Marslı ingilizce The Martian Ridley Scott tarafından yönetilen 2015 yapımı bilimkurgu türündeki ABD filmi Drew Go

Marslı (İngilizce: The Martian), Ridley Scott tarafından yönetilen 2015 yapımı bilimkurgu türündeki ABD filmi. Drew Goddard tarafından yazılan senaryo, Andy Weir tarafından 2011'de yazılan uyarlandı. Filmin başrolünde Matt Damon bulunurken yan rollerinde Jessica Chastain, Michael Peña, Kristen Wiig, Jeff Daniels, Kate Mara ve Donald Glover yer almaktadır.

Marslı
The Martian

Yönetmen	Ridley Scott
Yapımcı	Simon Kinberg Ridley Scott Michael Schaefer Aditya Sood Mark Huffam
Senarist	Drew Goddard
Uyarlama	–Andy Weir
Oyuncular	Matt Damon Jessica Chastain Kristen Wiig Jeff Daniels Michael Peña Kate Mara Sean Bean Sebastian Stan Chiwetel Ejiofor
Müzik	Harry Gregson-Williams
Görüntü yönetmeni
Kurgu
Stüdyo	Scott Free Productions
Dağıtıcı	20th Century Fox
Çıkış tarih(ler)i	11 Eylül 2015 (2015-09-11) (TIFF) 2 Ekim 2015 (2015-10-02) (ABD)
Süre	141 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Bütçe	$108 milyon
Hasılat	$630.2 milyon

Filmin galası 11 Eylül 2015 tarihinde 2015 Toronto Uluslararası Film Festivali'nde yapıldı. Film, 2 Ekim 2015'te gösterime girdi. Film 2D, 3D, IMAX 3D ve 4DX olarak yayınlandı.

88. Akademi Ödülleri'nde 7 dalda aday gösterilen film, 73. Altın Küre Ödülleri'nde Müzikal veya Komedi Dalında En İyi Film ve Müzikal veya Komedi Dalında En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazanırken 69. BAFTA Ödülleri'nde aday gösterildiği 6 dalda ödül kazanamadı.

Konusu

2035 yılında Ares III mürettebatı Mars yüzeyine sefer düzenlemektedir. Güneş zamanı ile 31 gün sürmesi gereken seferin 18. gününde çıkan şiddetli toz fırtınası astronotları görevi iptal etmeye ve geri dönmeye zorlar. Ares III görev komutanı Melissa Lewis (Jessica Chastain) acil durum kalkışının hazırlanmasını emrederek görevi iptal eder. Tahliye sırasında kuvvetli fırtına birincil iletişim anteninin parçasını kırarak astronot Mark Watney'in (Matt Damon) karnına şiddetli bir şekilde çarparak uzay giysisini de deler ve onu uzağa fırlatarak kaybolmasına neden oldur. Öldüğünü düşünen ekip arkadaşları onu bırakıp Dünya'ya döner. NASA müdürü Theodore Sandres (Jeff Daniels) Mark Watney'in enkazda kalarak öldüğüyle ilgili bir basın toplantısı düzenler.

Fırtına dağıldıktan sonra Watney düşük oksijen uyarı sesiyle uyanır. Kumları üzerinden atıp kalkarken karnına girmiş olan anten parçasını çıkarır ve Mars yaşam kışlasına girer. Uzay giysisini çıkarır ve karnının içine girmiş olan bir metal parçasını çıkarır. Ardından bir televizyona NASA kullanıcı adını ve şifresini girerek video kaydı ile günlük tutmaya başlar. O gece orada ölüp gitmeme konusunda kendisine hırs yapar.

Hayatta kalmak için elinden geleni yapmaya karar veren Watney, elinde olan yiyecek sayısını bir kağıda yazar. Ardından tuvalete gider ve çıkmadan önce vakum sifon düğmesine basar. O an aklına bir fikir gelir. Hemen fikrini video kaydına alır. Watney tüm ekip için verilen yiyeceklerin Güneş zamanına göre toplam 300 gün kadar kendisine yeteceğini hesaplar. Aynı zamanda bitki bilimci de olan Watney tuvaletten vakumlanan insan atıklarını gübre olarak kullanarak patates yetiştirmeyi düşünmektedir.

Aynı zamanda karnındaki yarası hala kanayan Watney toprak olarak Mars'ın yüzeyini kullanır. Kazdıklarını bir taşıma aracının içine koyar ve el ile çekerek etrafını muşamba ile bantladığı bir odaya götürür. Ardından döktüklerini kürekle düzenler ve patatesleri koymak için sıra çeker. Burnuna bir çift tıpa koyarak atıkları bir kovaya boşaltarak ıslatır ve karıştırır. Sonra sıra çektiği kumların arasına koyar, üzerini kumla kapatır ve üstüne patatesi yerleştirerek onunda üstünü kapatır.

O gece tarlayı ekip biçmek için suya ihtiyacı olduğunu düşünür. Watney hidrojeni oksijene ekleyip yakarak su elde etmeyi amaçlar. İlk denemesinde yaptığı bir hesaplama hatası yüzünden başarısız olur. İkinci denemesinde başarıya ulaşan Watney Güneş zamanına göre 54. günde patateslerin yavaş yavaş büyüdüğü görür.

Dünyada ise Watney için bir cenaze töreni düzenlenmiştir. NASA Mars Görevleri Yöneticisi Vincet Kapoor (Chiwetel Ejiofor) NASA müdürü Sanders'ı Marsa bir görev daha düzenlenmesi için ikna etmeye çalışır fakat NASA müdürü bunu kabul etmez. Kapoor o gece 01:30'da Johnson Uzay Merkezi'ndeki NASA Uydu Haberleşme biriminde çalışan Mindy Park'a (Mackenzie Davis) Mars'taki görev yerine ait koordinatları mesaj olarak gönderir. Koordinatlara bakıldığında Güneş zamanına göre 18. gün ile 54. gün arasında geçen zamanda Mars'ta bırakılan yüzey aracının hareket ettirilerek yerinin değiştirildiği gözlemlenir. NASA müdürü resimleri yayınlayarak Watney'in hayatta olduğunun açıklanmasına karar verir fakat Watney'in hayatta olduğunun ekip arkadaşlarına söylenmesine izin vermez. Ayrıca Watney'e ulaşabilmek için insansız uzay aracı yapılmasına karar verilir.

Güneş zamanı ile 70. günde, Watney bir sonraki NASA görevi Ares IV'ün 3200 kilometre uzaktaki bir kratere iniş yapması gerektiğini hesaplamaktadır. Kendisine yaşam süresi olarak belirlendiği 4 yıl içinde oraya gitmesi gerektiğini düşünen Watney bu durum halinde yolculuğun 50 gün süreceğini ve o günleri bir yüzey aracı içerisinde geçireceğini de hesaplar. İşe koyulur fakat Mars'ın soğuğuna dayanamayarak o gece ilerlediği kadar geri dönmek zorunda kalır.

Dünya'da Watney'e ulaşabilmenin yolları aranırken Watney'de Dünya ile iletişim kurabilmek için çareler aramaktadır. Güneş zamanının 79. gününde 48 gün sonra büyüyen patateslerini hasat edip yeniden eker. Ardından Mars için belirlenen bir haritaya bilgisayar üzerinden bakmaya başlar. Watney haritadan Pathfinder'ın yerini bulduğunu anlar ve yüzey aracıyla onu kumların altından çıkartır. Watney Pathfinder'ı yeniden çalıştırmayı başararak Dünya'ya sinyal göndermeyi başarır. Pathfinder ile bir iletişim yöntemi bulan Watney, NASA'nın çalışanlarından Pathfinder ile iletişim kurabilsin diye yüzey aracının nasıl hackleneceğini öğrenir. Böylelikle yazışarak iletişim kurmaya başlar. Watney yaşadığının ekip arkadaşına söylenmediğini öğrenir ve bu duruma çok sinirlenir. Bu olaydan sonra Mitch Henderson (Sean Bean) Ares III mürettebatına Watney'in yaşadığını söyler.

Mars'taki yemek stoku bitmeye başlayan Watney bir kaza sonucu yanlışlıkla barınağı havaya uçurur ve yetiştirmeye çalıştığı patatesleri harap olur. Dünyada yapılması beklenen insansız roket fırlatılır fakat başarısız olunur. Çin Ulusal Uzay İdaresi'nden motor istenir ve istenilen motor alınır. Bir kez daha roket fırlatılır ve tasarıya göre roketin ARES III mürettebatının gemisine girmelidir. Watney'inde Mars'tan uzay yörüngesine girmesi ve uzay boşluğunda kendi gemisini terk ederek Ares III'e girmesi gereklidir. Watney uzay eldiveninde parmağına bir delik açarak kendisini Ares III'e yönlendirir. Watney ve komutan Lewis birbirlerine tutunarak gemiye binerler.

Oyuncular

Matt Damon, Mark Watney, Ares III ekibin parçası olan bir botanikçi, Mars'ta şiddetli bir fırtınadan sonra öldüğü tahmin edildi. Watney evin yolunu bulmak için marifet ve zekâsını kullanmak zorunda kalır.
Jessica Chastain, Melissa Lewis, Bir jeolog ve Ares III görev komutanı.
Kristen Wiig, Annie Montrose, NASA medya ilişkileri yöneticisi. Watney'i kurtarma sırasında NASA'nın kamu algısı ile ilgilenmektedir.
Jeff Daniels, Theodore "Teddy" Sanders, NASA müdürü. Sanders, gereksiz riskler için yetkili ama kaçıngan olduğu gösterilmiştir.
Michael Peña, Major Rick Martinez, Ares III görev pilotu.
Kate Mara, Beth Johanssen, Ares III sistem operatörü.
Sean Bean, Mitch Henderson, Ares III görev yöneticisi. Önceliği her zaman Ares III mürettebatının refahı ve istikrardır.
Sebastian Stan, Dr. Chris Beck, Ares III görevi için bir astronot ve uçuş cerrahı.
, Dr. Alex Vogel, Navigator ve kimyager olan bir Alman vatandaşı.
Chiwetel Ejiofor, Vincent Kapoor, NASA'nın Mars görevi direktörü ve Watney ile temas kurmak için birinci şahıs .
Donald Glover, Rich Purnell,
Benedict Wong, Bruce Ng,
Mackenzie Davis, Mindy Park, Misyon Kontrol uydu planlayıcısı.
Naomi Scott, Ryoko
, Tim Grimes
, Guo Ming, ÇUUİ baş bilim insanı
, Zhu Tao, ÇUUİ'nde başkan yardımcısı bilim insanı

Chastain, Jet Propulsion Laboratory ve Lyndon B. Johnson Uzay Merkezi'nde astronotlar ve bilim adamları ile buluşarak rolüne hazırladı. Astronot Tracy Caldwell Dyson'dan esinlendi ve '' O gerçekte çok önemli çok dürüst. Benim karakterim ayrılan bir ekip üyesinin arkasından suçlulukla uğraşıyor ama hala diğer beş mürettebat arkadaşlarının hayatlarından sorumlu. Ben Tracy'nin o anlarda olacağı kişi gibi oynamaya çalıştım.'' dedi.

Yapım

Ridley Scott – yönetmen, yapımcı
Simon Kinberg – yapımcı
Michael Schaefer – yapımcı
Aditya Sood – yapımcı
Mark Huffam – yapımcı
Drew Goddard – senartist
– yazar (yararlanılan kaynak)
– sinematograf
– yapım tasarımı
– kostüm tasarımı
– kurgu
Harry Gregson-Williams – beste

Gelişim

Film Andy Weir'in aynı adlı romanından Drew Goddard tarafından senaryolaştırıldı ve Ridley Scott tarafından yönetildi. Stüdyo 20th Century Fox Mart 2013 yılında romanın film haklarını edindi ve yapımcı Simon Kinberg romanı film haline getirmek için atılımda bulundu. Takip eden Mayıs ayında senarist Goddard stüdyo ile filmi yazmak ve yönetmek için görüşmelere girdi. Goddard film için bir senaryo yazdı ve Matt Damon, Goddard yönetmenliğinde başrol ile ilgilendiğini açıkladı. Sonra Drew Goddard yönetmenlik fırsatını çizgi romandan uyarlama Sinister Six filmi için sürdürdü. Sonra yapımcı Simon Kinberg kitabı Ridley Scott'un dikkatine getirdi. Mayıs 2014'te Scott filmi yönetmek için stüdyo ile görüşmeler girdi ve Matt Damon yolda kalmış astronot rolünde kadroya dahil edildi. Damon romanın, senaryonun ve Scott ile çalışma fırsatının kendisini çektiğini söyledi.

Çekimler

Filmin iç sahnelerinin çekimi için Macaristan, Budapeşte dışında Korda Studios dünyanın en büyük ses sahnelerinde biri olduğu için tercih edildi. Çekimler 24 Kasım 2014 tarihinde Macaristan'da başladı. Ridley Scott Marslı filmi için 3D kameraları seçti. Gerçek patatesler çekim için ses sahnesinde büyütüldü. Altı kişilik bir ekip film için 15 takım elbise dikti. Film için kullanışlı zemin olarak Ürdün'de bulunan UNESCO dünya mirası olan Wadi Rum'da çekimler yapıldı. Wadi Rum, Görev: Mars (2000), Kırmızı Gezegen (2000) ve The Last Days on Mars gibi Mars'da geçen diğer filmler içinde yer olarak kullanılmıştı. Çekimler yaklaşık 70 gün sürdü.

Andy Weir romanında Watney için olarak yalnız ve depresif yazımdan kaçındı. Watney'in mizahi yapısı bunu korurken Scott karakterin toplumdan soyut yapısını geniş bir perdede gösterdi.

Scott'un dediğine göre film için düzenlemeler yapılmadan önce uzunluğu 2 saat 45 dakikaydı. Scott ayrıca filmin genişletilmiş sürümünün ev videosu için yayınlanmasını onayladı.

Müzik

Filmin müziklerini Harry Gregson-Williams besteledi ve bu Scott ile Gregson arasındaki dördüncü işbirliği oldu. Gregson daha önce Scott'un Cennetin Krallığı (2005), Prometheus (2012) ve Exodus: Tanrılar ve Krallar (2014) filmleri için beste yapmıştı.

Mars – 3:36
Emergency Launch – 3:09
Making Water – 2:38
Spotting Movement – 1:49
Science the S*** Out of This – 2:16
Messages from Hermes – 3:31
Sprouting Potatoes – 1:39
Watney’s Alive! – 2:46
Pathfinder – 2:33
Hexadecimals – 2:33
Crossing Mars – 3:36
Reap & Sow – 2:21
Crops Are Dead – 3:26
Work the Problem – 1:58
Leaving Mars – 5:11
Build a Bomb – 5:06
I Got Him! – 4:45

Filmde kullanılan özgün olmayan şarkılar şunlardır.

"Turn the Beat Around", Vicki Sue Robinson
"Hot Stuff", Donna Summer
"Rock the Boat", The Hues Corporation
"Don't Leave Me This Way", Thelma Houston
"Starman", David Bowie
"Waterloo", ABBA
"Love Train", The O'Jays
"I Will Survive", Gloria Gaynor

Eleştirel görüşler

Film genel olarak eleştirmenlerden olumlu yorumlar aldı. Metacritic'te yapılan 46 yorumdan 40'ı olumluydu ve filmin ortalama puanı 80 oldu.Rotten Tomatoes'da ise film 313 yorumdan %92'lik bir yüzde elde etti ve 10 üzerinden 7.8 puana ulaştı. Sitenin eleştirmenlerin ortak kanısı kısmına ''Akıllı, heyecanlı ve şaşırtıcı derecede komik, başrol Matt Damon ve yönetmen Ridley Scott çok satan kitabın tüm güzelliğini ortaya çıkararak Marslı filminde size bağlılık uyumu sunuyor'' yazıldı.

Önemli ödülleri ve adaylıkları

Ödül	Kategori	Alıcı	Durum
Amerikan Film Enstitüsü	Yılın En İyi 10 Filmi	Marslı	Kazandı
88. Akademi Ödülleri	En İyi Film	Simon Kinberg, Ridley Scott, Michael Schaefer ve Mark Huffam	Adaylık
	En İyi Erkek Oyuncu	Matt Damon	Adaylık
	En İyi Uyarlama Senaryo	Drew Goddard	Adaylık
	En İyi Görsel Efekt	Chris Lawrence, Anders Langlands, Richard Stammers ve Steven Warner	Adaylık
	En İyi Yapım Tasarımı	Arthur Max ve Celia Bobak	Adaylık
	En İyi Ses Kurgusu	Oliver Tarney	Adaylık
	En İyi Ses Miksajı	Paul Massey, Mark Taylor ve Mac Ruth	Adaylık
69. BAFTA Ödülleri	En İyi Yönetmen	Ridley Scott	Adaylık
	En İyi Erkek Oyuncu	Matt Damon	Adaylık
	En İyi Kurgu	Pietro Scalia	Adaylık
		Chris Lawrence, Tim Ledbury, Richard Stammers ve Steven Warner	Adaylık
		Arthur Max ve Celia Bobak	Adaylık
		Paul Massey, Mac Ruth, Oliver Tarney ve Mark Taylor	Adaylık
73. Altın Küre Ödülleri	En İyi Film - Müzikal veya Komedi	Marslı	Kazandı
	En İyi Yönetmen	Ridley Scott	Adaylık
	En İyi Erkek Oyuncu - Müzikal veya Komedi	Matt Damon	Kazandı

Kaynakça

^ "The Martian (12A)". British Board of Film Classification. 16 Eylül 2015. 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2015.
^ . Toronto Uluslararası Film Festivali. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2015.
^ McCarthy, Todd (8 Eylül 2015). "From 'The Martian' to 'Truth,' Todd McCarthy's 5 Most Tantalizing Titles at TIFF". The Hollywood Reporter. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Eylül 2015.
^ "The Martian (2015)". Box Office Mojo. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
^ https://variety.com/2013/film/news/fox-finds-martian-for-simon-kinberg-exclusive-1200007238/ 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015
^ http://www.thewrap.com/drew-goddard-negotiations-write-direct-martian-fox-exclusive-91896/ 3 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015
^ http://www.newsweek.com/martian-matt-damon-ridley-scott-mars-343906 14 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015
^ http://www.ign.com/articles/2015/06/17/matt-damon-explains-why-the-martian-is-a-love-letter-to-science 24 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2015
^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
^ http://www.empireonline.com/movies/features/martian-nasa/ 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 1 Eylül 2015
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
^ . 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
^ https://www.quora.com/Will-The-Martian-2015-movie-have-any-deleted-scenes-that-would-be-added-to-the-Blu-ray-when-it-comes-out ^[]
^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.
^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.

Dış bağlantılar

IMDb'de Marslı
AllMovie'de Marslı
Box Office Mojo'da Marslı
Metacritic'te Marslı
Rotten Tomatoes'ta Marslı

[1] "The Martian (12A)". British Board of Film Classification. 16 Eylül 2015. 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2015.

[TIFF-2] . Toronto Uluslararası Film Festivali. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2015.

[3] McCarthy, Todd (8 Eylül 2015). "From 'The Martian' to 'Truth,' Todd McCarthy's 5 Most Tantalizing Titles at TIFF". The Hollywood Reporter. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Eylül 2015.

[BOM-4] "The Martian (2015)". Box Office Mojo. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2015.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.

[6] ttps://variety.com/2013/film/news/fox-finds-martian-for-simon-kinberg-exclusive-1200007238/ 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015

[7] ttp://www.thewrap.com/drew-goddard-negotiations-write-direct-martian-fox-exclusive-91896/ 3 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015

[8] ttp://www.newsweek.com/martian-matt-damon-ridley-scott-mars-343906 14 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015

[9] ttp://www.ign.com/articles/2015/06/17/matt-damon-explains-why-the-martian-is-a-love-letter-to-science 24 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2015

[10] "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.

[11] "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.

[12] ttp://www.empireonline.com/movies/features/martian-nasa/ 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 1 Eylül 2015

[13] "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.

[14] . 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.

[15] "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.

[16] "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2022.

[17] "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.

[18] ttps://www.quora.com/Will-The-Martian-2015-movie-have-any-deleted-scenes-that-would-be-added-to-the-Blu-ray-when-it-comes-out ^[]

[19] "Arşivlenmiş kopya". 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.

[20] "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.

[21] "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.