Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Odeki Kilisesi (Gürcüce ოდეკის ეკლესია), Aşağı Odeki Kilisesi ve Aşağı Odik Kilisesi olarak da bilinir, Erzurum ilinin Tortum ilçesinde, eski adı Odeki olan Aşağıserdarlı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Aşağıserdarlı, Tortum |
| Koordinatlar | 40°30′15″K 41°21′30″D / 40.50417°K 41.35833°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Samanlık |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 15. yüzyıl |
Tarihçe
Odeki, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesindeki köylerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 1549 tarihli Gürcistan seferiyle Gürcülerden ele geçirmiştir. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde bu köyün 611 haneden oluşan büyük bir yerleşim olduğu görülmektedir. Odeki Kilisesi, bu köyde günümüze ulaşmış altı kiliseden biriydi. Kilisedeki Gürcüce yazıt üzerinden bu yapının en geç 15. yüzyılda inşa edildiği söylenebilir. Bununla birlikte tarihlendirilmemiş Gürcü alfabesinin (Gürcü alfabesi|Asomtavruli]] yazıtı kilisenin daha eski dönemde inşa edildiğini göstermektedir. Günümüzde Odeki Kilisesi, eklenmiş yeni yapılarla samanlık olarak kullanılmaktadır.
Mimari
Odeki Kilisesi, köyün bugün İkikgil adını taşıyan mahallesinde bir köylünün bahçesinde neredeyse olduğu gibi günümüze ulaşmıştır. Ancak kilise, sonradan batı ve kuzey tarafı ile üst kısımdan sonradan eklenen başka yapılarla kapatılmıştır. Bu yeni yapılar, kiliseye iki taraftan bitişik ve üstüne kat çıkılarak inşa edilmiştir.
Odeki Kilisesi, kaba yontulmuş taşlar ve kireç harcıyla inşa edilmiş olan kilisenin iç ve dış cepheleri aynı tip taşlarla kaplanmıştır. Yapının güney duvarında iki adet girişi bulunmaktadır. Doğu ve batıda birer penceresi vardır; ancak bugün batı taraftaki penceresi kapatılmıştır. Apsiste Gürcüce yazıtlar bulunmaktadır. Bu yazıtlardan en uzun olanı 12 satırdan oluşmakta ve Gürcü alfabesinin en eski biçimi Asomtavruli ve Nushur-Hutsuri karakterleriyle kazılmıştır. Diğer yazıtların ise bazı bölümleri bugüne ulaşmıştır. Apsiste yer alan ve 13 satırdan oluşan yazıtlardan biri 15-16. yüzyıla tarihlenmektedir. Bu yazıtta Tanrı’nın ve Aziz Stepane’nin Abumi’nin oğlu olan Hahuli’den Pavle Patirikesdze’yi bağışlaması istemiştir.
Gürcüce yazıt, Gürcü öğretim üyesi Teimuraz Cocua tarafından „წ. ღ(მერთ)ო და წ(მიდა)ო სტ{ე}ფა|ნე, შ(ეიწყალ)ე ცოდვ{ი}ლი ხ{ა}ხუ|ლ{ა}რი პ{ა}ვლე პ{ა}ტირიკესძე, | აბუმის (?) შვ{ი}ლი. იმ <წ> | წელიწადს დავწე|რე, რომ სენი | იყო, ზაქ{ა}რია | მომკუდ{ა}რ|იყო, | დღე{სა} კ{ჳ}რ{ია}კეს, | ოკდო{ნ}ბე|რსა | ერთსა“ (Çevirisi: Aziz Tanrım ve Aziz Stepane, Abumi’nin oğlu, Hahuli’den günahkâr Pavle Patirikesdze’yi bağışla. Salgının olduğu, Zakaria’nın öldüğü yıl yazdım, bugün Pazar, Ekim’in biri) şeklinde okunmuştur.
Kaynakça
- ^ a b c d 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 145. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 94. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Odeki Kilisesi Gurcuce ოდეკის ეკლესია Asagi Odeki Kilisesi ve Asagi Odik Kilisesi olarak da bilinir Erzurum ilinin Tortum ilcesinde eski adi Odeki olan Asagiserdarli koyunde Orta Cag da Gurculerden kalma bir kilisedir Odeki KilisesiTemel bilgilerKonumAsagiserdarli TortumKoordinatlar40 30 15 K 41 21 30 D 40 50417 K 41 35833 D 40 50417 41 35833InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumSamanlikMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma15 yuzyilTarihceOdeki Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan Tao bolgesindeki koylerden biriydi Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 1549 tarihli Gurcistan seferiyle Gurculerden ele gecirmistir 1574 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterinde bu koyun 611 haneden olusan buyuk bir yerlesim oldugu gorulmektedir Odeki Kilisesi bu koyde gunumuze ulasmis alti kiliseden biriydi Kilisedeki Gurcuce yazit uzerinden bu yapinin en gec 15 yuzyilda insa edildigi soylenebilir Bununla birlikte tarihlendirilmemis Gurcu alfabesinin Gurcu alfabesi Asomtavruli yaziti kilisenin daha eski donemde insa edildigini gostermektedir Gunumuzde Odeki Kilisesi eklenmis yeni yapilarla samanlik olarak kullanilmaktadir MimariOdeki Kilisesi koyun bugun Ikikgil adini tasiyan mahallesinde bir koylunun bahcesinde neredeyse oldugu gibi gunumuze ulasmistir Ancak kilise sonradan bati ve kuzey tarafi ile ust kisimdan sonradan eklenen baska yapilarla kapatilmistir Bu yeni yapilar kiliseye iki taraftan bitisik ve ustune kat cikilarak insa edilmistir Odeki Kilisesi kaba yontulmus taslar ve kirec harciyla insa edilmis olan kilisenin ic ve dis cepheleri ayni tip taslarla kaplanmistir Yapinin guney duvarinda iki adet girisi bulunmaktadir Dogu ve batida birer penceresi vardir ancak bugun bati taraftaki penceresi kapatilmistir Apsiste Gurcuce yazitlar bulunmaktadir Bu yazitlardan en uzun olani 12 satirdan olusmakta ve Gurcu alfabesinin en eski bicimi Asomtavruli ve Nushur Hutsuri karakterleriyle kazilmistir Diger yazitlarin ise bazi bolumleri bugune ulasmistir Apsiste yer alan ve 13 satirdan olusan yazitlardan biri 15 16 yuzyila tarihlenmektedir Bu yazitta Tanri nin ve Aziz Stepane nin Abumi nin oglu olan Hahuli den Pavle Patirikesdze yi bagislamasi istemistir Gurcuce yazit Gurcu ogretim uyesi Teimuraz Cocua tarafindan წ ღ მერთ ო და წ მიდა ო სტ ე ფა ნე შ ეიწყალ ე ცოდვ ი ლი ხ ა ხუ ლ ა რი პ ა ვლე პ ა ტირიკესძე აბუმის შვ ი ლი იმ lt წ gt წელიწადს დავწე რე რომ სენი იყო ზაქ ა რია მომკუდ ა რ იყო დღე სა კ ჳ რ ია კეს ოკდო ნ ბე რსა ერთსა Cevirisi Aziz Tanrim ve Aziz Stepane Abumi nin oglu Hahuli den gunahkar Pavle Patirikesdze yi bagisla Salginin oldugu Zakaria nin oldugu yil yazdim bugun Pazar Ekim in biri seklinde okunmustur Kaynakca a b c d 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 145 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 94 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2