Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Buzdağı; büyük bir su kütlesinde serbest yüzen, tatlı sudan müteşekkil, büyük buz kütlesi. Buzdağlarına Kuzey ve Güney Kutbu çevresindeki denizlerde ve Arktik bölgelerdeki buzul göllerinde ve haliçlerinde (fiyord) rastlanır.
Oluşumu
Buzdağları genellikle buzullardan kopmuş büyük parçalardan oluşur. Devamlı soğuk olan bölgelerde karın üst üste yığılması, kardan bir dağ ve sonra da bir buz katmanı teşekkül ettirir. Bu katman zamanla kıyıya doğru kayar ve denizde parçalanır. Böylece muazzam buzdağları meydana gelir. Uzunlukları birkaç kilometreyi ve kalınlıkları 300 metreyi bulabilir. Deniz üstünde sallanmadan dururlar. Her yıl Güney Kutbu Antarktika, her boydan binlerce buzdağı teşkiline sebep olur.
Kuzey kutbundaki Grönland Adasının iki milyon km²ye yaklaşan yüzeyi tamamen buz tabakası ile kaplıdır. Her sene buradan da 10-15 bin kadar buz dağı kopar. Buzdağları zamanla meydana gelen çatlak veya dalgaların aşındırması ile yerlerinden büyük bir gürültü ile ayrılırlar. Ayrılır ayrılmaz deniz içinde harekete geçerler. Özgül ağırlığı 0,9 g/cm³ olan buzdağının deniz üstünde görünen kısmının sekiz veya on katı su içindedir. Başıboş büyük denizlerde dolaşan bu buz dağlarının ağırlığı milyonlarca tonu bulur.
Grönland'dan kopup gelen buz dağları ilkbaharda ve yazın ilk aylarında Kuzey Atlas Okyanusunda sefer yapan gemiler için büyük tehlike teşkil ederler. Bunların yanında Kanada'nın kuzeydoğu kesiminden gelen buzdağları Labrador Akıntısı ile Yeniel kıyılarından güneye doğru sürüklenir. Buralardan Golfstream Akıntısına kapılarak Ekvator'a doğru yol alırlar. Bazıları tamamen erimeden önce 27°'lik arz derecesine kadar ulaşırlar. Antarktika buzullarından kopanlar ise kuzeye doğru yol alırlar. Bunlar Hint ve Büyük Okyanusta çalışan gemiler için pek tehlike teşkil etmezler. En fazla kuzeye gidebilen buzdağı, Avustralya'nın 100 mil kuzeyine kadar yaklaşabilmiştir.
Buzdağlarının rengi genellikle beyazdır. Mavi ve yeşil de olabilir. Güneşli havalarda eriyen kısımlar yüzeyde gölcükler meydana getirir. Suları tatlıdır. Bu sebepten büyük buzdağlarından istifade edilmesi düşünülmektedir. Su sıkıntısı çeken, bilhassa Aden Körfezi devletlerine getirilmesinin yolları araştırılmaktadır. Büyük römorklarla konvoy halinde getirilmesi düşünülen buz dağlarının Aden Körfezine gelmesi tahminen 6-7 ay sürecektir. Güç gibi görünmesine rağmen, milyonlarca insanın susuzluk çekmesi göz önünde tutulursa, gayretli bir çalışma sonunda netice vereceği tahmin edilmektedir.
Denizciliğe etkisi
Buzdağları gemiler için büyük tehlikedir. Zamanının en büyük transatlantik gemisi olan Titanik, 14/15 Nisan 1912'deki ilk seferinde gece bir buzdağına çarparak parçalandı. Çarpışmadan 2 saat 40 dakika sonra gemi tamamen battı ve içinde bulunan 2224 yolcudan 1513'ü boğulup, 711 kişi ancak kurtarılabildi. Bu olay üzerine, buzdağlarının sebep olacağı felaketleri önlemek için tedbirler alındı. ABD'nin kıyı koruma teşkilatına ait gemiler, Kuzey Atlas Okyanusundaki buzdağlarını gözetleme görevlerini de yaparlar. Ayrıca Seyir ve Hidrografi Bürosu, Buzdağlarının bulunduğu yerleri, bunlardan emin olan yolları belirten haritalar yayınlar. Alınan bu tedbirlerden başka deniz suyu sıcaklığı ölçülerek de buz dağlarının yerleri bulunabilir. Bu işlem çok hassas, santigrat derecenin (°C) birkaç binde birini gösterebilen özel aletlerle yapılır. Bugünkü gemiler hassas radarlarla donatıldığından, buzdağları bunlar için büyük tehlike teşkil etmez.
Kaynakça
- ^ a b c "iceberg." 23 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Britannica.com. Erişim: 22 Şubat 2015.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Buzdağı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buzdagi buyuk bir su kutlesinde serbest yuzen tatli sudan mutesekkil buyuk buz kutlesi Buzdaglarina Kuzey ve Guney Kutbu cevresindeki denizlerde ve Arktik bolgelerdeki buzul gollerinde ve haliclerinde fiyord rastlanir Baffin Korfezi nde bir buzdagiLago Argentino da bir buzdagi OlusumuBuzdaglari genellikle buzullardan kopmus buyuk parcalardan olusur Devamli soguk olan bolgelerde karin ust uste yigilmasi kardan bir dag ve sonra da bir buz katmani tesekkul ettirir Bu katman zamanla kiyiya dogru kayar ve denizde parcalanir Boylece muazzam buzdaglari meydana gelir Uzunluklari birkac kilometreyi ve kalinliklari 300 metreyi bulabilir Deniz ustunde sallanmadan dururlar Her yil Guney Kutbu Antarktika her boydan binlerce buzdagi teskiline sebep olur Kuzey kutbundaki Gronland Adasinin iki milyon km ye yaklasan yuzeyi tamamen buz tabakasi ile kaplidir Her sene buradan da 10 15 bin kadar buz dagi kopar Buzdaglari zamanla meydana gelen catlak veya dalgalarin asindirmasi ile yerlerinden buyuk bir gurultu ile ayrilirlar Ayrilir ayrilmaz deniz icinde harekete gecerler Ozgul agirligi 0 9 g cm olan buzdaginin deniz ustunde gorunen kisminin sekiz veya on kati su icindedir Basibos buyuk denizlerde dolasan bu buz daglarinin agirligi milyonlarca tonu bulur Gronland dan kopup gelen buz daglari ilkbaharda ve yazin ilk aylarinda Kuzey Atlas Okyanusunda sefer yapan gemiler icin buyuk tehlike teskil ederler Bunlarin yaninda Kanada nin kuzeydogu kesiminden gelen buzdaglari Labrador Akintisi ile Yeniel kiyilarindan guneye dogru suruklenir Buralardan Golfstream Akintisina kapilarak Ekvator a dogru yol alirlar Bazilari tamamen erimeden once 27 lik arz derecesine kadar ulasirlar Antarktika buzullarindan kopanlar ise kuzeye dogru yol alirlar Bunlar Hint ve Buyuk Okyanusta calisan gemiler icin pek tehlike teskil etmezler En fazla kuzeye gidebilen buzdagi Avustralya nin 100 mil kuzeyine kadar yaklasabilmistir Buzdaglarinin rengi genellikle beyazdir Mavi ve yesil de olabilir Gunesli havalarda eriyen kisimlar yuzeyde golcukler meydana getirir Sulari tatlidir Bu sebepten buyuk buzdaglarindan istifade edilmesi dusunulmektedir Su sikintisi ceken bilhassa Aden Korfezi devletlerine getirilmesinin yollari arastirilmaktadir Buyuk romorklarla konvoy halinde getirilmesi dusunulen buz daglarinin Aden Korfezine gelmesi tahminen 6 7 ay surecektir Guc gibi gorunmesine ragmen milyonlarca insanin susuzluk cekmesi goz onunde tutulursa gayretli bir calisma sonunda netice verecegi tahmin edilmektedir Denizcilige etkisiBuzdaglari gemiler icin buyuk tehlikedir Zamaninin en buyuk transatlantik gemisi olan Titanik 14 15 Nisan 1912 deki ilk seferinde gece bir buzdagina carparak parcalandi Carpismadan 2 saat 40 dakika sonra gemi tamamen batti ve icinde bulunan 2224 yolcudan 1513 u bogulup 711 kisi ancak kurtarilabildi Bu olay uzerine buzdaglarinin sebep olacagi felaketleri onlemek icin tedbirler alindi ABD nin kiyi koruma teskilatina ait gemiler Kuzey Atlas Okyanusundaki buzdaglarini gozetleme gorevlerini de yaparlar Ayrica Seyir ve Hidrografi Burosu Buzdaglarinin bulundugu yerleri bunlardan emin olan yollari belirten haritalar yayinlar Alinan bu tedbirlerden baska deniz suyu sicakligi olculerek de buz daglarinin yerleri bulunabilir Bu islem cok hassas santigrat derecenin C birkac binde birini gosterebilen ozel aletlerle yapilir Bugunku gemiler hassas radarlarla donatildigindan buzdaglari bunlar icin buyuk tehlike teskil etmez Kaynakca a b c iceberg 23 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Britannica com Erisim 22 Subat 2015 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Buzdagi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir