Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aksakallı (Kırgızca: Аксакал, Azerice: Ağsaqqallı, Rusça: Аксака́л), Türk halk kültüründe ihtiyar adam. Değişik Türk dillerinde Akhagallı, Ağsagallı, Aksahaltı olarak söylenir. “Göksakallı” tabiri de kullanılır. Yaşlı adam, dede. Bir yörenin tanınmış en yaşlı erkeği. İyi niteliklere sahiptir. Ayrıca anlatılarda iyicil özellikler taşıyan yaşlılar ve dedeler için kullanılır. İnsanların zor anlarında yardımlarına koşar. Bu nedenle İslamiyet sonrası bazı söylencelerde Hızır Peygamber ile özdeşleşmiştir. Ulu Kayın ağacından inip çocuklara yardım eder ve ad verir. Göksakallı ihtiyar birdenbire belirir ve birdenbire kaybolur. Ak veya gökçe giysilidir. Ak-boz atlıdır. Çevgen denilen hayvan başlı bir asa taşır. Çevgen aynı zamanda kutlu oyun olan ciritin diğer adıdır. Yaşından beklenmeyecek kadar güçlüdür. Tasvir edilirken “altın sakallı” mecazı kullanılır. Verdiği elmayı kendileri yiyen kısır karı kocanın çocukları, elmanın kabuğunu yedirdikleri atlarının da yavruları olur. Bazen Aksakallı tabiri Eren ile eş anlamlı kullanılır. Sogotoh destanında Sabıya Bay Toyun ve Sabıya Bay Hotun adlı bir ihtiyar karıkocanın adı geçer. Bunların ömürlerinin sonunda duaları kabul edilerek bir erkek çocukları olur. Kadınlar için Aksaçlı tabiri kullanılır.
Aksakallı Koca veya yalnızca Koca sözcüğü de benzer bir anlamı ifade eder. Türk halk kültüründe Bilge Kişi demektir. İnsanlara yol gösteren, bilgelik ve hikmet sahibi kişilerdir. Farsça anlam benzeşimi ve Türkçenin yapısını da uygun olan ses değişimi ile “Hoca” haline gelmiştir. Örneğin Nasreddin Hoca. Karı-Koca tabirindeki her iki kelimede yaşlılık ve tecrübe içerir. Karımak ve Kocamak fiilleri ihtiyarlamak demektir. Ozan kelimesiyle aynı kökten gelen Ozon’un ise yaşlı/bilge anlamına gelmesi önemli bir ayrıntıdır. Yaşlı, görmüş geçirmiş demektir.
Dipnotlar
- ^ "Kishlak" 12 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Encyclopedia of Central Asia
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 42)
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 316)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Tatar Türklerinin Kültürel Değerleri, Çulpan Zaripova Çetin 12 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aksakalli Kirgizca Aksakal Azerice Agsaqqalli Rusca Aksaka l Turk halk kulturunde ihtiyar adam Degisik Turk dillerinde Akhagalli Agsagalli Aksahalti olarak soylenir Goksakalli tabiri de kullanilir Yasli adam dede Bir yorenin taninmis en yasli erkegi Iyi niteliklere sahiptir Ayrica anlatilarda iyicil ozellikler tasiyan yaslilar ve dedeler icin kullanilir Insanlarin zor anlarinda yardimlarina kosar Bu nedenle Islamiyet sonrasi bazi soylencelerde Hizir Peygamber ile ozdeslesmistir Ulu Kayin agacindan inip cocuklara yardim eder ve ad verir Goksakalli ihtiyar birdenbire belirir ve birdenbire kaybolur Ak veya gokce giysilidir Ak boz atlidir Cevgen denilen hayvan basli bir asa tasir Cevgen ayni zamanda kutlu oyun olan ciritin diger adidir Yasindan beklenmeyecek kadar gucludur Tasvir edilirken altin sakalli mecazi kullanilir Verdigi elmayi kendileri yiyen kisir kari kocanin cocuklari elmanin kabugunu yedirdikleri atlarinin da yavrulari olur Bazen Aksakalli tabiri Eren ile es anlamli kullanilir Sogotoh destaninda Sabiya Bay Toyun ve Sabiya Bay Hotun adli bir ihtiyar karikocanin adi gecer Bunlarin omurlerinin sonunda dualari kabul edilerek bir erkek cocuklari olur Kadinlar icin Aksacli tabiri kullanilir Hinaliq da bir aksakalli Aksakalli Koca veya yalnizca Koca sozcugu de benzer bir anlami ifade eder Turk halk kulturunde Bilge Kisi demektir Insanlara yol gosteren bilgelik ve hikmet sahibi kisilerdir Farsca anlam benzesimi ve Turkcenin yapisini da uygun olan ses degisimi ile Hoca haline gelmistir Ornegin Nasreddin Hoca Kari Koca tabirindeki her iki kelimede yaslilik ve tecrube icerir Karimak ve Kocamak fiilleri ihtiyarlamak demektir Ozan kelimesiyle ayni kokten gelen Ozon un ise yasli bilge anlamina gelmesi onemli bir ayrintidir Yasli gormus gecirmis demektir Dipnotlar Kishlak 12 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopedia of Central Asia Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 1 Sayfa 42 Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 1 Sayfa 316 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilarTatar Turklerinin Kulturel Degerleri Culpan Zaripova Cetin 12 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz