Sensör,, fiziksel bir olayı tespit etmek amacıyla bir çıkış sinyali üreten cihazdır.
Sensör, ısı, ışık, nem, ses, basınç, kuvvet, elektrik, uzaklık, ivme gibi fiziksel ya da pH gibi kimyasal büyüklükleri elektrik sinyallerine çeviren düzeneklerin genel adıdır.
İnsanların çevrelerinde olup bitenleri duyu organlarıyla algılamasına benzer biçimde, makineler de sıcaklık, basınç, hız ve benzeri değerleri algılayıcıları vasıtasıyla algılarlar. Örneğin, sıcaklık sensörü değişen ortam sıcaklığına bağlı olarak bacakları arasında elektrik potansiyel farkı (gerilim) oluşturur. Bu bilgi bir mikrodenetleyiciye aktarıldığında kapalı çevrim bir sıcaklık kontrol ünitesi elde edilir.
Sensör her zaman diğer elektronik cihazlarla kullanılır.
Sensörler çoğu insanın hiç farkında olmadığı sayısız uygulamanın yanı sıra dokunmaya duyarlı asansör düğmeleri (dokunsal sensör) ve tabanına dokunulduğunda kararan veya parlaklaşan lambalar gibi çeşitli nesnelerde kullanılır.
Mikro makine ve kullanımı kolay mikrodenetleyici platformlardaki gelişmelerle sensörlerin kullanımı geleneksel sıcaklık, basınç veya debi ölçüm alanlarının (örneğin MARG sensörleri gibi) ötesine geçti. Ayrıca potansiyometre ve kuvvet algılama direnci gibi analog sensörler de hala kullanılmaktadır. Uygulamalar arasında imalat, makine, uçaklar ve havacılık, arabalar, tıp, robotik ve günlük yaşamımızdaki teknolojik araçlar vardır.
Malzemelerin, kırılma indisi ölçen optik sensörler, viskozite ölçümü için titreşim sensörleri ve sıvı pH'ını izlemek için elektro-kimyasal sensörler gibi kimyasal ve fiziksel özelliklerini ölçen çeşitli sensörler de vardır.
Bir sensörün hassasiyeti ölçülen girdi miktarı değiştiğinde sensör çıktısının ne kadar değiştiğini gösterir. Örneğin termometredeki cıva, sıcaklık 1 °C değiştiğinde 1 cm hareket ederse duyarlılık 1 cm/°C'dir (doğrusal bir karakteristiğin varsayıldığı temelde dy/dx eğimdir).
Bazı sensörler ölçtüğü şeyi etkileyebilir. Örneğin sıcak bir sıvı kabına yerleştirilen termometre, sıvı termometreyi ısıtırken termometre de sıvıyı soğutur. Sensörler genellikle ölçülen şey üzerinde küçük etkiye sahip olacak şekilde tasarlanır; sensörün küçültülmesi bunu iyileştirir ve başka yararlar sağlar.
Teknolojik ilerleme MEMS teknolojisini kullanan mikrosensörler olarak mikroskobik ölçekte daha fazla sensörün üretilmesine neden oldu. Mikro bir sensör makroskobik yaklaşımlarla karşılaştırıldığında çok daha hızlı ve kısa ölçüm süresine ve daha yüksek hassasiyete ulaşır.
Günümüz dünyasında hızlı, uygun fiyatlı ve güvenilir bilgiye yönelik artan talep nedeniyle, tek kullanımlık sensörler - kısa vadeli izleme veya tek seferlik ölçümler için ucuz ve kullanımı kolay cihazlar - son zamanlarda artan bir önem kazanmıştır. Bu sensör sınıfını kullanarak, kritik analitik bilgiler, yeniden kalibrasyona gerek kalmadan ve kirlenme konusunda endişelenmeden, herhangi bir yerde ve zamanda herkes tarafından elde edilebilir.
Ölçüm hatalarının sınıflandırılması
İyi bir sensör aşağıdaki kurallara uyar:
- Ölçülen özelliğe duyarlıdır
- Uygulamada karşılaşılması muhtemel diğer özelliklere karşı duyarsızdır ve
- Ölçülen özelliği etkilemez.
Çoğu sensörün doğrusal bir transfer fonksiyonu vardır. Daha sonra hassasiyet, çıkış sinyali ile ölçülen özellik arasındaki oran olarak tanımlanır. Örneğin, eğer sensör sıcaklık ölçüyorsa ve voltaj çıkışlısa hassasiyet [V/K] birimleriyle sabittir. Duyarlılık transfer fonksiyonunun eğimidir. Sensörün elektrik çıkışını (örneğin V) ölçülen birimlere (örneğin K) dönüştürmek, elektrik çıkışının eğime bölünmesini (veya bunun tersi ile çarpılmasını) gerektirir. Ayrıca çoğu zaman bir ofset eklenir veya çıkarılır. Örneğin 0 V çıkışı −40 C girişine karşılık geliyorsa çıkışa −40 eklenmelidir. Analog sensör sinyalinin dijital ekipmanda işlenmesi veya kullanılması için analogdan dijitale dönüştürücü kullanılarak dijital sinyale dönüştürülmesi gerekir.
Sensör tipleri
Temelde iki tip sensör vardır, analog sensörler, dijital sensörler.
Analog sensörler
Algıladıkları fiziksel büyüklüğe orantılı olarak değişen bir akım veya gerilim çıktısı verirler. Bu tipte sensörleri dijital çalışan kontrol kartlarımıza bağlayabilmek için analog-dijital çeviriciler (ADC) kullanılır.
Örneğin: LM35 birçok projede kullanılan ısı sensörüdür.
Dijital sensörler
Genellikle I2C, SPI, OneWire vb bir haberleşme protokolü aracılığıyla mikroişlemci ile haberleşir. Bunun yanı sıra, çoğu analog sensör bir op-amp ile birlikte kullanılarak belirli bir seviyenin üzerinde lojik 1 (genellikle 5V veya 3.3V) çıkışı verecek şekilde kullanılabilir. Böylelikle analog çıkışlı sensörler, Raspberry Pi gibi ADC’ye sahip olmayan kontrolcüler ile kullanılabilir.
Ayrıca sensörler aktif sensör ve pasif sensör olarak da ikiye ayrılırlar.
Aktif sensörler, kendi sinyallerini ürettikten sonra bu sinyalin ortamdaki değişimini kontrol ederek algılama yapar. Ultrasonik ve kızılötesi sensörler bu gruptadır. Pasif sensörler ise ortamdan aldıkları sinyalleri kontrol ederek algılama yapar. örnek: LDR (ışığa duyarlı direnç), NTC/PTC (ısıya duyarlı dirençler), fototransistör (ışığa duyarlı transistör)
Sensör Çeşitleri
- Mekanik sensörler: Uzaklık, alan, miktar, kütlesel akış, kuvvet, tork, basınç, hız, ivme, pozisyon
- Mesafe sensörleri: Ultrasonik, PIR, kapasitif, endüktif, kızılötesi optik
- Isı sensörleri: Isı akışı ve sıcaklık, ısıl ikili ve )
- Sıcaklık/Nem sensörleri: seviye sensörleri (NTC,PTC, yağmur sensörü)
- Elektriksel sensörler: Voltaj, akım, direnç, endüktans, kapasitans, dielektrik katsayısı, polarizasyon, elektrik alanı, frekans
- Manyetik sensörler: Hall etkisi, reed röle, alan yoğunluğu, akı yoğunluğu, manyetik geçirgenlik
- Işıma sensörleri: Yoğunluk, dalga boyu, polarizasyon, faz, yansıtma, gönderme
- Işık/renk sensörleri: Foto direnç, foto diyod, foto transistör, fotosel, LDR, RGB, UV.
- Kimyasal sensörler: Yoğunluk, içerik, oksidasyon/redaksiyon, reaksiyon hızı, pH
- Ses sensörleri (Dinamik/Kapasitif/Şeritli/Kristal/Karbon Tozlu Mikrofon, ses dalga boyu ve yoğunluğu)
Görüntü sensörleri
Görüntü sensörü fotoğraf makinesi, video kamera gibi sayısal görüntüleme aygıtlarında, görüntü bilgilerini algılayan ve elektronik ortamda işlenebilir sinyallere dönüştüren temel öğedir. Işığa duyarlı sensörler bunlara bağlı olan mikroişlemci sayesinde yakalanan görüntüyü sayısal ortama aktarır.
Sayısal kameralarda başlıca CCD (İngilizce: Charge-Coupled Device) ve CMOS (İngilizce: Complementary Metal Oxide Semiconductor) sensör olmak üzere iki tür görüntü sensörü kullanılır. CMOS sensör pasif pikselli sensör ve aktif pikselli sensör olarak iki gruptur.
Resim kalitesini belirleyen tek etmen kullanılan algılayıcı değildir. Optik sistem ve verinin firmware (donanım yazılımı) ile işlenme şekli de ayrı bir önem taşır.
Üç rengi tek pikselde yakalayabilen ve geliştirilen sensör türü de vardır.
MOS teknolojisi, dijital görüntüleme ve dijital kameralarda kullanılan yük bağlaşımlı aygıt (CCD) ve CMOS aktif pikselli sensör (CMOS sensörü) dahil olmak üzere modern görüntü sensörlerinin temelidir.
Willard Boyle ve George E. Smith, 1969'da CCD'yi geliştirdi. MOS sürecini araştırırken, elektrik yükünün manyetik baloncuğa benzetildiğini ve küçük bir MOS kapasitöründe depolanabileceğini fark ettiler. Bir dizi MOS kapasitörünü arka arkaya üretmek oldukça kolay olduğundan, yükün birinden diğerine ilerleyebilmesi için bunlara uygun bir voltaj bağladılar. CCD, televizyon yayıncılığı için ilk dijital video kameralarda kullanılan yarı iletken bir devredir.
MOS aktif pikselli sensörü (APS), 1985 yılında Tsutomu Nakamura tarafından Olympus'ta geliştirildi. CMOS aktif piksel sensörü, 1990'ların başında Eric Fossum ve ekibi tarafından geliştirildi.
MOS görüntü sensörleri optik fare teknolojisinde yaygın olarak kullanılır. 1980 yılında Xerox'ta Richard F. Lyon tarafından icat edilen ilk optik farede 5 µm NMOS sensör çipi kullanıldı. 1999'da piyasaya sürülen ilk ticari optik fare olan IntelliMouse'dan bu yana, çoğu optik fare cihazı CMOS sensörlerini kullanır.
Kaynakça
- ^ Bennett, S. (1993). A History of Control Engineering 1930–1955. Londra: Peter Peregrinus Ltd. on behalf of the Institution of Electrical Engineers. ISBN The source states "controls" rather than "sensors", so its applicability is assumed. Many units are derived from the basic measurements to which it refers, such as a liquid's level measured by a differential pressure sensor.
- ^ a b Jihong Yan (2015). Machinery Prognostics and Prognosis Oriented Maintenance Management. Wiley & Sons Singapore Pte. Ltd. s. 107. ISBN . 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ Ganesh Kumar (Eylül 2010). Modern General Knowledge. Upkar Prakashan. s. 194. ISBN . 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ a b Dincer, Can; Bruch, Richard; Costa‐Rama, Estefanía; Fernández‐Abedul, Maria Teresa; Merkoçi, Arben; Manz, Andreas; Urban, Gerald Anton; Güder, Firat (15 Mayıs 2019). "Disposable Sensors in Diagnostics, Food, and Environmental Monitoring". Advanced Materials (İngilizce). 31 (30): 1806739. doi:10.1002/adma.201806739 . ISSN 0935-9648. (PMID) 31094032.
- ^ a b c . Maker | Türkiye | Robotistan.com. 16 Ocak 2021. 6 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2022.
- ^ a b Williams, J. B. (2017). The Electronics Revolution: Inventing the Future. Springer. ss. 245 & 249. ISBN .
- ^ Boyle, William S; Smith, George E. (1970). "Charge Coupled Semiconductor Devices". Bell Syst. Tech. J. 49 (4). ss. 587–593. doi:10.1002/j.1538-7305.1970.tb01790.x.
- ^ Matsumoto, Kazuya; ve diğerleri. (1985). "A new MOS phototransistor operating in a non-destructive readout mode". Japanese Journal of Applied Physics. 24 (5A). s. L323. Bibcode:1985JaJAP..24L.323M. doi:10.1143/JJAP.24.L323.
- ^ Eric R. Fossum (1993), "Active Pixel Sensors: Are CCD's Dinosaurs?" Proc. SPIE Vol. 1900, p. 2–14, Charge-Coupled Devices and Solid State Optical Sensors III, Morley M. Blouke; Ed.
- ^ (2014). "The Optical Mouse: Early Biomimetic Embedded Vision". Advances in Embedded Computer Vision. Springer. ss. 3–22 (3). ISBN .
- ^ (Ağustos 1981). "The Optical Mouse, and an Architectural Methodology for Smart Digital Sensors" (PDF). H. T. Kung; Robert F. Sproull; Guy L. Steele (Ed.). VLSI Systems and Computations. Computer Science Press. ss. 1–19. doi:10.1007/978-3-642-68402-9_1. ISBN .
- ^ Brain, Marshall; Carmack, Carmen (24 Nisan 2000). "How Computer Mice Work". HowStuffWorks (İngilizce). Erişim tarihi: 9 Ekim 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sensor fiziksel bir olayi tespit etmek amaciyla bir cikis sinyali ureten cihazdir Farkli isik sensor tipleriMetan veya benzen gibi diger yanici gazlari tespit sensoruCesitli sicaklik sensorleriEndustride kullanilan enduktif ve kapasitif sensorler harici olarak aynidir Sensor isi isik nem ses basinc kuvvet elektrik uzaklik ivme gibi fiziksel ya da pH gibi kimyasal buyuklukleri elektrik sinyallerine ceviren duzeneklerin genel adidir Insanlarin cevrelerinde olup bitenleri duyu organlariyla algilamasina benzer bicimde makineler de sicaklik basinc hiz ve benzeri degerleri algilayicilari vasitasiyla algilarlar Ornegin sicaklik sensoru degisen ortam sicakligina bagli olarak bacaklari arasinda elektrik potansiyel farki gerilim olusturur Bu bilgi bir mikrodenetleyiciye aktarildiginda kapali cevrim bir sicaklik kontrol unitesi elde edilir Sensor her zaman diger elektronik cihazlarla kullanilir Sensorler cogu insanin hic farkinda olmadigi sayisiz uygulamanin yani sira dokunmaya duyarli asansor dugmeleri dokunsal sensor ve tabanina dokunuldugunda kararan veya parlaklasan lambalar gibi cesitli nesnelerde kullanilir Mikro makine ve kullanimi kolay mikrodenetleyici platformlardaki gelismelerle sensorlerin kullanimi geleneksel sicaklik basinc veya debi olcum alanlarinin ornegin MARG sensorleri gibi otesine gecti Ayrica potansiyometre ve kuvvet algilama direnci gibi analog sensorler de hala kullanilmaktadir Uygulamalar arasinda imalat makine ucaklar ve havacilik arabalar tip robotik ve gunluk yasamimizdaki teknolojik araclar vardir Malzemelerin kirilma indisi olcen optik sensorler viskozite olcumu icin titresim sensorleri ve sivi pH ini izlemek icin elektro kimyasal sensorler gibi kimyasal ve fiziksel ozelliklerini olcen cesitli sensorler de vardir Bir sensorun hassasiyeti olculen girdi miktari degistiginde sensor ciktisinin ne kadar degistigini gosterir Ornegin termometredeki civa sicaklik 1 C degistiginde 1 cm hareket ederse duyarlilik 1 cm C dir dogrusal bir karakteristigin varsayildigi temelde dy dx egimdir Bazi sensorler olctugu seyi etkileyebilir Ornegin sicak bir sivi kabina yerlestirilen termometre sivi termometreyi isitirken termometre de siviyi sogutur Sensorler genellikle olculen sey uzerinde kucuk etkiye sahip olacak sekilde tasarlanir sensorun kucultulmesi bunu iyilestirir ve baska yararlar saglar Teknolojik ilerleme MEMS teknolojisini kullanan mikrosensorler olarak mikroskobik olcekte daha fazla sensorun uretilmesine neden oldu Mikro bir sensor makroskobik yaklasimlarla karsilastirildiginda cok daha hizli ve kisa olcum suresine ve daha yuksek hassasiyete ulasir Gunumuz dunyasinda hizli uygun fiyatli ve guvenilir bilgiye yonelik artan talep nedeniyle tek kullanimlik sensorler kisa vadeli izleme veya tek seferlik olcumler icin ucuz ve kullanimi kolay cihazlar son zamanlarda artan bir onem kazanmistir Bu sensor sinifini kullanarak kritik analitik bilgiler yeniden kalibrasyona gerek kalmadan ve kirlenme konusunda endiselenmeden herhangi bir yerde ve zamanda herkes tarafindan elde edilebilir Olcum hatalarinin siniflandirilmasiBir kizilotesi sensor Iyi bir sensor asagidaki kurallara uyar Olculen ozellige duyarlidir Uygulamada karsilasilmasi muhtemel diger ozelliklere karsi duyarsizdir ve Olculen ozelligi etkilemez Cogu sensorun dogrusal bir transfer fonksiyonu vardir Daha sonra hassasiyet cikis sinyali ile olculen ozellik arasindaki oran olarak tanimlanir Ornegin eger sensor sicaklik olcuyorsa ve voltaj cikislisa hassasiyet V K birimleriyle sabittir Duyarlilik transfer fonksiyonunun egimidir Sensorun elektrik cikisini ornegin V olculen birimlere ornegin K donusturmek elektrik cikisinin egime bolunmesini veya bunun tersi ile carpilmasini gerektirir Ayrica cogu zaman bir ofset eklenir veya cikarilir Ornegin 0 V cikisi 40 C girisine karsilik geliyorsa cikisa 40 eklenmelidir Analog sensor sinyalinin dijital ekipmanda islenmesi veya kullanilmasi icin analogdan dijitale donusturucu kullanilarak dijital sinyale donusturulmesi gerekir Sensor tipleriTemelde iki tip sensor vardir analog sensorler dijital sensorler Analog sensorler Algiladiklari fiziksel buyukluge orantili olarak degisen bir akim veya gerilim ciktisi verirler Bu tipte sensorleri dijital calisan kontrol kartlarimiza baglayabilmek icin analog dijital ceviriciler ADC kullanilir Ornegin LM35 bircok projede kullanilan isi sensorudur Dijital sensorler Genellikle I2C SPI OneWire vb bir haberlesme protokolu araciligiyla mikroislemci ile haberlesir Bunun yani sira cogu analog sensor bir op amp ile birlikte kullanilarak belirli bir seviyenin uzerinde lojik 1 genellikle 5V veya 3 3V cikisi verecek sekilde kullanilabilir Boylelikle analog cikisli sensorler Raspberry Pi gibi ADC ye sahip olmayan kontrolculer ile kullanilabilir Ayrica sensorler aktif sensor ve pasif sensor olarak da ikiye ayrilirlar Aktif sensorler kendi sinyallerini urettikten sonra bu sinyalin ortamdaki degisimini kontrol ederek algilama yapar Ultrasonik ve kizilotesi sensorler bu gruptadir Pasif sensorler ise ortamdan aldiklari sinyalleri kontrol ederek algilama yapar ornek LDR isiga duyarli direnc NTC PTC isiya duyarli direncler fototransistor isiga duyarli transistor Sensor CesitleriMekanik sensorler Uzaklik alan miktar kutlesel akis kuvvet tork basinc hiz ivme pozisyonBasinc sensoruMesafe sensorleri Ultrasonik PIR kapasitif enduktif kizilotesi optikMesafe sensoruKuvvet Agirlik Basinc sensorleri Kapasitif ve enduktif prensipte calisan kuvvet olcerler de vardir Egim sensorleri Flex Lineer Esnek Potansiyometre Isi sensorleri Isi akisi ve sicaklik isil ikili ve Sicaklik Nem sensorleri seviye sensorleri NTC PTC yagmur sensoru Isi akis sensoruElektriksel sensorler Voltaj akim direnc enduktans kapasitans dielektrik katsayisi polarizasyon elektrik alani frekans Manyetik sensorler Hall etkisi reed role alan yogunlugu aki yogunlugu manyetik gecirgenlik Isima sensorleri Yogunluk dalga boyu polarizasyon faz yansitma gonderme Isik renk sensorleri Foto direnc foto diyod foto transistor fotosel LDR RGB UV Optik sensorKimyasal sensorler Yogunluk icerik oksidasyon redaksiyon reaksiyon hizi pH Ses sensorleri Dinamik Kapasitif Seritli Kristal Karbon Tozlu Mikrofon ses dalga boyu ve yogunlugu Goruntu sensorleri CCD ve CMOS sensorlerinin mikrograflarinin karsilastirilmasi Goruntu sensoru fotograf makinesi video kamera gibi sayisal goruntuleme aygitlarinda goruntu bilgilerini algilayan ve elektronik ortamda islenebilir sinyallere donusturen temel ogedir Isiga duyarli sensorler bunlara bagli olan mikroislemci sayesinde yakalanan goruntuyu sayisal ortama aktarir Sayisal kameralarda baslica CCD Ingilizce Charge Coupled Device ve CMOS Ingilizce Complementary Metal Oxide Semiconductor sensor olmak uzere iki tur goruntu sensoru kullanilir CMOS sensor pasif pikselli sensor ve aktif pikselli sensor olarak iki gruptur Resim kalitesini belirleyen tek etmen kullanilan algilayici degildir Optik sistem ve verinin firmware donanim yazilimi ile islenme sekli de ayri bir onem tasir Uc rengi tek pikselde yakalayabilen ve gelistirilen sensor turu de vardir MOS teknolojisi dijital goruntuleme ve dijital kameralarda kullanilan yuk baglasimli aygit CCD ve CMOS aktif pikselli sensor CMOS sensoru dahil olmak uzere modern goruntu sensorlerinin temelidir Willard Boyle ve George E Smith 1969 da CCD yi gelistirdi MOS surecini arastirirken elektrik yukunun manyetik baloncuga benzetildigini ve kucuk bir MOS kapasitorunde depolanabilecegini fark ettiler Bir dizi MOS kapasitorunu arka arkaya uretmek oldukca kolay oldugundan yukun birinden digerine ilerleyebilmesi icin bunlara uygun bir voltaj bagladilar CCD televizyon yayinciligi icin ilk dijital video kameralarda kullanilan yari iletken bir devredir MOS aktif pikselli sensoru APS 1985 yilinda Tsutomu Nakamura tarafindan Olympus ta gelistirildi CMOS aktif piksel sensoru 1990 larin basinda Eric Fossum ve ekibi tarafindan gelistirildi MOS goruntu sensorleri optik fare teknolojisinde yaygin olarak kullanilir 1980 yilinda Xerox ta Richard F Lyon tarafindan icat edilen ilk optik farede 5 µm NMOS sensor cipi kullanildi 1999 da piyasaya surulen ilk ticari optik fare olan IntelliMouse dan bu yana cogu optik fare cihazi CMOS sensorlerini kullanir Bu madde bir taslaktir Bu maddeyi gelistirerek veya ozellestirilmis taslak sablonlarindan birini koyarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Kaynakca Bennett S 1993 A History of Control Engineering 1930 1955 Londra Peter Peregrinus Ltd on behalf of the Institution of Electrical Engineers ISBN 978 0 86341 280 6The source states controls rather than sensors so its applicability is assumed Many units are derived from the basic measurements to which it refers such as a liquid s level measured by a differential pressure sensor a b Jihong Yan 2015 Machinery Prognostics and Prognosis Oriented Maintenance Management Wiley amp Sons Singapore Pte Ltd s 107 ISBN 9781118638729 13 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2020 Ganesh Kumar Eylul 2010 Modern General Knowledge Upkar Prakashan s 194 ISBN 978 81 7482 180 5 18 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2020 a b Dincer Can Bruch Richard Costa Rama Estefania Fernandez Abedul Maria Teresa Merkoci Arben Manz Andreas Urban Gerald Anton Guder Firat 15 Mayis 2019 Disposable Sensors in Diagnostics Food and Environmental Monitoring Advanced Materials Ingilizce 31 30 1806739 doi 10 1002 adma 201806739 ISSN 0935 9648 PMID 31094032 a b c Maker Turkiye Robotistan com 16 Ocak 2021 6 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2022 a b Williams J B 2017 The Electronics Revolution Inventing the Future Springer ss 245 amp 249 ISBN 9783319490885 Boyle William S Smith George E 1970 Charge Coupled Semiconductor Devices Bell Syst Tech J 49 4 ss 587 593 doi 10 1002 j 1538 7305 1970 tb01790 x Matsumoto Kazuya ve digerleri 1985 A new MOS phototransistor operating in a non destructive readout mode Japanese Journal of Applied Physics 24 5A s L323 Bibcode 1985JaJAP 24L 323M doi 10 1143 JJAP 24 L323 Eric R Fossum 1993 Active Pixel Sensors Are CCD s Dinosaurs Proc SPIE Vol 1900 p 2 14 Charge Coupled Devices and Solid State Optical Sensors III Morley M Blouke Ed 2014 The Optical Mouse Early Biomimetic Embedded Vision Advances in Embedded Computer Vision Springer ss 3 22 3 ISBN 9783319093871 Agustos 1981 The Optical Mouse and an Architectural Methodology for Smart Digital Sensors PDF H T Kung Robert F Sproull Guy L Steele Ed VLSI Systems and Computations Computer Science Press ss 1 19 doi 10 1007 978 3 642 68402 9 1 ISBN 978 3 642 68404 3 Brain Marshall Carmack Carmen 24 Nisan 2000 How Computer Mice Work HowStuffWorks Ingilizce Erisim tarihi 9 Ekim 2019 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link