Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hemedan (Farsça: همدان, Hamadan), İran'ın aynı isimli Hemedan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir.
| Hemedan همدان | |
|---|---|
      | |
  Hemedan Şehrin İran'daki konum | |
| Ülke |  İran |
| Eyalet | Hemedan Eyaleti |
| Şehristan | Hemedan şehristanı |
| Bahş | Hemedan merkezî bahşı |
| Rakım | 1850 m |
| Nüfus (2007) | |
| • Toplam | 542,578 |
| Zaman dilimi | (IRST) |
| • Yaz (YSU) | (IRST) |
Resmî site (Farsça) www.e-hamedan.ir | |
Şehrin eski Farsça ismi , antik Yunanca'da ise Ekbatan'dır. Hemedan sadece İran'ın değil, dünyanın da en eski şehirlerinden biri olarak kabul edilir. İbn-i Sina'nın mezarı bu kenttedir.
Nüfus ve coğrafya
Tarihi İpek yolu güzergahında ve stratejik konumuyla daima önemini koruyan şehir, İran'ın orta-batı kesiminde, 3574 m'lik 'nın engebeli arazisine kurulmuştur. Denizden yüksekliği 1850 m'dir. 2005 itibarıyla 550.284 nüfusa sahip kent, başkent Tahran'ın 360 km güneybatısındadır.
1997 yılı rakamlarına göre Hamedan Eyaleti'nin nüfusu 1.677.957 iken, Hamedan şehrinin nüfusu 563.444'tür. Eyalet nüfusunun 1/3'ünü oluşturan kentte konuşulan diller etnik yapı hakkında fikir verebilir: % 60 Farsça, % 38 Azerice ve % 8 Lurca, Kürtçe ve Lekçe.
Tarih
Bazı Asur kaynaklarında, şehrin kuruluşunun yıllarına denk geldiği görülse de, tarihçiler şehrin kuruluşunun MÖ 3000 yıllarına kadar dayandığını söyler.
Hemedan Medler tarafından kurulmuştur ve bu medeniyetin başkentiydi. Uzun yıllar bu devlete başkentlik yapan kent daha sonra kurulan Pers devletine de başkentlik yapmıştır. Daha sonraları ise, sadece imparatorların yazlık konutunun bulunduğu bir şehir olarak kaldı.
Şehir 633 yılındaki Nihavend Savaşı'ndan sonra Müslüman hakimiyetine girmiştir. 11. yüzyılda Büyük Selçuklular tarafından alınan kent daha sonra Timur tarafından tamamen tahrip edildi. Daha sonra Safevi devleti zamanında şehir altın devrini yaşadı ve çok gelişti. 1 Eylül 1724 tarihinde Osmanlılar tarafından alınan şehir kısa bir süre bu devletin idaresinde kalsa da, şehir ve çevresindeki yerel direnişe fazla dayanamayan Osmanlılar şehri 1732 yılında Ahmed Paşa Antlaşması'yla İranlılar'a geri verdiler.
İklim
Hamedan, Zagros Dağları'nın doğusunda yüksek bir konumda olmasına rağmen ılıman bir iklime sahiptir. Kuzeyindeki düzlük arazide yıl boyunca kuvvetli rüzgarlar eser ve kentin havasını yumuşatarak bol yağış getirir. Havası ılıman olsa da Hemedan oldukça soğuk ve bol kar yağışlı kışlar da geçirir. Sıcaklığın -30 geçtiği zamanlar görülür.
 Hamedan iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 17,0 | 19,0 | 25,0 | 28,0 | 33,0 | 39,0 | 40,6 | 39,4 | 36,4 | 30,0 | 23,0 | 18,8 | 40,6 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 2,0 | 4,3 | 11,5 | 18,1 | 23,9 | 30,9 | 34,9 | 34,2 | 29,8 | 21,9 | 13,7 | 5,9 | 19,3 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −4,6 | −2,2 | 4,5 | 10,4 | 15,5 | 21,3 | 25,3 | 24,3 | 19,0 | 12,1 | 5,3 | −0,9 | 10,8 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −10,5 | −8,2 | −2,1 | 2,7 | 6,4 | 9,8 | 13,9 | 12,8 | 7,0 | 2,5 | −2,1 | −6,6 | 2,1 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −34 | −33 | −21 | −12 | −3 | 2,0 | 7,0 | 4,0 | −4 | −7 | −14,5 | −29 | −34 |
| Ortalama yağış (mm) | 46,3 | 43,6 | 49,4 | 49,8 | 37,8 | 3,7 | 2,0 | 1,8 | 0,8 | 20,7 | 26,9 | 40,9 | 323,7 |
| Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi | |||||||||||||
Kültür
Şehir tarih boyunca pek çok sanatçı ve edebiyatçı yetiştirmiştir ki bunda Hemedan'ın dünyanın en eski kentlerinden biri olmasının etkisi büyüktür. Bunlar arasında, 11.asırda yaşamış ünlü şair Baba Tahir ve yazarı sayılabilir. Ayrıca 2003 yılında Nobel Barış Ödülü'nü alan avukat Şirin Ebadi de Hemedanlı'dır. Iran's Cultural Heritage Organization adlı kurum, şehirde 207 adet kültürel miras listesine giren eser olduğunu bildirmiştir.
Hamedan yüzyıllar boyunca ,seramik ve el yapımı halıların en güzel örneklerinin verildiği şehir olmuştur.
Günümüzde Hemedan
Hemedan halkı, kentin tarihi mirasıyla gurur duyar. Halkın başka bir gurur kaynağı ise İbn-i Sina'nın mezarının şehirlerinde olmasıdır. İlköğretim okulları, liseler ve şehrin üniversitesi onun adını taşır. Hatta dükkânlar ve iş yerlerine bile bu büyük hekimin ismi verilmektedir. Bouali Caddesi, şehrin merkezi ve eğlence bölgesidir.
Şehrin nüfusu varoşlarıyla birlikte 600.000'e yaklaşmıştır. Hemedan genellikle müreffeh bir kenttir. Kuzey bölgelerinde alt ve orta sınıf ya da işçi sınıfı, güney bölgelerinde ise üst orta ve zengin sınıf oturmaktadır.
Turizm
Hemedan'da eski bir kent olması dolayısıyla görülmesi gereken pek çok yer mevcuttur. Başlıcaları şunlardır:
- : Kendi adıyla anılan meydanda bulunan bu yapı, İran mimarisinin en eski binası olan örnek alınarak yapılmıştır.
- : Darius ve zamanından kalan bu yazıtlar şehrin 5 km. batısında, Alvend Dağı'nın kayalıkları üzerine kazınmıştır. Her bir yazıt üç sütun ve yirmi satırdan oluşmaktadır. Antik Farsça, Babilce ve Antik İlamî dilinde yazılmışlardır.
Kardeş şehirler
Resimler
-
![image]()
İbn-i Sina'nın kabri içten görünüm -
![image]()
İbn-i Sina'nın kabri genel görünüm -
![image]()
İbn-i Sina'nın kabri, mozele kısmı -
![image]()
Baba Tahir'in kabri dış görünüm -
![image]()
Baba Tahir'in kabri içeriden bir görünüm -
![image]()
Hamedan Jameh mosque -
![image]()
Baba Tahir'in kabri gece görünümü
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Hemedan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Hamedan Tıp Üniversitesi [1] 19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ecbatana, Hamedan resimleri, Livius 8 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- Gandj Nameh, Hamedan resimleri, Livius 29 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- The Bisotun inscription, Hamedan resimleri, Livius 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- Hamedan: Tarihten de eski! 14 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hamedan: Medlerin başkenti 8 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Google uydu resimleri 12 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hegmataneh resmi sitesi 22 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Encyclopædia Iranica 13 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Encyclopædia Iranica 19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- - Esthers Shirne, İbn-i Sina'nın kabri, Gonbad Alavian, Baba Tahir kabri, Stone Lion, ve şehir merkezi resimleri.
Kaynakça
- ^ "World Gazetteer". 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.
- ^ "Hamedan İklim Verileri 1961-1990". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hemedan Farsca همدان Hamadan Iran in ayni isimli Hemedan Eyaleti nin yonetim merkezi olan sehir Hemedan همدانHemedanSehrin Iran daki konumUlkeIranEyaletHemedan EyaletiSehristanHemedan sehristaniBahsHemedan merkezi bahsiRakim1850 mNufus 2007 Toplam542 578Zaman dilimiUTC 03 30 IRST Yaz YSU UTC 04 30 IRST Resmi site Farsca www e hamedan ir Sehrin eski Farsca ismi antik Yunanca da ise Ekbatan dir Hemedan sadece Iran in degil dunyanin da en eski sehirlerinden biri olarak kabul edilir Ibn i Sina nin mezari bu kenttedir Nufus ve cografyaTarihi Ipek yolu guzergahinda ve stratejik konumuyla daima onemini koruyan sehir Iran in orta bati kesiminde 3574 m lik nin engebeli arazisine kurulmustur Denizden yuksekligi 1850 m dir 2005 itibariyla 550 284 nufusa sahip kent baskent Tahran in 360 km guneybatisindadir 1997 yili rakamlarina gore Hamedan Eyaleti nin nufusu 1 677 957 iken Hamedan sehrinin nufusu 563 444 tur Eyalet nufusunun 1 3 unu olusturan kentte konusulan diller etnik yapi hakkinda fikir verebilir 60 Farsca 38 Azerice ve 8 Lurca Kurtce ve Lekce TarihIbn i Sina nin kabri Bazi Asur kaynaklarinda sehrin kurulusunun yillarina denk geldigi gorulse de tarihciler sehrin kurulusunun MO 3000 yillarina kadar dayandigini soyler Hemedan Medler tarafindan kurulmustur ve bu medeniyetin baskentiydi Uzun yillar bu devlete baskentlik yapan kent daha sonra kurulan Pers devletine de baskentlik yapmistir Daha sonralari ise sadece imparatorlarin yazlik konutunun bulundugu bir sehir olarak kaldi Sehir 633 yilindaki Nihavend Savasi ndan sonra Musluman hakimiyetine girmistir 11 yuzyilda Buyuk Selcuklular tarafindan alinan kent daha sonra Timur tarafindan tamamen tahrip edildi Daha sonra Safevi devleti zamaninda sehir altin devrini yasadi ve cok gelisti 1 Eylul 1724 tarihinde Osmanlilar tarafindan alinan sehir kisa bir sure bu devletin idaresinde kalsa da sehir ve cevresindeki yerel direnise fazla dayanamayan Osmanlilar sehri 1732 yilinda Ahmed Pasa Antlasmasi yla Iranlilar a geri verdiler IklimHamedan da el yapimi ayakkabilar Hamedan Zagros Daglari nin dogusunda yuksek bir konumda olmasina ragmen iliman bir iklime sahiptir Kuzeyindeki duzluk arazide yil boyunca kuvvetli ruzgarlar eser ve kentin havasini yumusatarak bol yagis getirir Havasi iliman olsa da Hemedan oldukca soguk ve bol kar yagisli kislar da gecirir Sicakligin 30 gectigi zamanlar gorulur Hamedan iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 17 0 19 0 25 0 28 0 33 0 39 0 40 6 39 4 36 4 30 0 23 0 18 8 40 6Ortalama en yuksek sicaklik C 2 0 4 3 11 5 18 1 23 9 30 9 34 9 34 2 29 8 21 9 13 7 5 9 19 3Ortalama sicaklik C 4 6 2 2 4 5 10 4 15 5 21 3 25 3 24 3 19 0 12 1 5 3 0 9 10 8Ortalama en dusuk sicaklik C 10 5 8 2 2 1 2 7 6 4 9 8 13 9 12 8 7 0 2 5 2 1 6 6 2 1En dusuk sicaklik C 34 33 21 12 3 2 0 7 0 4 0 4 7 14 5 29 34Ortalama yagis mm 46 3 43 6 49 4 49 8 37 8 3 7 2 0 1 8 0 8 20 7 26 9 40 9 323 7Kaynak Ulusal Okyanus ve Atmosfer DairesiKulturBaba Tahir in kabri Sehir tarih boyunca pek cok sanatci ve edebiyatci yetistirmistir ki bunda Hemedan in dunyanin en eski kentlerinden biri olmasinin etkisi buyuktur Bunlar arasinda 11 asirda yasamis unlu sair Baba Tahir ve yazari sayilabilir Ayrica 2003 yilinda Nobel Baris Odulu nu alan avukat Sirin Ebadi de Hemedanli dir Iran s Cultural Heritage Organization adli kurum sehirde 207 adet kulturel miras listesine giren eser oldugunu bildirmistir Hamedan yuzyillar boyunca seramik ve el yapimi halilarin en guzel orneklerinin verildigi sehir olmustur Hamedan halisiGunumuzde HemedanHemedan halki kentin tarihi mirasiyla gurur duyar Halkin baska bir gurur kaynagi ise Ibn i Sina nin mezarinin sehirlerinde olmasidir Ilkogretim okullari liseler ve sehrin universitesi onun adini tasir Hatta dukkanlar ve is yerlerine bile bu buyuk hekimin ismi verilmektedir Bouali Caddesi sehrin merkezi ve eglence bolgesidir Sehrin nufusu varoslariyla birlikte 600 000 e yaklasmistir Hemedan genellikle mureffeh bir kenttir Kuzey bolgelerinde alt ve orta sinif ya da isci sinifi guney bolgelerinde ise ust orta ve zengin sinif oturmaktadir TurizmHemedan da eski bir kent olmasi dolayisiyla gorulmesi gereken pek cok yer mevcuttur Baslicalari sunlardir Kendi adiyla anilan meydanda bulunan bu yapi Iran mimarisinin en eski binasi olan ornek alinarak yapilmistir Darius ve zamanindan kalan bu yazitlar sehrin 5 km batisinda Alvend Dagi nin kayaliklari uzerine kazinmistir Her bir yazit uc sutun ve yirmi satirdan olusmaktadir Antik Farsca Babilce ve Antik Ilami dilinde yazilmislardir Kardes sehirlerKulyab Tacikistan Isparta TurkiyeResimlerIbn i Sina nin kabri icten gorunum Ibn i Sina nin kabri genel gorunum Ibn i Sina nin kabri mozele kismi Baba Tahir in kabri dis gorunum Baba Tahir in kabri iceriden bir gorunum Hamedan Jameh mosque Baba Tahir in kabri gece gorunumuDis baglantilarWikimedia Commons ta Hemedan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Hamedan Tip Universitesi 1 19 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ecbatana Hamedan resimleri Livius 8 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gandj Nameh Hamedan resimleri Livius 29 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Bisotun inscription Hamedan resimleri Livius 10 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hamedan Tarihten de eski 14 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hamedan Medlerin baskenti 8 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Google uydu resimleri 12 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hegmataneh resmi sitesi 22 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopaedia Iranica 13 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopaedia Iranica 19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Esthers Shirne Ibn i Sina nin kabri Gonbad Alavian Baba Tahir kabri Stone Lion ve sehir merkezi resimleri Kaynakca World Gazetteer 28 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2013 Hamedan Iklim Verileri 1961 1990 Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi Erisim tarihi 28 Aralik 2012 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link