Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdülhalim Çelebi (1869Konya - 12 Kasım 1925), Türk din adamı ve siyasetçi.
Abdülhalim Çelebi | |
|---|---|
| Doğum | 1869 Konya, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 12 Kasım 1925 |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Eğitim | Rüştiye |
| Meslek | siyasetçi |
Rüştiye mezunudur. Husûsî eğitim almıştır. Konya Mevlevi Dergâhı Postnişinidir. TBMM I. Dönem Konya Milletvekilliği, Divân-ı Riyâset Reisi Sânî (Başkan vekili), İrşat Encümeni Reisliği yapmıştır. Yeşil şeritli İstiklal Madalyası sahibidir. Evli ve dört çocuk babasıdır.
Yaşamı
Babası Abdülvahid Çelebi, annesi Hacı Fatma Hanım’dır. Özel öğretmenlerden ders alarak yetişti. Fransızca öğrendi. Babasından mesnevihanlık icazeti aldı.
Babası Konya’da Mevlana makamında bulunduğu sırada kendisi Manisa Mevlevihanesi Şeyhi idi. 1907’de babasının ölümü üzerine postnişinlik makamına geçen Abdülhalim Çelebi, İstanbul’a gitti. II. Abdülhamid’in huzuruna kabul edildi, kendisine birinci rütbeden hamidiye nişanı verildi.
1910 yılında Sultan Abdülhamit tahttan indirilip Sultan Mehmet Reşad başa geçtiğinde Konya’daki çelebilik makamından uzaklaştırıldı; yerine Veled Çelebi getirildi. İttihat ve Terakki’nin aldığı bu azil kararını haksızlık olarak niteledi.
İttihatçıların siyasi etkinliğinin azalmasından sonra tekrar postnişinliğe getirilme için şeyhülislamlığa başvurdu. 1919’da Veled Çelebi azledildi ve Abdülhalim Çelebi, yeniden Mevlana Dergahı Tekke şeyhi oldu.
İkinci kez geldiği Postnişinlik makamında çok kısa kalabildi. 1921’deki Konya Ayaklanması sırasında yeniden görevinden azledildi, yerine Âmil Çelebi getirildi. Yaşlı ve hasta olan Amil Çelebi’nin aynı yıl içinde ölümünden sonra Konya İsyanı ile bir ilgisi olmadığının anlaşılmış olan Abdülhalim Çelebi üçüncü kez postnişinliğe getirildi. 1920-1925 arasında görevini sürdürdü.
Abdülhalim Çelebi, üçüncü postnişinliği sırasında bir yandan da I. dönem TBMM’ye Konya milletvekili olarak katıldı. TBMM Başkan Vekilliği ve İrşad Başkanlığında bulundu. Türk Kurtuluş Savaşı’na katkılarından ötürü 21 Ekim 1923’te İstiklal Madalyası ile onurlandırıldı.
Milletvekilliği sona erdikten sonra Konya’ya döndü ve dergâha hizmet etti. 1925’te görevinden azledilip yerine ikinci kez Veled Çelebi getirildi. Aynı yıl içinde tekke ve zaviyeler kapatıldı.
Konya'dan ayrılıp İstanbul’da bir otel odasına yerleşen Abdülhalim Çelebi, söz konusu otelin balkonundan düşerek komaya girdi ve hastahaneye kaldırıldı. 12 Kasım 1925 günü hayatını kaybetti. Cenâzesi Yenikapı Mevlevîhânesi’ne götürüldü ve Nafizpaşa Kütüphanesi önünde defnedildi. Şeker hastası olması dolayısıyla baş dönmesinden düşerek öldüğü veya siyasi sebeplerle suikaste uğradığı söylenirse de ailesi onun hırsızlık için işlenmiş bir cinayete kurban gittiği kanaatindedir.
Üç oğlundan en büyüğü Şeyhi Mehmet Bakir Çelebi’dir. İkinci oğlu Şemsülvâhid Çelebi ise hariciyecidir.
Kaynakça
- ^ TBMM Albümü dip not 222: Özlük dosyasında bulunan özgeçmiş ve Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu’nun dosyasında yer alan belgelere göre, doğum tarihi "1874" olarak görünmektedir.
- ^ TBMM Albümü dip not 223: Özlük dosyasında bulunan ve oğlu Vahit Çelebi tarafından verilen özgeçmişte, babasının 1925 yılında İstanbul’da Fransız Hastanesinde vefat ettiğini, beyan ettiği görülmüştür. MERNIS’ten çıkarılan vukuatlı nüfus kayıt örneğinde de vefat tarihi 1 Ocak 1925’tir. Ancak, kapalı olan bu kaydın vukuatına ölüm tarihin sehven işlendiği konusunda, Nüfus İdaresi’nin not düştüğü görülmüştür.
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2012.
- ^ a b Şahabettin Uzluk’un Kaleminden Son Dönemde Yaşamış Konyalı Mevleviler, İslamveTasavvuf.org Sitesi[]
- ^ a b . 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2011.
- ^ Çelebi, Celâlettin. Abdülhalim Çelebi. TDV İslâm Ansiklopedisi. (cilt:01, sayfa:212).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdulhalim Celebi 1869Konya 12 Kasim 1925 Turk din adami ve siyasetci Abdulhalim CelebiDogum1869 Konya Osmanli ImparatorluguOlum12 Kasim 1925MilliyetTurkVatandaslikTurkiyeEgitimRustiyeMesleksiyasetci Rustiye mezunudur Hususi egitim almistir Konya Mevlevi Dergahi Postnisinidir TBMM I Donem Konya Milletvekilligi Divan i Riyaset Reisi Sani Baskan vekili Irsat Encumeni Reisligi yapmistir Yesil seritli Istiklal Madalyasi sahibidir Evli ve dort cocuk babasidir YasamiBabasi Abdulvahid Celebi annesi Haci Fatma Hanim dir Ozel ogretmenlerden ders alarak yetisti Fransizca ogrendi Babasindan mesnevihanlik icazeti aldi Babasi Konya da Mevlana makaminda bulundugu sirada kendisi Manisa Mevlevihanesi Seyhi idi 1907 de babasinin olumu uzerine postnisinlik makamina gecen Abdulhalim Celebi Istanbul a gitti II Abdulhamid in huzuruna kabul edildi kendisine birinci rutbeden hamidiye nisani verildi 1910 yilinda Sultan Abdulhamit tahttan indirilip Sultan Mehmet Resad basa gectiginde Konya daki celebilik makamindan uzaklastirildi yerine Veled Celebi getirildi Ittihat ve Terakki nin aldigi bu azil kararini haksizlik olarak niteledi Ittihatcilarin siyasi etkinliginin azalmasindan sonra tekrar postnisinlige getirilme icin seyhulislamliga basvurdu 1919 da Veled Celebi azledildi ve Abdulhalim Celebi yeniden Mevlana Dergahi Tekke seyhi oldu Ikinci kez geldigi Postnisinlik makaminda cok kisa kalabildi 1921 deki Konya Ayaklanmasi sirasinda yeniden gorevinden azledildi yerine Amil Celebi getirildi Yasli ve hasta olan Amil Celebi nin ayni yil icinde olumunden sonra Konya Isyani ile bir ilgisi olmadiginin anlasilmis olan Abdulhalim Celebi ucuncu kez postnisinlige getirildi 1920 1925 arasinda gorevini surdurdu Abdulhalim Celebi ucuncu postnisinligi sirasinda bir yandan da I donem TBMM ye Konya milletvekili olarak katildi TBMM Baskan Vekilligi ve Irsad Baskanliginda bulundu Turk Kurtulus Savasi na katkilarindan oturu 21 Ekim 1923 te Istiklal Madalyasi ile onurlandirildi Milletvekilligi sona erdikten sonra Konya ya dondu ve dergaha hizmet etti 1925 te gorevinden azledilip yerine ikinci kez Veled Celebi getirildi Ayni yil icinde tekke ve zaviyeler kapatildi Konya dan ayrilip Istanbul da bir otel odasina yerlesen Abdulhalim Celebi soz konusu otelin balkonundan duserek komaya girdi ve hastahaneye kaldirildi 12 Kasim 1925 gunu hayatini kaybetti Cenazesi Yenikapi Mevlevihanesi ne goturuldu ve Nafizpasa Kutuphanesi onunde defnedildi Seker hastasi olmasi dolayisiyla bas donmesinden duserek oldugu veya siyasi sebeplerle suikaste ugradigi soylenirse de ailesi onun hirsizlik icin islenmis bir cinayete kurban gittigi kanaatindedir Uc oglundan en buyugu Seyhi Mehmet Bakir Celebi dir Ikinci oglu Semsulvahid Celebi ise hariciyecidir Kaynakca TBMM Albumu dip not 222 Ozluk dosyasinda bulunan ozgecmis ve Turk Parlamento Tarihi Arastirma Grubu nun dosyasinda yer alan belgelere gore dogum tarihi 1874 olarak gorunmektedir TBMM Albumu dip not 223 Ozluk dosyasinda bulunan ve oglu Vahit Celebi tarafindan verilen ozgecmiste babasinin 1925 yilinda Istanbul da Fransiz Hastanesinde vefat ettigini beyan ettigi gorulmustur MERNIS ten cikarilan vukuatli nufus kayit orneginde de vefat tarihi 1 Ocak 1925 tir Ancak kapali olan bu kaydin vukuatina olum tarihin sehven islendigi konusunda Nufus Idaresi nin not dustugu gorulmustur TBMM Albumu tbmm gov tr 31 Ekim 2012 11 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2012 a b Sahabettin Uzluk un Kaleminden Son Donemde Yasamis Konyali Mevleviler IslamveTasavvuf org Sitesi olu kirik baglanti a b 13 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ocak 2011 Celebi Celalettin Abdulhalim Celebi TDV Islam Ansiklopedisi cilt 01 sayfa 212