Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kuyruk türbülansı veya dümensuyu türbülansı (İngilizce: wake turbulence), uçağın kanatlarının üstü ve altı arasındaki basınç farkı nedeniyle uçağın arkasında oluşan girdaptan (wingtip vortices) kaynaklanan türbülans. İngilizce wake sözcüğü "bir hava veya deniz taşıtının geçtikten sonra havada veya suda bıraktığı iz" anlamına gelir. Bu nedenle kuyruk türbülansı bazen dümensuyu türbülansı olarak da adlandırılır.
Uçuş emniyeti
Kuyruk türbülansı, hava meydanlarındaki uçak kazalarının önemli sebeplerinden biridir. ICAO'ya göre uçuş emniyetini artırmak amacıyla inişte kuyruk türbülansı ile karşılaşan pilotların mümkün olan en kısa sürede ilgili hava trafik kontrol ünitesini haberdar etmesi gerekir.
Meydan turunda ağır bir uçağın arkasından gelen hafif bir uçağın birkaç yüz ft üstte veya en az 1000 ft altta ve rüzgâr içinde (geldiği tarafta) uçması tavsiye edilir. Kalkışta hafif uçağın yerden kesilmeyi (tahmini kuyruk türbülansı bölgesini geçene kadar) geciktirmesi, inişte öndeki uçağın kuyruk türbülansının bittiği noktanın ilerisine konması gerekir.
Önlemler
Uçak sınıflandırmaları
ICAO uçağın azami Kalkış Ağırlığı (Maximum Take Off Mass: MTOM)'na göre aşağıdaki gibi kategorileştirmektedir:
- Ağır - Azami kalkış ağırlığı 136.000 kilogram veya daha ağır olan uçaklar.
- Orta - Azami kalkış ağırlığı 7.000 kilogram'dan ağır ve 136.000 kilogram (300.000 pound)'dan hafif olan uçaklar.
- Hafif - Azami kalkış ağırlığı 7.000 kilogram (15.000 pound) veya daha hafif olan uçaklar.
FAA ise ICAO'nun kategorilerinin yerine aşağıdaki kategorileri kullanmaktadır.
- Süper - Airbus A380
- Ağır - Azami kalkış ağırlığı 255.000 pound (116.000 kilogram) veya daha ağır olan uçaklar. (whether or not they are operating at this weight during a particular phase of flight.)
- Büyük - Azami kalkış ağırlığı 41.000 pound (19.000 kilogram) veya daha fazla 255.000 pound'dan daha hafif olan uçaklar.
- Küçük - Azami kalkış ağırlığı 41.000 pounds veya daha hafif olan uçaklar.
Minimum ayrım
Daha aşağı vortex kategorisine ait bir uçak daha üst vortex kategorisine ait uçağın kalkışının ardından belirli bir süre kalkış izni verilmez. ICAO'ya göre daha ağır uçakların ardından kalkış veya iniş yapan hafif uçaklar için ayrım şu şekildedir.
| Öndeki uçak | Arkadaki uçak | Aynı noktadan kalkışta ayrım | Ortadaki bir bölgeden kalkışta ayrım |
|---|---|---|---|
| A380-800 | Hafif | 3 dakika | 4 dakika |
| Ağır | Hafif | 2 dakika | 3 dakika |
| Üst orta | Hafif | 2 dakika | 3 dakika |
| Alt orta | Hafif | 2 dakika | 3 dakika |
| Küçük | Hafif | 2 dakika | 3 dakika |
| Hafif | Hafif | Belirtilmemiş | Belirtilmemiş |
| Öndeki uçak | Arkadaki uçak | Son yaklaşmada yatay mesafe ayrımı |
|---|---|---|
| A380-800 | Hafif | 8 NM |
| Ağır | Hafif | 7 NM |
| Üst orta | Hafif | 6 NM |
| Alt orta | Hafif | 5 NM |
| Küçük | Hafif | 4 NM |
| Hafif | Hafif | Gerek yok |
İz türbülansı kanatlardan geriye ve dış yanlara doğru (genişleyerek) uzaklaşır. Yaklaşık 5 veya daha fazla knotluk yan rüzgâr vorteksleri dağıtır. 3 knotluk yan rüzgâr, kanatlardan birindeki vorteksi pist üzerine taşıyacağından oldukça tehlikelidir.
Ayrıca bakınız
Not
- ^ DHMİ Havacılık Terimleri Sözlüğü (PDF). DHMİ APK Daire Başkanlığı. 2011. s. 90. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ "wake." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ Pooley's 371
- ^ Pooley's 373
- ^ "Eurocontrol". 25 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2010.
- ^ "FAA". 3 Eylül 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2010.
- ^ "Wake turbulence separation minima". 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2012.
- ^ "Pilot's workshop". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2012.
Dış bağlantılar
- "Hollanda wake türbülansı unuttu!", 1 Mart 2009 tarihli Radikal gazetesi. 12 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuyruk turbulansi veya dumensuyu turbulansi Ingilizce wake turbulence ucagin kanatlarinin ustu ve alti arasindaki basinc farki nedeniyle ucagin arkasinda olusan girdaptan wingtip vortices kaynaklanan turbulans Ingilizce wake sozcugu bir hava veya deniz tasitinin gectikten sonra havada veya suda biraktigi iz anlamina gelir Bu nedenle kuyruk turbulansi bazen dumensuyu turbulansi olarak da adlandirilir Kuyruk turbulansinda meydana gelen girdaplarin gorsellestirilmis hali NASA Ucus emniyetiKuyruk turbulansi hava meydanlarindaki ucak kazalarinin onemli sebeplerinden biridir ICAO ya gore ucus emniyetini artirmak amaciyla iniste kuyruk turbulansi ile karsilasan pilotlarin mumkun olan en kisa surede ilgili hava trafik kontrol unitesini haberdar etmesi gerekir Meydan turunda agir bir ucagin arkasindan gelen hafif bir ucagin birkac yuz ft ustte veya en az 1000 ft altta ve ruzgar icinde geldigi tarafta ucmasi tavsiye edilir Kalkista hafif ucagin yerden kesilmeyi tahmini kuyruk turbulansi bolgesini gecene kadar geciktirmesi iniste ondeki ucagin kuyruk turbulansinin bittigi noktanin ilerisine konmasi gerekir OnlemlerUcak siniflandirmalari ICAO ucagin azami Kalkis Agirligi Maximum Take Off Mass MTOM na gore asagidaki gibi kategorilestirmektedir Agir Azami kalkis agirligi 136 000 kilogram veya daha agir olan ucaklar Orta Azami kalkis agirligi 7 000 kilogram dan agir ve 136 000 kilogram 300 000 pound dan hafif olan ucaklar Hafif Azami kalkis agirligi 7 000 kilogram 15 000 pound veya daha hafif olan ucaklar FAA ise ICAO nun kategorilerinin yerine asagidaki kategorileri kullanmaktadir Super Airbus A380 Agir Azami kalkis agirligi 255 000 pound 116 000 kilogram veya daha agir olan ucaklar whether or not they are operating at this weight during a particular phase of flight Buyuk Azami kalkis agirligi 41 000 pound 19 000 kilogram veya daha fazla 255 000 pound dan daha hafif olan ucaklar Kucuk Azami kalkis agirligi 41 000 pounds veya daha hafif olan ucaklar Minimum ayrimDaha asagi vortex kategorisine ait bir ucak daha ust vortex kategorisine ait ucagin kalkisinin ardindan belirli bir sure kalkis izni verilmez ICAO ya gore daha agir ucaklarin ardindan kalkis veya inis yapan hafif ucaklar icin ayrim su sekildedir Ondeki ucak Arkadaki ucak Ayni noktadan kalkista ayrim Ortadaki bir bolgeden kalkista ayrimA380 800 Hafif 3 dakika 4 dakikaAgir Hafif 2 dakika 3 dakikaUst orta Hafif 2 dakika 3 dakikaAlt orta Hafif 2 dakika 3 dakikaKucuk Hafif 2 dakika 3 dakikaHafif Hafif Belirtilmemis BelirtilmemisOndeki ucak Arkadaki ucak Son yaklasmada yatay mesafe ayrimiA380 800 Hafif 8 NMAgir Hafif 7 NMUst orta Hafif 6 NMAlt orta Hafif 5 NMKucuk Hafif 4 NMHafif Hafif Gerek yok Iz turbulansi kanatlardan geriye ve dis yanlara dogru genisleyerek uzaklasir Yaklasik 5 veya daha fazla knotluk yan ruzgar vorteksleri dagitir 3 knotluk yan ruzgar kanatlardan birindeki vorteksi pist uzerine tasiyacagindan oldukca tehlikelidir Ayrica bakinizYogunlasma izleri Turk Hava Yollari 1878 sefer sayili ucusuNot DHMI Havacilik Terimleri Sozlugu PDF DHMI APK Daire Baskanligi 2011 s 90 25 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Haziran 2020 wake Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 Pooley s 371 Pooley s 373 Eurocontrol 25 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2010 FAA 3 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2010 Wake turbulence separation minima 21 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2012 Pilot s workshop 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2012 Dis baglantilar Hollanda wake turbulansi unuttu 1 Mart 2009 tarihli Radikal gazetesi 12 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde