Sagittarius A kısaltılmış adıyla Sgr A Samanyolu nun Galaktik Merkezi ndeki süper kütleli kara deliktir Yay ve Ak

Sagittarius A* (kısaltılmış adıyla Sgr A*), Samanyolu'nun Galaktik Merkezi'ndeki süper kütleli kara deliktir.Yay ve Akrep takımyıldızlarının sınırında, ekliptiğin yaklaşık 5,6° güneyinde,Kelebek Kümesi (M6) ve Lambda Scorpii'ye görsel olarak yakın bir konumda yer alır.

Sagittarius A*
Gözlem verisi Dönem J2000 Ekinoks J2000
2017'de Olay Ufku Teleskobu tarafından elde edilen Sagittarius A*'nın ilk görüntüsü 2022'de yayınlandı
Takımyıldız	Yay
Sağ açıklık ( $α$ )	17^sa 45^d 40,0409^s
Dik açıklık ( $δ$ )	−29° 0′ 28,118″
Astrometri
Uzaklık	26996 ± 29 Iy (8277 ± 9 pc)
Özellikler
Kütle ( $m$ )	8,54×10³⁶ kg 4,297×10⁶ `M`_☉
Tarihçe
Keşfeden(ler)
Keşif tarihi	13 Şubat 1974
Katalog belirtmeleri
AX J1745.6-2900 (ASCA)

Bu nesne, parlak ve çok yoğun bir . Sagittarius A* adı ile bu yoğun kaynak, içinde gömülü bulunduğu daha büyük (ve çok daha parlak) Sagittarius A (Sgr A) bölgesinden ayrılmaktadır. Sgr A*, 1974 yılında [de] ve tarafından keşfedilmiş ve yıldız işareti *, gökada merkezinden gelen en güçlü radyo emisyonunun yoğun bir termal olmayan radyo nesnesine bağlı olduğunu anlayan Brown tarafından 1982 yılında atanmıştır.

Başta olmak üzere Sagittarius A*'nın yörüngesindeki birkaç yıldızın gözlemleri, nesnenin kütlesini ve yarıçapının üst sınırlarını belirlemek için kullanıldı. Gökbilimciler, kütle ve giderek daha hassas hale gelen yarıçap sınırlarına dayanarak Sagittarius A*'nın Samanyolu'nun merkezi süper kütleli kara deliği olması gerektiği sonucuna vardılar. Şu anki kütle değeri 4,297±0,012 milyon güneş kütlesidir.

Reinhard Genzel ve Andrea Ghez, Sagittarius A*'nın süper kütleli kompakt bir nesne olduğu ve o dönemde tek makul açıklamanın bir kara delik olması gerektiğini ortaya koydukları için 2020 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldüler.

Mayıs 2022'de gökbilimciler, dünya çapında bir radyo gözlemevi ağı olan Olay Ufku Teleskobu'nu (Event Horizon Telescope) kullanarak Sagittarius A*'nın ufuk çizgisi etrafındaki yığılma diskinin kara delik olduğunu doğrulayan ilk görüntüsünü yayınladılar. Bu, 2019 yılındaki (Messier 87 süper kütleli kara deliğinden) sonra bir kara deliğin teyit edilen ikinci görüntüsüdür. Kara deliğin kendisi görülmüyor, sadece hareketleri kara delikten etkilenen yakındaki nesneler görülüyor. Gözlenen radyo ve kızılötesi enerji, kara deliğin içine düşerken milyonlarca dereceye kadar ısınan gaz ve tozdan kaynaklanmaktadır.

Ayrıca bakınız

Bilinen en yakın kara deliklerin listesi

Kaynakça

^ ^a ^b Reid, M.J.; Brunthaler, A. (2004). "Sgr A* – Radio-source". Astrophysical Journal. 616 (2): 872-884. arXiv:astro-ph/0408107 $2. Bibcode:2004ApJ...616..872R. doi:10.1086/424960. 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2014.
^ ^a ^b ^c ^d The GRAVITY collaboration (Eylül 2023). "Polarimetry and astrometry of NIR flares as event horizon scale, dynamical probes for the mass of Sgr A*". Astronomy & Astrophysics. 677: L10. arXiv:2307.11821 $2. Bibcode:2023A&A...677L..10G. doi:10.1051/0004-6361/202347416. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
^ Parsons, Jeff (31 Ekim 2018). "Scientists find proof a supermassive black hole is lurking at the centre of the Milky Way". Metro (İngilizce). 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2018.
^ Mosher, Dave (31 Ekim 2018). . The Middletown Press. Business Insider. 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022.
^ Plait, Phil (7 Kasım 2018). "Astronomers See Material Orbiting a Black Hole *Right* at the Edge of Forever". Bad Astronomy (İngilizce). Syfy Wire. 10 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2018.
^ Ekvatoral ve Ekliptik Koordinatlar kullanılarak hesaplanmıştır. 21 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ Balick, B.; Brown, R. L. (1 Aralık 1974). "Intense sub-arcsecond structure in the galactic center". Astrophysical Journal. 194 (1): 265-270. Bibcode:1974ApJ...194..265B. doi:10.1086/153242.
^ Melia, Fulvio (2007). The Galactic Supermassive Black Hole. Princeton: Princeton University Press. ISBN .
^ Brown, Robert L. (1 Kasım 1982). "Precessing Jets in Sagittarius A: Gas Dynamics in the Central Parsec of the Galaxy". The Astrophysical Journal. 262: 110–119. Bibcode:1982ApJ...262..110B. doi:10.1086/160401.
^ Henderson, Mark (9 Aralık 2009). . Times Online. 16 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2019.
^ "The Nobel Prize in Physics 2020" (İngilizce). 6 Ekim 2020. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
^ Bower, Geoffrey C. (Mayıs 2022). "Focus on First Sgr A* Results from the Event Horizon Telescope". The Astrophysical Journal. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022.
^ "Astronomers reveal first image of the black hole at the heart of our galaxy". eso.org. 12 Mayıs 2022. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022.
^ Overbye, Dennis (12 Mayıs 2022). "The Milky Way's Black Hole Comes to Light". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022.
^ Abuter, R.; Amorim, A.; Bauböck, M.; Berger, J. P.; Bonnet, H.; Brandner, W.; Clénet, Y.; Coudé Du Foresto, V.; De Zeeuw, P. T.; Deen, C.; Dexter, J.; Duvert, G.; Eckart, A.; Eisenhauer, F.; Förster Schreiber, N. M.; Garcia, P.; Gao, F.; Gendron, E.; Genzel, R.; Gillessen, S.; Guajardo, P.; Habibi, M.; Haubois, X.; Henning, T.; Hippler, S.; Horrobin, M.; Huber, A.; Jiménez Rosales, A.; Jocou, L.; Kervella, P. (2018). "Detection of orbital motions near the last stable circular orbit of the massive black hole SgrA". Astronomy & Astrophysics. 618: L10. arXiv:1810.12641 $2. Bibcode:2018A&A...618L..10G. doi:10.1051/0004-6361/201834294.

Dış bağlantılar

(Video)
UCLA Galactic Center Group - latest results4 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . retrieved 8/12/2009
Is there a Supermassive Black Hole at the Center of the Milky Way? (arxiv preprint)12 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
2004 paper deducing mass of central black hole from orbits of 7 stars (arxiv preprint)11 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
ESO video clip of orbiting star 22 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (533 KB MPEG Video)
ESO Press Release, October 16, 2002
The Proper Motion of Sgr A* and the Mass of Sgr A* (PDF)
NRAO article 3 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . regarding VLBI radio imaging of Sgr A*

[Reid-1] Reid, M.J.; Brunthaler, A. (2004). "Sgr A* – Radio-source". Astrophysical Journal. 616 (2): 872-884. arXiv:astro-ph/0408107 $2. Bibcode:2004ApJ...616..872R. doi:10.1086/424960. 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2014.

[GRAVITY-2] The GRAVITY collaboration (Eylül 2023). "Polarimetry and astrometry of NIR flares as event horizon scale, dynamical probes for the mass of Sgr A*". Astronomy & Astrophysics. 677: L10. arXiv:2307.11821 $2. Bibcode:2023A&A...677L..10G. doi:10.1051/0004-6361/202347416. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.

[Parsons-3] Parsons, Jeff (31 Ekim 2018). "Scientists find proof a supermassive black hole is lurking at the centre of the Milky Way". Metro (İngilizce). 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2018.

[Mosher-4] Mosher, Dave (31 Ekim 2018). . The Middletown Press. Business Insider. 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022.

[plait-5] Plait, Phil (7 Kasım 2018). "Astronomers See Material Orbiting a Black Hole *Right* at the Edge of Forever". Bad Astronomy (İngilizce). Syfy Wire. 10 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2018.

[frostydrew-6] Ekvatoral ve Ekliptik Koordinatlar kullanılarak hesaplanmıştır. 21 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[Balick-7] Balick, B.; Brown, R. L. (1 Aralık 1974). "Intense sub-arcsecond structure in the galactic center". Astrophysical Journal. 194 (1): 265-270. Bibcode:1974ApJ...194..265B. doi:10.1086/153242.

[Melia-8] Melia, Fulvio (2007). The Galactic Supermassive Black Hole. Princeton: Princeton University Press. ISBN .

[Brown-9] Brown, Robert L. (1 Kasım 1982). "Precessing Jets in Sagittarius A: Gas Dynamics in the Central Parsec of the Galaxy". The Astrophysical Journal. 262: 110–119. Bibcode:1982ApJ...262..110B. doi:10.1086/160401.

[Henderson-10] Henderson, Mark (9 Aralık 2009). . Times Online. 16 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2019.

[nobelprize-11] "The Nobel Prize in Physics 2020" (İngilizce). 6 Ekim 2020. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.

[AJ-202205-12] Bower, Geoffrey C. (Mayıs 2022). "Focus on First Sgr A* Results from the Event Horizon Telescope". The Astrophysical Journal. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022.

[ESO2208-13] "Astronomers reveal first image of the black hole at the heart of our galaxy". eso.org. 12 Mayıs 2022. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022.

[NYT-20220512-14] Overbye, Dennis (12 Mayıs 2022). "The Milky Way's Black Hole Comes to Light". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022.

[DetectionOfBlackHoleSrgA-15] Abuter, R.; Amorim, A.; Bauböck, M.; Berger, J. P.; Bonnet, H.; Brandner, W.; Clénet, Y.; Coudé Du Foresto, V.; De Zeeuw, P. T.; Deen, C.; Dexter, J.; Duvert, G.; Eckart, A.; Eisenhauer, F.; Förster Schreiber, N. M.; Garcia, P.; Gao, F.; Gendron, E.; Genzel, R.; Gillessen, S.; Guajardo, P.; Habibi, M.; Haubois, X.; Henning, T.; Hippler, S.; Horrobin, M.; Huber, A.; Jiménez Rosales, A.; Jocou, L.; Kervella, P. (2018). "Detection of orbital motions near the last stable circular orbit of the massive black hole SgrA". Astronomy & Astrophysics. 618: L10. arXiv:1810.12641 $2. Bibcode:2018A&A...618L..10G. doi:10.1051/0004-6361/201834294.