hakimiyetiyle ölçülebileceğini savunmuştur. Şair, eleştirilere karşı karşıt anlam sanatını kullanarak, anlam öbeklerini bir yazınsal stratejiye dönüştürmüştür. Şair, kendi yazınsal strateji yeteneğinin bir tamamlayıcısı olarak, “Querelle du Roman de la Rose”yi takip eden yeni metinler oluşturmaya başlamıştır.
De Pisan Kentli Kadınların Kitabında başarıları takdir edilen ve toplumsal güven içerisinde yaşayan kentli kadınların varlığını imgesel olarak betimlenmiştir. Yapıtta oluşturulan üç temel öge: Sağduyu, adalet ve dürüstlüktür. Bunun için eserde alegorik figürler önemli bir yer tutar. Karşılıklı konuşmalarla birlikte oluşturulmuş yapılar ise kadınların olaylara bakış açılarını tümel bir yapıda sunması bakımından önemlidir. Yapıttaki bu yapılar, soru ve yanıtlar arasında kurulan anlamsal bağlantılarla daha da kuvvetlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmalar, de Pisan'ın dönemine hâkim olan kadın düşmanlığının kadınlar üzerinde oluşturduğu umutsuzluğun giderilmesinde önemli bir noktadır. Bununla birlikte, de Pisan'nın varlığı kadınlara sorunlarını dile getirebilecekleri bir platform oluşturabilmelerini sağlamıştır. De Pisan'ın yapıtlarının içinde toplumsal adalet arayan güçlü bir kadın sesinin duyulması bunun en büyük kanıtıdır. Christine, ataerkil toplum yapısının bir özelliği olarak; erkek egemen toplum yapısının doğurduğu olumsuzlukların özellikle soylu hanımların katkılarıyla aşılabileceğini savunmuştur. Genel olarak de Pisan'ın mücadele verdiği nokta; toplumsal olguların kadına yüklediği olumsuz misyonun giderilmesi yönünde olmuştur. O, yazınsal olarak belirlediği bu değerleri olması gerekenlerle düzelten bir yapı kurmayı ummuştur. Onun yazınsal temelde oluşturduğu düşünsel yapı ve kadın haklarına dair temel ögeleri; kadınların toplumsal rolünü formüle etmede öncül rol oynamıştır.
Şair Kentli Kadınların Hazinesi adlı eserinde ise, kadınların hitabetleri ve yaptıkları işlerle toplumsal yaşam üzerinde etkili oldukları savı üzerinde durmuştur. Pisan bu çalışmasında, kadınların barışın sağlanması noktasında söz hakkına sahip olması gerektiğini savunmuştur. Ona göre kadınların toplumsal ve bireysel konulardaki yeteneklerinin desteklenmesi gerekmektedir. O, kadınlardaki bu yeteneğin eşler ve diğer olgular arasında ara bulucu bir görev üstleneceğini düşünmüştür. De Pisan "söylem yeteneğinin kadınların moral değer birikiminin bir parçası" olması gerektiğini savunmuştur. Ona göre bir kadının iffet, erdem ve sadakatten oluşan değer yargılarının önemli bir dökümü kadının konuşmasından anlaşılabilmektedir. Onun hitabeti konu alan bu kanıtları, toplum nazarındaki kadın istihdamının ve kadınlara verilen değerin artması konusunda güçlü bir araç olmuştur. Genel olarak onun söylemi, somut bir strateji takip ederek ataerkil toplum yapısının mevcut değerlerine karşı çıkmış ve kadın haklarını dile getirmiştir. Pisan eserlerinde kadından -toplumsal mevkisi ne olursa olsun- "hazine" olarak bahsetmiştir. O kitaplarında mürebbiyeler, dullar ve hatta fahişeler için öneriler sunmuştur.
De Pizan özellikle iş kollarının yaratılıp kadınların iş birliği içerisinde iş gücüne katılması gerektiğini söylemiştir. De Pisan, o gün için bir müzehhibe olan 'da olduğu bilinen yetenekliliği konu alan bir el yazması eserden bahsetmiştir.
Etkileri
De Pisan konuşma sanatı üzerinde etkili olmuştur. Onun, kadın düşmanlığına karşı ikna edicilik özelliğini vurgulaması ve paralelinde çağdaş konuşma biçimleri üzerinde çalışması retorik geleneğine yeni bir tarz kazandırmıştır. Bu yönüyle de Pisan Simone de Beauvoir tarafından 1949'da kaleme alınan Épître au Dieu d'Amour adlı yazıda, kadın cinselliğinin ve kadınlığın önemini savunan ilk isim olarak gösterilmiştir. Ona göre muhtemelen Christine de Pizan Batı'daki ilk feminist veya bir düşünürdür.
Yapıtlarından seçmeler
- L'Épistre au Dieu d'amours (1399)
- L'Épistre de Othéa a Hector (1399–1400)
- Dit de la Rose (1402)
- Cent Ballades d'Amant et de Dame, Virelyas, Rondeaux (1402)
- Le Chemin de long estude (1403)
- Livre de la mutation de fortune (1403)
- La Pastoure (1403)
- Le Livre des fais et bonners meurs du sage roy Charles V (1404)
- (1405)
- Le Livre des trois vertus (1405)
- L'Avision de Christine (1405)
- Livre du corps de policie (1407)
- Livre de paix (1413)
- Ditié de Jehanne d'Arc (1429)
Ayrıca bakınız
Alt bilgiler
- ^ Jenny Redfern, "Christine de Pisan and The Treasure of the City of Ladies: A Medieval Rhetorician and Her Rhetoric", Lunsford, Andrea A, düz. Reclaiming Rhetorica: Women and in the Rhetorical Tradition (Pittsburgh: Pittsburgh Üniversitesi yayınları, 1995), s. 74
- ^ Earl Jeffrey Richards, düz. Reinterpreting Christine de Pizan (Athina, GA: Georgia Üniversitesi Yayınları, 1992), s. 1-2.
- ^ Christine de Pizan, The Book of the City of Ladies, İng. çev. Rosalind Brown-Grant (Londra: Penguin Books, 1999), tanıtım.
- ^ Redfern, s. 76.
- ^ Charity C. Willard, Christine de Pizan: Her Life and Works (New York: Persea Books, 1984), s. 35.
- ^ a b Willard, s. 39.
- ^ Pizan, düz. Brown-Grant, tanıtım.
- ^ Redfern, s. 77.
- ^ Willard, s. 73.
- ^ Maureen Quilligan, The Allegory of Female Authority: Christine de Pizan's "Cité des Dames" (New York: Cornell Üniversitesi Yayınları, 1991), s. 40.
- ^ Willard 1984, s. 135
- ^ Willard 1984, s. 205
- ^ Willard 1984, s. 207
- ^ Redfern s. 80
- ^ Campbell, s. 6
- ^ Campbell, s. 7
- ^ Redfern, s. 87
- ^ Christine de Pizan: An illuminated Voice 12 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Doré Ripley tarafından, 2004 erişildi Ekim 2007
- ^ de Beauvoir, Simone, İngilizce çeviri 1953 (1989). The Second Sex. Vintage Books. ss. 105. ISBN .
- ^ Schneir, Miram, 1972 (1994). Feminism: The Essential Historical Writings. Vintage Books. ss. xiv. ISBN .
Kaynakça
- Altmann, Barbara K. ve Deborah L. McGrady, düz. Christine de Pizan: A Casebook. New York: Routledge, 2003.
- Altmann, Barbara K., "Christine de Pizan as Maker of the Middle Ages," Cahier Calin: Makers of the Middle Ages. Essays in Honor of William Calin, düz. Richard Utz ve Elizabeth Emery (Kalamazoo, MI: Studies in Medievalism, 2011), s. ;30–32.
- Brown-Grant, Rosalind., Christine de Pizan and the Moral Defence of Women: Reading beyond Gender. Cambridge: Cambridge Üniversitesi Yayınları, 1999.
- Brown-Grant, Rosalind. İng. çeviri ve düzenleme: Christine de Pizan. The Book of the City of Ladies. Harmondsworth, UK: Penguin Books, 1999.
- Campbell, Karlyn K., Three Tall Women: Radical Challenges to Criticism, Pedagogy, and Theory, The Carroll C. Arnold Distinguished Lecture National Communication Association; Kasım 2001 Boston: Pearson Education Inc, 2003.
- Desmond, Marilynn, Pamela Sheingorn, Myth, Montage, and Visuality in Late Medieval Manuscript Culture: Christine de Pizan's Epistre Othea (Ann Arbor, MI, Michigan Üniversitesi Yayınları, 2003).
- Dulac, Liliane, Anne Paupert, Christine Reno ve Bernard Ribémont, düz., Desireuse de plus avant enquerre... Actes du VIe colloque international sur Christine de Pizan (Paris juillet 2006): Volume en hommage à James Laidlaw (Paris, Éditions Champion, 2008) (Etudes Christinienne).
- Fenster, Thelma S. ve Nadia Margolis, düz. Christine de Pizan, The Book of the Duke of True Lovers. New York: Persea, 1991.
- Green, Karen ve Constant J. Mews, düz. Healing the Body Politic: The Political Thought of Christine de Pizan, Turnhout, Belgium: Brepols, 2005.
- Green, Karen, Constant J. Mews ve Janice Pinder, düz. The Book of Peace by Christine de Pizan.Park Üniversitesi: Penn State Press, 2008.
- Kosta-Théfaine, Jean-François. La Poétesse et la guerrière : Lecture du 'Ditié de Jehanne d'Arc' de Christine de Pizan. Lille: TheBookEdition, 2008. Pp. 108.
- , Le livre des trois vertus de Christine de Pisan et son milieu historique et littéraire, Paris, Honoré Champion, 1912, 375 pages, collection: Bibliothèque du XVe siècle siècle (this book is the translation of an American thesis of Mathilde Laigle, Columbia U.)
- Margolis, Nadia, An Introduction to Christine de Pizan. New Perspectives in Medieval Literature, 1. Gainesville: Florida Üniversitesi Yayınları, 2011.
- Quilligan, Maureen, The Allegory of Female Authority: Christine de Pizan's "Cité des Dames". New York: Cornell Üniversitesi Yayınları, 1991.
- Redfern, Jenny, "Christine de Pisan and The Treasure of the City of Ladies: A Medieval Rhetorician and Her Rhetoric" in Lunsford, Andrea A, düz. Reclaiming Rhetorica: Women and in the Rhetorical Tradition, Pittsburgh: Pittsburgh Üniversitesi Yayınları, 1995.
- Reno, Christine ve Liliane Dulac, düz. Le Livre de l’Advision Cristine. Études christiniennes, 4. Paris: Champion, 2000.
- Richards, Earl Jeffrey, düz., Reinterpreting Christine de Pizan, Athens, GA: Georgia Üniversitesi Yayınları, 1992.
- Richards, Earl Jeffrey, düz. Christine de Pizan, The Book of the City of Ladies. Intro. by Natalie Zemon Davis. Rev. düz. New York: Persea, 1998.
- Willard, Charity C., ed, The "Livre de Paix" of Christine de Pisan: A Critical Edition, The Hague: Mouton, 1958. (now superseded by Green, düz., yukarıya bakınız).
- Willard, Charity C., Christine de Pizan: Her Life and Works. New York: Persea Books, 1984
Konuyla ilgili yayınlar
- Angus J. Kennedy's "Christine de Pizan: A Bibliographical Guide ve ekler (Londra: Grant & Cutler, 1984, 1994, 2004).
Dış bağlantılar
- Christine de Pisan çalışmaları – Gutenberg Projesi
- El yazmaları, basımlar, çeviriler ve deneme listeleri de dâhil olmak üzere eyapıtları, kapsamlı bibliyografya.26 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Fransızca Archives de littérature du Moyen Âge (Arlima)16 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- '"A Champion of Her Sex", Macmillan's Magazine, Cilt LXIII, Kasım 1885 – Nisan 1886, s. 264–275
- The Song of Joan of Arc poem26 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Fransızcadan İngilizceye çeviri
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Christine de Pizan bilinen adiyla de Pisan d 1363 o 1430 Orta Cag sonlarinda Venedik te dogup yaygin Orta Cag kulturundeki kadin dusmanligi ile mucadele eden kadin yazar sair ve filozof Bir sair olarak donemimde bilinen ve saygi gosterilen bir kisiliktir Pisan otuz yillik is yasami boyunca 1399 1429 41 adet yapit vermis ve Avrupa nin saygi duyulan ilk profesyonel kadin sairi olarak bilinmistir 1380 de evlenen sairin evliligi 10 yil sonra sona ermistir Bu donemde sair uc cocugunu bakabilmek icin daha fazla yazarak para kazanmak zorunda kalmistir Cocuklugu pesi sira gelen olaylarla gecen de Pizan yetiskin yasaminin buyuk bir kismini Paris te gecirmis ve daha sonra Poissy de bir manastira yerlesmistir Yazdigi yapitlarin tumu Orta Fransizca ile kaleme alinmistir Christine de PisanChristine de Pisan erkek ogrencilerine ders verirken Dogum11 Eylul 1363 VenedikOlum1430Imza Sairin ilk elit zumreye hitap eden siirleri ozellikle kadin ve cesaret temalarini isleyerek donemin soylu kesimlerinin siir zevkine uygun bir yapi olusturmaktadir Onun ilk ve sonraki donemde yazdigi ogretici ve alegorik risaleler sairin yasami hakkinda bilgiler iceren otobiyografik ogeler tasimaktadir Ayrica siirinde geleneksel ogretiler efsaneler ve tarihsel ogeler bireysellestirilmis bir insan sevgisi dogrultusunda verilmistir Onun siirindeki bu kulturel kalit Italyan ve Fransiz saray cevrelerinde deger gorup ruhban sinifi ve soylular tarafindan yuceltilmistir Fransiz ve Ingiliz saraylarinda onemli derecede himaye goren de Pisan 15 yuzyil Ingiliz siirini onemli olcude etkilemistir Onun yeni yazi turlerindeki ve retorik yontemlerdeki bu geliskin duzeyi unlu erkek sairler duzeyinde buyuk bir yanki uyandirmistir ve kadin dusmanligiyla bilinen bazi sairlerce elestirilmistir Sairin yasaminin son on yilinda Charity Cannon Willard Earl Jeffrey Richards ve Simone de Beauvoir gibi bilginlerin cabalariyla de Pizan in calismalarina yeniden deger addedilmeye baslanmistir Bazi dusunurler Pisan in dili kullanma gucuyle kadinlarin toplumsal yapi icindeki onemini vurgulamasi yonuyle onu feminizmin erken bir temsilcisi gormektedir Ancak bunun yaninda bazi elestirmenler onun karakter ozelliklerinin doneminin basmakalip yargilariyla bicimlendigini iddia ederek bu yargiya karsi cikmaktadir YasamiChristine de Pizan 1364 te Julyen takvimine gore Venedik te dogmustur Sair tip bilgini muneccim ve Venedik meclis uyesi Tommaso di Benvenuto da Pizzano nun kiz kardesidir Ailenin Pizzano unvani ulkenin kuzey dogusunda bulunan Bologna nin Pizzano kasabasindan gelmektedir Aile buradan tasinarak Venedik e yerlesmistir Onun dogumunu takip eden sure icerisinde Thomas de Pizan V Charles sarayina tayin edilmis ve burada krala bagli olarak muneccimlik simya ve tip uzerine calismalar yapmistir Bu kosullar de Pizan in entelektuel birikimini arttirabilecegi bir ortam yaratmistir O da kendini dili kullanma konusundaki yetenegini gelistirmeye adamistir Yeniden kesfedilmis ozellikle Yunan estetigi ve Aydinlanma Cagi humanizminden etkilenmistir ayrica V Charles in kraliyet belgeliginde arsiv bulunan el yazmalari de Pisan in gelisiminde onemli bir rol oynamistir Ancak de Pisan nin edebi yeteneklerini sergileyebilmesi 24 yasinda dul kalmasindan sonraya rastlamaktadir Christine de Pizan 15 yasindayken kraliyet sarayi sekreteri Etienne du Castel ile evlenmistir Bu evlilikten uc cocugu olmustur Marie 1397 de Poissy de bulunan Dominikan Manastiri nda dogmus ve kralin kizi ile arkadas olarak yetismistir Oglu Jean dir ayrica bir cocugu da kucukken olmustur De Pizan nin aile hayati 1390 da kralin verdigi bir gorevi yerine getirirken kocasinin aniden bir salgin sonucunda olumuyle sarsilmistir Castel in olumunden sonra yegeni ve iki cocuguyla birlikte annesinin yanina yerlesmistir Kocasinin olumunden sonra ondan kalan tasinmazlari uzerine alabilmek icin bircok karmasik dava ile karsi karsiya kalmistir Tum bunlarin yaninda ailesinin ve kendisinin gecimini saglayabilmek icin yazmaya yonelen sair 1393 te ask konulu baladlarini yazmaya baslamistir Bu yapitlar bir kadin tarafindan yazilmasi ve romantik ogeler icermesi nedeniyle saray cevresindeki varlikli insanlarin dikkatini cekmistir Bu donem onun oldukca uretken oldugu bir zaman olup sair 1393 ve 1412 arasinda 300 un uzerinde balad ve bircok kisa siir kaleme almistir Christine de Pizan kitabini Kralice Bavaria ya sunarken 1401 1402 arasinda yasanan edebi bir kavga De Pizan nin saray cevresindeki ununu bu yuksek zumrenin disina da duyurmasini saglamistir Boylece o kadinin toplumsal konumunu toplumsal bir duzlemde tartismaya acmistir Bu yillarda dahil oldugu bu buyuk edebi tartismanin adi Querelle du Roman de la Rose dir Bu tartisma un gul romantizmini tartismaya acmasiyla baslamistir 13 yuzyil yazilarinda maddi askin tasvirlerinde yuksek zumrenin kullandigi sevgili ve gul benzetmeleri elestirinin temel kaynagini olusturmustur De Pizan Jean de Meun un ozellikle alegorik siirlerinde kullandigi kaba ifadeleri elestirmistir O bu tur terimlerin insan cinselliginin duzgun ve dogal islevini asagiladigini iddia etmistir Ancak soz konusu bu dil donemin bircok yazari icin bir tezat olusturmamistir De Pizan a gore soylu kadinlar dili en guzel bir bicimde kullanmali ve onlarin tasviri estetik bir bicimde edebiyat icinde yer almalidir Jean de Meun a yaptigi elestiri de kadinlara ait metinlerin kasitli olarak tartisilmaya acilmasi ve kadin dusmanliginin arttirilmasidir Tartisma bir sure devam ettikten sonra boyut degistirmis ve Jean de Meun un edebi yeteneklerinin sorgulanmasina neden olmustur Tartismanin daha sonraki evresini ise kadinlarin yazinsal metinlerin icerisinde haksiz yere karalandiginin savunulmasi olmustur Bu tartisma de Pisan i kadinlarin haksiz yere karalanmasina karsi koyan bir kadin entelektuel olarak ortaya cikarmis ve sairin sayginligini korumasina yardim etmistir Calismalari1405 te de Pisan yazinsal olarak en basarili yapitlari olarak gorulen ve Hanimefendilerin Degeri adli eserlerini yazmistir Bunlardan ilki kadinlarin toplumsal var olusa olan katkilarini ele almistir O kitaplarinda kadin dusmanliginin nasil azalacagini islemis ve cozum onerileri sunmustur Onun son yapitlari ise Yuz Yil Savaslari boyunca Ingiltere ye karsi ulkesi Fransa ya memleketi Lorraine deki cephelerden baslayarak manevi anlamda buyuk destek olan ve sonradan unu Fransa nin dort bir yanina yayilmis bir Fransiz Katolik azizesi Jeanne d Arc in bir ovgusu niteligindeki siirleridir 1429 da yazdigi Jan Dark Masali adli eseri de Pizan icin askeri onder durumunda olan bir kadinin kendi cinsinin yuceligini savunmasi temasiyla kaleme alinmistir Ayrica bu kitap tarihciler icin de onemli bir kaynaktir Cunku bu eser tarihsel belgeler disinda Jeanne d Arc in yasamina isik tutabilecek bilgiler icermektedir De Pisan kendisi icin ozel saydigi bu siiri tamamladiktan sonra 65 yasinda yazin yasamini noktalamaya karar vermistir Sairin olum tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte olumu onun eserlerinin degerini azaltmamistir adli eserinden bir fotograf Donemin edebi eserlerinde karsilasilan kadin imgesini temel alarak kadin karsitlarina karsi yazmis oldugu Querelle du Roman de la Rose adli yapitini kaleme almistir Bu eser Jean de Montreuil e bir yanit niteligi tasimaktadir De Pisan boylece mevcut anlayisin karsiti olarak soz soyleme ustaligi nin kadinin atilgan duygulari veya edebi nuktelere olan hakimiyetiyle olculebilecegini savunmustur Sair elestirilere karsi karsit anlam sanatini kullanarak anlam obeklerini bir yazinsal stratejiye donusturmustur Sair kendi yazinsal strateji yeteneginin bir tamamlayicisi olarak Querelle du Roman de la Rose yi takip eden yeni metinler olusturmaya baslamistir De Pisan Kentli Kadinlarin Kitabinda basarilari takdir edilen ve toplumsal guven icerisinde yasayan kentli kadinlarin varligini imgesel olarak betimlenmistir Yapitta olusturulan uc temel oge Sagduyu adalet ve durustluktur Bunun icin eserde alegorik figurler onemli bir yer tutar Karsilikli konusmalarla birlikte olusturulmus yapilar ise kadinlarin olaylara bakis acilarini tumel bir yapida sunmasi bakimindan onemlidir Yapittaki bu yapilar soru ve yanitlar arasinda kurulan anlamsal baglantilarla daha da kuvvetlendirilmeye calisilmistir Bu calismalar de Pisan in donemine hakim olan kadin dusmanliginin kadinlar uzerinde olusturdugu umutsuzlugun giderilmesinde onemli bir noktadir Bununla birlikte de Pisan nin varligi kadinlara sorunlarini dile getirebilecekleri bir platform olusturabilmelerini saglamistir De Pisan in yapitlarinin icinde toplumsal adalet arayan guclu bir kadin sesinin duyulmasi bunun en buyuk kanitidir Christine ataerkil toplum yapisinin bir ozelligi olarak erkek egemen toplum yapisinin dogurdugu olumsuzluklarin ozellikle soylu hanimlarin katkilariyla asilabilecegini savunmustur Genel olarak de Pisan in mucadele verdigi nokta toplumsal olgularin kadina yukledigi olumsuz misyonun giderilmesi yonunde olmustur O yazinsal olarak belirledigi bu degerleri olmasi gerekenlerle duzelten bir yapi kurmayi ummustur Onun yazinsal temelde olusturdugu dusunsel yapi ve kadin haklarina dair temel ogeleri kadinlarin toplumsal rolunu formule etmede oncul rol oynamistir Venus Tapinagi Pygmalion dan yy 1475 Sair Kentli Kadinlarin Hazinesi adli eserinde ise kadinlarin hitabetleri ve yaptiklari islerle toplumsal yasam uzerinde etkili olduklari savi uzerinde durmustur Pisan bu calismasinda kadinlarin barisin saglanmasi noktasinda soz hakkina sahip olmasi gerektigini savunmustur Ona gore kadinlarin toplumsal ve bireysel konulardaki yeteneklerinin desteklenmesi gerekmektedir O kadinlardaki bu yetenegin esler ve diger olgular arasinda ara bulucu bir gorev ustlenecegini dusunmustur De Pisan soylem yeteneginin kadinlarin moral deger birikiminin bir parcasi olmasi gerektigini savunmustur Ona gore bir kadinin iffet erdem ve sadakatten olusan deger yargilarinin onemli bir dokumu kadinin konusmasindan anlasilabilmektedir Onun hitabeti konu alan bu kanitlari toplum nazarindaki kadin istihdaminin ve kadinlara verilen degerin artmasi konusunda guclu bir arac olmustur Genel olarak onun soylemi somut bir strateji takip ederek ataerkil toplum yapisinin mevcut degerlerine karsi cikmis ve kadin haklarini dile getirmistir Pisan eserlerinde kadindan toplumsal mevkisi ne olursa olsun hazine olarak bahsetmistir O kitaplarinda murebbiyeler dullar ve hatta fahiseler icin oneriler sunmustur De Pizan ozellikle is kollarinin yaratilip kadinlarin is birligi icerisinde is gucune katilmasi gerektigini soylemistir De Pisan o gun icin bir muzehhibe olan da oldugu bilinen yetenekliligi konu alan bir el yazmasi eserden bahsetmistir EtkileriDe Pisan konusma sanati uzerinde etkili olmustur Onun kadin dusmanligina karsi ikna edicilik ozelligini vurgulamasi ve paralelinde cagdas konusma bicimleri uzerinde calismasi retorik gelenegine yeni bir tarz kazandirmistir Bu yonuyle de Pisan Simone de Beauvoir tarafindan 1949 da kaleme alinan Epitre au Dieu d Amour adli yazida kadin cinselliginin ve kadinligin onemini savunan ilk isim olarak gosterilmistir Ona gore muhtemelen Christine de Pizan Bati daki ilk feminist veya bir dusunurdur Yapitlarindan secmelerL Epistre au Dieu d amours 1399 L Epistre de Othea a Hector 1399 1400 Dit de la Rose 1402 Cent Ballades d Amant et de Dame Virelyas Rondeaux 1402 Le Chemin de long estude 1403 Livre de la mutation de fortune 1403 La Pastoure 1403 Le Livre des fais et bonners meurs du sage roy Charles V 1404 1405 Le Livre des trois vertus 1405 L Avision de Christine 1405 Livre du corps de policie 1407 Livre de paix 1413 Ditie de Jehanne d Arc 1429 Ayrica bakinizJan Dark Fransiz sairler Kadin haklariAlt bilgiler Jenny Redfern Christine de Pisan and The Treasure of the City of Ladies A Medieval Rhetorician and Her Rhetoric Lunsford Andrea A duz Reclaiming Rhetorica Women and in the Rhetorical Tradition Pittsburgh Pittsburgh Universitesi yayinlari 1995 s 74 Earl Jeffrey Richards duz Reinterpreting Christine de Pizan Athina GA Georgia Universitesi Yayinlari 1992 s 1 2 Christine de Pizan The Book of the City of Ladies Ing cev Rosalind Brown Grant Londra Penguin Books 1999 tanitim Redfern s 76 Charity C Willard Christine de Pizan Her Life and Works New York Persea Books 1984 s 35 a b Willard s 39 Pizan duz Brown Grant tanitim Redfern s 77 Willard s 73 Maureen Quilligan The Allegory of Female Authority Christine de Pizan s Cite des Dames New York Cornell Universitesi Yayinlari 1991 s 40 Willard 1984 s 135 Willard 1984 s 205 Willard 1984 s 207 Redfern s 80 Campbell s 6 Campbell s 7 Redfern s 87 Christine de Pizan An illuminated Voice 12 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dore Ripley tarafindan 2004 erisildi Ekim 2007 de Beauvoir Simone Ingilizce ceviri 1953 1989 The Second Sex Vintage Books ss 105 ISBN 0 679 72451 6 Schneir Miram 1972 1994 Feminism The Essential Historical Writings Vintage Books ss xiv ISBN 0 679 75381 8 KaynakcaAltmann Barbara K ve Deborah L McGrady duz Christine de Pizan A Casebook New York Routledge 2003 Altmann Barbara K Christine de Pizan as Maker of the Middle Ages Cahier Calin Makers of the Middle Ages Essays in Honor of William Calin duz Richard Utz ve Elizabeth Emery Kalamazoo MI Studies in Medievalism 2011 s 30 32 Brown Grant Rosalind Christine de Pizan and the Moral Defence of Women Reading beyond Gender Cambridge Cambridge Universitesi Yayinlari 1999 Brown Grant Rosalind Ing ceviri ve duzenleme Christine de Pizan The Book of the City of Ladies Harmondsworth UK Penguin Books 1999 Campbell Karlyn K Three Tall Women Radical Challenges to Criticism Pedagogy and Theory The Carroll C Arnold Distinguished Lecture National Communication Association Kasim 2001 Boston Pearson Education Inc 2003 Desmond Marilynn Pamela Sheingorn Myth Montage and Visuality in Late Medieval Manuscript Culture Christine de Pizan s Epistre Othea Ann Arbor MI Michigan Universitesi Yayinlari 2003 Dulac Liliane Anne Paupert Christine Reno ve Bernard Ribemont duz Desireuse de plus avant enquerre Actes du VIe colloque international sur Christine de Pizan Paris juillet 2006 Volume en hommage a James Laidlaw Paris Editions Champion 2008 Etudes Christinienne Fenster Thelma S ve Nadia Margolis duz Christine de Pizan The Book of the Duke of True Lovers New York Persea 1991 Green Karen ve Constant J Mews duz Healing the Body Politic The Political Thought of Christine de Pizan Turnhout Belgium Brepols 2005 Green Karen Constant J Mews ve Janice Pinder duz The Book of Peace by Christine de Pizan Park Universitesi Penn State Press 2008 Kosta Thefaine Jean Francois La Poetesse et la guerriere Lecture du Ditie de Jehanne d Arc de Christine de Pizan Lille TheBookEdition 2008 Pp 108 Le livre des trois vertus de Christine de Pisan et son milieu historique et litteraire Paris Honore Champion 1912 375 pages collection Bibliotheque du XVe siecle siecle this book is the translation of an American thesis of Mathilde Laigle Columbia U Margolis Nadia An Introduction to Christine de Pizan New Perspectives in Medieval Literature 1 Gainesville Florida Universitesi Yayinlari 2011 Quilligan Maureen The Allegory of Female Authority Christine de Pizan s Cite des Dames New York Cornell Universitesi Yayinlari 1991 Redfern Jenny Christine de Pisan and The Treasure of the City of Ladies A Medieval Rhetorician and Her Rhetoric in Lunsford Andrea A duz Reclaiming Rhetorica Women and in the Rhetorical Tradition Pittsburgh Pittsburgh Universitesi Yayinlari 1995 Reno Christine ve Liliane Dulac duz Le Livre de l Advision Cristine Etudes christiniennes 4 Paris Champion 2000 Richards Earl Jeffrey duz Reinterpreting Christine de Pizan Athens GA Georgia Universitesi Yayinlari 1992 Richards Earl Jeffrey duz Christine de Pizan The Book of the City of Ladies Intro by Natalie Zemon Davis Rev duz New York Persea 1998 Willard Charity C ed The Livre de Paix of Christine de Pisan A Critical Edition The Hague Mouton 1958 now superseded by Green duz yukariya bakiniz Willard Charity C Christine de Pizan Her Life and Works New York Persea Books 1984Konuyla ilgili yayinlarAngus J Kennedy s Christine de Pizan A Bibliographical Guideve ekler Londra Grant amp Cutler 1984 1994 2004 Dis baglantilarChristine de Pisan calismalari Gutenberg Projesi El yazmalari basimlar ceviriler ve deneme listeleri de dahil olmak uzere eyapitlari kapsamli bibliyografya 26 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca Archives de litterature du Moyen Age Arlima 16 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Champion of Her Sex Macmillan s Magazine Cilt LXIII Kasim 1885 Nisan 1886 s 264 275 The Song of Joan of Arc poem26 Subat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizcadan Ingilizceye ceviri