Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Wielkopolska Ayaklanması (Lehçe: Powstanie Wielkopolskie) veya 1918-1919 Büyük Polonya Ayaklanması (Almanca: Großpolnischer Aufstand 1918-1919), Alman hakimiyetinde bulunan Poznań'daki Polonyalıların Weimar Cumhuriyeti'ne karşı ayaklanmasıdır.
| Wielkopolska Ayaklanması | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Direnişçiler | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Polonyalı direnişçiler |  Weimar Cumhuriyeti | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
| Stanislaw Taczak Józef Dowbor-Muśnicki | |||||||||||
Arka planı
1795 yılında Polonya'nın üçüncü kez bölünmesiyle bağımsız Polonya-Litvanya Birliği ortadan kalktı. 1795 yılından I. Dünya Savaşına kadar olan dönemde Polonyalılar birçok başarısız ayaklanma gerçekleştirdi. Ancak 1806 ayaklanması Fransızların desteği ile başarıya ulaştı ve bunun sonucunda Varşova Düklüğü kuruldu. Ancak sekiz yıl yaşayabilen devlet, Napolyon Savaşlarının sonucunda Prusya ve Rusya arasında tekrar bölündü. Alman baskısı altında Polonyalılar sistematik ayrımcılık ve ırkçılığa maruz kaldı.
I. Dünya Savaşı sonucunda Rusların hakimiyetinde yaşayan Polonyalılar onlardan ayrılarak İkinci Polonya Cumhuriyeti'ni kurdu. Bunun üzerine Almanların hakimiyetinde yaşayan Polonyalılar da kurulan cumhuriyete katılmak istediler.
Bu istek Polonyalıların yoğun yaşadığı bölgelerde daha yoğundu. Bunların arasında önemli sanayi kenti olan ve %60'ı Polonyalı olan Poznań kenti de vardı.
Ayaklanma
27 Aralık 1918 yılında piyanist ve gelecekte Polonya başbakanı olacak olan Ignacy Jan Paderewski'nin Poznan'da milliyetçiliği artıran konuşmasının ardından ayaklanma başladı. Ayaklanmaya katılanlar Polonya Askeri Örgütüne mensuptu.
Almanya'da durum karışıktı. İmparator II. Wilhelm tahtını bırakmak zorunda kalmıştı. İmparatorluğun yerine Weimar Cumhuriyeti kuruldu. Ancak sıkıntılar hâlâ devam ediyordu. Ülkede Alman Devrimi yaşanıyordu. Bu yüzden ordu ayaklanmayı bastırmak için kuvvet yollayamadı. Bu durum ayaklanmanın başarı ile sonuçlanmasında önemli faktördü.
Ayaklanmaya katılan direnişçilerin çoğu 1919-1921 yılları arasında Silezya'da meydana gelen ayaklanmalarda yer aldı.
kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Wielkopolska Ayaklanmasi Lehce Powstanie Wielkopolskie veya 1918 1919 Buyuk Polonya Ayaklanmasi Almanca Grosspolnischer Aufstand 1918 1919 Alman hakimiyetinde bulunan Poznan daki Polonyalilarin Weimar Cumhuriyeti ne karsi ayaklanmasidir Wielkopolska AyaklanmasiDireniscilerTarih27 Aralik 1918 16 Subat 1919BolgePoznan Weimar CumhuriyetiSebepPolonyalilarinbagimsizlik istemiSonucDireniscilerin zaferiCografi DegisikliklerPoznan Polonya ya katildiTaraflarPolonyali direniscilerWeimar CumhuriyetiKomutanlar ve liderlerStanislaw Taczak Jozef Dowbor MusnickiArka plani1795 yilinda Polonya nin ucuncu kez bolunmesiyle bagimsiz Polonya Litvanya Birligi ortadan kalkti 1795 yilindan I Dunya Savasina kadar olan donemde Polonyalilar bircok basarisiz ayaklanma gerceklestirdi Ancak 1806 ayaklanmasi Fransizlarin destegi ile basariya ulasti ve bunun sonucunda Varsova Duklugu kuruldu Ancak sekiz yil yasayabilen devlet Napolyon Savaslarinin sonucunda Prusya ve Rusya arasinda tekrar bolundu Alman baskisi altinda Polonyalilar sistematik ayrimcilik ve irkciliga maruz kaldi I Dunya Savasi sonucunda Ruslarin hakimiyetinde yasayan Polonyalilar onlardan ayrilarak Ikinci Polonya Cumhuriyeti ni kurdu Bunun uzerine Almanlarin hakimiyetinde yasayan Polonyalilar da kurulan cumhuriyete katilmak istediler Bu istek Polonyalilarin yogun yasadigi bolgelerde daha yogundu Bunlarin arasinda onemli sanayi kenti olan ve 60 i Polonyali olan Poznan kenti de vardi Ayaklanma27 Aralik 1918 yilinda piyanist ve gelecekte Polonya basbakani olacak olan Ignacy Jan Paderewski nin Poznan da milliyetciligi artiran konusmasinin ardindan ayaklanma basladi Ayaklanmaya katilanlar Polonya Askeri Orgutune mensuptu Almanya da durum karisikti Imparator II Wilhelm tahtini birakmak zorunda kalmisti Imparatorlugun yerine Weimar Cumhuriyeti kuruldu Ancak sikintilar hala devam ediyordu Ulkede Alman Devrimi yasaniyordu Bu yuzden ordu ayaklanmayi bastirmak icin kuvvet yollayamadi Bu durum ayaklanmanin basari ile sonuclanmasinda onemli faktordu Ayaklanmaya katilan direniscilerin cogu 1919 1921 yillari arasinda Silezya da meydana gelen ayaklanmalarda yer aldi kaynakca