Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sultan Dağları, Türkiye'de Akdeniz bölgesinin Göller Yöresi'nde bulunan batı Toros Dağları'nın uzantısı olan yaklaşık olarak 100 kilometre uzunluğunda genç sıradağlardır.
| Sultan Dağları | |
|---|---|
 Sultan Dağlarının doğu yamaçları | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | Gelincikana Tepesi - 2.610 m (8.560 ft) Toprak Tepe - 2.519 m (8.264 ft) Kırkkaya Tepe - 2.063 m (6.768 ft) |
| Koordinatlar | 38°18′19″K 31°23′16″D / 38.30528°K 31.38778°D |
| Coğrafya | |
| Konum | Akşehir, Konya, Türkiye |
| Sıradağ | Toros Dağları |
| Jeoloji | |
| Kayaç yaşı | Kambriyen dönem, Karbonifer |
| Dağ türü | Sıradağlar |
  Türkiye' deki konumu | |
İsim kökeni
1116 yılında Bizanslılarla Selçuklu Hanedanı arasında oluşan Bolybotum (Bolvadin) Savaşı'nda, Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Müizzeddin Melikşah ordusunu güneydeki dağın yamacına, Emir Mengücek ise ordusunu kuzeydeki dağın yamacına yerleştirmiş, işte bu durum üzerine sultanın çekildiği dağa Sultan dağı, Emir Mengücek'in çekildiği dağa da Emir dağı adı verilmiştir. Anadolu Selçuklu Sultanı I. Rükneddin Mesud bu mücadelelerden sonra zamanını bu yerlerin iskânına ayırmıştır (1147-1157).
Coğrafya
Konumu
İç Anadolu bölgesi ile Göller Bölgesi arasında doğal sınır oluşturur. Sultan Dağları'nın doğusunda Eber ve Akşehir gölleri, batısında Beyşehir Gölü vardır. Doğu etekleri dik biçimde iner. Batı bölümünde bulunan çukur alanlara daha yumuşak biçimde iner.
Doğu eteklerinde Afyonkarahisar ilinin Çay ve Sultandağı ilçeleri, Konya'nın Akşehir ilçesi bulunur. Ayrıca eteklerindeki topraklar meyveciliğe elverişli olup, meyve bahçeleriyle kaplıdır. Dünyaca ünlü Napolyon Kirazı olarak da bilinen kiraz ve diğer yerli kiraz çeşitleri burada yetişir.
En yüksek noktaları, Hacıbaba Tepesi ile en kuzeyde olan Topraktepe’dir. Uzunluğu yaklaşık olarak 100 km’dir. Güneydoğuya doğru yüksekliği azalır. Bu alçalmada Konya-Beyşehir kara yolu geçer. En güneyinde Erenler Dağı ile Alacadağ volkanik dağları vardır.
2610 metre rakımlı Gelincikana Tepesi, 2519 metre rakımlı Toprak Tepe ve 2063 metre rakımlı Kırkkaya Tepe yörenin en yüksek noktalarını oluşturmaktadır.
Oluşumu
Geniş bir ova görünümünde olan zemini III. (Neojen) ve IV. (Kuvaterner) zamanların alüvyon topraklarından oluşmuştur.
Kambriyen dönem ve Karbonifer dönemlerinde düşük kayalardan oluşmuştur. Kambriyen Dönem boyunca kıtaları kuzeye doğru ilerleyişiyle –bugünün kıtalarının genel görünümü, Kambriyen Dönemin sonlarına doğru şekillenmiştir. Sultan Dağları'nın batı eteği Beyşehir gölü'nün başlangıç sahasıdır.
Bitki örtüsü
Sultan Dağları’nın doğal bitki örtüsü çalılardan yani Maki'lerdir. Akdeniz ve iç Ege ikliminin kurak koşullarına yani ortamdaki yetersiz sudan olabildiğince yararlanmaya uyarlanmış derin köklü, ufak ve sert yapraklı, hatta dikenli ağaçlık ve çalılardır. Bu ufak yaprakların yüzeyi genellikle su kaybını önlemek için mumsu ya da reçineli bir katmanla kaplanmıştır. Maki bitki örtüsü, eskiden ormanlık olan alanların yangın ya da insanlar tarafından yok edilmesi sonucunda oluşmuştur. Bazı kuytu köşelerinde seyrek ormanlık alanlar vardır.
Ağaç Örtüsü
Yurdumuzda doğal olarak yetişen on sekiz meşe türünden dokuz’u Quercus brantii Lindley (), Q. cerris L. var. cerris (Türk meşesi), Q. coccifera L. (Kermes meşesi), Q. infectoria Oliv. subsp. boissieri (Reuter) O. Schwarz (Mazı meşesi), Q. ithaburensis Decne. subsp. macrolepis (Kotschy) Hedge et Yalt. (), Q. pubescens Willd. (Tüylü meşe), Q. robur L. subsp. robur (Saplı meşe), Q. trojana P. B. Webb (), endemik Quercus vulcanica (Boiss. et Heldr. ex) Kotschy (Kasnak meşesi), sekiz ardıç türünden dört’ü Juniperus communis L. subsp. alpina (Sm.) Celak. (), J. excelsa Bieb. (Boylu ardıç), J. foetidissima Willd. () ve J. oxycedrus L. subsp. oxycedrus (Katran ardıcı), beş çam türünden üç’ü Pinus brutia Ten.(Kızılçam), P. nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe (Karaçam), P. sylvestris L. (Sarıçam), Cedrus libani A. Rich. (Toros sediri) ve Castanea sativa Miller (Anadolu kestanesi veya Ekin şabalıdı) yayılış göstermektedir. Ardıç türlerinden Juniperus excelsa Bieb. (Rum ardıçı veya Anadolu ardıçı)'nın Sultan dağlarında 1600 yıllık anıt ağaç özelliğinde olanlarına da rastlanmaktadır.
Çalı Örtüsü
Çalı örtüsünü oluşturan başlıca türler; Cistus laurifolius L.(Laden), Corylus avellana L.var. avellana (), Corylus colurna L. () kuzey yamaçlarında büyük topluluklar halinde, Quercus coccifera L. (Kermes meşesi), Quercus infectoria Oliv. subsp.boissieri (Reuter) O.Schwarz (Mazı meşesi), Populus tremula L. () ve Hypericum heterophyllum Vent. ()'dur. Bu örtüyü oluşturan türlerden Cistus laurifolius L. Defne yapraklı laden özellikle Pinus nigra Arn.subsp.pallasiana (Lamb.) Holmboe Anadolu Karaçamı'nın tahrip edildiği Sultan dağlarında yayılış göstermekte ve çalıları oluşturan türler arasında en fazla alanı kaplamaktadır. Diğer fındık türü olan Corylus colurna L. (Ağaç fındığı) ise yine aynı tepelerin kayalık alanlarında Taxus baccata L. (Yaygın porsuk) ile karışık halde seyrek topluluklar oluşturmaktadır.
Alçak tundra bitkileri
(Juniperus communis L. subsp.alpina (Sm.) Celak., (Astragalus angustifolius Lam. subsp. angustifolius ve Geven (Astragalus microcephalus Willd.) Sultandağları'nda topluluk oluşturan başlıca türlerdir.
Dağ yamaçlarında bolca İlirya pamukdevedikeni (Onopordum illyricum) ve Devedikeni gibi dikenli otsu bitkiler görülür.
Akarsular
Sultan Dağlarından, Sulu Dere, Kiraz Deresi, Sarıpınar Deresi, Değirmen Dere, Hacet Deresi, Elbiz Deresi, Dort Deresi, Çay Deresi, Eber Deresi, Deresinek Deresi, Kırca Deresi, Elmas Deresi, Yalvaç Beli, Akşehir ve Engilli gibi dereler doğar.
Sultandağı Fayı
Toros kuşağını iç Toros kuşağından ayırır. Kuzeybatı - Güneydoğu doğrultusunda yaklaşık 100 km 'lik bir uzanıma sahiptir. Fakat inceleme alanının Güneybatı kesiminde 8–10 km 'lik bir kısmı izlenmektedir. Batıda Afyonkarahisar’a doğru batı ve güneybatıya doğru bir dönüş yapmaktadır. Sultandağı Fayı uzun süre aktivitesini korumuş bir itki fayı özelliğinde olup, Sultan dağlarının Kuzey, Kuzeydoğu'ya bugünkü konumunu kazanmasını ve bu dağların yükselmesini sağlamıştır. Sultandağları’ndaki Miyosen (Miocene) oluşuklarını dahi etkilemiş, onların üzerine Sultandağları kayaçlarının itilmelerini sağlamıştır. Sultan Dağları’nın kuzeydoğuya bakan yamacı ile ovanın birleştiği hat, bir fay hattına karşılık olmaktadır. Bu fay hattı Sultan Dağları ile Afyon Ovası’nın oluşumunda etken bir rol oynamıştır.
3 Şubat 2002 tarihinde oluşan Sultandağı Depreminden, Sultan dağlarının kuzeyinde alüvyonlu fanlar üzerinde konumlanan Çay, Yakasinek, Sultandağı etkilenen yerleşim yerleridir.
Ekonomi
Turizm
Dort Deresi Asmalı mevkiindeki orman sahasında Geyik Üretim Merkezi bulunmaktadır. Bu geyik üretim merkezinde geyikler koruma altındadır. Buzluk Mağarası, Dort Deresi ve manastır başlıca gezip görülecek yerlerdir.
Yaylalar
Fındık ormanlarıyla kaplı Balaban, Dumra, Küçük ve Büyük Kirazlı Yaylaları ise yayla turizmine elverişlidir.
Mağaralar
Buzluk Mağarası Sultandağı ilçesine bağlı Dereçine Kasabası'nın güneyinde Sultan Dağları'nın 2.519 metre ile en yüksek yeri olan kuzeybatı zirvelerinde yer alan tabiat harikasıdır, yüzyıllardan beri sadece yaz sıcağında, buz üretir. Halk arasında "Buzluk Mağarası" olarak bilinen mağara ile ilgili bir de rivayet vardır.
Sultan Dağları'nın güney eteklerinde ise, Nazilli Deresi'nin yukarı bölümünde Yalvaç İlçesi’nin yaklaşık 15 km kuzeydoğusunda Ayı İni Mağarası yer alır. Mağara 407 m uzunlukta, yatay olarak gelişmiş, kaynak konumlu fosil bir mağaradır. Ayı ini, hem doğal çevrenin güzelliği, hem de mağarada bulunan ilginç damlataşlar ve sarnıçlar nedeniyle turizm amaçlı kullanıma son derece elverişlidir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Afyonkarahisar Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Nazmiye UZUN "Çevre Durum Raporu", 2007.
- ^ Üçüncü zamanın bölündüğü dört büyük devirden son ikisi olan pliyosen ile miyoseni birden kavrayan sistem.
- ^ Genç tektonik (neo-tektonik) hareketlerin olduğu dönemdir.
- ^ Suyun biriktirdiği kil, silt, kum, çakıl, taş ve jeolojik aşınma sonucu ortaya çıkmış diğer malzemeler.
- ^ a b (PDF). 5 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2008.
- ^ Wildflowers of Turkey - Astragalus angustifolius 30 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- ^ 23,8 - 5,32 milyon yıl önceki Jeolojik devir
- Afyonkarahisar Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Nazmiye UZUN "Çevre Durum Raporu", 2007
Dış bağlantılar
- (Türkçe)
- (Türkçe)
- Sultan Dağları için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sultan Daglari Turkiye de Akdeniz bolgesinin Goller Yoresi nde bulunan bati Toros Daglari nin uzantisi olan yaklasik olarak 100 kilometre uzunlugunda genc siradaglardir Sultan DaglariSultan Daglarinin dogu yamaclariEn yuksek noktasiYukseklikGelincikana Tepesi 2 610 m 8 560 ft Toprak Tepe 2 519 m 8 264 ft Kirkkaya Tepe 2 063 m 6 768 ft Koordinatlar38 18 19 K 31 23 16 D 38 30528 K 31 38778 D 38 30528 31 38778 CografyaKonumAksehir Konya TurkiyeSiradagToros DaglariJeolojiKayac yasiKambriyen donem KarboniferDag turuSiradaglarTurkiye deki konumuGelincik tepesi Isim kokeni 1116 yilinda Bizanslilarla Selcuklu Hanedani arasinda olusan Bolybotum Bolvadin Savasi nda Buyuk Selcuklu Devleti Sultani Muizzeddin Meliksah ordusunu guneydeki dagin yamacina Emir Mengucek ise ordusunu kuzeydeki dagin yamacina yerlestirmis iste bu durum uzerine sultanin cekildigi daga Sultan dagi Emir Mengucek in cekildigi daga da Emir dagi adi verilmistir Anadolu Selcuklu Sultani I Rukneddin Mesud bu mucadelelerden sonra zamanini bu yerlerin iskanina ayirmistir 1147 1157 Cografya Konumu Ic Anadolu bolgesi ile Goller Bolgesi arasinda dogal sinir olusturur Sultan Daglari nin dogusunda Eber ve Aksehir golleri batisinda Beysehir Golu vardir Dogu etekleri dik bicimde iner Bati bolumunde bulunan cukur alanlara daha yumusak bicimde iner Dogu eteklerinde Afyonkarahisar ilinin Cay ve Sultandagi ilceleri Konya nin Aksehir ilcesi bulunur Ayrica eteklerindeki topraklar meyvecilige elverisli olup meyve bahceleriyle kaplidir Dunyaca unlu Napolyon Kirazi olarak da bilinen kiraz ve diger yerli kiraz cesitleri burada yetisir En yuksek noktalari Hacibaba Tepesi ile en kuzeyde olan Topraktepe dir Uzunlugu yaklasik olarak 100 km dir Guneydoguya dogru yuksekligi azalir Bu alcalmada Konya Beysehir kara yolu gecer En guneyinde Erenler Dagi ile Alacadag volkanik daglari vardir 2610 metre rakimli Gelincikana Tepesi 2519 metre rakimli Toprak Tepe ve 2063 metre rakimli Kirkkaya Tepe yorenin en yuksek noktalarini olusturmaktadir Olusumu Genis bir ova gorunumunde olan zemini III Neojen ve IV Kuvaterner zamanlarin aluvyon topraklarindan olusmustur Kambriyen donem ve Karbonifer donemlerinde dusuk kayalardan olusmustur Kambriyen Donem boyunca kitalari kuzeye dogru ilerleyisiyle bugunun kitalarinin genel gorunumu Kambriyen Donemin sonlarina dogru sekillenmistir Sultan Daglari nin bati etegi Beysehir golu nun baslangic sahasidir Bitki ortusu Sultan Daglarindan bir baska gorunumSultan Daglari nin bitki ortusu Sultan Daglari nin dogal bitki ortusu calilardan yani Maki lerdir Akdeniz ve ic Ege ikliminin kurak kosullarina yani ortamdaki yetersiz sudan olabildigince yararlanmaya uyarlanmis derin koklu ufak ve sert yaprakli hatta dikenli agaclik ve calilardir Bu ufak yapraklarin yuzeyi genellikle su kaybini onlemek icin mumsu ya da recineli bir katmanla kaplanmistir Maki bitki ortusu eskiden ormanlik olan alanlarin yangin ya da insanlar tarafindan yok edilmesi sonucunda olusmustur Bazi kuytu koselerinde seyrek ormanlik alanlar vardir Agac Ortusu Yurdumuzda dogal olarak yetisen on sekiz mese turunden dokuz u Quercus brantii Lindley Q cerris L var cerris Turk mesesi Q coccifera L Kermes mesesi Q infectoria Oliv subsp boissieri Reuter O Schwarz Mazi mesesi Q ithaburensis Decne subsp macrolepis Kotschy Hedge et Yalt Q pubescens Willd Tuylu mese Q robur L subsp robur Sapli mese Q trojana P B Webb endemik Quercus vulcanica Boiss et Heldr ex Kotschy Kasnak mesesi sekiz ardic turunden dort u Juniperus communis L subsp alpina Sm Celak J excelsa Bieb Boylu ardic J foetidissima Willd ve J oxycedrus L subsp oxycedrus Katran ardici bes cam turunden uc u Pinus brutia Ten Kizilcam P nigra Arn subsp pallasiana Lamb Holmboe Karacam P sylvestris L Saricam Cedrus libani A Rich Toros sediri ve Castanea sativa Miller Anadolu kestanesi veya Ekin sabalidi yayilis gostermektedir Ardic turlerinden Juniperus excelsa Bieb Rum ardici veya Anadolu ardici nin Sultan daglarinda 1600 yillik anit agac ozelliginde olanlarina da rastlanmaktadir Cali Ortusu Cali ortusunu olusturan baslica turler Cistus laurifolius L Laden Corylus avellana L var avellana Corylus colurna L kuzey yamaclarinda buyuk topluluklar halinde Quercus coccifera L Kermes mesesi Quercus infectoria Oliv subsp boissieri Reuter O Schwarz Mazi mesesi Populus tremula L ve Hypericum heterophyllum Vent dur Bu ortuyu olusturan turlerden Cistus laurifolius L Defne yaprakli laden ozellikle Pinus nigra Arn subsp pallasiana Lamb Holmboe Anadolu Karacami nin tahrip edildigi Sultan daglarinda yayilis gostermekte ve calilari olusturan turler arasinda en fazla alani kaplamaktadir Diger findik turu olan Corylus colurna L Agac findigi ise yine ayni tepelerin kayalik alanlarinda Taxus baccata L Yaygin porsuk ile karisik halde seyrek topluluklar olusturmaktadir Alcak tundra bitkileri Juniperus communis L subsp alpina Sm Celak Astragalus angustifolius Lam subsp angustifolius ve Geven Astragalus microcephalus Willd Sultandaglari nda topluluk olusturan baslica turlerdir Dag yamaclarinda bolca Ilirya pamukdevedikeni Onopordum illyricum ve Devedikeni gibi dikenli otsu bitkiler gorulur Akarsular Sultan Daglarindan Sulu Dere Kiraz Deresi Saripinar Deresi Degirmen Dere Hacet Deresi Elbiz Deresi Dort Deresi Cay Deresi Eber Deresi Deresinek Deresi Kirca Deresi Elmas Deresi Yalvac Beli Aksehir ve Engilli gibi dereler dogar Sultandagi Fayi Toros kusagini ic Toros kusagindan ayirir Kuzeybati Guneydogu dogrultusunda yaklasik 100 km lik bir uzanima sahiptir Fakat inceleme alaninin Guneybati kesiminde 8 10 km lik bir kismi izlenmektedir Batida Afyonkarahisar a dogru bati ve guneybatiya dogru bir donus yapmaktadir Sultandagi Fayi uzun sure aktivitesini korumus bir itki fayi ozelliginde olup Sultan daglarinin Kuzey Kuzeydogu ya bugunku konumunu kazanmasini ve bu daglarin yukselmesini saglamistir Sultandaglari ndaki Miyosen Miocene olusuklarini dahi etkilemis onlarin uzerine Sultandaglari kayaclarinin itilmelerini saglamistir Sultan Daglari nin kuzeydoguya bakan yamaci ile ovanin birlestigi hat bir fay hattina karsilik olmaktadir Bu fay hatti Sultan Daglari ile Afyon Ovasi nin olusumunda etken bir rol oynamistir 3 Subat 2002 tarihinde olusan Sultandagi Depreminden Sultan daglarinin kuzeyinde aluvyonlu fanlar uzerinde konumlanan Cay Yakasinek Sultandagi etkilenen yerlesim yerleridir Ekonomi Turizm Dort Deresi Asmali mevkiindeki orman sahasinda Geyik Uretim Merkezi bulunmaktadir Bu geyik uretim merkezinde geyikler koruma altindadir Buzluk Magarasi Dort Deresi ve manastir baslica gezip gorulecek yerlerdir Yaylalar Findik ormanlariyla kapli Balaban Dumra Kucuk ve Buyuk Kirazli Yaylalari ise yayla turizmine elverislidir Magaralar Buzluk Magarasi Sultandagi ilcesine bagli Derecine Kasabasi nin guneyinde Sultan Daglari nin 2 519 metre ile en yuksek yeri olan kuzeybati zirvelerinde yer alan tabiat harikasidir yuzyillardan beri sadece yaz sicaginda buz uretir Halk arasinda Buzluk Magarasi olarak bilinen magara ile ilgili bir de rivayet vardir Sultan Daglari nin guney eteklerinde ise Nazilli Deresi nin yukari bolumunde Yalvac Ilcesi nin yaklasik 15 km kuzeydogusunda Ayi Ini Magarasi yer alir Magara 407 m uzunlukta yatay olarak gelismis kaynak konumlu fosil bir magaradir Ayi ini hem dogal cevrenin guzelligi hem de magarada bulunan ilginc damlataslar ve sarniclar nedeniyle turizm amacli kullanima son derece elverislidir Ayrica bakinizTurkiye deki daglar listesi Turkiye deki yanardaglarKaynakca Afyonkarahisar Valiligi Il Cevre ve Orman Mudurlugu Nazmiye UZUN Cevre Durum Raporu 2007 Ucuncu zamanin bolundugu dort buyuk devirden son ikisi olan pliyosen ile miyoseni birden kavrayan sistem Genc tektonik neo tektonik hareketlerin oldugu donemdir Suyun biriktirdigi kil silt kum cakil tas ve jeolojik asinma sonucu ortaya cikmis diger malzemeler a b PDF 5 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Agustos 2008 Wildflowers of Turkey Astragalus angustifolius 30 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce 23 8 5 32 milyon yil onceki Jeolojik devir Afyonkarahisar Valiligi Il Cevre ve Orman Mudurlugu Nazmiye UZUN Cevre Durum Raporu 2007Dis baglantilar Turkce Turkce Sultan Daglari icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft