Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adowa Muharebesi (İtalyanca: La battaglia di Adua), I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında 1 Mart 1896'da Orta Etiyopya'nın kuzeyinde bulunan 'da Kral II. Menelik komutasındaki Etiyopya ordusu ile İtalyan kuvvetleri arasında geçen çarpışmadır. Etiyopya'nın kazandığı zafer İtalyanların Afrika'da Fransa ya da İngiliz imparatorluklarına benzer bir imparatorluk kurma girişimlerini engellemiş ve Fransızlara Atlas Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e kadar yayılma umudu vermiştir. 19. yüzyılın sonuna doğru, Avrupa ülkelerinin Berlin Konferansı'nda Afrika'nın neredeyse tamamını paylaştığında; sadece Etiyopya ve Liberya bağımsızlığını koruyabilmiştir. Adowa Muharebesi Pan-Afrikanizmin sembolü haline gelmiş ve Etiyopya'nın bağımsızlığını II. İtalya-Habeşistan Savaşı'na kadar korumuştur.
| Adowa Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci İtalyan-Etiyopya Savaşı | |||||||
 Etiyopya askerleri, Aziz Gregor'un yardımıyla, savaşı kazanırken. 1965-1975 arasında çizilmiştir. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
Destek:  Fransa |  İtalya Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Tekle Haymanot | | ||||||
| Güçler | |||||||
| ~100.000 (80.000'i ateşli silaha sahip), 8600 at, Top ve makineli silah sayısı bilinmiyor | 17.700 (tümü ateşli silaha sahip), 56 topçu | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 3,886 ölü 6,000 yaralı | 3643 ölü, 1500 yaralı, 1681 esir | ||||||
Arka plan
1889 yılında İtalyanlar II. Menelik ile Uccialli Antlaşması'nı imzaladı. Bu antlaşma, Etiyopya'nın kuzey topraklarını İtalya Krallığı'na bırakmış, bunun karşılığında II. Menelik'e iktidarının devamı, mali ve askeri yardım sözü verilmiştir. Fakat bu antlaşmanın iki farklı dilde farklı maddeler içermesi tartışmaya yol açmıştır. Antlaşmanın İtalyanca versiyonunun 17. maddesi Etiyopya Kralı'nın İtalya dışında yabancı milletler ile diplomatik ilişki kurması kısıtlamış, Etiyopya'yı İtalya'ya bağımlı hale getirmiştir. Antlaşmanın Amharca halinde ise Etiyopya'nın yabancı milletler ile iletişim kurması için İtalya'dan yardım alabileceği yazmaktadır. Fakat İtalyan diplomatlar bu maddenin bilerek değiştirildiği ve II. Menelik'in bilerek antlaşmanın değiştirilmiş bir kopyasını imzaladığını savunmaktadır.
İtalyan Hükûmeti, Etiyopya'nın antlaşmanın İtalyanca haline uyması için askeri bir çözüm uygulamaya karar verdi. Bunun sonucunda İtalya ve Etiyopya, 1.İtalyan-Etiyopya Savaşı'nda karşı karşıya gelmiştir. 1895'in sonunda doğru, İtalyan güçleri çoktan Etiyopya'nın içlerine doğru ilerlemişti. 7 Aralık 1895'te Makonnen, Welle Betul ve Mengesha Yuhhannes'in komutasında olan büyük bir Etiyopya ordusu küçük bir İtalyan birliğini Amba Alagi Muharebesi'nde yok etmiştir. Bu olay sonucunda İtalyan'lar Tigray Bölgesi'ne geri çekilmiş, iki tarafın orduları burada çarpışmıştır. Savaş 3 ay sürmüş, Şubat ayının sonlarına doğru iki tarafın kaynakları da tükenmeye başlamıştırş. İtalyan ordusunun generali olan Oreste Baratieri, eğer bölgedeki yerel halkın kaynakları tükenirse, II. Menelik'in ordusunun yok olmaya başlayacağını biliyordu. Fakat, İtalyan hükûmeti Baratieri'nin harekete geçmesi konusunda ısrar etmişti.
29 Şubat gününün akşamında, General Baldiserra raporunda, tugayların 5 günden kısa bir sürede bitap edeceğini, ordunun Asmara'ya kadar geri çekilmesini önermiştir. Meslektaşları ise, geri çekilmenin zaten düşük olan morali iyice düşüreceğini savunmuştur. General Baratieri, karar vermeyi birkaç saat ertelemiş, son dakika istihbaratı beklemek zorunda olduğunu iddia etmiştir. Ertesi günün sabahında saat 9:00'da Baratieri bir saldırının gerçekleştirileceğini duyurmuştur. Gece yarısından hemen sonra askerler harekete geçmiştir.
Muharebe sonrası
İtalyanlar Eritre'ye kaçarken, arkalarında tüm ağır silahlarını ve 11,000 tüfek bırakmışlardır. Paul B. Henze'ye göre "Baratieri'nin ordusu Menelik İtalyanlar'ın kaçarken bıraktığı tüfekleri ele geçirdiğinde yok olmuştu."
Tuğgeneral Albertone da olmak üzere İtalyan esirleri, zor şartlara rağmen iyi muamele görmüşlerdir. (200 kişi yaralarından dolayı vefat etmiştir.)
Fakat, Etiyopya'nın ele geçirdiği 800 Eritre askerinin sağ elleri ve sol ayakları ampute edilmiştir. Birçok Eritre askeri bu cezadan sağ kurtulamamış, ölene kadar acı çekmiştir.
Komutan Baratieri görevden alınmış ve askerlerini savaş alanında terk etmek ve affedilemez savaş planı yüzünden cezalandırılmıştır.
Muhaberenin kesin sonucu sebebiyle, İtalya Addis Abba Antlaşması'nı imzalayarak Etiyopya'yı bağımsız bir ülke olarak tanımıştır. Bu olaydan 40 sene sonra, İtalyanlar Benito Mussolini'nin önderliğinde II. İtalya-Habeşistan Savaşı'nı başlatmış- ve Etiyopya'yı 1936'da bozguna uğratmıştır. İtalya burayı 5 yıl kontrol altında tuttuktan sonra İngilizler İtalyanlar'ı bölgeden çıkartmıştır.
| Wikimedia Commons'ta Adowa Muharebesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Günümüzdeki Adowa kutlamaları
Resmi Tatil
Adowa Zaferi, Etiyopya'daki tüm bölgelerde Resmî tatil ilan edilmiştir. Tüm okullar, bankalar, postaneler ve devlet daireleri bu günde kapalıdır.
Halk Kutlamaları
Adowa Zaferi, Etiyopya'nın başkenti olan Addis Ababa'da Menelik Meydanı'nda, devlet görevlilerinin ve halkın katılımı ile kutlanır. Burada, Etiyopya Orkestrası çeşitli vatan şarkıları çalar.
Halk, geleneksel Etiyopya kıyafetlerini giyer, Etiyopya bayrağı ve çeşitli vatani plakartlar taşır ve denen geleneksel Etiyopya kılıç ve kalkanlarını giyerler. Buna ek olarak; Etiyopya'nın Bahir Dar, gibi büyük şehirlerinde bu zafer seremoniler ile kutlanır.
Film
- Adwa - 1999 Etiyopya yapımı begesel ()
Kaynakça
- ^ "Soviet Appeasement, Collective Security, and the Italo-Ethiopian war of 1935 and 1936". Archived from the original on 3 October 2019.
- ^ Thomas Wilson, Edward (1974). Russia and Black Africa Before World War II. New York. p. 57-58.
- ^ a b McLachlan, Sean (2011). Armies of the Adowa Campaign 1896. Osprey Publishing. p. 42.
- ^ Mclachlan, Sean. Armies of the Adowa Campaign 1896. p. 20. .
- ^ Abdussamad H. Ahmad and Richard Pankhurst (1998). Adwa Victory Centenary Conference, 26 February – 2 March 1996. Addis Ababa University. pp. 158–62.
- ^ Caulk, Richard (2002). "Between the Jaws of Hyenas": A Diplomatic History of Ethiopia (1876-1896). Harrassowitz Verlag, Wiesbaden. pp. 563, 566–567.,
- ^ Caulk, Richard (2002). "Between the Jaws of Hyenas": A Diplomatic History of Ethiopia (1876-1896). Harrassowitz Verlag, Wiesbaden. pp. 563, 566–567.
- ^ Kifle, Elias (3 Mart 2009). . Ethiopian Review (İngilizce). 26 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ . African Studies Companion Online. 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ Gambino, Vincenzo; Tesauro, Piero; Toscani, Marco (Temmuz 2006). "Italian Society of Hair Restoration 11th Annual Congress • Bari, Italy May 29–31, 2006". International Society of Hair Restoration Surgery. 16 (4): 125-126. doi:10.33589/16.4.0125. ISSN 2641-6719.
- ^ Caulk, R. A. (Temmuz 1976). "Menelik - The Life and Times of Menelik II: Ethiopia 1844–1913. By Harold G. Marcus. Oxford: Clarendon Press, 1975. Pp. 298. £5.25". The Journal of African History. 17 (3): 464-465. doi:10.1017/s0021853700000669. ISSN 0021-8537.
- ^ Lewis, David Levering (1987). The race to Fashoda : European colonialism and African resistance in the scramble for Africa. 1st ed. New York: Weidenfeld & Nicolson. ISBN . OCLC 14930930.
- ^ Tafla, Bairu (2 Eylül 2013). "Richard Pankhurst: The Ethiopians". Aethiopica. 3: 208-210. doi:10.15460/aethiopica.3.1.584. ISSN 2194-4024.
- ^ Marcus, Harold G.; Prouty, Chris (1988). "Empress Taytu and Menilek II: Ethiopia 1883-1910". The International Journal of African Historical Studies. 21 (3): 571. doi:10.2307/219491. ISSN 0361-7882.
- ^ McLachlan, Sean (2011). Armies of the Adowa Campaign 1896 : the Italian disaster in Ethiopia. Oxford: Osprey Pub Co. ISBN . OCLC 694832881.
- ^ . web.archive.org. 8 Mayıs 2019. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
- ^ . Borkena Ethiopian News (İngilizce). 2 Mart 2018. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adowa Muharebesi Italyanca La battaglia di Adua I Italya Habesistan Savasi sirasinda 1 Mart 1896 da Orta Etiyopya nin kuzeyinde bulunan da Kral II Menelik komutasindaki Etiyopya ordusu ile Italyan kuvvetleri arasinda gecen carpismadir Etiyopya nin kazandigi zafer Italyanlarin Afrika da Fransa ya da Ingiliz imparatorluklarina benzer bir imparatorluk kurma girisimlerini engellemis ve Fransizlara Atlas Okyanusu ndan Kizildeniz e kadar yayilma umudu vermistir 19 yuzyilin sonuna dogru Avrupa ulkelerinin Berlin Konferansi nda Afrika nin neredeyse tamamini paylastiginda sadece Etiyopya ve Liberya bagimsizligini koruyabilmistir Adowa Muharebesi Pan Afrikanizmin sembolu haline gelmis ve Etiyopya nin bagimsizligini II Italya Habesistan Savasi na kadar korumustur Adowa MuharebesiBirinci Italyan Etiyopya SavasiEtiyopya askerleri Aziz Gregor un yardimiyla savasi kazanirken 1965 1975 arasinda cizilmistir Tarih1 Mart 1896Bolge Etiyopya Tigray BolgesiSonucEtiyopya nin kesin zaferiTaraflarEtiyopya Destek FransaItalya KralligiKomutanlar ve liderlerII Menelik Tekle HaymanotOreste BaratieriGucler 100 000 80 000 i atesli silaha sahip 8600 at Top ve makineli silah sayisi bilinmiyor17 700 tumu atesli silaha sahip 56 topcuKayiplar3 886 olu 6 000 yarali3643 olu 1500 yarali 1681 esirArka plan1889 yilinda Italyanlar II Menelik ile Uccialli Antlasmasi ni imzaladi Bu antlasma Etiyopya nin kuzey topraklarini Italya Kralligi na birakmis bunun karsiliginda II Menelik e iktidarinin devami mali ve askeri yardim sozu verilmistir Fakat bu antlasmanin iki farkli dilde farkli maddeler icermesi tartismaya yol acmistir Antlasmanin Italyanca versiyonunun 17 maddesi Etiyopya Krali nin Italya disinda yabanci milletler ile diplomatik iliski kurmasi kisitlamis Etiyopya yi Italya ya bagimli hale getirmistir Antlasmanin Amharca halinde ise Etiyopya nin yabanci milletler ile iletisim kurmasi icin Italya dan yardim alabilecegi yazmaktadir Fakat Italyan diplomatlar bu maddenin bilerek degistirildigi ve II Menelik in bilerek antlasmanin degistirilmis bir kopyasini imzaladigini savunmaktadir Italyan Hukumeti Etiyopya nin antlasmanin Italyanca haline uymasi icin askeri bir cozum uygulamaya karar verdi Bunun sonucunda Italya ve Etiyopya 1 Italyan Etiyopya Savasi nda karsi karsiya gelmistir 1895 in sonunda dogru Italyan gucleri coktan Etiyopya nin iclerine dogru ilerlemisti 7 Aralik 1895 te Makonnen Welle Betul ve Mengesha Yuhhannes in komutasinda olan buyuk bir Etiyopya ordusu kucuk bir Italyan birligini Amba Alagi Muharebesi nde yok etmistir Bu olay sonucunda Italyan lar Tigray Bolgesi ne geri cekilmis iki tarafin ordulari burada carpismistir Savas 3 ay surmus Subat ayinin sonlarina dogru iki tarafin kaynaklari da tukenmeye baslamistirs Italyan ordusunun generali olan Oreste Baratieri eger bolgedeki yerel halkin kaynaklari tukenirse II Menelik in ordusunun yok olmaya baslayacagini biliyordu Fakat Italyan hukumeti Baratieri nin harekete gecmesi konusunda israr etmisti 29 Subat gununun aksaminda General Baldiserra raporunda tugaylarin 5 gunden kisa bir surede bitap edecegini ordunun Asmara ya kadar geri cekilmesini onermistir Meslektaslari ise geri cekilmenin zaten dusuk olan morali iyice dusurecegini savunmustur General Baratieri karar vermeyi birkac saat ertelemis son dakika istihbarati beklemek zorunda oldugunu iddia etmistir Ertesi gunun sabahinda saat 9 00 da Baratieri bir saldirinin gerceklestirilecegini duyurmustur Gece yarisindan hemen sonra askerler harekete gecmistir Muharebe sonrasiItalyanlar Eritre ye kacarken arkalarinda tum agir silahlarini ve 11 000 tufek birakmislardir Paul B Henze ye gore Baratieri nin ordusu Menelik Italyanlar in kacarken biraktigi tufekleri ele gecirdiginde yok olmustu Tuggeneral Albertone da olmak uzere Italyan esirleri zor sartlara ragmen iyi muamele gormuslerdir 200 kisi yaralarindan dolayi vefat etmistir Fakat Etiyopya nin ele gecirdigi 800 Eritre askerinin sag elleri ve sol ayaklari ampute edilmistir Bircok Eritre askeri bu cezadan sag kurtulamamis olene kadar aci cekmistir Komutan Baratieri gorevden alinmis ve askerlerini savas alaninda terk etmek ve affedilemez savas plani yuzunden cezalandirilmistir Muhaberenin kesin sonucu sebebiyle Italya Addis Abba Antlasmasi ni imzalayarak Etiyopya yi bagimsiz bir ulke olarak tanimistir Bu olaydan 40 sene sonra Italyanlar Benito Mussolini nin onderliginde II Italya Habesistan Savasi ni baslatmis ve Etiyopya yi 1936 da bozguna ugratmistir Italya burayi 5 yil kontrol altinda tuttuktan sonra Ingilizler Italyanlar i bolgeden cikartmistir Wikimedia Commons ta Adowa Muharebesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Gunumuzdeki Adowa kutlamalariResmi Tatil Adowa Zaferi Etiyopya daki tum bolgelerde Resmi tatil ilan edilmistir Tum okullar bankalar postaneler ve devlet daireleri bu gunde kapalidir Halk Kutlamalari Adowa Zaferi Etiyopya nin baskenti olan Addis Ababa da Menelik Meydani nda devlet gorevlilerinin ve halkin katilimi ile kutlanir Burada Etiyopya Orkestrasi cesitli vatan sarkilari calar Halk geleneksel Etiyopya kiyafetlerini giyer Etiyopya bayragi ve cesitli vatani plakartlar tasir ve denen geleneksel Etiyopya kilic ve kalkanlarini giyerler Buna ek olarak Etiyopya nin Bahir Dar gibi buyuk sehirlerinde bu zafer seremoniler ile kutlanir FilmAdwa 1999 Etiyopya yapimi begesel Kaynakca Soviet Appeasement Collective Security and the Italo Ethiopian war of 1935 and 1936 Archived from the original on 3 October 2019 Thomas Wilson Edward 1974 Russia and Black Africa Before World War II New York p 57 58 a b McLachlan Sean 2011 Armies of the Adowa Campaign 1896 Osprey Publishing p 42 Mclachlan Sean Armies of the Adowa Campaign 1896 p 20 ISBN 978 1 84908 457 4 Abdussamad H Ahmad and Richard Pankhurst 1998 Adwa Victory Centenary Conference 26 February 2 March 1996 Addis Ababa University pp 158 62 Caulk Richard 2002 Between the Jaws of Hyenas A Diplomatic History of Ethiopia 1876 1896 Harrassowitz Verlag Wiesbaden pp 563 566 567 Caulk Richard 2002 Between the Jaws of Hyenas A Diplomatic History of Ethiopia 1876 1896 Harrassowitz Verlag Wiesbaden pp 563 566 567 Kifle Elias 3 Mart 2009 Ethiopian Review Ingilizce 26 Subat 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2022 African Studies Companion Online 4 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2022 Gambino Vincenzo Tesauro Piero Toscani Marco Temmuz 2006 Italian Society of Hair Restoration 11th Annual Congress Bari Italy May 29 31 2006 International Society of Hair Restoration Surgery 16 4 125 126 doi 10 33589 16 4 0125 ISSN 2641 6719 Caulk R A Temmuz 1976 Menelik The Life and Times of Menelik II Ethiopia 1844 1913 By Harold G Marcus Oxford Clarendon Press 1975 Pp 298 5 25 The Journal of African History 17 3 464 465 doi 10 1017 s0021853700000669 ISSN 0021 8537 Lewis David Levering 1987 The race to Fashoda European colonialism and African resistance in the scramble for Africa 1st ed New York Weidenfeld amp Nicolson ISBN 1 55584 058 2 OCLC 14930930 Tafla Bairu 2 Eylul 2013 Richard Pankhurst The Ethiopians Aethiopica 3 208 210 doi 10 15460 aethiopica 3 1 584 ISSN 2194 4024 Marcus Harold G Prouty Chris 1988 Empress Taytu and Menilek II Ethiopia 1883 1910 The International Journal of African Historical Studies 21 3 571 doi 10 2307 219491 ISSN 0361 7882 McLachlan Sean 2011 Armies of the Adowa Campaign 1896 the Italian disaster in Ethiopia Oxford Osprey Pub Co ISBN 978 1 84908 457 4 OCLC 694832881 web archive org 8 Mayis 2019 8 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2022 Borkena Ethiopian News Ingilizce 2 Mart 2018 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2022