Kuzey Makedonya'da tarihyazımı

Kuzey Makedonya'da tarih yazımı, o ülkenin tarihçileri tarafından kullanılan tarihsel çalışmaların metodolojisidir. SR Makedonya'nın Yugoslavya'nın bir parçası olduğu 1945'ten beri geliştirilmiştir. Stefan Troebst'e göre , Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti dönemindeki Marksist tarih yazımı ile neredeyse aynı gündemi korudu. Yugoslav dönemiyle yakından ilişkili olan ve o dönemin gerçek ulusal mitleri üzerinde çalışan Makedon tarihçilerin nesli hala kurumlardan sorumlu. Aslında, tarih yazımı alanında Yugoslav komünizmi ve Makedon milliyetçiliği yakından ilişkilidir. Ulf Brunnbauer'e göre, modern Makedon tarih yazımı son derece siyasallaşmış, çünkü Makedon ulus inşa süreci hala gelişme aşamasında. Farklı yaklaşımlar önerilmez ve alternatif görüşleri ifade eden insanlar ekonomik sınırlamaları, akademik kariyerbaşarısızlığını ve "ulusal hainler" olarak damgalanmayı göze almaktadırlar. Troebst 1983 yılında, SR Makedonya'daki tarihi araştırmaların hümanist ve uygar bir son olmadığını, doğrudan siyasi eylemle ilgili olduğunu yazmıştı. Modern Avrupa'da historiyografi ve siyasetin karşılıklı bağımlılığı böyle bir olgu gözlenmemiştir.Etnik Makedonlar 20. yüzyıl öncesi birincil kaynaklarda nadiren yer alsalar da, son zamanlarda Makedon ulusunun Balkanlar'daki en eski millet olduğu şeklindeki aldatıcı fikri, Antik çağlardan Modern zamanlara kesintisiz bir şekilde dayatmak için bir ulus inşa projesi tanıtıldı. Bazı yerli ve yabancı bilim adamları, amacı tarih boyunca ayrı bir Makedon ulusunun sürekli varlığını onaylamak olan inkârcı bir tarih yazımının bu gündemini eleştirdiler. Bu tartışmalı dünya görüşü, modern etnik ayrımları geçmişe yansıttığı için tarih dışıdır. Tarihin böylesine güçlendirilmiş, etnosantrik bir okuması, Makedon ulusal kimliğinin çarpıtılmasına katkıda bulunur ve tarihi bir akademik disiplin olarak alçaltır. Bu tür tarihyazımları altında nesiller boyu öğrenci sahte tarih eğitimi aldı.

Üsküp'teki Büyük İskender Anıtı ("At Üstündeki Savaşçı"). Tarihsel olarak kasaba, Çanakkale Krallığı'nın başkentiydi ve hiçbir zaman Eski Makedonya'nın bir parçası olmadı.

Miladinov Kardeşler tarafından toplanan ve 1861'de basılan Bulgar Halk Şarkılarının ön kapağı. 2000'lerin başlarında Makedonya Devlet Arşivi kitabın bir fotokopisini sergilemesine karşın, üst kısımda "Bulgar" kelimesi kesilmişti.

Çağdaş Makedon tarihi anlatısı, iki savaş arası dönemde, özellikle de Komintern'in destekleri için özel bir karar çıkardığı 1930'larda aktif olan komünist gruplara dayanmaktadır . Onlara göre, Makedon ulusu önceki Bulgar ulusundan farklı bir şekilde dövülerek kuruldu. 19. yüzyılda Makedon uyanışı, Bulgar Ulusal Uyanışının bir parçası olarak gerçekleşti, ancak 20. yüzyılın başlarında ayrı ayrı gelişmeyi başardı. Ancak bu çevreler, ayrı Makedon tarihi yorumları geliştiren ilk çevreler değildi. 1892'de ilk Makedon millî aktivisti olan Georgi Pulevski, "Makedon Slavlarının Genel Tarihi" ni tamamladı. Komünist Yugoslavya'nın kurulmasından önce ayrı bir Makedon ulusunun varlığı henüz tanınmadığı için, bu yazılar ancak İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra geniş bir şekilde takdir edildi.

Yugoslav partizan hareketinin yüceltilmesi, savaş sonrası Yugoslav siyasi propagandasının ana bileşenlerinden biri haline geldi. Sonuç olarak, yeni Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti'nin lideri Lazar Koliševski, başlangıçta tarihinin İkinci Dünya Savaşı sırasında komünist mücadelenin başlamasıyla başladığını ilan ederken, 20. yüzyılın başlarında Ilinden Ayaklanması ve IMRO yalnızca Bulgar komplolarıydı. Belgrad'dan gelen doğrudan siyasi talimatların ardından, bu tarihsel çalışmalar genişletildi. Yeni Makedon tarih yazımı, ana ilke olarak, Makedon tarihinin Bulgaristan'dakinden belirgin bir şekilde farklı olduğunu kabul etti. Birincil amacı, "Bulgar karşıtı" veya "Bulgarcılığın kaldırılması" eğilimiyle ayrı bir Makedon ulusal bilinci oluşturmak ve Bulgaristan ile tüm bağları koparmaktı. Bu farklı Slav bilinci, Yugoslavya ile özdeşleşmeye ilham verecektir.

1016/1017 tarihli Bitola yazıt . Başlangıçta yerel müzede sergilenen müze, Bulgar bilim adamlarının içeriğinin farkına vardıklarında, Cometopuli'nin kendi devletleri Bulgar olduğunu onayladığında kilitlendi.

Bu alandaki ilk ulusal bilim kurumu - federe cumhuriyetin Ulusal Tarih Enstitüsü 1948'de kuruldu. Daha sonraki ilk yirmi yıldaki tarih yazımı anlatımı, 19. yüzyılın başlarına kadar genişletildi ve o zamanlar sanıldığı gibi, Makedon halkının tarihinin başlangıcıydı. Bununla birlikte, yeni anlatıma dahil olan bölgeden şahsiyetler de Bulgar Ulusal Uyanışında önemli bir rol oynadılar. Bu sorun Komünist sistem tarafından sansür, tarihi bilgiler üzerinde denetim ve manipülasyonlarla çözüldü. 19. ve 20. yüzyılın başlarından Bulgar yanlısı duyguları olan çok sayıda önde gelen aktivist (etnik) Makedon olarak tanımlandı. O döneme ait birçok belgede yerel Slav nüfusunun "Makedon" değil "Bulgar" olarak anılması nedeniyle, Makedon tarihçiler kayıtlarda ne yazılırsa yazılsın Makedon olduğunu savunuyorlar. Ayrıca o dönemde "Bulgarca" nın herhangi bir etnik kökenle ilişkili olmayan bir terim olduğunu, ancak "Slav", "Hristiyan" veya "köylü" ile eşanlamlı olarak kullanıldığını iddia ettiler.

Anlatıyı Orta Çağ'a doğru genişletmek için 1960'ların sonlarından itibaren çaba gösterildi. Sonuç olarak, 1969'da ilk akademik "Makedon ulusunun tarihi" yayınlandı ve burada son bin yılda Bulgar Samuel olarak yaşamış bölgeden birçok tarihi şahsiyet "Makedon (Slav) kimliğine sahip kişiler olarak tanımlandı ". Üsküp Üniversitesinden tarihçiler 1985 yılında Makedon halkının mücadelesine ilişkin belge koleksiyonlarını yayınladıklarında, Orta Çağ kroniklerinin alıntılarına Bulgar teriminin her kullanımı için bir dipnot eklediler. Yeni tarihsel gündemin neredeyse tamamı geleneksel olarak Bulgar ulusal tarih yazımı tarafından iddia edildi ve bugüne kadar Makedon tarihi okumalarına itiraz ediyor.

Bağımsızlık sonrası

20. yüzyıl Bulgar Makedon-Edirne Devrim Komitelerinin dönüş statüsü (daha sonra IMARO / IMRO). Üyeliği sadece Bulgarlar için kısıtlandı. Bu nedenle, çoğu modern Makedon tarihçisi onun gerçekliğini reddediyor.

Makedonya Cumhuriyeti 20. yüzyılın sonlarında bağımsızlığını kazandıktan sonra, durum önemli ölçüde değişmedi. Makedon tarih yazımı, Yugoslav geçmişinin çoğunu gözden geçirmedi, çünkü neredeyse tüm tarihi mitleri komünist dönemde inşa edildi. Yugoslav komünist historiyografisinin kapsamlı bir şekilde yeniden değerlendirilmesinde isteksizlik, daha çok Makedon ulusunun, devletinin ve dilinin, bu historiyografinin önemli bir rol oynadığı Yugoslav komünist politikalarının bir sonucu olmasından kaynaklanıyordu. Ana akım yerel düzen için, Komünist Yugoslavya'ya karşı bir tutum, Makedonizm karşıtı olarak görülüyor.

Makedon historiyografyası, Yugoslav geçmişinin kesin bir şekilde yeniden değerlendirilmesi ve yeni bir antikomünist anlatının huzursuz bir şekilde eklemlenmesi karşısında 21. Antik Makedonya'nın mitolojik sembolizminin ardında yeni bir ufuk arıyordu. Bu amaçla antik devletin sınırları, gerçek tarihsel boyutundan çok daha uzak, kuzeye doğru genişletildi. Bu yeni anlatıya göre, Eski Makedonların kültürel başarılarının çoğu aslında (etnik) Makedondu ve bu nedenle Helenizmin gerçek adı Makedonculuk olacaktı. Eskitme adı verilen bu yeni tarihsel eğilim, Makedon vatandaşlığını bin yıl daha yaşlı hale getirdi. Bu görüşe göre Antik Makedonlar, Antik Yunan halkı değildi ve Erken Orta Çağ'da Antik Makedonların ayrı bir varlığı, krallıklarının çöküşünden 800 yıl sonra ve aynı zamanda Bizans İmparatorluğu'na gelen erken Slav yerleşimcilerle karışımları devam ediyor. 6. yüzyılın sonları.

Rosetta Taşı, MÖ 196 tarihli. 2000'li yıllarda Makedonya Bilim ve Sanat Akademisi, " Demotik Mısır " yazısının modern Makedoncaya yakın bir Slav dilinde yazıldığı ve bunun Eski Makedonların dili olduğu görüşünü destekledi.

Bitola'daki Sveta Nedela kilisesinin plakası. Yazıtta: Bu kutsal kilise 13 Ekim 1863'te Manastır'da Bulgarların katkılarıyla inşa edilmiştir. Kitabenin " Bulgarlar " yazan kısmı silindi.

2009 yılında ilk Makedonya Ansiklopedisi Makedonya Bilim ve Sanat Akademisi tarafından yayınlandı. Ansiklopedinin çıkarılması, içeriği nedeniyle uluslararası ve iç protestolara neden olmuş ve yazarları ağır eleştirilere maruz kalmıştır. Hatta bazı Makedon akademisyenler kitabı aceleyle hazırlanmış ve siyasi amaçlı olduğu için eleştirdi. Kısa süre sonra skandal ansiklopedi kitapçılardan çekildi. Makedon Kanadalı tarihçi Andrew Rossos, 2008 yılında Makedonya tarihine ilişkin ilk profesyonel İngilizce dil incelemesini yayınladı, ancak Stefan Troebst anlatısının R. Makedonya'daki görüşlerden yeterince etkilendiğini ve bu nedenle Makedon tarihyazımındaki son gelişmeleri temsil ettiğini öne sürüyor. Üsküp'te görüldüğü gibi.

Alternatif görünümler

Malko Tarnovo'daki Ilinden ayaklanmasına katılanların anıt plaketi. Listede ayrıca Osmanlı Makedonya'sında doğan ihtilalcilerin isimleri de var. Ayaklanmanın bu kısmı, bugünkü Doğu Bulgaristan topraklarında meydana geldiği için, Kuzey Makedonya'daki tarihçiler tarafından reddedildi.

Komünizmin çöküşünden sonra, Makedonya Cumhuriyeti'ndeki tarihi revizyonistler, Komünist Yugoslavya'da kurulan anlatıyı sorguladılar. Ivan Mikulčić, Zoran Todorovski ve Slavko Milosavlevski gibi insanlar, Makedonya Cumhuriyeti'ndeki popüler tarihi mitlere açıkça karşı çıkmaya çalıştı. Örneğin Mikulčić, arkeolojik kanıtlarla, Erken Slavlar Makedonya'ya vardıklarında herhangi bir antik Makedon olmadığını kanıtladı. Ayrıca, modern cumhuriyet topraklarında birkaç Bulgar yerleşim yeri buldu ve Makedonya'daki Slavların 9. yüzyılda Bulgarlar etnik adını benimsediğini savundu. Todorovski, 20. yüzyılın başlarından itibaren tüm Makedon devrimcilerin kendilerini Bulgar olarak tanımladığını savundu. Milosavlevski, İkinci Dünya Savaşı sırasında Bulgar " faşist işgalcilere " karşı komünist partizan direniş hareketinin önemi efsanesine meydan okudu. Bugün de Kuzey Makedonya'da revizyonist görüşler var, İkinci Dünya Savaşı sırasındaki çatışma sadece bir iç savaştı. Bu tür çalışmalar, çoğu tarihçinin siyasi seçkinlere sadık kaldığı, Makedon geçmişinin Helenistik kısmına, Orta Çağ Bulgar İmparatorluğuna ve Osmanlı döneminden Bulgar ulusal dirilişine uygun yayınlar yazdığı yeni Makedon tarih yazımının tek istisnası haline geldi.

Antik, Orta Çağ ve Osmanlı dönemlerinde etnik Makedon geçmişine sahip çıkma politikası, Denko Maleski, Miroslav Grčev, Ljubcho Georgievski ve diğerleri gibi ülkedeki diğer akademisyenler ve politikacılar tarafından eleştirilere maruz kalıyor . Arkeoloji ve tarih yazımının zayıflığını ve bir tür etnik marjinalleşmeyi gösterir. Makedon seçkinlerinden bu entelektüeller, farklı Makedon ulusunun, İkinci Dünya Savaşı çevresindeki yıllarda gelişen yeni bir fenomen olduğunu kabul ediyorlar. Bu tür görüşler, ulus inşa sürecinin bilimsel çözümünü arayan iyi eğitimli vatandaşlar arasında yayılır. Önde gelen düzenin önemli kısımlarının bu tür görüşlerin ifade edilmesine şiddetle karşı çıkmasına rağmen, seçkinlerin bazı önde gelen üyeleri rasyonel görüşlerini açıklamaktadır.

Yabancı tarih yazımı çalışmaları

Ana akım Avrupa tarih yazımı, ayrı bir Makedon ulusu fikrinin esas olarak İkinci Dünya Savaşı sırasında geliştirildiğini ve bundan hemen sonra toplu halde benimsendiğini savunuyor. Carsten Wieland'a göre Stefan Troebst, Makedon ulus inşasını Gellner'ın milliyetçilik teorisinin ideal bir örneği olarak görüyor. Yugoslav Makedonya'nın kuruluşundan bu yana hemen gerçekleşti. Antropoloji profesörü Loring Danforth'a göre Antik Çağ'da Antik Makedonların başlangıçta bir Yunan kabilesi olup olmadıkları nihayetinde gereksiz bir sorudur.John Van Antwerp Fine, Orta Çağ ve Osmanlı dönemi boyunca modern Bulgarların ve Makedonların tek bir halktan oluştuğunu belirtir. Per Bernard Lory, aralarındaki etnik farklılık esas olarak 20. yüzyılın ilk yarısında meydana geldi. Alexander Maxwell, o yüzyılın ortalarında neredeyse Makedonların Makedon ve Bulgar bağlılıklarını birbirini dışlayan olarak görmeye başladığını iddia ediyor. Tarihçi Eugene N. Borza'ya göre, yeni ortaya çıkan ve geçmişi olmayan Makedonlar geçmişlerini arıyorlar. Bu arayış, Balkan siyasetinin kargaşasında hayatta kalan, belirsiz durumlarını meşrulaştırmaya yardımcı olma girişimidir. Antropolog Ivaylo Dichev, Makedon tarih yazımının, MÖ 2. yüzyılda yıkılan antik Makedon krallığı, Cometopuli'nin 10-11. Yüzyıl devleti ve ortada kurulan Yugoslav Makedonya arasındaki devasa boşlukları doldurmak gibi imkansız bir görevi olduğunu iddia ediyor. 20. yüzyılın. Resmi Makedon tarih yazımına hâkim olan ulusal saflık ve süreklilik mitlerine rağmen, Balkan bölgesi için alışılmadık bir şey olmasa da, İpek Yosmaoğlu, Makedon ulusunun şekillendiği için bir Makedon ulusal soyu arayışından elde edilecek çok şey olmadığını doğruluyor. esas olarak II.Dünya Savaşı'nı izleyen on yıllarda.

Son gelişmeler

Tartışmalı ulus inşası projesi Üsküp 2014'ün etkileri ve Üsküp nüfusunun algıları üzerine yapılan araştırmalar, Üsküp'ün ulusal kimliğine ilişkin yüksek derecede belirsizlik olduğunu ortaya koydu. Ek bir ulusal anket, nüfusun duyarlılığı ile devletin teşvik etmeye çalıştığı anlatı arasında büyük bir tutarsızlık olduğunu gösterdi. FAK Yasamee'ye göre Makedonlar, ulusal kimliğin değişkenliğinin çarpıcı bir örneğidir.

Son zamanlarda Makedon siyasi eliti, Bulgaristan ve Yunanistan ile ulusal tarihsel anlatı hakkında bir tartışmaya ilgi duyuyor gibi görünüyor. Makedon anlatısıyla ilgili olarak, hem Yunan hem de Bulgar tarihyazımları, Makedon tarihçiliğinin olgusal temelini sorgulamıştır, çünkü bu, eski ikisiyle çatışmak için inşa edilmiştir. Michael R. Palairet'e göre, Makedonya hakkındaki üç yönlü tartışmada, Bulgar görüşü tarihin nesnel gerçekliğine Yunan ya da Makedoncadan daha yakındır, ancak Makedon tarihyazımı versiyonu sağduyu ve tarihi kayıtları Yunanlardan çok daha fazla ihlal etmektedir. veya Bulgar olanlar.

Bulgaristan ve Makedonya hükûmetleri, Ağustos 2017'de iki Balkan devleti arasındaki karmaşık ilişkileri güçlendirmek için bir dostluk anlaşması imzaladılar. Temelinde 2018'de tarihi ve eğitim konularında ortak bir komisyon kuruldu. Bu hükûmetler arası komisyon, tarihin sorunlu okumalarını çözmek için tartışmalı tarihsel konuların gündeme getirileceği ve tartışılacağı bir forumdur. Haziran 2018'de Yunanistan ve Makedonya , uzun anlaşmazlıklarını sona erdirmek için bir anlaşma imzaladı ve bu da Makedonya'nın Şubat 2019'da Kuzey Makedonya Cumhuriyeti adını almasıyla sonuçlandı. Ayrıca, Bulgaristan ile imzalanan antlaşmaya benzer bir komisyon kurulmasını da öngörüyor. 2019'da Makedonya tarafından Bulgaristan ile ortak tarihi komisyonun eş başkanı - prof. Dragi Karev, Makedon tarafından bir sahtekarlık yapıldığını itiraz etti. Böylece Makedonca ders kitaplarında orijinal eserlerde olduğu gibi "Bulgarca" yerine "Makedonca" yazılmıştır. Ona göre, Kuzey Makedonya'daki tarih yazımı uzun yıllardır ulus inşası sürecinin bir işlevi olmuştur.

Ancak üç ülkede milliyetçiliğin yükselmesiyle birlikte, 20. yüzyılın ortalarına kadar bir Makedon milletinin var olmadığını ve bu nedenle günümüzde var olamayacağını iddia eden Yunan ve Bulgar bilim adamları var. Bu arada Üsküp'te, ülkenin komşularıyla tarihi konusunda müzakerelerin Makedon hükûmetini tehlikeye atabileceği ve hatta şiddet ve iç çatışmalara yol açabileceği yönünde endişeler artıyor. Ekim 2019'un başlarında Bulgaristan, Kuzey Makedonya'nın AB ilerlemesi için pek çok zor şartlar belirledi. Bulgar hükûmeti nihai bir "Çerçeve Pozisyonu" nu kabul ederek, Bulgaristan'ın Kuzey Makedonya'nın AB entegrasyonuna Üsküp makamlarının sponsorluğunda Bulgar karşıtı bir ideolojiyi Avrupalı meşrulaştırmasına izin vermeyeceği konusunda uyardı. Listede, Kuzey Makedonya'nın üyelik müzakereleri sürecinde 20'den fazla talep ve bunları yerine getirme takvimi yer alıyor. 1944'ten sonra Bulgar halkının bir kısmının tarihinin yeniden yazılmasının, dönemin Yugoslav komünizminin bulgarofobik gündeminin sütunlarından biri olduğunu belirtiyor. Bulgaristan Ulusal Meclisi 10 Ekim'de oyladı ve hükûmetin Kuzey Makedonya'nın AB üyeliğine ilişkin ortaya koyduğu bu "Çerçeve Pozisyonunu" onayladı.

Fotoğraf Galerisi

• Nisan 1941'de Bulgar işgali. Bulgarlar kurtarıcı olarak karşılandı. Yerel komünistler daha sonra katıldı ve Bulgarlara karşı herhangi bir askerî eylemi reddettiler. Savaştan sonra, Yugoslav komünist tarih yazımı, Bulgar terimini "faşist işgalci" ile eşleştirmek için çok şey yaptı.
• Prilep'teki eski Bulgar polis karakolu 11 Ekim 1941'de Partizan müfrezesi tarafından saldırıya uğradı. Bugün nesne anıt müze. Aslında Bulgar faşistlerine karşı olarak kutlanan saldırının tek kurbanı, Bulgar polisinde askere alınmış yerel bir adamdı.
• Makedon tarihçiler, 2. Dünya Savaşı sırasında Bulgar güçlerini çeşitli zulümlerle suçladılar, bunların en önemlileri köyünde 12 genç sivilin . Ancak, katılan askerlerin bir kısmı dışında, operasyonu yöneten subayın kendisi de yerel personeldi.
• Bulgar kuvvetleri, Almanları şehirden çıkardıktan sonra Kasım 1944'te Üsküp'e girdi. Makedon kaynakları, kentin ele geçirilmesine gözlemci olarak bile olsa hiçbir Bulgar askerinin katılmadığını iddia ediyor. Bulgar kaynakları şehri ele geçirdiklerini iddia ediyor.

Ayrıca bakınız

• Makedon Sorunu
• Makedon milliyetçiliği
• Kuzey Makedonya Tarihi
• 2018 Makedonya referandumu

Kaynakça

1. ^ Elisabeth Kontogiorgi, Population Exchange in Greek Macedonia: The Rural Settlement of Refugees 1922-1930, Oxford Historical Monographs, Clarendon Press, 2006, , p. 12.
2. ^ Stefan Troebst, Historical Politics and Historical 'Masterpieces' in Macedonia before and after 1991, New Balkan Politics, 2003. 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
3. ^ Roumen Daskalov, Diana Mishkova as ed., Entangled Histories of the Balkans - Volume Two: Transfers of Political Ideologies and Institutions, BRILL, 2013, , p. 499.
4. ^ Ulf Brunnbauer, "Serving the Nation: Historiography in the Republic of Macedonia (FYROM) after Socialism", Historien, Vol. 4 (2003-4), pp. 174-175. 29 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
5. ^ Morten Dehli Andreassen, June 2011; "If you don’t vote VMRO you’re not Macedonian". A study of Macedonian identity and national discourse in Skopje. Thesis submitted in partial fulfillment of Master of Arts Degree. Department of Social Anthropology, University of Bergen, p. 81.
6. ^ "At any rate, the beginning of the active national-historical direction with the historical “masterpieces”, which was for the first time possible in 1944, developed in Macedonia much harder than was the case with the creation of the neighbouring nations of the Greeks, Serbs, Bulgarians and others in the 19th century. These neighbours almost completely "plundered" the historical events and characters from the land, and there was only debris left for the belated nation. A consequence of this was that first that parts of the “plundered history” were returned, and a second was that an attempt was made to make the debris become a fundamental part of an autochthonous history. This resulted in a long phase of experimenting and revising, during which the influence of non-scientific instances increased. This specific link of politics with historiography in the Socialist Republic of Macedonia... was that this was a case of mutual dependence, i.e. influence between politics and historical science, where historians do not simply have the role of registrars obedient to orders. For their significant political influence, they had to pay the price for the rigidity of the science... There is no similar case of mutual dependence of historiography and politics on such a level in Eastern or Southeast Europe." For more see: Stefan Trobest, "Historical Politics and Histrocial ‘Masterpieces’ in Macedonia before and after 1991", New Balkan Politics, 6 (2003).
7. ^ Klaus Roth, Asker Kartarı as authors and ed., Cultures of Crisis in Southeast Europe, Volume 2, LIT Verlag Münster, 2017, , p. 169.
8. ^ Sinisa Jakov Marusic, New Statue Awakens Past Quarrels in Macedonia. BalkanInsight, 13 July 2012, cited in War in the Balkans: Conflict and Diplomacy before World War I by James Pettifer, I.B.Tauris, 2015, .
9. ^ Kyril Drezov, Macedonian identity: an overview of the major claims in The New Macedonian Question with J. Pettifer as ed., Springer, 1999, , p. 55.
10. ^ Irena Stefoska, Nation, Education and Historiographic Narratives: the Case of the Socialist Republic of Macedonia (1944-1990); Introduction In discussions of identities (ethnic, national, religious, gender, etc.), Fragments of the History of Macedonian Nationalism: An Introduction to the Research Problem, pp. 34-35.
11. ^ The past was systematically falsified to conceal the fact that many prominent 'Macedonians' had supposed themselves to be Bulgarian, and generations of students were taught the "pseudo-history" of the 'Macedonian nation." For more see: Michael L. Benson, Yugoslavia: A Concise History, Edition 2, Springer, 2003, , p. 89.
12. ^ Spyridon Sfetas, The Configuration of Slavomacedonian Identity. A Painful Evolution. Thessaloniki: Vanias, 2003. Balcanica XLVI, pp. 426-429. Reviewed by Athanasios Loupas.
13. ^ Мичев. Д. Македонският въпрос и българо-югославските отношения – 9 септември 1944–1949, Издателство: СУ Св. Кл. Охридски, 1992, стр. 91.
14. ^ Initially the membership in the IMRO was restricted only for Bulgarians. Its first name was "Bulgarian Macedonian-Adrianople Revolutionary Committees", which was later changed several times. IMRO was active not only in Macedonia but also in Thrace (the Vilayet of Adrianople). Since its early name emphasized the Bulgarian nature of the organization by linking the inhabitants of Thrace and Macedonia to Bulgaria, these facts are still difficult to be explained from the Macedonian historiography. They suggest that IMRO revolutionaries in the Ottoman period did not differentiate between 'Macedonians' and 'Bulgarians'. Moreover, as their own writings attest, they often saw themselves and their compatriots as 'Bulgarians'. All of them wrote in standard Bulgarian language. For more see: Brunnbauer, Ulf (2004) Historiography, Myths and the Nation in the Republic of Macedonia. In: Brunnbauer, Ulf, (ed.) (Re)Writing History. Historiography in Southeast Europe after Socialism. Studies on South East Europe, vol. 4. LIT, Münster, pp. 165-200 .
15. ^ Stefan Troebst, "Die bulgarisch-jugoslawische Kontroverse um Makedonien 1967-1982". R. Oldenbourg, 1983, , p. 15.
16. ^ Stephen E. Palmer, Robert R. King, Yugoslav communism and the Macedonian question, Archon Books, 1971, , pp. 6-7.
17. ^ J. Pettifer ed., The New Macedonian Question, St Antony's Series, Springer, 1999, , p. 75.
18. ^ Dejan Djokićas ed., Yugoslavism: Histories of a Failed Idea, 1918-1992; Hurst & Co. Publishers, 2003, , pp. 121-122.
19. ^ Blaze Ristovski, Istorija na makedonskata nacija [History of the Macedonian Nation], Skopje, 1969, pp. 13-14.
20. ^ Chris Kostov, Contested Ethnic Identity: The Case of Macedonian Immigrants in Toronto, 1900-1996, Peter Lang, 2010, , p. 109.
21. ^ Tchavdar Marinov, Historiographical Revisionism and Re-Articulation of Memory in the Former Yugoslav Republic of Macedonia, Sociétés politiques comparées, issue 25, May 2010, p. 3 24 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
22. ^ The dogma of Macedonian historiography is that it was an ‘ethnic Macedonian’ organisation and the acronym IMARO has been routinely abbreviated in Macedonian historiography to IMRO to avoid difficult questions about the presence in the same organisations of people nowadays described as ‘ethnic Macedonians’ from geographic Macedonia – together with ‘ethnic Bulgarians’ from the Vilajet of Adrianople. In this cases a present-day reality is projected wholesale into the past. For more see: Kyril Drezov, Macedonian identity: an overview of the major claims in The New Macedonian Question with J. Pettifer as ed., Springer, 1999, , p. 55.
23. ^ Mishkova Diana as ed., We, the People: Politics of National Peculiarity in Southeastern Europe, Central European University Press, 2009, , pp. 113-114. 13 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
24. ^ Ulf Brunnbauer, "Pro‐Serbians" vs. "Pro‐Bulgarians": Revisionism in Post‐Socialist Macedonian Historiography, first published on 21 December 2005 https://doi.org/10.1111/j.1478-0542.2005.00130.x
25. ^ Tome Boshevski, Aristotel Tentov, Tracing the script of the Ancient Macedonians. This paper presents the results of research realized within the project "Deciphering the Middle Text of the Rosetta Stone", supported by Macedonian Academy of Sciences and Arts, 2003 – 2005.
26. ^ Comparative analysis of the results of deciphering the middle text on the Rosetta stone, Tome Boševski, Aristotel Tentov, MANU, Vol 31, No 1-2 (2010) DOI: https://dx.doi.org/10.20903/csnmbs.masa.2010.31.1-2.23
27. ^ Џабир Дерала и Кирстен Шонефелд, Соочување со реалноста, ЦИВИЛ-Центар за слобода, Скопје, 2014, , p. 88. 6 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
28. ^ "Стенографски белешки от Тринаесеттото продолжение на Четиринаесеттата седница на Собранието на Република Македонија, одржана на 17 јануари 2007 година" (PDF). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. 
29. ^ Chris Kostov, Contested Ethnic Identity: The Case of Macedonian Immigrants in Toronto, 1900-1996; Vol. 7 от Nationalisms across the globe; Peter Lang, 2010 , p. 107-108.
30. ^ Ludomir R. Lozny (2011). Comparative Archaeologies: A Sociological View of the Science of the Past. Springer, , p. 427.
31. ^ Naoum Kaytchev, Being Macedonian: Different Types of Ethnic Identifications in the Contemporary Republic of Macedonia. – Politeja (Krakow, Poland), № 30 (2014), 122-131.
32. ^ Naoum Kaytschev, Being Macedonian: different types of ethnic identifications in the contemporary Republic of Macedonia. No. 30, Macedonia in 20th and 21st century (2014), pp. 123-132, Księgarnia Akademicka, URL: https://www.jstor.org/stable/24919720 9 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
33. ^ "National language, national literature, national history and national church were not available in 1944, but they were accomplished in a short time. The south-east-Slavic regional idiom of the area of Prilep-Veles was codified as the script, normed orthographically by means of the Cyrillic Alphabet, and taken over immediately by the newly created media. And the people have been patching up the national history ever since. Thus, they are forming more of an "ethnic" than a political concept of nation. For more, see: One Macedonia With Three Faces: Domestic Debates and Nation Concepts, in Intermarium; Columbia University; Volume 4, No. 3 (2000–2001).
34. ^ Danforth, Loring M. (1997). The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World. Princeton, Princeton University Press. , p. 169.
35. ^ Fine, John Van Antwerp (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ss. 36–37. ISBN . 
36. ^ Bernard Lory, The Bulgarian-Macedonian Divergence, An Attempted Elucidation, INALCO, Paris in Developing Cultural Identity in the Balkans: Convergence Vs. Divergence with Raymond Detrez and Pieter Plas as ed., Peter Lang, 2005, , pp. 165-193.
37. ^ Alexander Maxwell, Slavic Macedonian Nationalism: From "Regional" to "Ethnic"' in Region, Regional Identity and Regionalism in Southeastern Europe, Part 1. with Klaus Roth and Ulf Brunnbauer as ed., LIT, Münster, 2008. , pp. 127-154.
38. ^ Eugene N. Borza, Macedonia Redux in The Eye Expanded: Life and the Arts in Greco-Roman Antiquity with Frances B. Titchener, and Richard F. Moorton as ed. University of California Press, 1999, , p. 259.
39. ^ Dichev, Ivaylo, Eros Identiteta, In: Dušan Bjelić, Obrad Savić (eds.), Balkan kao metafora: između globalizacije i fragmentacije. Beograd: Beogradski krug, 2003, pp. 269-284.
40. ^ İpek Yosmaoğlu, Blood Ties: Religion, Violence and the Politics of Nationhood in Ottoman Macedonia, 1878–1908, Cornell University Press, 2013, , p. 16.
41. ^ Muhić, Maja; Takovski, Aleksandar (2014): Redefining National Identity in Macedonia. Analyzing Competing Origins Myths and Interpretations through Hegemonic Representations. In Etnološka tribina 44 (37), p. 144.
42. ^ F.A.K. Yasamee, Nationality in the Balkans: The case of the Macedonians in Balkans: A Mirror of the New World Order, Istanbul: EREN, 1995; pp. 121-132.
43. ^ Michael Palairet, Macedonia: A Voyage through History (Vol. 1, From Ancient Times to the Ottoman Invasions), Cambridge Scholars Publishing, 2016, , p. 16.
44. ^ Проф. Драги Георгиев: Да признаем, че е имало и фалшифициране - вместо "българин" са писали "македонец"- това е истината. Factor.bg, 21 March 2020 15 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
45. ^ Sinisa Jakov Marusic, Bulgaria Sets Tough Terms for North Macedonia’s EU Progress Skopje. BIRN; 10 October 2019. 11 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.