Dördüncü duvar üç yanı kapalı geleneksel proscenium tiyatrolarda izleyicilerin sahneyi gördükleri düşsel duva

Dördüncü duvar, üç yanı kapalı geleneksel proscenium tiyatrolarda izleyicilerin sahneyi gördükleri düşsel "duvar". İlk kez Denis Diderot tarafından dile getirilmiş olan kavram, öne çıkan gerçekçilik akımıyla gelişmiştir.

Gerçekçi tiyatroda yaygın biçimde kullanılan dördüncü duvar, kimi sanatçılarca dram ve güldürüye yardımcı bir araç olarak kullanılmaktadır. İzleyicilere doğrudan hitap eden ve böylece bu duvarı "yıkan" bir oyuncu bu duruma örnek olarak gösterilebilir.

Dördüncü duvarın şeffaf olarak kabulü bir kurgusal yapıt ve izleyici arasındaki bir parçası olarak yorumlanmaktadır. Eleştirmen dördüncü duvarı "izleyiciyi sahneden ayıran görünmez bir ekran" olarak tanımlamasına karşın, postmodern sanat biçimleri bu kavramı olduğu gibi kabul etmemekte; dördüncü duvarı, yapımın belirli bölümlerini vurgulayacak biçimde değiştirmektedirler.

Bir film, oyun ya da televizyon programında izleyiciye bir kamera aracılığıyla hitap etmek "dördüncü duvarı yıkmak" olarak tanımlanmaktadır.

Beşinci duvar

Dördüncü duvardan esinlenen "beşinci duvar", "eleştirmen ve izleyiciler ile sahnedeki oyuncular arasındaki görünmez duvar" olarak tanımlanmaktadır. Terim, "izleyiciler arasındaki yarı geçirgen zar" olarak da tanımlanmaktadır. İzleyicinin dört yanı kapalı bir odanın ötesini görebilmesine olanak tanıyan televizyon da beşinci duvar olarak değerlendirilmektedir.

Kaynakça

^ ^a ^b Bell, Elizabeth S. (2008), Theories of Performance, Los Angeles: Sage, s. 203, ISBN
^ ^a ^b Wallis, Mick; Shepherd, Simon (1998), Studying plays, Londra: Arnold, s. 214, ISBN
^ "The Fourth Wall and the Third Space", John Stevenson
^ Canby, Vincent (28 Haziran 1987), "Film view: sex can spoil the scene", New York Times, s. A.17, 10 Şubat 2011 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Ocak 2011
^ Abelman, Robert (1998), Reaching a critical mass: a critical analysis of television entertainment, Mahwah, N.J.: L. Erlbaum Associates, ss. 8-11, ISBN
^ Hunte, Lynette; Lichtenfels, Peter (2005), Shakespeare, Language, and the Stage, Londra: Arden Shakespeare, s. 1, ISBN
^ Davenport, G.; Agamanolis, S.; Barry, B.; Bradley, B.; Brooks, K. (2000), "Synergistic storyscapes and constructionist cinematic sharing", IBM Systems Journal
^ Newcomb, Horace (2004), Encyclopedia of Television (2. bas.), New York: Fitzroy Dearborn, ISBN
^ Koepnick, Lutz P. (2007), Framing Attention: Windows on Modern German Culture, Baltimore: Johns Hopkins University Press, ISBN

[Bell-1] Bell, Elizabeth S. (2008), Theories of Performance, Los Angeles: Sage, s. 203, ISBN

[Wallis-2] Wallis, Mick; Shepherd, Simon (1998), Studying plays, Londra: Arnold, s. 214, ISBN

[3] "The Fourth Wall and the Third Space", John Stevenson

[4] Canby, Vincent (28 Haziran 1987), "Film view: sex can spoil the scene", New York Times, s. A.17, 10 Şubat 2011 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Ocak 2011

[Abelman-5] Abelman, Robert (1998), Reaching a critical mass: a critical analysis of television entertainment, Mahwah, N.J.: L. Erlbaum Associates, ss. 8-11, ISBN

[6] Hunte, Lynette; Lichtenfels, Peter (2005), Shakespeare, Language, and the Stage, Londra: Arden Shakespeare, s. 1, ISBN

[7] Davenport, G.; Agamanolis, S.; Barry, B.; Bradley, B.; Brooks, K. (2000), "Synergistic storyscapes and constructionist cinematic sharing", IBM Systems Journal

[8] Newcomb, Horace (2004), Encyclopedia of Television (2. bas.), New York: Fitzroy Dearborn, ISBN

[9] Koepnick, Lutz P. (2007), Framing Attention: Windows on Modern German Culture, Baltimore: Johns Hopkins University Press, ISBN