Tataleti Kilisesi (Gürcüce: ტატალეთის ეკლესია), Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Tataleti olan Baltalı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Yapı, büyük ölçüde zarar görmüş halede günümüze ulaşmıştır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Baltalı, Çıldır |
Koordinatlar | 41°19′58″K 43°07′08″D / 41.33278°K 43.11889°D |
Durum | Harabe |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 14-15. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Tataleti Kilisesi'nin bulunduğu Tataleti köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Tataleti köyümde 7 Hristiyan hane yaşıyordu ve Tataleti Kilisesi bu köyün kilisesiydi. Nitekim Tataleti Kilisesi'nin 14-15. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Gürcü tarihçii ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1902 yılında köyü ziyaret ettiğinde, köyün merkezinde bulunan bu kilisenin dışında, eskiden bir köyün bulunduğu yerde, kesme taşlardan yapılmış büyük bir kilise daha bulunuyordu. Tataleti Kilisesi, kaplama taşları sökülmüş olmakla birlikte büyük ölçüde sağlam duruyordu.
Mimari
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin 1902 yılında verdiği bilgiye göre, kesme taşlardan inşa edilmiş olan Tataleti Kilise'nin kaplama taşları sökülmüş, geriye sadece büyük bir taş ve iç kısmı kalmıştı. Kilise küçük ve tipik bir yapıdan ibaretti. 2014 yılında bir Gürcü araştırma grubun tespitlerine göre Tataleti Kilisesi (4,9×4,0 m), köyün merkezinde kayalık bir sırtta inşa edilmiş tek nefli bir yapıdır. Kilisenin kuzey duvarının alt yarısı, yontulup duvar formu verilmiş doğal bir kayadan oluşmaktadır. Batı duvarı tamamen yıkılmıştır. Güney duvarında apsis çıkıntısı ile bu duvarı ayıran pilasterin bir kısmı günümüze ulaşmıştır. Apsiste bir adet pencere bulunmaktadır. Kilisenin çatısı neredeyse tamamen çökmüştür; buna rağmen yer yer çatıyı kapatan taş plakalar yerinde durmaktadır. Takaişvili'nin de belirttiği kilisenin kaplama taşları tamamen sökülmüş, güney duvarında sadece bir taş kalmıştır.
Kaynakça
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 55. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 375". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ a b Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 62.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tataleti Kilisesi Gurcuce ტატალეთის ეკლესია Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli ve eski adi Tataleti olan Baltali koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Yapi buyuk olcude zarar gormus halede gunumuze ulasmistir Tataleti KilisesiTemel bilgilerKonumBaltali CildirKoordinatlar41 19 58 K 43 07 08 D 41 33278 K 43 11889 D 41 33278 43 11889DurumHarabeMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma14 15 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme tasTarihceTataleti Kilisesi nin bulundugu Tataleti koyu tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine gore Tataleti koyumde 7 Hristiyan hane yasiyordu ve Tataleti Kilisesi bu koyun kilisesiydi Nitekim Tataleti Kilisesi nin 14 15 yuzyilda insa edildigi tahmin edilmektedir Gurcu tarihcii ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1902 yilinda koyu ziyaret ettiginde koyun merkezinde bulunan bu kilisenin disinda eskiden bir koyun bulundugu yerde kesme taslardan yapilmis buyuk bir kilise daha bulunuyordu Tataleti Kilisesi kaplama taslari sokulmus olmakla birlikte buyuk olcude saglam duruyordu MimariGurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin 1902 yilinda verdigi bilgiye gore kesme taslardan insa edilmis olan Tataleti Kilise nin kaplama taslari sokulmus geriye sadece buyuk bir tas ve ic kismi kalmisti Kilise kucuk ve tipik bir yapidan ibaretti 2014 yilinda bir Gurcu arastirma grubun tespitlerine gore Tataleti Kilisesi 4 9 4 0 m koyun merkezinde kayalik bir sirtta insa edilmis tek nefli bir yapidir Kilisenin kuzey duvarinin alt yarisi yontulup duvar formu verilmis dogal bir kayadan olusmaktadir Bati duvari tamamen yikilmistir Guney duvarinda apsis cikintisi ile bu duvari ayiran pilasterin bir kismi gunumuze ulasmistir Apsiste bir adet pencere bulunmaktadir Kilisenin catisi neredeyse tamamen cokmustur buna ragmen yer yer catiyi kapatan tas plakalar yerinde durmaktadir Takaisvili nin de belirttigi kilisenin kaplama taslari tamamen sokulmus guney duvarinda sadece bir tas kalmistir Kaynakca a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 55 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 375 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 a b Ekvtime Takaisvili Materialy po arheologii Kavkaza sobrannye ekspediciyami Moskovskogo arheologicheskogo obshestva Vypusk XII veya Hristianskie pamyatniki Moskova 1909 s 62