Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2023) () |
Bilardo bir spor çeşididir ve ıstaka adı verilen sopalar, bilardo topları ve bilardo masası ile oynanan pek çok oyun türünün ortak ismidir.
Bilardo oyunları üç ana türe ayrılır;
- Karambol bilardo, deliksiz bilardo masalarında oynan bilardo türüdür. Serbest, balkline, tek bant, üç bant, dört top ve artistik bilardo olmak üzere altı farklı çeşidi vardır. En bilineni üç bant bilardodur.
- Amerikan bilardo (veya pool), altı deliğe sahip bilardo masalarında oynanan bilardo türüdür. Dünyada en çok oynanan bilardo oyunu sekiz toplu Amerikan bilardosudur. Bunun yanında yeni, dokuz ve on toptan oluşan bilardo oyunları da vardır. Bilardo denildiğinde genelde Amerikan bilardo kastedilir.
- Snooker, 22 topla oynanan, Britanya'da popüler olan bir bilardo türüdür. Oyunun amacı kaplı masadaki topları isteka kullanarak masanın her köşesinde dört tane ve uzun kenarın ortasında iki tane olmak üzere 6 tane deliğe belli kurallara ve sıralamaya bağlı kalarak sokmaktır.
Bilardonun geçmişi 15. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Bilardo meraklıları arasında Mozart, XIV. Louis, Marie Antoinette, Immanuel Kant, Napoleon, Abraham Lincoln, Mark Twain, George Washington, Charles Dickens, Theodore Roosevelt gibi isimler bulunmaktadır.
Tarihçe
1340'larda açık havada oynanan ve kroketi anımsatan bilardo benzeri bir oyun oynanıyordu. Fransa Kralı XI. Louis (1461–1483) bilinen ilk kapalı alanda oynanan bilardo masasına sahipti. XIV. Louis, oyunu daha da geliştirip popüler hale getirdi ve Fransız soyluları arasında oyun hızla yayıldı. Norfolk Dükü'nün mülkiyetini içeren 1588 tarihli bir envanterde, "yeşil bir kumaşla kaplı bir bilardo tahtası ... üç bilardo çubuğu ve 11 yvery topu" yer alıyordu. Bilardo o kadar büyüdü ki, 1727'ye gelindiğinde hemen hemen her Paris kafesinde oynanmaya başlandı. İngiltere'de, üst tabaka için çok popüler bir aktiviteye dönüştü.
Başlangıçta istekalar toplara vurmak yerine itmek için kullanılıyordu. Bugün bilindiği şekliyle ayaksız, düz isteka 1800 civarında geliştirildi. Oyunun çekiciliğini artırmak amacıyla bantlar topun geri sekmesini sağlayacak maddelerle doldurulmaya başlandı. İlk toplar ahşap ve kilden yapılıyordu ancak zenginler fildişi kullanmayı tercih ediyordu.
Kroket benzeri ilk oyunlar karambol bilardo kategorisinin gelişmesine yol açtı.
Amerika Birleşik Devletleri'nde bilardo bir süreliğine popülerliğini yitirdi, ancak 1878 ile 1956 arasında çok popüler hale geldi. Bunun temel nedeni, askerlerin zihinlerini savaştan uzaklaştıran popüler bir eğlence haline gelmesiydi. Ancak İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda bilardo yeniden yok olmaya başladı. Oyunun yeniden popüler olmasını sağlayan şey 1961 yılında vizyona giren The Hustler filmiydi. Günümüzde bilardo iyi bilinen bir oyundur ve farklı beceri seviyelerinde birçok oyuncuya sahiptir.
Bilardo en azından 1893 yılından beri spor olarak kabul edilmektedir.
Bilardo Oyunları
Bilardo esasen delikli masa ve karambol olmak üzere 2'ye ayrılır.
Temel karambol bilardo oyunları serbest, balkline ve üç bant bilardodur. Hepsi deliksiz bir masada üç topla oynanır. Temel amaç oyuncunun topuyla diğer iki topu vurmaya çalışmasıdır.
Delikli bir masada oynana bilardo oyunlarının en popülerleri Amerikan bilardo ve snooker'dır. Diğer bir bilardo oyunu olan İngiliz bilardo, karambol bilardonun bazı özelliklerine sahiptir. İngiliz bilardo, 20. yüzyılın başında balkline ile birlikte en popüler iki bilardo oyunundan biriydi ve bugün İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde hala keyifle oynanmaktadır. Diğer bir delikli masa oyunu olan Rus piramidi ve kaisa gibi oyunlar eski Doğu bloğunda hala popülerdir.
Karambol Bilardo
Kumaş kaplı ve deliksiz bilardo masalarında oynanan bir bilardo türüdür. En basit biçiminde oyunun amacı, kişinin kendi topuna istekasıyla vurarak topu hem rakibin topuna hem de kırmızı topa çarptırmaktır. Karambol bilardonun icat tarihi biraz belirsizdir ancak 18. yüzyıl Fransa'sına kadar uzandığı düşünülmektedir.
Serbest
Serbest stilde topun herhangi bir banta çarpması gerekmez. Oyuncu kendi topunu diğer iki topa çarptırdığı anda sayı kazanılır.
Balkline
Balkline bilardoda oyun masasına çeşitli sınırlar çizilir ve toplar bu sınırların dışına çıkarılmadan sayı almaya çalışılır.
Tek bant bilardo
Tek bant karambol 1860'ların sonlarında serbest bilardoya başka bir alternatif olarak ortaya çıktı. Tek bant bilardoda sayı kazanabilmek için vurulan topun 3. topa çarpmadan önce en az 1 banta çarpması gerekir.
Üç bant bilardo
Üç bant bilardoda sayı alabilmek için vurulan topun kırmızı topa çarpmadan önce en az 3 banta çarpması gerekir. Topun her seferinde farklı bir banta çarpması gerekmez.
Artistik bilardo
Artistik bilardoda oyuncular, önceden belirlenmiş ve farklı zorluk derecelerine göre ayarlanmış 76 farklı atışı gerçekleştirmek için yarışır.
Amerikan bilardosu
Pool olarak da bilinir. Altı delikten oluşan bilardo masası üzerinde oynan bilardo türüdür. Bilardonun bugüne kadar gelebilen ilk cepli bilardo çeşididir. Amaç bilardo toplarını masanın dört köşesinde ve tam ortasında bulunan deliklere sokmaktır.
8 Top
Oyunda bir siyah, bir beyaz ve iki gruba ayrılmış 14 top bulunmaktadır. Düz olarak adlandırılan toplar 1-7 arasında, çizgili (pijamalı) olarak adlandırılan toplar 9-15 arasında numaralandırılmıştır. Siyah top ise 8 numaralıdır. Toplamda 16 tane top vardır.
Oyun, 2 kişi ya da 2 takım olarak ve bantlı veya bantsız olarak oynanabilir. Oyunun amacı oyuncunun kendi grubundaki tüm topları ve en son olarak da siyah topu deliklere sokmaya çalışmaktır.
Oyun, toplar dizildikten sonra beyaz topa masanın ilk çeyrek çizgisinden, oyuncunun seçtiği bir açıdan vurmasıyla başlar. Deliğe ilk giren top oyunu başlatan oyuncunun hangi grupla oynayacağını belirler, açılışta top düşmemesi halinde rakip oynayacağı grubu seçer, açılışta iki farklı gruba ait topların deliğe girmesi faul sayılmaz, giren toplar çıkartılmaz, gruplar seçilerek oyun rakibe geçer. Oyun başladıktan sonra oyuncu her vuruşta hangi topu hangi deliğe atacağını vuruş öncesinde deklare etmek zorundadır.
8 top bilardo en çok tercih edilen delikli bilardo çeşididir.
| Masa Tipi | FT | Dış Ölçü | Oyun Alanı |
|---|---|---|---|
| Maç Bilardo Masası | 10 | 315×170 | 284×142 |
| Yarı Maç Bilardo Masası | 9 | 285×160 | 245×127 |
| Küçük Boy Bilardo Masası | 7 | 240×135 | 245×127 |
| Ev Tipi Bilardo Masası | 6 | 220×125 | 190×95 |
9 Top
Yine, standart Amerikan Bilardo masasında oynanan bir oyundur. Kuralları hemen hemen aynıdır. Ancak bu oyunda sadece 1-9 arasındaki toplar kullanılır. Toplar, 1 numaralı top en önde ve 9 numaralı top tam ortada kalmak üzere diamond şeklinde 1 numaralı top açılış noktasında olacak şekilde birbirine yapışık olarak dizilir. Oyunun amacı, açılıştan sonra 1 numaralı toptan başlayarak sırayla gitmek ve en son 9 numaralı topu sokarak oyunu bitirmektir.
Düz Amerikan bilardo
Straight pool veya 14+1 olarak da bilinir. Oyunda toplar gruba ayrılmaz ve oyuncu siyah top da dahil olmak üzere istediği bir topu deliğe sokabilir. Her top 1 puan değerindedir. Son topa gelindiğinde ise deliğe sokulan toplar tekrar dizilir ve oyun bu şekilde devam eder. Oyunda amaç belirlenen puana (genelde 100 veya 150) ulaşmaktır. Oyunculardan birisi belirlenen puana ulaşana kadar toplar sürekli olarak çıkarılır ve tekrar dizilir.
Bantlı Amerikan bilardo
Bank pool olarak da bilinir. Tıpkı karambol bilardoda olduğu gibi beyaz topun deliğe sokulacak olan hedef topa çarpmadan önce en az bir banta çarpması gerekir.
Snooker
22 topla oynanan, Britanya'da popüler olan bir bilardo türüdür. Oyunun amacı kaplı masadaki topları isteka kullanarak masanın her köşesinde dört tane ve uzun kenarın ortasında iki tane olmak üzere 6 tane deliğe belli kurallara ve sıralamaya bağlı kalarak sokmaktır. Oyunun açılışında; bir adet "isteka topu" olarak anılan beyaz top (İng: cue ball), 15 tane kırmızı top ve bunlara ilaveten birer tane 6 farklı renkte top vardır.
Masa temizlendiğinde topların puanlarına ve cezalara göre rakibinden çok puan alan oyuncu o çerçeveyi (eli) kazanır. Oyun, önceden kararlaştırılan set sayısı kadar oynanır ve en çok seti kazanan oyuncu galip gelir.
Kaynakça
- ^ Everton, Clive (1986). The History of Snooker and Billiards. Haywards Heath: Partridge Press. pp. 8–11. ISBN 1-85225-013-5.
- ^ . 19 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024.
- ^ "MEETING OF THE CHAMPIONS; THE BIG BILLIARD TOURNAMENT TO BEGIN TOMORROW". 16 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2024.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- (diamond system basics) 26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Bilardo haber gazete kitap akademik JSTOR Aralik 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bilardo bir spor cesididir ve istaka adi verilen sopalar bilardo toplari ve bilardo masasi ile oynanan pek cok oyun turunun ortak ismidir Sokakta bilardo oynayan bilardo tutkunlari Nanjing Cin Bilardo toplari Bilardo oyunlari uc ana ture ayrilir Karambol bilardo deliksiz bilardo masalarinda oynan bilardo turudur Serbest balkline tek bant uc bant dort top ve artistik bilardo olmak uzere alti farkli cesidi vardir En bilineni uc bant bilardodur Amerikan bilardo veya pool alti delige sahip bilardo masalarinda oynanan bilardo turudur Dunyada en cok oynanan bilardo oyunu sekiz toplu Amerikan bilardosudur Bunun yaninda yeni dokuz ve on toptan olusan bilardo oyunlari da vardir Bilardo denildiginde genelde Amerikan bilardo kastedilir Snooker 22 topla oynanan Britanya da populer olan bir bilardo turudur Oyunun amaci kapli masadaki toplari isteka kullanarak masanin her kosesinde dort tane ve uzun kenarin ortasinda iki tane olmak uzere 6 tane delige belli kurallara ve siralamaya bagli kalarak sokmaktir Bilardonun gecmisi 15 yuzyila kadar uzanmaktadir Bilardo meraklilari arasinda Mozart XIV Louis Marie Antoinette Immanuel Kant Napoleon Abraham Lincoln Mark Twain George Washington Charles Dickens Theodore Roosevelt gibi isimler bulunmaktadir Tarihce1340 larda acik havada oynanan ve kroketi animsatan bilardo benzeri bir oyun oynaniyordu Fransa Krali XI Louis 1461 1483 bilinen ilk kapali alanda oynanan bilardo masasina sahipti XIV Louis oyunu daha da gelistirip populer hale getirdi ve Fransiz soylulari arasinda oyun hizla yayildi Norfolk Duku nun mulkiyetini iceren 1588 tarihli bir envanterde yesil bir kumasla kapli bir bilardo tahtasi uc bilardo cubugu ve 11 yvery topu yer aliyordu Bilardo o kadar buyudu ki 1727 ye gelindiginde hemen hemen her Paris kafesinde oynanmaya baslandi Ingiltere de ust tabaka icin cok populer bir aktiviteye donustu Baslangicta istekalar toplara vurmak yerine itmek icin kullaniliyordu Bugun bilindigi sekliyle ayaksiz duz isteka 1800 civarinda gelistirildi Oyunun cekiciligini artirmak amaciyla bantlar topun geri sekmesini saglayacak maddelerle doldurulmaya baslandi Ilk toplar ahsap ve kilden yapiliyordu ancak zenginler fildisi kullanmayi tercih ediyordu Kroket benzeri ilk oyunlar karambol bilardo kategorisinin gelismesine yol acti Amerika Birlesik Devletleri nde bilardo bir sureligine populerligini yitirdi ancak 1878 ile 1956 arasinda cok populer hale geldi Bunun temel nedeni askerlerin zihinlerini savastan uzaklastiran populer bir eglence haline gelmesiydi Ancak Ikinci Dunya Savasi nin sonunda bilardo yeniden yok olmaya basladi Oyunun yeniden populer olmasini saglayan sey 1961 yilinda vizyona giren The Hustler filmiydi Gunumuzde bilardo iyi bilinen bir oyundur ve farkli beceri seviyelerinde bircok oyuncuya sahiptir Bilardo en azindan 1893 yilindan beri spor olarak kabul edilmektedir Bilardo OyunlariBilardo esasen delikli masa ve karambol olmak uzere 2 ye ayrilir Temel karambol bilardo oyunlari serbest balkline ve uc bant bilardodur Hepsi deliksiz bir masada uc topla oynanir Temel amac oyuncunun topuyla diger iki topu vurmaya calismasidir Delikli bir masada oynana bilardo oyunlarinin en populerleri Amerikan bilardo ve snooker dir Diger bir bilardo oyunu olan Ingiliz bilardo karambol bilardonun bazi ozelliklerine sahiptir Ingiliz bilardo 20 yuzyilin basinda balkline ile birlikte en populer iki bilardo oyunundan biriydi ve bugun Ingiliz Milletler Toplulugu ulkelerinde hala keyifle oynanmaktadir Diger bir delikli masa oyunu olan Rus piramidi ve kaisa gibi oyunlar eski Dogu blogunda hala populerdir Karambol Bilardo Kumas kapli ve deliksiz bilardo masalarinda oynanan bir bilardo turudur En basit biciminde oyunun amaci kisinin kendi topuna istekasiyla vurarak topu hem rakibin topuna hem de kirmizi topa carptirmaktir Karambol bilardonun icat tarihi biraz belirsizdir ancak 18 yuzyil Fransa sina kadar uzandigi dusunulmektedir Serbest Serbest stilde topun herhangi bir banta carpmasi gerekmez Oyuncu kendi topunu diger iki topa carptirdigi anda sayi kazanilir Balkline Balkline bilardoda oyun masasina cesitli sinirlar cizilir ve toplar bu sinirlarin disina cikarilmadan sayi almaya calisilir Tek bant bilardo Tek bant karambol 1860 larin sonlarinda serbest bilardoya baska bir alternatif olarak ortaya cikti Tek bant bilardoda sayi kazanabilmek icin vurulan topun 3 topa carpmadan once en az 1 banta carpmasi gerekir Uc bant bilardo Uc bant bilardoda sayi alabilmek icin vurulan topun kirmizi topa carpmadan once en az 3 banta carpmasi gerekir Topun her seferinde farkli bir banta carpmasi gerekmez Artistik bilardo Artistik bilardoda oyuncular onceden belirlenmis ve farkli zorluk derecelerine gore ayarlanmis 76 farkli atisi gerceklestirmek icin yarisir Amerikan bilardosu Pool olarak da bilinir Alti delikten olusan bilardo masasi uzerinde oynan bilardo turudur Bilardonun bugune kadar gelebilen ilk cepli bilardo cesididir Amac bilardo toplarini masanin dort kosesinde ve tam ortasinda bulunan deliklere sokmaktir 8 top8 Top Oyunda bir siyah bir beyaz ve iki gruba ayrilmis 14 top bulunmaktadir Duz olarak adlandirilan toplar 1 7 arasinda cizgili pijamali olarak adlandirilan toplar 9 15 arasinda numaralandirilmistir Siyah top ise 8 numaralidir Toplamda 16 tane top vardir Oyun 2 kisi ya da 2 takim olarak ve bantli veya bantsiz olarak oynanabilir Oyunun amaci oyuncunun kendi grubundaki tum toplari ve en son olarak da siyah topu deliklere sokmaya calismaktir Oyun toplar dizildikten sonra beyaz topa masanin ilk ceyrek cizgisinden oyuncunun sectigi bir acidan vurmasiyla baslar Delige ilk giren top oyunu baslatan oyuncunun hangi grupla oynayacagini belirler acilista top dusmemesi halinde rakip oynayacagi grubu secer acilista iki farkli gruba ait toplarin delige girmesi faul sayilmaz giren toplar cikartilmaz gruplar secilerek oyun rakibe gecer Oyun basladiktan sonra oyuncu her vurusta hangi topu hangi delige atacagini vurus oncesinde deklare etmek zorundadir 8 top bilardo en cok tercih edilen delikli bilardo cesididir Masa Tipi FT Dis Olcu Oyun AlaniMac Bilardo Masasi 10 315 170 284 142Yari Mac Bilardo Masasi 9 285 160 245 127Kucuk Boy Bilardo Masasi 7 240 135 245 127Ev Tipi Bilardo Masasi 6 220 125 190 959 Top Yine standart Amerikan Bilardo masasinda oynanan bir oyundur Kurallari hemen hemen aynidir Ancak bu oyunda sadece 1 9 arasindaki toplar kullanilir Toplar 1 numarali top en onde ve 9 numarali top tam ortada kalmak uzere diamond seklinde 1 numarali top acilis noktasinda olacak sekilde birbirine yapisik olarak dizilir Oyunun amaci acilistan sonra 1 numarali toptan baslayarak sirayla gitmek ve en son 9 numarali topu sokarak oyunu bitirmektir Duz Amerikan bilardo Straight pool veya 14 1 olarak da bilinir Oyunda toplar gruba ayrilmaz ve oyuncu siyah top da dahil olmak uzere istedigi bir topu delige sokabilir Her top 1 puan degerindedir Son topa gelindiginde ise delige sokulan toplar tekrar dizilir ve oyun bu sekilde devam eder Oyunda amac belirlenen puana genelde 100 veya 150 ulasmaktir Oyunculardan birisi belirlenen puana ulasana kadar toplar surekli olarak cikarilir ve tekrar dizilir Bantli Amerikan bilardo Bank pool olarak da bilinir Tipki karambol bilardoda oldugu gibi beyaz topun delige sokulacak olan hedef topa carpmadan once en az bir banta carpmasi gerekir Snooker 22 topla oynanan Britanya da populer olan bir bilardo turudur Oyunun amaci kapli masadaki toplari isteka kullanarak masanin her kosesinde dort tane ve uzun kenarin ortasinda iki tane olmak uzere 6 tane delige belli kurallara ve siralamaya bagli kalarak sokmaktir Oyunun acilisinda bir adet isteka topu olarak anilan beyaz top Ing cue ball 15 tane kirmizi top ve bunlara ilaveten birer tane 6 farkli renkte top vardir Masa temizlendiginde toplarin puanlarina ve cezalara gore rakibinden cok puan alan oyuncu o cerceveyi eli kazanir Oyun onceden kararlastirilan set sayisi kadar oynanir ve en cok seti kazanan oyuncu galip gelir Kaynakca Everton Clive 1986 The History of Snooker and Billiards Haywards Heath Partridge Press pp 8 11 ISBN 1 85225 013 5 19 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2024 MEETING OF THE CHAMPIONS THE BIG BILLIARD TOURNAMENT TO BEGIN TOMORROW 16 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2024 Ayrica bakinizDunya Artistik Bilardo Sampiyonasi Dunya Snooker Sampiyonasi Dunya Profesyonel Bilardo ve Snooker Birligi Snooker turnuvalari listesi Turkiye Bilardo Federasyonu Masters snooker English Open snooker Dis baglantilar diamond system basics 26 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde