Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Mayıs 2020) () |
Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki eski bir siyasi partidir. 18 Mart 1976 tarihinde, 'den üyeler tarafından kurulan ve 3 Haziran 2007'de kendini feshederek Toplumcu Demokrasi Partisi'ne katılan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti siyasi partisi.
Toplumcu Kurtuluş Partisi | |
|---|---|
| Kısaltma | TKP |
| Kurucu | |
| Kuruluş tarihi | 18 Mart 1976 |
| Kapanış tarihi | 3 Haziran 2007 |
| Önceli | |
| Ardılı | Toplumcu Demokrasi Partisi Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler |
| İdeoloji | Sosyal demokrasi |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol |
| Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti | |
TKP, süreç içerisinde, özellikle yerel yönetimlerde, muhalefette ve kısa süreli de olsa hükûmette bulunduğu dönemlerde önemli toplumsal hizmetlerin öncülüğünü yaptı ve imza attı.
İlkelerine bağlılığı ve Kıbrıs Türkü'nün kendi kendini yönetme erkine duyduğu saygıya, muhataplarının gerekli hassasiyeti göstememesi nedeniyle, hükûmet ortaklığından çekilmesini bildi.
TKP, 19 Temmuz 1985- 2 Eylül 1986 tarihleri arasında 14 ay süren ilk hükûmet ortaklığı döneminde bunun somut örneğini göstermiş ve o dönemde "Özal Paketi" olarak anılan ve Türkiye Cumhuriyeti hükûmeti tarafından UBP-TKP koalisyon hükûmetine dayatılmak istenen ekonomik programa karşı gösterdiği dirence koalisyon ortağı UBP'nin destek vermemesi üzerine hükûmetten ayrılmıştır.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde siyaset dahil tüm alanlarda demokrasinin bir yaşam biçimi olarak yerleşmesi ve Kıbrıs Türk halkının kendi kendini yönetmesi için mücadele veren Toplumcu Kurtuluş Partisi, dış müdahalelere karşı her zaman tepki göstermiş ve 1990 yılında yapılan Genel seçimlere yönelik müdahaleler üzerine Meclise katılmayı reddetmiştir.
1993 erken genel seçimlerine kadar Meclis dışında kalarak siyasal mücadele veren TKP, 1993 seçimlerinde arzulanan düzeyde sonuç alamasa da 1995 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oylarını artıran tek parti olmuştur.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin sosyal demokrasisinin partisi olarak Toplumcu Kurutuluş Partisi bu dönemde uygulamaya koyduğu yeniden yapılanma süreci çerçevesinde önemli değişmeleri öncelikle kendi bünyesi içerisinde gerçekleştirmiş, daha demokratik ve katılımcı bir yapıya kavuşmuştur.
TKP, Aralık 1998 tarihinde yapılan Genel seçimlerde de oylarını artırmış ve yedi milletvekilliği kazanarak 30 Aralık 1998-8 Haziran 2001 tarihleri arasında görev yapan UBP-TKP koalisyon hükûmetinin kurucu ortağı olmuştur.
Gerek Türkiye'de gerekse Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bankaların battığı, ekonomik krizlerin yaşandığı ve TL'nin %100'leri aşan oranda devalüasyona uğradığı bu dönemde TKP, geçmişten kaynaklanan yanlış yapılanmanın ve dışa bağımlılığın ortadan kaldırılarak kendi kendine yeterli ve kendi kendini yöneten bir toplum yapısının ortaya çıkması için çaba harcamıştır. Kendi ayakları üzerinde duran bir ekonomik yapı, çağdaş bir demokrasi ve Kıbrıs sorununun çözümü konusunda TKP'nin hükûmette iken sürdürdüğü ilkeli politikalar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti halkının kendi kendini yönetme istencine karşı çıkan kesimleri bir kez daha harekete geçirmiş ve yapılan dış müdahaleler sonunda UBP-TKP koalisyonu yıkılmıştır.
Partinin genel başkanı Mustafa Akıncı, Ekim 2001'deki kurultayda görevi Hüseyin Angolemli'ye devretti. 2002 yerel seçimlerine yeni başkanıyla giden TKP, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti genelinde belediye meclis seçimlerinde %8'e yakın oy alsa da hiçbir belediye başkanlığını kazanamadı. Bu parti için sonun başlangıcıydı.
Saray Hotel'de TKP'nin geleceği ile ilgili yapılan toplantıların ardından, Annan Planı'nın çıkmasıyla TKP strateji değiştirdi ve 2003'te KSP ve BKP'yi de yanına alarak bir grup sivil toplum örgütüyle BDH'nın kurulmasında etkin rol oynadı.
BDH, TKP'nin oylarını arttırdı ve %14 oyla meclise 6 milletvekili gönderildi. Ancak referandum öncesi BDH içinde çıkan tartışmaların ardından önce BKP'li İzzet İzcan BDH'dan ayrıldı, sonra da "BDH'nın devamını doğru bulmayan" bir grup BDH'dan ayrıldılar. BDH milletvekili olarak seçilen Gazimağusa milletvekili Hüseyin Angolemli, TKP genel başkanı olarak partisine geri döndü. TKP'nin yeni dönemde genel başkanı Hüseyin Angolemli, genel sekreteri de Mehmet Davulcu oldular.
2005 erken genel seçimleri öncesinde BDH'ya karşı TKP ve BKP solda birlik için ittifak yaptılar. BDH meclise tek bir milletvekili gönderebilirken, "TKP-BKP sol güçler ittifakı" %5 barajını geçemedi ve meclise milletvekili gönderemedi. Kıbrıs Türk Federe Devleti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tarihinde ilk defa TKP meclis dışında kaldı.
2005 Nisan'ındaki Cumhurbaşkanlığı seçiminde partinin oyları %2,4'ten %1,2'ye geriledi. BDH bu seçimde aday çıkarmazken TKP'nin adayı genel başkan Hüseyin Angolemli olmuştu.
Bir zamanlar adı yerel yönetimlerdeki başarısıyla anılan TKP, 2006 yerel ve ara genel seçimlerine çok az bölgede katıldı. Parti belediye başkanlığı için Lefkoşa ve Gazimağusa'da adaylar gösterdi; partinin Lefkoşa belediye başkan adayı genel sekreter Mehmet Davulcu, Lefkoşa milletvekili adayı da öğretim görevlisi Hasan Kasapoğlu oldular. Bu seçimde de varlık gösteremeyen TKP, seçimden sonra BDH'yla birleşme çalışmalarına gitti.
Birleşme çalışmaları yaklaşık bir sene sürdü. Nisan 2007'de sonuca ulaşıldı. 3 Haziran 2007'de toplanan TKP 20. Olağanüstü Kurultayı, 120'ye 19 oyla TKP'nin feshedilmesine ve aynı gün feshedilen BDH ile beraber Toplumcu Demokrasi Partisi'ne katılmasına karar verdi.
25 Kasım 2016 tarihinde TDP kurucu başkanı ve milletvekili Mehmet Çakıcı partiden istifa etti ve 3 gün sonra TKP'nin tekrar siyasete döndüğünü resmi olarak duyurdu. Bu kurulan partinin ismi daha sonra Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler olarak değiştirildi.
Genel başkanlar
- (1976-1983)
- İsmail Bozkurt (1983-1987)
- Mustafa Akıncı (1987-2001)
- Hüseyin Angolemli (2001-2007)
Seçim sonuçları
| Seçim | Oy | Sandalye | Sonuç | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | Sıra | # | ± | ||
| 1981 | 289,555 | 28.5 | 2. | 13 / 40 | Yeni | Muhalefet |
| 1985 | 235,720 | 15.8 | 3. | 10 / 50 |  3 | Muhalefet |
| 1993 | 237,950 | 13.3 | 3. | 5 / 50 | 5 | Muhalefet |
| 1998 | 167,123 | 15.4 | 3. | 7 / 50 |  2 | Muhalefet |
| 2005 | 55,284 | 2.4 | 5. | 0 / 50 | 7 | Yok |
Basın
Toplumcu Kurtuluş Partisinin tarihsel süreç içerisinde yayımladığı veya yayımlamasına destek verdiği gazeteler aşağıdaki gibidir:
- Kurtuluş: TKP adına yayımcılığında Mayıs 1976-Şubat 1984 tarihleri arasında çıktı.
- Öncü: TKP adına Ekrem Ural yayımcılığında Mart-Eylül 1981 tarihleri arasında çıktı.
- Ortam: 1981'den itibaren TKP adına çıktı.
- Akgüvercin: TKP adına Hasan Kahvecioğlu yayımcılığında Ekim 1987-Ağustos 1990 tarihleri arasında çıktı.
Kaynakça
- ^ Cemal, Akay (19 Mart 1976). "Kıbrıs'ta Türkler yeni bir siyasi parti kurdu". Milliyet. s. 1.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2016.
- ^ Eraslan, Burhan (2016), Kuzey Kıbrıs'ta Basın Özgürlüğü, Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları, s. 342
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Mayis 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Toplumcu Kurtulus Partisi TKP Kuzey Kibris Turk Cumhuriyetindeki eski bir siyasi partidir 18 Mart 1976 tarihinde den uyeler tarafindan kurulan ve 3 Haziran 2007 de kendini feshederek Toplumcu Demokrasi Partisi ne katilan Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti siyasi partisi Toplumcu Kurtulus PartisiKisaltmaTKPKurucuKurulus tarihi18 Mart 1976Kapanis tarihi3 Haziran 2007OnceliArdiliToplumcu Demokrasi Partisi Toplumcu Kurtulus Partisi Yeni GuclerIdeolojiSosyal demokrasiSiyasi pozisyonMerkez solKuzey Kibris Turk Cumhuriyeti TKP surec icerisinde ozellikle yerel yonetimlerde muhalefette ve kisa sureli de olsa hukumette bulundugu donemlerde onemli toplumsal hizmetlerin onculugunu yapti ve imza atti Ilkelerine bagliligi ve Kibris Turku nun kendi kendini yonetme erkine duydugu saygiya muhataplarinin gerekli hassasiyeti gostememesi nedeniyle hukumet ortakligindan cekilmesini bildi TKP 19 Temmuz 1985 2 Eylul 1986 tarihleri arasinda 14 ay suren ilk hukumet ortakligi doneminde bunun somut ornegini gostermis ve o donemde Ozal Paketi olarak anilan ve Turkiye Cumhuriyeti hukumeti tarafindan UBP TKP koalisyon hukumetine dayatilmak istenen ekonomik programa karsi gosterdigi dirence koalisyon ortagi UBP nin destek vermemesi uzerine hukumetten ayrilmistir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde siyaset dahil tum alanlarda demokrasinin bir yasam bicimi olarak yerlesmesi ve Kibris Turk halkinin kendi kendini yonetmesi icin mucadele veren Toplumcu Kurtulus Partisi dis mudahalelere karsi her zaman tepki gostermis ve 1990 yilinda yapilan Genel secimlere yonelik mudahaleler uzerine Meclise katilmayi reddetmistir 1993 erken genel secimlerine kadar Meclis disinda kalarak siyasal mucadele veren TKP 1993 secimlerinde arzulanan duzeyde sonuc alamasa da 1995 Cumhurbaskanligi secimlerinde oylarini artiran tek parti olmustur Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin sosyal demokrasisinin partisi olarak Toplumcu Kurutulus Partisi bu donemde uygulamaya koydugu yeniden yapilanma sureci cercevesinde onemli degismeleri oncelikle kendi bunyesi icerisinde gerceklestirmis daha demokratik ve katilimci bir yapiya kavusmustur TKP Aralik 1998 tarihinde yapilan Genel secimlerde de oylarini artirmis ve yedi milletvekilligi kazanarak 30 Aralik 1998 8 Haziran 2001 tarihleri arasinda gorev yapan UBP TKP koalisyon hukumetinin kurucu ortagi olmustur Gerek Turkiye de gerekse Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde bankalarin battigi ekonomik krizlerin yasandigi ve TL nin 100 leri asan oranda devaluasyona ugradigi bu donemde TKP gecmisten kaynaklanan yanlis yapilanmanin ve disa bagimliligin ortadan kaldirilarak kendi kendine yeterli ve kendi kendini yoneten bir toplum yapisinin ortaya cikmasi icin caba harcamistir Kendi ayaklari uzerinde duran bir ekonomik yapi cagdas bir demokrasi ve Kibris sorununun cozumu konusunda TKP nin hukumette iken surdurdugu ilkeli politikalar Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti halkinin kendi kendini yonetme istencine karsi cikan kesimleri bir kez daha harekete gecirmis ve yapilan dis mudahaleler sonunda UBP TKP koalisyonu yikilmistir Partinin genel baskani Mustafa Akinci Ekim 2001 deki kurultayda gorevi Huseyin Angolemli ye devretti 2002 yerel secimlerine yeni baskaniyla giden TKP Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti genelinde belediye meclis secimlerinde 8 e yakin oy alsa da hicbir belediye baskanligini kazanamadi Bu parti icin sonun baslangiciydi Saray Hotel de TKP nin gelecegi ile ilgili yapilan toplantilarin ardindan Annan Plani nin cikmasiyla TKP strateji degistirdi ve 2003 te KSP ve BKP yi de yanina alarak bir grup sivil toplum orgutuyle BDH nin kurulmasinda etkin rol oynadi BDH TKP nin oylarini arttirdi ve 14 oyla meclise 6 milletvekili gonderildi Ancak referandum oncesi BDH icinde cikan tartismalarin ardindan once BKP li Izzet Izcan BDH dan ayrildi sonra da BDH nin devamini dogru bulmayan bir grup BDH dan ayrildilar BDH milletvekili olarak secilen Gazimagusa milletvekili Huseyin Angolemli TKP genel baskani olarak partisine geri dondu TKP nin yeni donemde genel baskani Huseyin Angolemli genel sekreteri de Mehmet Davulcu oldular 2005 erken genel secimleri oncesinde BDH ya karsi TKP ve BKP solda birlik icin ittifak yaptilar BDH meclise tek bir milletvekili gonderebilirken TKP BKP sol gucler ittifaki 5 barajini gecemedi ve meclise milletvekili gonderemedi Kibris Turk Federe Devleti ve Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti tarihinde ilk defa TKP meclis disinda kaldi 2005 Nisan indaki Cumhurbaskanligi seciminde partinin oylari 2 4 ten 1 2 ye geriledi BDH bu secimde aday cikarmazken TKP nin adayi genel baskan Huseyin Angolemli olmustu Bir zamanlar adi yerel yonetimlerdeki basarisiyla anilan TKP 2006 yerel ve ara genel secimlerine cok az bolgede katildi Parti belediye baskanligi icin Lefkosa ve Gazimagusa da adaylar gosterdi partinin Lefkosa belediye baskan adayi genel sekreter Mehmet Davulcu Lefkosa milletvekili adayi da ogretim gorevlisi Hasan Kasapoglu oldular Bu secimde de varlik gosteremeyen TKP secimden sonra BDH yla birlesme calismalarina gitti Birlesme calismalari yaklasik bir sene surdu Nisan 2007 de sonuca ulasildi 3 Haziran 2007 de toplanan TKP 20 Olaganustu Kurultayi 120 ye 19 oyla TKP nin feshedilmesine ve ayni gun feshedilen BDH ile beraber Toplumcu Demokrasi Partisi ne katilmasina karar verdi 25 Kasim 2016 tarihinde TDP kurucu baskani ve milletvekili Mehmet Cakici partiden istifa etti ve 3 gun sonra TKP nin tekrar siyasete dondugunu resmi olarak duyurdu Bu kurulan partinin ismi daha sonra Toplumcu Kurtulus Partisi Yeni Gucler olarak degistirildi Genel baskanlar 1976 1983 Ismail Bozkurt 1983 1987 Mustafa Akinci 1987 2001 Huseyin Angolemli 2001 2007 Secim sonuclariCumhuriyet Meclisi Secim Oy Sandalye Sonuc Sira 1981 289 555 28 5 2 13 40 Yeni Muhalefet1985 235 720 15 8 3 10 50 3 Muhalefet1993 237 950 13 3 3 5 50 5 Muhalefet1998 167 123 15 4 3 7 50 2 Muhalefet2005 55 284 2 4 5 0 50 7 YokBasinToplumcu Kurtulus Partisinin tarihsel surec icerisinde yayimladigi veya yayimlamasina destek verdigi gazeteler asagidaki gibidir Kurtulus TKP adina yayimciliginda Mayis 1976 Subat 1984 tarihleri arasinda cikti Oncu TKP adina Ekrem Ural yayimciliginda Mart Eylul 1981 tarihleri arasinda cikti Ortam 1981 den itibaren TKP adina cikti Akguvercin TKP adina Hasan Kahvecioglu yayimciliginda Ekim 1987 Agustos 1990 tarihleri arasinda cikti Kaynakca Cemal Akay 19 Mart 1976 Kibris ta Turkler yeni bir siyasi parti kurdu Milliyet s 1 Arsivlenmis kopya 29 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2016 Arsivlenmis kopya 28 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2016 Eraslan Burhan 2016 Kuzey Kibris ta Basin Ozgurlugu Lefkosa Isik Kitabevi Yayinlari s 342