Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lissajous yörünge, bir cismin minimum itki gücüyle bir üç cisimli sistemin Lagrange noktası çevresinde izlediği bir yörünge yoludur. Adını 'tan alır. Bir Lagrange noktasındaki iki ana cismin düzlemine tümüyle yayılan kavisli bir yoldur. Tersine, Lissajous yörüngeler, bir Lissajous eğrisini takip eder ve düzlemdeki bazı bileşenleri dik olarak keser. Halo yörüngeler de benzer şekilde düzlemdeki bileşenleri dik olarak kesmektedir ancak Lissajous yörüngelerden farklı olarak Halo yörüngeler periyodiktir.
Uygulamada, Lagrange noktaları çevresindeki herhangi bir yörünge dinamik olarak kararsızdır ki bu durumda denge noktasındaki zamanla oluşacak büyümelerden küçük kopuşlar meydana gelir. Sonuç olarak, Lagrange noktasındaki bir yörüngede bulunan uzay aracı koruyabilmek için itki sistemlerini kullanmak durumundadır. Tam anlamıyla kararlı olmasalar dahi durum koruma sistemlerinde ortalama bir çabayla uzun süre boyunca istenen Lissajous yörüngede kalınabilir.
Diğer etkilerin yokluğunda, L4 ve L5 Lagrange noktalarında bulunan yörüngeler iki büyük kitlenin birbirine olan oranı 25'ten büyük olduğu sürece dinamik olarak kararlıdır. Doğal hareketler uzay aracını (veya doğal bir gök cismini) itki sistemi kullanılması zorunlu olmaksızın denge durumundan hafif sapmalar yaşansa dahi Lagrange noktası çevresinde tutabilir. Yine de bu tarz yörüngeler yakın konumdaki çok daha büyük cisimler tarafından istikrarsızlaştırılabilir. Örneğin, Dünya-Ay sisteminin L4 ve L5 noktaları çevresindeki yörüngeler Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenlerin tedirginlik etkisi nedeniyle milyarlarca yıl yerine ancak birkaç milyon yıl kararlı durumda kalabilir.
Lissajous yörüngelerini kullanan uzay araçları
Lissajous yörüngeleri çeşitli uzay görevlerinde kullanılmıştır: Bunlar; Güneş-Dünya L1 noktasındaki ACE,SOHO, DSCOVR, L2'de WMAP, ve ayrıca L1'den güneş parçacığı örnekleri toplamakla görevli görevidir. 14 Mayıs 2009'da Avrupa Uzay Ajansı (ESA), her ikisi de L2'deki Lissajous yörüngelerini kullanan Herschel ve gözlemevlerini uzaya fırlatmıştır.
ESA'nın da aynı zamanda Güneş-Dünya L2 konumunda bulunan Lissajous yörüngesini kullanmaktadır.
2011 yılında NASA, THEMIS uzay araçlarından ikisini Dünya-Ay L1 ve L2 konumlarındaki Lissajous yörüngeleri yoluyla Dünya yörüngesinden Ay yörüngesine aktarmıştır.
Haziran 2018'de Çin'in Chang'e 4 Ay'a iniş misyonunun aktarma uydusu olan , Dünya-Ay L2 konumundaki yörüngesine girmiştir.
Kurguda kullanımı
Arthur C. Clarke ve 'ın 2005 tarihli bilim kurgu romanı Sunstorm'da, Dünya'yı ölümcül bir güneş fırtınasından korumak için uzayda devasa bir kalkan inşa edilmektedir. Eserde söz konusu kalkanın (L1) konumundaki bir Lissajous yörüngesinde bulunduğu anlatılır. Hikayede bir grup varlıklı ve güçlü insan ise, güneş fırtınasından korunmak için (L2) kalkanın karşısına sığınırlar.
Andy Weir'in 2017 bilim kurgu romanı olan Artemis'te Ay'a gidiş-dönüş rutin seyahatleri için bir bu yörüngeler bir transfer noktası olarak kullanılmaktadır.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Muhtemelen bir halo yörüngesi.
Kaynakça
- ^ "ESA Science & Technology: Orbit/Navigation". European Space Agency. 14 Haziran 2009. Erişim tarihi: 12 Haziran 2009.
- ^ "A230242 – Decimal expansion of (25+3*sqrt(69))/2". . Erişim tarihi: 7 Ocak 2019.
- ^ Vallado, David A. (2007). Fundamentals of Astrodynamics and Applications. 3rd. Springer New York. ISBN . (paperback), (hardback).
- ^ Lissauer, Jack J.; Chambers, John E. (2008). "Solar and planetary destabilization of the Earth–Moon triangular Lagrangian points". . 195 (1). ss. 16-27. Bibcode:2008Icar..195...16L. doi:10.1016/j.icarus.2007.12.024.
- ^ "ACE Mission". izw1.caltech.edu. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Bergin, Chris (11 Şubat 2015). "SpaceX Falcon 9 successfully launches the DSCOVR spacecraft". NASASpaceFlight.com (İngilizce). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ "WMAP Observatory: Trajectory and Orbit". map.gsfc.nasa.gov. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ "Genesis: Search for Origins | JPL | NASA". solarsystem.nasa.gov. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ "Herschel: Orbit/Navigation". ESA. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2006.
- ^ . ESA. 18 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2006.
- ^ ARTEMIS: The First Mission to the Lunar Libration Orbits
- ^ Jones, Andrew (14 Haziran 2018). "Chang'e-4 relay satellite enters halo orbit around Earth-Moon L2, microsatellite in lunar orbit". SpaceNews. Erişim tarihi: 6 Ocak 2019.
Dış bağlantılar
- Koon, W. S.; M. W. Lo; J. E. Marsden; S. D. Ross (2006). (PDF). 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Koon, Wang Sang; ve diğerleri. (2000). "Dynamical Systems, the Three-Body Problem, and Space Mission Design" (PDF). International Conference on Differential Equations. Berlin: World Scientific. ss. 1167-1181.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lissajous yorunge bir cismin minimum itki gucuyle bir uc cisimli sistemin Lagrange noktasi cevresinde izledigi bir yorunge yoludur Adini tan alir Bir Lagrange noktasindaki iki ana cismin duzlemine tumuyle yayilan kavisli bir yoldur Tersine Lissajous yorungeler bir Lissajous egrisini takip eder ve duzlemdeki bazi bilesenleri dik olarak keser Halo yorungeler de benzer sekilde duzlemdeki bilesenleri dik olarak kesmektedir ancak Lissajous yorungelerden farkli olarak Halo yorungeler periyodiktir WMAP un yorunge animasyonuEgik gorunumDunya dan gorunum Dunya WMAP Uygulamada Lagrange noktalari cevresindeki herhangi bir yorunge dinamik olarak kararsizdir ki bu durumda denge noktasindaki zamanla olusacak buyumelerden kucuk kopuslar meydana gelir Sonuc olarak Lagrange noktasindaki bir yorungede bulunan uzay araci koruyabilmek icin itki sistemlerini kullanmak durumundadir Tam anlamiyla kararli olmasalar dahi durum koruma sistemlerinde ortalama bir cabayla uzun sure boyunca istenen Lissajous yorungede kalinabilir Diger etkilerin yoklugunda L4 ve L5 Lagrange noktalarinda bulunan yorungeler iki buyuk kitlenin birbirine olan orani 25 ten buyuk oldugu surece dinamik olarak kararlidir Dogal hareketler uzay aracini veya dogal bir gok cismini itki sistemi kullanilmasi zorunlu olmaksizin denge durumundan hafif sapmalar yasansa dahi Lagrange noktasi cevresinde tutabilir Yine de bu tarz yorungeler yakin konumdaki cok daha buyuk cisimler tarafindan istikrarsizlastirilabilir Ornegin Dunya Ay sisteminin L4 ve L5 noktalari cevresindeki yorungeler Gunes Sistemi ndeki diger gezegenlerin tedirginlik etkisi nedeniyle milyarlarca yil yerine ancak birkac milyon yil kararli durumda kalabilir Lissajous yorungelerini kullanan uzay araclariLissajous yorungeleri cesitli uzay gorevlerinde kullanilmistir Bunlar Gunes Dunya L1 noktasindaki ACE SOHO DSCOVR L2 de WMAP ve ayrica L1 den gunes parcacigi ornekleri toplamakla gorevli gorevidir 14 Mayis 2009 da Avrupa Uzay Ajansi ESA her ikisi de L2 deki Lissajous yorungelerini kullanan Herschel ve gozlemevlerini uzaya firlatmistir ESA nin da ayni zamanda Gunes Dunya L2 konumunda bulunan Lissajous yorungesini kullanmaktadir 2011 yilinda NASA THEMIS uzay araclarindan ikisini Dunya Ay L1 ve L2 konumlarindaki Lissajous yorungeleri yoluyla Dunya yorungesinden Ay yorungesine aktarmistir Haziran 2018 de Cin in Chang e 4 Ay a inis misyonunun aktarma uydusu olan Dunya Ay L2 konumundaki yorungesine girmistir Kurguda kullanimiArthur C Clarke ve in 2005 tarihli bilim kurgu romani Sunstorm da Dunya yi olumcul bir gunes firtinasindan korumak icin uzayda devasa bir kalkan insa edilmektedir Eserde soz konusu kalkanin L1 konumundaki bir Lissajous yorungesinde bulundugu anlatilir Hikayede bir grup varlikli ve guclu insan ise gunes firtinasindan korunmak icin L2 kalkanin karsisina siginirlar Andy Weir in 2017 bilim kurgu romani olan Artemis te Ay a gidis donus rutin seyahatleri icin bir bu yorungeler bir transfer noktasi olarak kullanilmaktadir Ayrica bakinizHalo yorungeNotlar Muhtemelen bir halo yorungesi Kaynakca ESA Science amp Technology Orbit Navigation European Space Agency 14 Haziran 2009 Erisim tarihi 12 Haziran 2009 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link A230242 Decimal expansion of 25 3 sqrt 69 2 Erisim tarihi 7 Ocak 2019 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Vallado David A 2007 Fundamentals of Astrodynamics and Applications 3rd Springer New York ISBN 978 1 881883 14 2 paperback hardback Lissauer Jack J Chambers John E 2008 Solar and planetary destabilization of the Earth Moon triangular Lagrangian points 195 1 ss 16 27 Bibcode 2008Icar 195 16L doi 10 1016 j icarus 2007 12 024 ACE Mission izw1 caltech edu Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Bergin Chris 11 Subat 2015 SpaceX Falcon 9 successfully launches the DSCOVR spacecraft NASASpaceFlight com Ingilizce Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link WMAP Observatory Trajectory and Orbit map gsfc nasa gov Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Genesis Search for Origins JPL NASA solarsystem nasa gov Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Herschel Orbit Navigation ESA Erisim tarihi 15 Mayis 2006 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link ESA 18 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mayis 2006 ARTEMIS The First Mission to the Lunar Libration Orbits Jones Andrew 14 Haziran 2018 Chang e 4 relay satellite enters halo orbit around Earth Moon L2 microsatellite in lunar orbit SpaceNews Erisim tarihi 6 Ocak 2019 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dis baglantilarKoon W S M W Lo J E Marsden S D Ross 2006 PDF 2 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Koon Wang Sang ve digerleri 2000 Dynamical Systems the Three Body Problem and Space Mission Design PDF International Conference on Differential Equations Berlin World Scientific ss 1167 1181