Hint-Avrupa ailesinin dilleri, yeniden yapılandırılmış Proto-Hint-Avrupa dilinin ("K" ve "G" tipindeki sesler) nasıl geliştiğine göre ya kentum dilleri (bazen centum'da denir) veya satem dilleri olarak ikiye ayrılır. Bu ayrıma bir örnek olarak erken Hint-Avrupa dillerindeki "100" kelimesi verilmektedir. Kentum dillerinde tipik olarak /k/ sesi ile başlayan 100 (Latince centum /k/ ile okunur), satem dillerinde genellikle /s/ ile başlar (satem Avestaca dilinden gelir).
Kentum-satem bölümü, Hint-Avrupa dillerinin senkronik tasvirinde bir izoglos oluşturur. Günümüzde Proto-Hint-Avrupa dilinin, sırasıyla kentum ve satem dillerine ayrıldığı ve tüm kentum ve satem dillerinin bu iki dilden türeyerek doğu ve batı kollarına ayrıldığı yerine bu özelliklerin birbirinden bağımsız oluşmuş olabileceği düşünülmektedir. Bu sav özellikle en doğuya yayılmış Hint-Avrupa dili olan Tohar dilinin bir kentum dili olmasının keşfiyle büyük destek görmüştür.
Kentum dilleri
Hint-Avrupa ailesinin kentum dilleri genellikle batıda bulunur. Helenik, Kelt, İtalik ve Cermen dilleri ve Anadolu dilleri bu gruba üyedir.
Kentum-satem ayrımı dillerin erken formlarıyla ilişkili olduğundan ötürü bazı modern diller Kentum grubuna üye olmalarına rağmen bazı farklılaşmalar yaşamıştır. Buna örnek olarak bir Latin kentum dili olan Fransızcada 100 manasına gelen cent kelimesinin /s/ sesiyle okunması örnek verilebilir.
Satem dilleri
Satem dilleri genellikle doğuda yer alan Hint-İran ve Baltık-Slav dilleri gibi dil gruplarını kapsar, ancak en doğuya yayılmış Hint-Avrupa dili olan Toharca bu gruba ait değildir.
Dilüstü ünsüzlerinde meydana gelen değişimlerin kentum dillerini satem dillerine dönüştürmesine satemizasyon denir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Fortson 2010, chpt. 3.2–3.25
- ^ J.P. Mallory and D.Q. Adams (eds.), The Encyclopedia of Indo-European Culture (1997), p. 461.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hint Avrupa ailesinin dilleri yeniden yapilandirilmis Proto Hint Avrupa dilinin K ve G tipindeki sesler nasil gelistigine gore ya kentum dilleri bazen centum da denir veya satem dilleri olarak ikiye ayrilir Bu ayrima bir ornek olarak erken Hint Avrupa dillerindeki 100 kelimesi verilmektedir Kentum dillerinde tipik olarak k sesi ile baslayan 100 Latince centum k ile okunur satem dillerinde genellikle s ile baslar satem Avestaca dilinden gelir Kentum mavi ve satem kirmizi dillerinin tarihsel dagilimi Von Bradke nin hipotezine gore satemizasyonun kokeni daha koyu kirmizi renkte gosterilmistir Sintasta Abasevo Srubna arkeolojik kulturleri ancak bu hipotez dilbilimci cogunlugu tarafindan kabul edilmez Kentum satem bolumu Hint Avrupa dillerinin senkronik tasvirinde bir izoglos olusturur Gunumuzde Proto Hint Avrupa dilinin sirasiyla kentum ve satem dillerine ayrildigi ve tum kentum ve satem dillerinin bu iki dilden tureyerek dogu ve bati kollarina ayrildigi yerine bu ozelliklerin birbirinden bagimsiz olusmus olabilecegi dusunulmektedir Bu sav ozellikle en doguya yayilmis Hint Avrupa dili olan Tohar dilinin bir kentum dili olmasinin kesfiyle buyuk destek gormustur Kentum dilleriHint Avrupa ailesinin kentum dilleri genellikle batida bulunur Helenik Kelt Italik ve Cermen dilleri ve Anadolu dilleri bu gruba uyedir Kentum satem ayrimi dillerin erken formlariyla iliskili oldugundan oturu bazi modern diller Kentum grubuna uye olmalarina ragmen bazi farklilasmalar yasamistir Buna ornek olarak bir Latin kentum dili olan Fransizcada 100 manasina gelen cent kelimesinin s sesiyle okunmasi ornek verilebilir Satem dilleriSatem dilleri genellikle doguda yer alan Hint Iran ve Baltik Slav dilleri gibi dil gruplarini kapsar ancak en doguya yayilmis Hint Avrupa dili olan Toharca bu gruba ait degildir Dilustu unsuzlerinde meydana gelen degisimlerin kentum dillerini satem dillerine donusturmesine satemizasyon denir Ayrica bakinizHititce Hint Avrupa dilleri IzoglosKaynakca Fortson 2010 chpt 3 2 3 25 J P Mallory and D Q Adams eds The Encyclopedia of Indo European Culture 1997 p 461