Bebereki Kilisesi (Gürcüce: ბებერექის ეკლესია), tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Bebereki olan Çetinsu köyünde Orta Çağda Gürcülerden kalma bir kilisedir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Çetinsu, Ardahan |
Koordinatlar | 41°08′24″K 42°31′22″D / 41.14000°K 42.52278°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Harabe |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | ? (Orta Çağ) |
Özellikler | |
Malzemeler | Moloz taş, kireç harcı |
Tarihçe
Bebereki köyü, Orta Çağda Gürcistan'ın sınırları içinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu köyü ve köyün bulunduğu Artani bölgesini 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1595 tarihli kaydına göre Bebereki köyünde, tamamı Hristiyan olan 35 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyün mezrasının Gürcücede tepe/sır anlamına gelen Gora (كورە) adını ve hane reislerinin çoğunun da Gürcü adları taşıyor olması, buranın bu tarihte bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Bebereki Kilisesi de bu dönemden kalmış olmalıdır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araşıtmacı Konstantine Martvileli, Beberi (ბებერი) adıyla söz ettiği köyün içinde bir adet küçük kilisenin, köyün dışında yüksek bir tepede iki küçük kilisenin yıkıntılarının bulunduğunu yazmıştır. Köyün dışında bulunan Bebereki Kilisesi'nin o tarihte yıkık halde olduğu bu tespitten anlaşılmaktadır.
Mimari
Bebereki Kilisesi, Çetinsu köyü yerleşiminin 1 kilometre batısında, bir tepenin eteklerinde yer alır. Günümüzde kilisenin çatısının çökmüş olmasına karşı duvarlarının büyük bölümü ayaktadır. Yapı, dolgu duvar tekniğiyle moloz taşlarla ve kireç harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Kesme kaplama taşlarının büyük bölümü sökülmüştür. Dikdörtgen planlı küçük bir yapı olan Bebereki Kilisesi (7,7×5,3 m), tek nefli bir yapıdır. Doğuda yarım dairesel bir apsisi bulunmaktadır. Apsis duvarının ortası yıkılmıştır. Kilisenin girişi güneydedir. Kilisenin içinin sıvanmış olduğu kalan izlerden fark edilmektedir. Kilisenin güneyinde bitişik bir ek bina bulunmaktadır. Genişliği 2 metre olan bu yapı temellerine kadar yıkılmıştır. Bu yapının da doğuda yuvarlak bir apsis olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 95. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 505". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 404". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde", Sakartvelo gazetesi (Gürcüce), 9 Ekim 1917, sayı 219" (PDF). 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bebereki Kilisesi Gurcuce ბებერექის ეკლესია tarihsel Artani bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin merkez ilcesine bagli ve eski adi Bebereki olan Cetinsu koyunde Orta Cagda Gurculerden kalma bir kilisedir Bebereki KilisesiTemel bilgilerKonumCetinsu ArdahanKoordinatlar41 08 24 K 42 31 22 D 41 14000 K 42 52278 D 41 14000 42 52278InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumHarabeMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma Orta Cag OzelliklerMalzemelerMoloz tas kirec harciTarihceBebereki koyu Orta Cagda Gurcistan in sinirlari icinde yer aliyordu Nitekim Osmanlilar bu koyu ve koyun bulundugu Artani bolgesini 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin 1595 tarihli kaydina gore Bebereki koyunde tamami Hristiyan olan 35 Hristiyan haneden olusuyordu Koyun mezrasinin Gurcucede tepe sir anlamina gelen Gora كورە adini ve hane reislerinin cogunun da Gurcu adlari tasiyor olmasi buranin bu tarihte bir Gurcu yerlesimi oldugunu gostermektedir Bebereki Kilisesi de bu donemden kalmis olmalidir Birinci Dunya Savasi yillarinda Ardahan bolgesini gezen Gurcu arasitmaci Konstantine Martvileli Beberi ბებერი adiyla soz ettigi koyun icinde bir adet kucuk kilisenin koyun disinda yuksek bir tepede iki kucuk kilisenin yikintilarinin bulundugunu yazmistir Koyun disinda bulunan Bebereki Kilisesi nin o tarihte yikik halde oldugu bu tespitten anlasilmaktadir MimariBebereki Kilisesi Cetinsu koyu yerlesiminin 1 kilometre batisinda bir tepenin eteklerinde yer alir Gunumuzde kilisenin catisinin cokmus olmasina karsi duvarlarinin buyuk bolumu ayaktadir Yapi dolgu duvar teknigiyle moloz taslarla ve kirec harci kullanilarak insa edilmistir Kesme kaplama taslarinin buyuk bolumu sokulmustur Dikdortgen planli kucuk bir yapi olan Bebereki Kilisesi 7 7 5 3 m tek nefli bir yapidir Doguda yarim dairesel bir apsisi bulunmaktadir Apsis duvarinin ortasi yikilmistir Kilisenin girisi guneydedir Kilisenin icinin sivanmis oldugu kalan izlerden fark edilmektedir Kilisenin guneyinde bitisik bir ek bina bulunmaktadir Genisligi 2 metre olan bu yapi temellerine kadar yikilmistir Bu yapinin da doguda yuvarlak bir apsis oldugu kalintilardan anlasilmaktadir Kaynakca a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 95 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 505 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ekim 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 404 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ekim 2023 Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde Sakartvelo gazetesi Gurcuce 9 Ekim 1917 sayi 219 PDF 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Ekim 2023