Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Etriye, betonarme yapılarda kolon, kiriş gibi taşıyıcı sistem elemanlarının boyuna donatılarını saran, inşaat çeliğinin bükülmesiyle elde edilen bir sargı donatısıdır. Bir başka deyişle betonarme kolonların ve kirişlerin içinde boyuna doğrultuda yerleştirilen ana donatıların etrafını saran nispeten daha ince çaplı inşaat çeliğidir. Elemanlara gelen kesme kuvvetlerine karşı dayanım sağlar, elemanların ve genel olarak yapının daha sünek davranmasını sağlar, betonun dayanımını arttırır ayrıca boyuna donatıların burkulma boyunu kısaltır.
Yapısal görevi
Etriyeler ve genel olarak sargı donatıları (etriye, fret, çiroz) betonarme yapılarda şu görevleri görür:
Kolon ve kirişlerde çapraz biçimde ortaya çıkan kesme çatlaklarına karşı koyar. Çekme kuvvetleri, kuvvet doğrultusunda çekme kuvveti, ona dik doğrultuda basınç kuvvetine yol açar. Beton çekme yönünden zayıf olduğundan basınç kuvvetine karşı koyar, etriye ise çekme kuvvetine karşı koyar. Böylelikle etriye kesme çatlaklarına karşı koyarak bir gevrek kırılma türü olan kesme göçmesini önler. Kesme kuvvetinin büyük değerlerde olduğu birleşim bölgelerine yakın mesafelerde bu sebeple etriye sıklaştırması uygulanır.
Sargılama etkisiyle betonun dayanımını önemli ölçüde arttırır. Betonun çok daha sünek davranmasını sağlar. 1928 yılında Illinois Üniversitesi'nden F. Richart ve arkadaşları tarafından yapılan üç eksenli gerilme etkisinde beton davranışını inceleyen deney göstermiştir ki; betona yanal basınç uygulandığında betonun dayanımı, yanal basınç kuvvetinin yaklaşık dört katı kadar artmakta ve beton çok daha sünek davranmaktadır. Betona yanal basınç uygulamanın yolu, etriye, çiroz gibi sargı donatıları kullanmaktadır. Bu sayede betonun olası yükler altında dışarı doğru genişleyip (Poisson etkisi) patlamasını önler. 2016 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi bünyesinde yapılan deney, etriyenin ve genel olarak sargılamanın önemini gösteren çalışmalardan yalnızca biridir.
Etriyeler boyuna donatının burkulma boyunu kısaltır. Boyuna donatılara klavuzluk eder. Etriye, kesit içerisindeki boyuna donatılara klavuzluk ederek, kalıp içerisinde donatıların istenilen şekilde düzenlenmesini, inşaat demirinin dik ve düzgün bir şekilde tutulmasını sağlar.
Etriyeler, yapı güvenliği açısından oldukça kritik bir önemdedir. Prof. Dr. Ahmet Topçu etriyenin önemini alttaki sözleriyle vurgulamıştır:
| “ | En önemli donatı: Etriye. En önemsenmeyen donatı: Etriye. Bir fazla etriye çok can kurtarır! Bir eksik etriye çok cana kıyar! | ” |
Uygulaması
Etriye ve sargı donatılarının olası bir deprem, rüzgar, vb. yük altında görev görebilmesi ve yapıyı koruyabilmesi için aşağıda belirtilen, çoğu işçiliğe bağlı hususlara dikkat edilmesi gerekir.
- Etriyelerin yük altında açılmaması için uçları 135 derece bükülerek beton çekirdeğine saplanmalıdır. Uçlarının 90 derece bükülerek bırakılması, yüksek deprem tehlikesi bulunan ülkelerde ya da bölgelerde yapının kolayca yıkılmasına sebebiyet verebilir. Bükülen kesimlerin boyu, kullanılan standarda bağlı olarak belli bir uzunluğun altında olmaması gereklidir.
- Etriyeler, kullanılan standart ve statik çözümlemelerine bağlı olarak belirli sıklıkta bir yerleştirilir. Statik projenin aksine seyrek sayıda konulması halinde yeterli görev görmeyecek, yeterli süneklik sağlamayacaktır.
- Kolon-kiriş birleşim noktalarına etriye mutlaka konulmalıdır. Kolon-kiriş birleşim bölgelerine etriye konulmayan, özenle sarılmayan yapının depremde yıkılma ihtimali yüksektir.
- Etriyeler, boyuna donatıları sarmalı, arasında boşluk kalmamalıdır.
- Statik projesinde belirtilen çapta ve malzeme kalitesinde olmalıdır.
Kaynakça
- ^ a b c d Topçu, Ahmet. (PDF). 29 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.
- ^ a b . 10 Mayıs 2020. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020.
- ^ Ersoy, Uğur; Özcebe, Güney (2004). Betonarme. İstanbul: Evrim Kitapevi.
- ^ İlki, Alper (2020). İTÜ Sargılama Deneyi. TMMOB. Etkinlik zamanı: 0:34:30. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2020.
- ^ "Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018 - Madde 7.2.8". 18 Mart 2018. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Etriye betonarme yapilarda kolon kiris gibi tasiyici sistem elemanlarinin boyuna donatilarini saran insaat celiginin bukulmesiyle elde edilen bir sargi donatisidir Bir baska deyisle betonarme kolonlarin ve kirislerin icinde boyuna dogrultuda yerlestirilen ana donatilarin etrafini saran nispeten daha ince capli insaat celigidir Elemanlara gelen kesme kuvvetlerine karsi dayanim saglar elemanlarin ve genel olarak yapinin daha sunek davranmasini saglar betonun dayanimini arttirir ayrica boyuna donatilarin burkulma boyunu kisaltir Etriye ornegiOrnek beton kesiti donatilari Boyuna donati Etriye CirozYapisal goreviBir kolon uzerinde etriyelerden ikisi kirmizi cizgi ile belirtilmis Etriyeler ve genel olarak sargi donatilari etriye fret ciroz betonarme yapilarda su gorevleri gorur Kolon ve kirislerde capraz bicimde ortaya cikan kesme catlaklarina karsi koyar Cekme kuvvetleri kuvvet dogrultusunda cekme kuvveti ona dik dogrultuda basinc kuvvetine yol acar Beton cekme yonunden zayif oldugundan basinc kuvvetine karsi koyar etriye ise cekme kuvvetine karsi koyar Boylelikle etriye kesme catlaklarina karsi koyarak bir gevrek kirilma turu olan kesme gocmesini onler Kesme kuvvetinin buyuk degerlerde oldugu birlesim bolgelerine yakin mesafelerde bu sebeple etriye siklastirmasi uygulanir Sargilama etkisiyle betonun dayanimini onemli olcude arttirir Betonun cok daha sunek davranmasini saglar 1928 yilinda Illinois Universitesi nden F Richart ve arkadaslari tarafindan yapilan uc eksenli gerilme etkisinde beton davranisini inceleyen deney gostermistir ki betona yanal basinc uygulandiginda betonun dayanimi yanal basinc kuvvetinin yaklasik dort kati kadar artmakta ve beton cok daha sunek davranmaktadir Betona yanal basinc uygulamanin yolu etriye ciroz gibi sargi donatilari kullanmaktadir Bu sayede betonun olasi yukler altinda disari dogru genisleyip Poisson etkisi patlamasini onler 2016 yilinda Istanbul Teknik Universitesi bunyesinde yapilan deney etriyenin ve genel olarak sargilamanin onemini gosteren calismalardan yalnizca biridir Etriyeler boyuna donatinin burkulma boyunu kisaltir Boyuna donatilara klavuzluk eder Etriye kesit icerisindeki boyuna donatilara klavuzluk ederek kalip icerisinde donatilarin istenilen sekilde duzenlenmesini insaat demirinin dik ve duzgun bir sekilde tutulmasini saglar Etriyeler yapi guvenligi acisindan oldukca kritik bir onemdedir Prof Dr Ahmet Topcu etriyenin onemini alttaki sozleriyle vurgulamistir En onemli donati Etriye En onemsenmeyen donati Etriye Bir fazla etriye cok can kurtarir Bir eksik etriye cok cana kiyar UygulamasiEtriye ve sargi donatilarinin olasi bir deprem ruzgar vb yuk altinda gorev gorebilmesi ve yapiyi koruyabilmesi icin asagida belirtilen cogu iscilige bagli hususlara dikkat edilmesi gerekir Etriyelerin yuk altinda acilmamasi icin uclari 135 derece bukulerek beton cekirdegine saplanmalidir Uclarinin 90 derece bukulerek birakilmasi yuksek deprem tehlikesi bulunan ulkelerde ya da bolgelerde yapinin kolayca yikilmasina sebebiyet verebilir Bukulen kesimlerin boyu kullanilan standarda bagli olarak belli bir uzunlugun altinda olmamasi gereklidir Etriyeler kullanilan standart ve statik cozumlemelerine bagli olarak belirli siklikta bir yerlestirilir Statik projenin aksine seyrek sayida konulmasi halinde yeterli gorev gormeyecek yeterli suneklik saglamayacaktir Kolon kiris birlesim noktalarina etriye mutlaka konulmalidir Kolon kiris birlesim bolgelerine etriye konulmayan ozenle sarilmayan yapinin depremde yikilma ihtimali yuksektir Etriyeler boyuna donatilari sarmali arasinda bosluk kalmamalidir Statik projesinde belirtilen capta ve malzeme kalitesinde olmalidir Kaynakca a b c d Topcu Ahmet PDF 29 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2020 a b 10 Mayis 2020 15 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2020 Ersoy Ugur Ozcebe Guney 2004 Betonarme Istanbul Evrim Kitapevi Ilki Alper 2020 ITU Sargilama Deneyi TMMOB Etkinlik zamani 0 34 30 7 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2020 Turkiye Bina Deprem Yonetmeligi 2018 Madde 7 2 8 18 Mart 2018 18 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2018