Eski Nors dili (dǫnsk tunga, dansk tunga ya da norrœnt mál), Vikingler döneminde, yaklaşık 1300'lere kadar, İskandinavya'da ve Vikinglerin kontrol ettiği deniz aşırı yerleşim birimlerinde konuşulmuş Kuzey Cermen dili. 8. yüzyılda kullanılan türemiştir. Bu dönemlerden kalan belgelerin çoğu, Orta Çağ İzlandacasına ait olduğundan dilin kabul edilen standart hali olarak geçen lehçedir. Bu lehçe ve Eski Norveççeyi içerir. Fakat Eski Nors dilini konuşanların çoğu aslında Danimarka ve İsveç yerleşimlerinde konuşulan lehçesini kullanmaktaydılar.
Eski Norsça | |
---|---|
dǫnsk tunga ("Dan dili") norrœnt mál ("kuzey dili") | |
Bölge | İskandinavya, İzlanda, Faroe Adaları ve diğer Viking yerleşimleri |
Etnisite | Kuzey Cermenleri |
Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
Önceki formlar |
|
Yazı sistemi | Runik yazı, daha sonra Latin alfabesi |
Dil kodları | |
ISO 639-2 | non |
ISO 639-3 | non |
Coğrafi dağılım
, Eski Norveççe ile yakından ilişkiliydi ve birlikte oluşturuyorlardı. Bu dil, aynı zamanda İrlanda, Man Adası, İskoçya ve Kuzey İngiltere'nin belli yerleşim bölgelerinin yanı sıra Normandiya'nın bazı kesimlerinde de konuşuluyordu., Danimarka ve İsveç'in yanı sıra Kiev Knezliği'nde, Doğu İngiltere'de ve Normandiya'daki Dan yerleşkelerinde konuşuluyordu. diyalekti ise Gotland'da ve doğuda başka yerleşim yerlerinde konuşuluyordu.
11'inci yüzyılda Eski Nors dili, batıda Vinland'dan başlayıp, doğuda Volga'ya kadar uzanan bir coğrafyada konuşuluyor ve en çok konuşulan Avrupa dili olma özelliğini taşıyordu. Dil, Kiev Knezliği'nin Velikiy Novgorod şehrinde geç 13. yüzyıla kadar kullanılmaya devam edilmiştir.
Modern zamanlar
, olan İzlandaca, Faroece, Norveççe ve tükenmiş olan Nornca ile bu dilin Shetland Adaları'nda konuşulmuş lehçesine evrimleşmiştir. ise Danca ve İsveççeye evrimleşmiştir. Norveççe, temelde bir Eski Batı Nors dili olmasına rağmen, yüzyıllar boyu, ama özellikle de Danimarka-Norveç ittifakı sırasında, Doğu Nors'un etkisi altında kalmıştır. Norveççe, Danca ve İsveççe arasında önemli ölçüde karşılıklı anlaşılabilirlik gözlemlenmektedir.
Bu dillerin arasında gramer açısından en muhafazakar olanlarını İzlandaca ve ona yakından bağlı olan Faroece oluşturur, ancak bu iki dilde de önemli sesbilimsel değişimler meydana gelmiştir. Faroe Adaları'nın Danimarka egemenliğinde geçirdiği yüzyıllar nedeniyle, bu dil Dancadan da yoğun olarak etkilenmiştir.[4]
Eski Nors dili, bir İngiliz dili olan Scots gibi bazı değişkeleri etkilemiş, ayrıca Fransa'nın Normandiya bölgesi kökenli Normanca gibi Latin dilleri üzerinde etkiler bırakmıştır.
Ayrıca bakınız
- Normanca, Norsçadan etkilenmiş Romen dili
- Vikingler
- Kuzey Cermenleri
Kaynakça
- ^ Adams 1899, "Scandinavian Languages", pp. 336–338
- ^ a b "Nordiska språk", (İsveççe), § Historia, §§ Omkring 800–1100, 1994
- ^ Moberg et al. 2007.
- ^ van der Auwera & König 1994, "Faroese" (Barnes & Weyhe), p. 217.
- Harbert, Wayne (2007), "The Germanic Languages", Cambridge Language Surveys, Cambridge: Cambridge University Press
- Haugan, Jens (1998), "Right Dislocated 'Subjects' in Old Norse", Working Papers in Scandinavian Syntax (62), ss. 37-60
- (1950), "First Grammatical Treatise. The Earliest Germanic Phonology", Language, 26 (4), ss. 4-64, doi:10.2307/522272, JSTOR 522272
- , (Ed.) (2008) [2004], The Menota handbook: Guidelines for the electronic encoding of Medieval Nordic primary sources, Version 2.0, Bergen: Medieval Nordic Text Archive, ISBN , 24 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 16 Temmuz 2020, "The Menota handbook 2.0"
- Lass, Roger (1993), Old English: A Historical Linguistic Companion, Cambridge: Cambridge University Press
- , (Ed.) (1899) [1876], Johnson's Universal Cyclopedia: A New Edition, 7 (Raleigh-Tananarivo), D. Appleton, A. J. Johnson
- van der Auwera, J.; König, E., (Ed.) (1994), The Germanic Languages
- Moberg, J.; Gooskens, C.; Nerbonne, J.; Vaillette, N. (2007), "4. Conditional Entropy Measures Intelligibility among Related Languages", Proceedings of the 17th Meeting of Computational Linguistics in the Netherlands, 7 (LOT Occasional series), ss. 51-66, hdl:1874/296747
- Moberg, J.; Gooskens, C.; Nerbonne, J.; Vaillette, N. (2007), Conditional Entropy Measures Intelligibility among Related Languages (PDF), ss. 1-15, 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 16 Temmuz 2020
- Bandle, Oskar; Braunmüller, Kurt; Jahr, Ernst Hakon; Karker, Allan; Naumann, Hans-Peter; Teleman, Ulf; Elmevik, Lennart; Widmark, Gun, (Ed.) (2002), The Nordic Languages, An International Handbook on the History of the North Germanic Languages, Walter de Gruyter, Berlin
- Volume 2, 2005
- O'Donoghue, Heather (2004), Old Norse-Icelandic Literature: A Short Introduction, Blackwell Introductions to Literature, Blackwell Publishing Ltd.
- ; (2014) [1993], Hovuddrag i norsk språkhistorie [The main features of Norse language history], 4th (Norveççe), Gyldendal Norsk Forlag, ISBN
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eski Nors dili dǫnsk tunga dansk tunga ya da norrœnt mal Vikingler doneminde yaklasik 1300 lere kadar Iskandinavya da ve Vikinglerin kontrol ettigi deniz asiri yerlesim birimlerinde konusulmus Kuzey Cermen dili 8 yuzyilda kullanilan turemistir Bu donemlerden kalan belgelerin cogu Orta Cag Izlandacasina ait oldugundan dilin kabul edilen standart hali olarak gecen lehcedir Bu lehce ve Eski Norvecceyi icerir Fakat Eski Nors dilini konusanlarin cogu aslinda Danimarka ve Isvec yerlesimlerinde konusulan lehcesini kullanmaktaydilar Eski Norscadǫnsk tunga Dan dili norrœnt mal kuzey dili BolgeIskandinavya Izlanda Faroe Adalari ve diger Viking yerlesimleriEtnisiteKuzey CermenleriDil ailesiHint Avrupa CermenKuzey Cermen dilleriEski NorscaOnceki formlarEski NorscaYazi sistemiRunik yazi daha sonra Latin alfabesiDil kodlariISO 639 2nonISO 639 3nonCografi dagilimEski Norsca ve ilgili dillerin 10 yuzyilda Avrupa daki dagilimi Eski Bati Norscasi Eski Dogu Norscasi Eski Ingilizce Kirim Gotcasi Eski Norscanin kismi karsilikli anlasilabilirlik gosterdigi diger Cermen dilleri Eski Norvecce ile yakindan iliskiliydi ve birlikte olusturuyorlardi Bu dil ayni zamanda Irlanda Man Adasi Iskocya ve Kuzey Ingiltere nin belli yerlesim bolgelerinin yani sira Normandiya nin bazi kesimlerinde de konusuluyordu Danimarka ve Isvec in yani sira Kiev Knezligi nde Dogu Ingiltere de ve Normandiya daki Dan yerleskelerinde konusuluyordu diyalekti ise Gotland da ve doguda baska yerlesim yerlerinde konusuluyordu 11 inci yuzyilda Eski Nors dili batida Vinland dan baslayip doguda Volga ya kadar uzanan bir cografyada konusuluyor ve en cok konusulan Avrupa dili olma ozelligini tasiyordu Dil Kiev Knezligi nin Velikiy Novgorod sehrinde gec 13 yuzyila kadar kullanilmaya devam edilmistir Modern zamanlar olan Izlandaca Faroece Norvecce ve tukenmis olan Nornca ile bu dilin Shetland Adalari nda konusulmus lehcesine evrimlesmistir ise Danca ve Isvecceye evrimlesmistir Norvecce temelde bir Eski Bati Nors dili olmasina ragmen yuzyillar boyu ama ozellikle de Danimarka Norvec ittifaki sirasinda Dogu Nors un etkisi altinda kalmistir Norvecce Danca ve Isvecce arasinda onemli olcude karsilikli anlasilabilirlik gozlemlenmektedir Bu dillerin arasinda gramer acisindan en muhafazakar olanlarini Izlandaca ve ona yakindan bagli olan Faroece olusturur ancak bu iki dilde de onemli sesbilimsel degisimler meydana gelmistir Faroe Adalari nin Danimarka egemenliginde gecirdigi yuzyillar nedeniyle bu dil Dancadan da yogun olarak etkilenmistir 4 Eski Nors dili bir Ingiliz dili olan Scots gibi bazi degiskeleri etkilemis ayrica Fransa nin Normandiya bolgesi kokenli Normanca gibi Latin dilleri uzerinde etkiler birakmistir Ayrica bakinizNormanca Norscadan etkilenmis Romen dili Vikingler Kuzey CermenleriKaynakca Adams 1899 Scandinavian Languages pp 336 338 a b Nordiska sprak Isvecce Historia Omkring 800 1100 1994 Moberg et al 2007 van der Auwera amp Konig 1994 Faroese Barnes amp Weyhe p 217 Harbert Wayne 2007 The Germanic Languages Cambridge Language Surveys Cambridge Cambridge University Press Haugan Jens 1998 Right Dislocated Subjects in Old Norse Working Papers in Scandinavian Syntax 62 ss 37 60 1950 First Grammatical Treatise The Earliest Germanic Phonology Language 26 4 ss 4 64 doi 10 2307 522272 JSTOR 522272 Ed 2008 2004 The Menota handbook Guidelines for the electronic encoding of Medieval Nordic primary sources Version 2 0 Bergen Medieval Nordic Text Archive ISBN 978 82 8088 400 8 24 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 16 Temmuz 2020 The Menota handbook 2 0 Lass Roger 1993 Old English A Historical Linguistic Companion Cambridge Cambridge University Press Ed 1899 1876 Johnson s Universal Cyclopedia A New Edition 7 Raleigh Tananarivo D Appleton A J Johnson van der Auwera J Konig E Ed 1994 The Germanic Languages Moberg J Gooskens C Nerbonne J Vaillette N 2007 4 Conditional Entropy Measures Intelligibility among Related Languages Proceedings of the 17th Meeting of Computational Linguistics in the Netherlands 7 LOT Occasional series ss 51 66 hdl 1874 296747 Moberg J Gooskens C Nerbonne J Vaillette N 2007 Conditional Entropy Measures Intelligibility among Related Languages PDF ss 1 15 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 16 Temmuz 2020 Bandle Oskar Braunmuller Kurt Jahr Ernst Hakon Karker Allan Naumann Hans Peter Teleman Ulf Elmevik Lennart Widmark Gun Ed 2002 The Nordic Languages An International Handbook on the History of the North Germanic Languages Walter de Gruyter Berlin Volume 2 2005 O Donoghue Heather 2004 Old Norse Icelandic Literature A Short Introduction Blackwell Introductions to Literature Blackwell Publishing Ltd 2014 1993 Hovuddrag i norsk sprakhistorie The main features of Norse language history 4th Norvecce Gyldendal Norsk Forlag ISBN 978 8205464025