Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Ocak 2023) |
Başkend Operasyonu (Azerice: Başkənd əməliyyatı), Birinci Karabağ Savaşı'nın başlangıcında, Ağustos 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ve İçişleri Bakanlığı tarafından, Başkend köyü, ilaveten Gedebey Rayonu'na bağlı Mutudere ve Kasımağalı köylerinin kontrolü için Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine karşı başlatılan askeri operasyondur.
| Başkend Operasyonu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Dağlık Karabağ Savaşı | |||||||
 Başkend'in genel görünümü, 2016 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Ermenistan |  Azerbaycan | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
| ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| Kayıplar | |||||||
| 300 asker öldürüldü (Azerbaycan kaynaklarına göre) 29 kişi kayıp (Ermeni kaynaklarına göre) | Bilinmiyor | ||||||
19. yüzyılda kurulan Başkend, sınırdan 18 kilometre (11 mi) uzaklıkta, Azerbaycan toprakları ile çevrili bir Ermeni eksklavı haline gelmişti. 6 Ağustos 1992'de Ermeni güçleri Başkend'e bağlanmak için Mutudaere ve Kasımağalı köylerini işgal etmiştir. Ertesi gün Azerbaycan tarafı insan gücü, topçu ve tank birliklerini bölgeye çekmiştir. 8 Ağustos'ta düzenlenen operasyonda Mutudere ve Kasımağalı'nın kontrolü geri alınmış, sonraki hedef Başkend olmuştur. Ermeniler ciddi direnişe rağmen aynı gün köyü teslim etmişlerdir.
Arka plan
Başkend 1845'te kurulmuştur. İlk adı Başkend olan köyün adı 1890 yılında değiştirilerek Arstvaşen olarak adlandırılmıştır.Sovyet döneminde Başkend sınırdan 18 kilometre (11 mi) uzaklıkta bir eksklav haline gelmişti. Yaklaşık 50 kilometrekare (5.000 ha) araziyi kapsayan köyde 1991'de yaklaşık 3 bin Ermeni yaşıyordu.
Mayıs 1991'de Ermenistan İçişleri Bakanlığı, Başkend sakinlerinin Koltso Harekâtı kapsamında olası bir askeri faaliyeti önlemek için silahlarını teslim ettiklerine dair bilgi yayımlamıştı. 1992 yazında Azerbaycan güçleri Karabağ'da geniş çaplı bir operasyon başlatmıştı. Goranboy Operasyonu kapsamında Ağdere Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve Azerbaycan, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı topraklarının yaklaşık %40'ının kontrolünü yeniden ele geçirmişti. Azerbaycan, AGİT Minsk Grubu'nun önerisi üzerine 9 Temmuz 1992'de 30 günlük ateşkesi kabul etmiş, ancak Ermenistan buna yanıt vermemiştir. 5 Ağustos'ta 60 günlük bir ateşkes önerilmiştir. Ermeni tarafı ateşkesi hemen kabul etse de Azerbaycan'dan herhangi bir yanıt gelmemiştir. Azerbaycan'ın AGİT Minsk Grubu delegasyonu üyesi Nadir Mehdiyev, çatışmayı sona erdirmek için bir dizi teklifte bulunmuştur. 7-8 Ağustos tarihlerinde Azerbaycan ve Ermenistan cumhurbaşkanlarının özel temsilcileri Nadir Mehdiyev ve David Şahnazaryan Rusya Dışişleri Bakanlığı binasında bir araya gelmiştir. Ertesi gün anlaşma taslağı onaylanmak üzere Bakü ve Erivan'a gönderilmiştir.
Operasyon
5 Ağustos 1992'de Çemberek ve Başkend civarında çatışmalar yaşanmıştır. Ertesi gün Ermenistan Silahlı Kuvvetleri Başkend ile bağlantı kurmak için Gedebey Rayonu'na bağlı Mutudere ve Kasımağalı köylerini işgal etmiştir. Ertesi gün İskender Aznaurov'un topçu birlikleri ve Eldar Salmanov komutasındaki tank tümeni bölgeye gelmiştir. Planlanan operasyonlara özel kuvvetler de katılacaktı.
Azerbaycan'ın taarruz harekâtı 8 Ağustos'ta başlamıştır. Dilgam Aliyev komutasındaki güçler, Mutudere ve Kasımağalı köylerini geri almayı başarmıştır. Azerbaycan kuvvetlerinin geri kalanı Başkend'e doğru ilerilemiştir. Azerbaycan güçleri, Ermenistan İçişleri Bakanlığı'nın sınır alayı birimlerini yerleşim bölgesinden çıkararak köyde köntrolü ele geçirmiştir. Buna rağmen, Ermeni kaynakları, yerel halkın köyü Azerbaycan'a teslim ettiğini bildirmiştir.
Sonuç
Azerbaycan kaynakları, çatışmalar sırasında 300 Ermeni askerinin öldürüldüğünü ve birkaç tankın imha edildiğini bildirmiştir. Ermeni kaynakları, çatışmada ölen Ermeni olmadığını kaydederken, 29 kişinin de kayıp olduğunu eklemiştir. Köyün Ermeni nüfusu, çoğunlukla Çemberek'e yerleşerek Ermenistan'a taşınmaya zorlanmıştır. Başkend Ermenileri de, Azerbaycanlı sakinlerinin sürüldüğü Çivikli köyünün yanı sıra,Karabağ'daki Kubadlı ve Zengilan rayonlarına taşınmıştır. Artsvaşen'in adı Başkend olarak değiştirilmiştir. 1992'den sonra köyün sakinleri Azerbaycanlılardan oluşmuştur.
Ermenistan Cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan, 10 Ağustos'ta yaptığı konuşmada Azerbaycan'ı Ermenistan Cumhuriyeti ile ilan edilmemiş bir savaş başlatmakla suçlamıştır. Ayrıca Bağımsız Devletler Topluluğu'nun diğer üyelerine de yardım çağrısında bulunmuştur. Başkend, Dağlık Karabağ sorunu sırasında yabancı bir güç tarafından ele geçirilen eksklavlardan biridir. Azerbaycan'ın Kerki, Yukarı Eskipara, Sofulu ve Berhudarlı köyleri Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilmiştir.
Bu konu İkinci Karabağ Savaşından sonra gündeme gelmiş ve yeni tartışmalara neden olmuştur. 2021 seçimleri sırasında Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Başkend'in Azerbaycan'ın işgal altındaki dış bölgeleriyle değiştirilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c Kizlinq 2009.
- ^ Sukiasyan 2021.
- ^ a b de Vaal 2021.
- ^ Yunusov 2005, s. 48.
- ^ a b HRW 1994.
- ^ Reuters 1991.
- ^ a b c Kazimirov 2014.
- ^ Middle East Journal 1993.
- ^ a b Güneyli 2020.
- ^ a b c Jiroxov 2012.
- ^ Bədəlyan 2019.
- ^ a b Reuters 1992.
- ^ IWPR 2011.
- ^ ATƏT 2005.
- ^ Yunusov 2005.
- ^ PCGN 2021.
- ^ İsayev 2021.
Bibliyografi
- Kazimirov, Vladimir (2014). Peace to Karabakh. Russia's Mediation in the Settlement of the Nagorno-Karabakh Conflict (İngilizce). Moskva: VES MIR. ISBN .
- Kizlinq, Con Bredi (2001). Rediscovering Armenia (İngilizce). İrəvan: Tigran Mets. ISBN .
- "Cold Comfort for Displaced Armenian Villagers". Institute for War and Peace Reporting (İngilizce). 12 Şubat 2011. 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- (11 Şubat 2021). (İngilizce). 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Jiroxov, Mixail (2012). Семена распада. войны и конфликты на территории бывшего СССР (Rusça). Moskva: BHV-Peterburg. ISBN .
- Ruqman, Conatan (13 Ağustos 1992). "'Turkish troops 'not helping Azeris'". The Guardian (İngilizce). Londra. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2023 – Newspaper.com vasıtasıyla.
- "Chronology July 16, 1992-October 15, 1992". Middle East Journal (İngilizce). Middle East Institute. 47 (1). 1993. JSTOR 4328531.
- . Reuters (İngilizce). 10 Mayıs 1991. 11 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi – The New York Times vasıtasıyla.
- Sukiasyan, Hamo (6 Temmuz 2021). . Heinrich-Böll-Stiftung (İngilizce). 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . Reuters (İngilizce). 10 Ağustos 1992. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi – The New York Times vasıtasıyla.
- . Eurasianet (İngilizce). 29 Temmuz 2021. 24 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Report of the OSCE Fact-Finding Mission (FFM) to the Occupied Territories of Azerbaijan Surrounding Nagorno-Karabakh (PDF) (İngilizce). Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı. 2005. 26 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- Bədəlyan, Naira (5 Aralık 2019). . Arminfo (İngilizce). 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- Yunusov, Arif (2005). Karabakh: Past and Present (İngilizce). Bakı: Turan İnformasiya Agentliyi. ISBN
|isbn=değerini kontrol edin: length (). - Azerbaijan: Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh (İngilizce). Human Rights Watch, . 1994. ISBN .
- Toponymic Factfile, Azerbaijan (PDF). Permanent Committee on Geographical Names (İngilizce). Müdafiə Nazirliyi. Ocak 2021. 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Ocak 2023 Baskend Operasyonu Azerice Baskend emeliyyati Birinci Karabag Savasi nin baslangicinda Agustos 1992 de Ermenistan Silahli Kuvvetleri ve Icisleri Bakanligi tarafindan Baskend koyu ilaveten Gedebey Rayonu na bagli Mutudere ve Kasimagali koylerinin kontrolu icin Azerbaycan Silahli Kuvvetlerine karsi baslatilan askeri operasyondur Baskend OperasyonuBirinci Daglik Karabag SavasiBaskend in genel gorunumu 2016Tarih6 Agustos 1992 1992 08 06 8 Agustos 1992 1992 08 08 2 gun BolgeBaskend Ermenistan Mutudere ve Kasimagali Gedebey Rayonu AzerbaycanSonucAzerbaycan in zaferiTaraflar Ermenistan AzerbaycanKomutanlar ve liderlerLevon Ter Petrosyan Vazgen Sarkisyan Gurgen DalibaltayanEbulfez Elcibey Rahim Gaziyev Iskender AznaurovCatisan birliklerErmenistan Silahli Kuvvetleri Ermenistan Kara KuvvetleriAzerbaycan Silahli Kuvvetleri Azerbaycan Kara KuvvetleriKayiplar300 asker olduruldu Azerbaycan kaynaklarina gore 29 kisi kayip Ermeni kaynaklarina gore Bilinmiyor 19 yuzyilda kurulan Baskend sinirdan 18 kilometre 11 mi uzaklikta Azerbaycan topraklari ile cevrili bir Ermeni eksklavi haline gelmisti 6 Agustos 1992 de Ermeni gucleri Baskend e baglanmak icin Mutudaere ve Kasimagali koylerini isgal etmistir Ertesi gun Azerbaycan tarafi insan gucu topcu ve tank birliklerini bolgeye cekmistir 8 Agustos ta duzenlenen operasyonda Mutudere ve Kasimagali nin kontrolu geri alinmis sonraki hedef Baskend olmustur Ermeniler ciddi direnise ragmen ayni gun koyu teslim etmislerdir Arka planBaskend 1845 te kurulmustur Ilk adi Baskend olan koyun adi 1890 yilinda degistirilerek Arstvasen olarak adlandirilmistir Sovyet doneminde Baskend sinirdan 18 kilometre 11 mi uzaklikta bir eksklav haline gelmisti Yaklasik 50 kilometrekare 5 000 ha araziyi kapsayan koyde 1991 de yaklasik 3 bin Ermeni yasiyordu Mayis 1991 de Ermenistan Icisleri Bakanligi Baskend sakinlerinin Koltso Harekati kapsaminda olasi bir askeri faaliyeti onlemek icin silahlarini teslim ettiklerine dair bilgi yayimlamisti 1992 yazinda Azerbaycan gucleri Karabag da genis capli bir operasyon baslatmisti Goranboy Operasyonu kapsaminda Agdere Azerbaycan kontrolune gecmis ve Azerbaycan eski Daglik Karabag Ozerk Oblasti topraklarinin yaklasik 40 inin kontrolunu yeniden ele gecirmisti Azerbaycan AGIT Minsk Grubu nun onerisi uzerine 9 Temmuz 1992 de 30 gunluk ateskesi kabul etmis ancak Ermenistan buna yanit vermemistir 5 Agustos ta 60 gunluk bir ateskes onerilmistir Ermeni tarafi ateskesi hemen kabul etse de Azerbaycan dan herhangi bir yanit gelmemistir Azerbaycan in AGIT Minsk Grubu delegasyonu uyesi Nadir Mehdiyev catismayi sona erdirmek icin bir dizi teklifte bulunmustur 7 8 Agustos tarihlerinde Azerbaycan ve Ermenistan cumhurbaskanlarinin ozel temsilcileri Nadir Mehdiyev ve David Sahnazaryan Rusya Disisleri Bakanligi binasinda bir araya gelmistir Ertesi gun anlasma taslagi onaylanmak uzere Baku ve Erivan a gonderilmistir Operasyon5 Agustos 1992 de Cemberek ve Baskend civarinda catismalar yasanmistir Ertesi gun Ermenistan Silahli Kuvvetleri Baskend ile baglanti kurmak icin Gedebey Rayonu na bagli Mutudere ve Kasimagali koylerini isgal etmistir Ertesi gun Iskender Aznaurov un topcu birlikleri ve Eldar Salmanov komutasindaki tank tumeni bolgeye gelmistir Planlanan operasyonlara ozel kuvvetler de katilacakti Azerbaycan in taarruz harekati 8 Agustos ta baslamistir Dilgam Aliyev komutasindaki gucler Mutudere ve Kasimagali koylerini geri almayi basarmistir Azerbaycan kuvvetlerinin geri kalani Baskend e dogru ilerilemistir Azerbaycan gucleri Ermenistan Icisleri Bakanligi nin sinir alayi birimlerini yerlesim bolgesinden cikararak koyde kontrolu ele gecirmistir Buna ragmen Ermeni kaynaklari yerel halkin koyu Azerbaycan a teslim ettigini bildirmistir SonucBaskend in haritasi Azerbaycan kaynaklari catismalar sirasinda 300 Ermeni askerinin olduruldugunu ve birkac tankin imha edildigini bildirmistir Ermeni kaynaklari catismada olen Ermeni olmadigini kaydederken 29 kisinin de kayip oldugunu eklemistir Koyun Ermeni nufusu cogunlukla Cemberek e yerleserek Ermenistan a tasinmaya zorlanmistir Baskend Ermenileri de Azerbaycanli sakinlerinin suruldugu Civikli koyunun yani sira Karabag daki Kubadli ve Zengilan rayonlarina tasinmistir Artsvasen in adi Baskend olarak degistirilmistir 1992 den sonra koyun sakinleri Azerbaycanlilardan olusmustur Ermenistan Cumhurbaskani Levon Ter Petrosyan 10 Agustos ta yaptigi konusmada Azerbaycan i Ermenistan Cumhuriyeti ile ilan edilmemis bir savas baslatmakla suclamistir Ayrica Bagimsiz Devletler Toplulugu nun diger uyelerine de yardim cagrisinda bulunmustur Baskend Daglik Karabag sorunu sirasinda yabanci bir guc tarafindan ele gecirilen eksklavlardan biridir Azerbaycan in Kerki Yukari Eskipara Sofulu ve Berhudarli koyleri Ermenistan Silahli Kuvvetleri tarafindan isgal edilmistir Bu konu Ikinci Karabag Savasindan sonra gundeme gelmis ve yeni tartismalara neden olmustur 2021 secimleri sirasinda Ermenistan Basbakani Nikol Pasinyan Baskend in Azerbaycan in isgal altindaki dis bolgeleriyle degistirilmesi gerektigini belirtmistir Kaynakca a b c Kizlinq 2009 Sukiasyan 2021 a b de Vaal 2021 Yunusov 2005 s 48 a b HRW 1994 Reuters 1991 a b c Kazimirov 2014 Middle East Journal 1993 a b Guneyli 2020 a b c Jiroxov 2012 Bedelyan 2019 a b Reuters 1992 IWPR 2011 ATET 2005 Yunusov 2005 PCGN 2021 Isayev 2021 Bibliyografi Kazimirov Vladimir 2014 Peace to Karabakh Russia s Mediation in the Settlement of the Nagorno Karabakh Conflict Ingilizce Moskva VES MIR ISBN 978 5 7777 0568 6 Kizlinq Con Bredi 2001 Rediscovering Armenia Ingilizce Irevan Tigran Mets ISBN 9993052280 Cold Comfort for Displaced Armenian Villagers Institute for War and Peace Reporting Ingilizce 12 Subat 2011 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2023 11 Subat 2021 Ingilizce 13 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Jiroxov Mixail 2012 Semena raspada vojny i konflikty na territorii byvshego SSSR Rusca Moskva BHV Peterburg ISBN 978 5 9775 0817 9 Ruqman Conatan 13 Agustos 1992 Turkish troops not helping Azeris The Guardian Ingilizce Londra 28 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2023 Newspaper com vasitasiyla Chronology July 16 1992 October 15 1992 Middle East Journal Ingilizce Middle East Institute 47 1 1993 JSTOR 4328531 Reuters Ingilizce 10 Mayis 1991 11 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi The New York Times vasitasiyla Sukiasyan Hamo 6 Temmuz 2021 Heinrich Boll Stiftung Ingilizce 29 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Reuters Ingilizce 10 Agustos 1992 28 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi The New York Times vasitasiyla Eurasianet Ingilizce 29 Temmuz 2021 24 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Report of the OSCE Fact Finding Mission FFM to the Occupied Territories of Azerbaijan Surrounding Nagorno Karabakh PDF Ingilizce Avrupa Guvenlik ve Is Birligi Teskilati 2005 26 Mart 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Ocak 2023 Bedelyan Naira 5 Aralik 2019 Arminfo Ingilizce 16 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2022 Yunusov Arif 2005 Karabakh Past and Present Ingilizce Baki Turan Informasiya Agentliyi ISBN 950021135811 isbn degerini kontrol edin length yardim Azerbaijan Seven Years of Conflict in Nagorno Karabakh Ingilizce Human Rights Watch 1994 ISBN 9781564321428 Toponymic Factfile Azerbaijan PDF Permanent Committee on Geographical Names Ingilizce Mudafie Nazirliyi Ocak 2021 21 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Ocak 2023