Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ağustos 2023) () |
Normandiya (Fransızca: Normandie), Kuzey Fransa'da coğrafi bir bölge. Yukarı Normandiya (Haute-Normandie) Seine-Maritime ve Eure, Aşağı Normandiya (Basse-Normandie) Orne, Calvados ve Manche departmanından oluşur. Normandiya Dükalığı eskiden aşağı Seine departmanı, ve batıda yarımadasına kadar olan bölgeyi içine alan kuzey Fransa'da bağımsız bir dükalıktı.
Coğrafya
Bölge kuzey sahilinde Manş Denizi, batıda granit, doğuda kireç taşı tepeleriyle çevrili bir bölgedir. Bölgenin merkezinde uzun bir sahili bulunmaktadır. Yüksek çalılar arasında küçük tarlalar Normandiya Çıkarması'ndaki işgalci güçlere önemli sorunlar çıkarmıştır.
Tarih
Normandiya Orta Çağ'ın başında İngiltere'yi başarılı bir şekilde işgal eden son halk olan Normanların ana vatanıydı. Normanlar yerli Gal halkı ile Rollo liderliğindeki işgalci Vikinglerin karışımından oluşmaktaydı. Rollo Paris'i işgal etmiş ve kendisine Normandiya bölgesi verilmişti (St.-Claire-sur-Epte Antlaşması, 911).
Rollo'nun soyundan gelen Normandiya Dükü William 1066'da İngiltere'yi işgal etmiş ve İngiltere Kralı I. William olmuştu. Normandiya 1087'ye kadar ve 1106-1144 ile 1154-1204 yılları arasında İngiltere ile bağını korumuştu. 1346-1360 ve 1415-1450 yılları arasındaki Yüz Yıl Savaşı sırasında İngiliz güçleri Normandiya'yı işgal etmişlerdi. Bölgede Yüz Yıl Savaşları'ndan Fransız Din Savaşları'na kadar geçen sürede barış hâkim olmuş ancak Fransız Din Savaşları sırasında bölgenin Protestan Reformasyonu'na katılmasıyla pek çok Norman kentinde savaşlar hüküm sürmüştü. Fransız Devrimi sırasında ise bölge Paris'teki merkezî Jakoben güçlere karşı Federal Cumhuriyeti desteklemiştir.
II. Dünya Savaşı'nda, Müttefikler Avrupa'ya asker çıkarmak için bu bölgeyi seçmiştir. Tarihte, Normandiya Çıkarması olarak geçen çıkarma esnasında Alman birlikleri ile Müttefik birlikleri arasında çok şiddetli çatışmalar yaşanmıştır. Savaşın kaderini belirleyen çatışmalardan biridir.
Nüfus
Normandiya bölgesinde 3,2 milyon kişi yaşamaktadır. Kilometrekare başına 107 kişinin yaşadığı ve Fransa'nın ulusal ortalamasının altında olan bölgenin kuzeyinde rakam 145 kişiye yükselmektedir. Yukarı Normandiya'nın başkenti Rouen'in nüfusu 385 bin kişidir.
Bölgenin diğer kentleri: Alençon; ; Avranches; Bayeux; Caen (nüfus 370.851); (nüfus 117.855); Coutances; Dieppe; Doudeville; Évreux; Falaise; Honfleur; ; Le Havre (nüfus 296.773); Lisieux; ; Rouen (nüfus 518.316); Saint-Lô; ; ve .
Kültür
Bölgede konuşulan dil Normancadır. Normanca Hint-Avrupa dil grubunda Latince kökenli Latin dillerinden biridir ancak resmî bir statüsü yoktur. Normanca ülkeye gelen nordik halklardan biri olan Vikinglerin Nors dilinden önemli ölçüde kelime almıştır. Normanca Vikinglerin dilinin etkisi altında yerli halkın konuştuğu Roma-Gal dilinden oluşmuştur.
Nors dili asıllı Normanca sözcüklerden örnekler:
| Normanca | İngilizce | Nors | Fransızca |
|---|---|---|---|
| bel | court, yard ( bailey?) | bæli | cour (cf. bal) |
| bète | bait (Normancadan alınma) | beita | appât (cf. bête, bestial) |
| canne | can (Normancadan alınma) | kanna | cruche |
| cat | cat (Germanik kökenli) | katte | chat |
| gardîn | garden | garðr | jardin |
| gradile | (black) currant | gaddr | cassis |
| graie | prepare | greiða | préparer |
| hardelle | girl | hóra (whore) | fille (cf. hardi) |
| hèrnais | cart (cf. harness) | járnaðr (shod (horse)) | charrette (cf. harnais, harnâcher) |
| hougue | mound (cf. , high) | haugr | monticule |
| mauve | seagull | mávar | gaviote (Pre-Normanca) / mouette (Post-Normanca) |
| mielle | dune | mellr | dune |
| mucre | damp (cf. muggy) | mygla | humide |
| nez | headland or cliff (cf. Sheerness vb.) | nes | falaise (cf. nez) |
| pouque | pouch, bag (cf. İngiltere'nin kuzeyi poke, atasözu "pig in a poke"; ayrıca pocket) | poki | sac (cf. poche) |
| viquet | wicket (Normancadan alınma) | víkjask | guichet (Normanca'dan alınma) |
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Bölgedeki Vikingler İngilizce "Kuzeyliler" anlamına gelen "Northmen" olarak tanınmaya başladı. "Normanlar" ve "Normandiya" isimleri daha sonra bu ifadeden türedi.
Kaynakça
Özel
- ^ Crouch Normans ss. 15-16
Genel
- Crouch, David (2007). The Normans: the history of a dynasty. London: Continuum. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Normandiya haber gazete kitap akademik JSTOR Agustos 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Normandiya Fransizca Normandie Kuzey Fransa da cografi bir bolge Yukari Normandiya Haute Normandie Seine Maritime ve Eure Asagi Normandiya Basse Normandie Orne Calvados ve Manche departmanindan olusur Normandiya Dukaligi eskiden asagi Seine departmani ve batida yarimadasina kadar olan bolgeyi icine alan kuzey Fransa da bagimsiz bir dukalikti Normandiya bayragiCografyaBolge kuzey sahilinde Mans Denizi batida granit doguda kirec tasi tepeleriyle cevrili bir bolgedir Bolgenin merkezinde uzun bir sahili bulunmaktadir Yuksek calilar arasinda kucuk tarlalar Normandiya Cikarmasi ndaki isgalci guclere onemli sorunlar cikarmistir TarihNormandiya Orta Cag in basinda Ingiltere yi basarili bir sekilde isgal eden son halk olan Normanlarin ana vataniydi Normanlar yerli Gal halki ile Rollo liderligindeki isgalci Vikinglerin karisimindan olusmaktaydi Rollo Paris i isgal etmis ve kendisine Normandiya bolgesi verilmisti St Claire sur Epte Antlasmasi 911 Rollo nun soyundan gelen Normandiya Duku William 1066 da Ingiltere yi isgal etmis ve Ingiltere Krali I William olmustu Normandiya 1087 ye kadar ve 1106 1144 ile 1154 1204 yillari arasinda Ingiltere ile bagini korumustu 1346 1360 ve 1415 1450 yillari arasindaki Yuz Yil Savasi sirasinda Ingiliz gucleri Normandiya yi isgal etmislerdi Bolgede Yuz Yil Savaslari ndan Fransiz Din Savaslari na kadar gecen surede baris hakim olmus ancak Fransiz Din Savaslari sirasinda bolgenin Protestan Reformasyonu na katilmasiyla pek cok Norman kentinde savaslar hukum surmustu Fransiz Devrimi sirasinda ise bolge Paris teki merkezi Jakoben guclere karsi Federal Cumhuriyeti desteklemistir II Dunya Savasi nda Muttefikler Avrupa ya asker cikarmak icin bu bolgeyi secmistir Tarihte Normandiya Cikarmasi olarak gecen cikarma esnasinda Alman birlikleri ile Muttefik birlikleri arasinda cok siddetli catismalar yasanmistir Savasin kaderini belirleyen catismalardan biridir NufusNormandiya Haritasi Normandiya bolgesinde 3 2 milyon kisi yasamaktadir Kilometrekare basina 107 kisinin yasadigi ve Fransa nin ulusal ortalamasinin altinda olan bolgenin kuzeyinde rakam 145 kisiye yukselmektedir Yukari Normandiya nin baskenti Rouen in nufusu 385 bin kisidir Bolgenin diger kentleri Alencon Avranches Bayeux Caen nufus 370 851 nufus 117 855 Coutances Dieppe Doudeville Evreux Falaise Honfleur Le Havre nufus 296 773 Lisieux Rouen nufus 518 316 Saint Lo ve KulturBolgede konusulan dil Normancadir Normanca Hint Avrupa dil grubunda Latince kokenli Latin dillerinden biridir ancak resmi bir statusu yoktur Normanca ulkeye gelen nordik halklardan biri olan Vikinglerin Nors dilinden onemli olcude kelime almistir Normanca Vikinglerin dilinin etkisi altinda yerli halkin konustugu Roma Gal dilinden olusmustur Nors dili asilli Normanca sozcuklerden ornekler Normanca Ingilizce Nors Fransizcabel court yard bailey baeli cour cf bal bete bait Normancadan alinma beita appat cf bete bestial canne can Normancadan alinma kanna cruchecat cat Germanik kokenli katte chatgardin garden gardr jardingradile black currant gaddr cassisgraie prepare greida preparerhardelle girl hora whore fille cf hardi hernais cart cf harness jarnadr shod horse charrette cf harnais harnacher hougue mound cf high haugr monticulemauve seagull mavar gaviote Pre Normanca mouette Post Normanca mielle dune mellr dunemucre damp cf muggy mygla humidenez headland or cliff cf Sheerness vb nes falaise cf nez pouque pouch bag cf Ingiltere nin kuzeyi poke atasozu pig in a poke ayrica pocket poki sac cf poche viquet wicket Normancadan alinma vikjask guichet Normanca dan alinma Ayrica bakinizNormanlar Normanca Nors dili Viking Normandiya CikarmasiNotlar Bolgedeki Vikingler Ingilizce Kuzeyliler anlamina gelen Northmen olarak taninmaya basladi Normanlar ve Normandiya isimleri daha sonra bu ifadeden turedi KaynakcaOzel Crouch Normans ss 15 16 GenelCrouch David 2007 The Normans the history of a dynasty London Continuum ISBN 978 1 85285 595 6