Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Donanımlı (aletli) dalış, su altında nefes almak için özel donanımların kullanıldığı dalış türüdür.[1] Scuba İngilizce (Self-Contained Underwater Breathing Apparatus: Kendinden Yeterli Su Altı Solunum Aygıtı) kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Su altında bağımsız ve taşınabilen bir tüpte taşıdığımız basınçlı hava ve/ veya gazların ortam basıncına regüle edilerek solunmasını sağlayan sistemi tarif eder. Scuba, scuba ekipmanı, scuba yapmak gibi farklı kullanımlarla yapılan sporu, kullanılan ekipmanı ya da rekreasyonel aktiviteyi tanımlayabilir. Günümüzde tüplü dalış, aletli dalış olarak da tanımlanır.
Dünya'nın eski mesleklerinden biri olan su altına dalma öncelerde batan gemilerin mallarını çıkarmak, Hazine (anlam ayrımı) arayışları, Avlanma veya inci, sünger ve benzeri kıymetli malzemenin çıkarılması için yapılırdı.Kore ve Japonya da AMA adı verilen kadın dalgıçlar halen çalışmaktadır. [2] Arthur J. Bachrach 1982 yılında dalışı beş ana metot tanımlamaktadır.
1- Nefes tutarak-Serbest dalış
2- Serbest dalış
3- Çan dalışı
4- Satıhtan(Yüzeyden) destekli veya kasklı dalış, scuba dalışı
5- Satürasyon dalışı.
Bugün bu yöntemlerin hepsi uygulanmaktadır.
Tarihçe
Askeri amaçlı dalışlar ise M.Ö. 1194 - 1195 yıllarında Truva savaşları sırasında başlamış olup ilk faaliyetler ise düşman gemilerinin halatlarını kesmek ya da gemilerin altında delikler açmaktan ibaretti. Romalılar zamanında ise dalgıçlara karşı gemiler halat yerine zincir kullanmaya başladılar. Tarihi kayıtlara göre Büyük İskender M.Ö. 332 yılında kuşattığı Tyre limanı (şimdiki Lübnan da) önündeki su altı engellerini dalgıçlar kullanarak temizletmiş, hatta kendisinin de cam bir fanus içerisinde dalarak dalgıçları denetlemiştir. Bu çağda Doğu Akdeniz’de aktif su altı arama kurtarma işleri bir düzene bağlanarak kanun kapsamına alındı. Derinlik ve risk faktörleri hesaplanarak ücret cetvelleri buna göre düzenlenmiştir. Yunan tarihçi Heredot, Pers kralı Xerxes in batık bir defineyi çıkartması için esir dalgıç Scyllis’i kullandığından bahseder.
Leonardo da Vinci paletler ve dalış aletleri çizmiş ve dalgıca hava sağlamak için kafasına şarap tulumu geçirme fikrini ortaya atmışsa da bugünkü dalış malzemelerine çok benzeyen eskizler o dönemde sadece kağıt üzerinde kalmıştır. Bu belki de kayıtlara geçen ilk SCUBA aparatıdır. Borelli adında bir diğer İtalyan dalgıç kullandığı havanın yeniden temizlenmesi gerektiğini fark etmiş, bakır bir borudan geçirilen kirli havanın deniz suyu ile soğutularak temizlenme fikrini ortaya atmıştır. Bu da belki günümüzdeki kapalı devre modelinin öncüsü sayılabilir. Dalış çanları, su altında kalma süresini uzatan ilk başarılı çalışma olmuştur. 1691 yılında Edmund HALLEY ilk dalış çanının patentini almıştır. O dönemde Spalding adlı bir İskoç da çanın üst bölümüne ilave bir bölüm koyarak büyük bir gelişme sağladı. Bunların ilk örnekleri içlerine hava hapsedilen “dalış çanı” adı verilen aparatlar oldu. Dalış çanında suyun içindekiler için nefes alınabilecek bir ortam oluşturulmaya çalışılıyordu. İngiliz ve Fransızlar 16. yüzyılda deriden dalış elbiseleri yapmaya başlamışlardı. Su üstünden körüklenen hava 20 metre derindeki dalgıca hortumlar vasıtasıyla ulaştırılıyordu. Kasklar tamamen kapalıydı, metalden yapılmıştı. Dalgıç basıncı kendi ayarlıyordu. John Lethbridge 1715’te ilk dalış kıyafetini, W. H. James 1825’te üzerinde sıkıştırılmış hava bulunan elbiseyi üretti. Henry Fleuss 1878’de yukarıya bağımlı olmayan bağımsız donanımı ile 18 metreye indi.1908’de Friedrich Von Drieberg bir kutu içinde Triton adı verilen ve sıkıştırılmış hava bulunan sistem yapmış fakat çalışmamıştır yalnız bu deneme sıkıştırılmış havanın dalıcının arkasına eklenerek gerekli havayı verebilen bir sistemin yapılabileceği inancını doğurmuştur. 1918 yılında Ohgushi adlı Japon, hava kaynağından gelen hortumun uçlarını dişleriyle kontrol ederek dalışlar gerçekleştirmiştir. Fransız deniz subayı Yves Le Prieur, 1926 yılında bugünkü tüplerin atası olabilecek buluşunun patentini aldı. Çelik bir tüpe sıkıştırılan hava, dalgıçla birlikte derinlere iniyordu. O aparatın eksiği olan sürekli aynı miktarda hava sağlayan akış vanası 1943’te Jacques Yves Cousteau ve Emile Gagnan’ın geliştirmiş oldukları dalış regülatörleri sayesinde giderildi. Kaptan Yves Cosusteau ve Emile Gagnan basınca dayanıklı tüpler ve Demand (isteğe bağlı) valflı regülatörler geliştirerek ilk kez açık devre SCUBA sistemine adapte ettiler. Bu iki bilim adamının başarıları yüzlerce yıllık birikimin sonucuydu ve cihazla yaklaşık 60 m. derinlere başarılı dalışlar gerçekleştirdiler. Daha sonraki 20 yıllık dönemde Aqua Lung güvenirliği ve emniyetini tamamladı ve 1959'da Dünya Su Altı Aktiviteleri Konfederasyonu (Confédération Mondiale des Activités Subaquatiques, CMAS) kuruldu ve ‘Sportif Dalış’ doğdu.
Bu yeni sporun kuralları ve emniyetli öğretimini sağlamak için NAUI (Milli Su Altı Eğitmenleri Birliği) ve 1967de PADI, Profesyonel Dalış Eğitmenleri Birliği) kuruldu.Sonraki yıllarda da farklı kuruluşlar dalış sporuna katkı adına kurulmuştur ve günümüzde faal olarak bulunmaktadırlar.
Gerekli malzemeler
Gerek nefes tutularak gerekse de aletli dalışta ile yapılan dalışlarda kullanılan en temel malzemeler maske, şnorkel ve palettir. Bu temel donanıma A B C adı verilir.
Bu ekipmanların dışında su altında hareket rahat hareket edebilmek ve keyifli bir dalış yapabilmek için suyun kaldırma kuvvetine karşı önlem almak gerekir. Dalıcılar dalış sırasında bir kemer yardımıyla ağırlık kullanarak dalışlarını gerçekleştirirler. Diğer malzemeler ise dalış elbisesi (ıslak-yarık kuru-kuru olmak üzere üç türdür) nefes kaynağı regülatör,hava göstergesi,derinlik göstergesi,navigasyon, BC ya da BCD (denge yeleği), pusula ve diğer elektronik aletlerdir.
Su altında iletişim
Su altında konuşarak anlaşmak normal şartlarda mümkün değildir. Fakat, dalıcıların güvenliklerinin sağlanması, dalış planının eksiksiz gerçekleştirilmesi hepsinden önemlisi sorunlarını net ve anlaşılır bir şekilde birbirlerine aktarmaları için iletişim kurmaya ihtiyaçları vardır. Bu nedenle basit el işaretleri kullanırlar.
Dalış hastalıkları
Kurallara uyulduğu sürece tehlikesi bulunmayan bu sporda kural ihlalleri veya diğer olağanüstü durumlarda bazı rahatsızlıklar meydana gelebilmektedir. Bunlara Dalış hastalıkları denir. Dalış hastalıklarının birçok nedeni vardır bunlar: halihazırda var olan sağlık problemleri, alkol tüketimi, yorgunluk gibi nedenler yüzünden görülebilir. Bunların yanında dip süresi, hızlı çıkış (yükselme),kilo gibi faktörler de etkilidir. En çok karşılaşılan dalış hastalıklarına örnek olarak:
- Akciğer Barotravması
- Dekompresyon
- Derinlik Sarhoşluğu
Bu ve diğer hastalıklardan korunmanın en önemli iki yolu iyi eğitim almak ve kurallara uymaktır.
Kaynakça
- ^ US Navy Diving Manual. Birleşik Devletler: US Naval Sea Systems Command. 2006. 2 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Donanimli aletli dalis su altinda nefes almak icin ozel donanimlarin kullanildigi dalis turudur 1 Scuba Ingilizce Self Contained Underwater Breathing Apparatus Kendinden Yeterli Su Alti Solunum Aygiti kelimelerinin bas harflerinden olusur Su altinda bagimsiz ve tasinabilen bir tupte tasidigimiz basincli hava ve veya gazlarin ortam basincina regule edilerek solunmasini saglayan sistemi tarif eder Scuba scuba ekipmani scuba yapmak gibi farkli kullanimlarla yapilan sporu kullanilan ekipmani ya da rekreasyonel aktiviteyi tanimlayabilir Gunumuzde tuplu dalis aletli dalis olarak da tanimlanir Ucak batigi dalisi gerceklestiren bir dalgic Dunya nin eski mesleklerinden biri olan su altina dalma oncelerde batan gemilerin mallarini cikarmak Hazine anlam ayrimi arayislari Avlanma veya inci sunger ve benzeri kiymetli malzemenin cikarilmasi icin yapilirdi Kore ve Japonya da AMA adi verilen kadin dalgiclar halen calismaktadir 2 Arthur J Bachrach 1982 yilinda dalisi bes ana metot tanimlamaktadir 1 Nefes tutarak Serbest dalis 2 Serbest dalis 3 Can dalisi 4 Satihtan Yuzeyden destekli veya kaskli dalis scuba dalisi 5 Saturasyon dalisi Bugun bu yontemlerin hepsi uygulanmaktadir TarihceAskeri amacli dalislar ise M O 1194 1195 yillarinda Truva savaslari sirasinda baslamis olup ilk faaliyetler ise dusman gemilerinin halatlarini kesmek ya da gemilerin altinda delikler acmaktan ibaretti Romalilar zamaninda ise dalgiclara karsi gemiler halat yerine zincir kullanmaya basladilar Tarihi kayitlara gore Buyuk Iskender M O 332 yilinda kusattigi Tyre limani simdiki Lubnan da onundeki su alti engellerini dalgiclar kullanarak temizletmis hatta kendisinin de cam bir fanus icerisinde dalarak dalgiclari denetlemistir Bu cagda Dogu Akdeniz de aktif su alti arama kurtarma isleri bir duzene baglanarak kanun kapsamina alindi Derinlik ve risk faktorleri hesaplanarak ucret cetvelleri buna gore duzenlenmistir Yunan tarihci Heredot Pers krali Xerxes in batik bir defineyi cikartmasi icin esir dalgic Scyllis i kullandigindan bahseder Leonardo da Vinci paletler ve dalis aletleri cizmis ve dalgica hava saglamak icin kafasina sarap tulumu gecirme fikrini ortaya atmissa da bugunku dalis malzemelerine cok benzeyen eskizler o donemde sadece kagit uzerinde kalmistir Bu belki de kayitlara gecen ilk SCUBA aparatidir Borelli adinda bir diger Italyan dalgic kullandigi havanin yeniden temizlenmesi gerektigini fark etmis bakir bir borudan gecirilen kirli havanin deniz suyu ile sogutularak temizlenme fikrini ortaya atmistir Bu da belki gunumuzdeki kapali devre modelinin oncusu sayilabilir Dalis canlari su altinda kalma suresini uzatan ilk basarili calisma olmustur 1691 yilinda Edmund HALLEY ilk dalis caninin patentini almistir O donemde Spalding adli bir Iskoc da canin ust bolumune ilave bir bolum koyarak buyuk bir gelisme sagladi Bunlarin ilk ornekleri iclerine hava hapsedilen dalis cani adi verilen aparatlar oldu Dalis caninda suyun icindekiler icin nefes alinabilecek bir ortam olusturulmaya calisiliyordu Ingiliz ve Fransizlar 16 yuzyilda deriden dalis elbiseleri yapmaya baslamislardi Su ustunden koruklenen hava 20 metre derindeki dalgica hortumlar vasitasiyla ulastiriliyordu Kasklar tamamen kapaliydi metalden yapilmisti Dalgic basinci kendi ayarliyordu John Lethbridge 1715 te ilk dalis kiyafetini W H James 1825 te uzerinde sikistirilmis hava bulunan elbiseyi uretti Henry Fleuss 1878 de yukariya bagimli olmayan bagimsiz donanimi ile 18 metreye indi 1908 de Friedrich Von Drieberg bir kutu icinde Triton adi verilen ve sikistirilmis hava bulunan sistem yapmis fakat calismamistir yalniz bu deneme sikistirilmis havanin dalicinin arkasina eklenerek gerekli havayi verebilen bir sistemin yapilabilecegi inancini dogurmustur 1918 yilinda Ohgushi adli Japon hava kaynagindan gelen hortumun uclarini disleriyle kontrol ederek dalislar gerceklestirmistir Fransiz deniz subayi Yves Le Prieur 1926 yilinda bugunku tuplerin atasi olabilecek bulusunun patentini aldi Celik bir tupe sikistirilan hava dalgicla birlikte derinlere iniyordu O aparatin eksigi olan surekli ayni miktarda hava saglayan akis vanasi 1943 te Jacques Yves Cousteau ve Emile Gagnan in gelistirmis olduklari dalis regulatorleri sayesinde giderildi Kaptan Yves Cosusteau ve Emile Gagnan basinca dayanikli tupler ve Demand istege bagli valfli regulatorler gelistirerek ilk kez acik devre SCUBA sistemine adapte ettiler Bu iki bilim adaminin basarilari yuzlerce yillik birikimin sonucuydu ve cihazla yaklasik 60 m derinlere basarili dalislar gerceklestirdiler Daha sonraki 20 yillik donemde Aqua Lung guvenirligi ve emniyetini tamamladi ve 1959 da Dunya Su Alti Aktiviteleri Konfederasyonu Confederation Mondiale des Activites Subaquatiques CMAS kuruldu ve Sportif Dalis dogdu Bu yeni sporun kurallari ve emniyetli ogretimini saglamak icin NAUI Milli Su Alti Egitmenleri Birligi ve 1967de PADI Profesyonel Dalis Egitmenleri Birligi kuruldu Sonraki yillarda da farkli kuruluslar dalis sporuna katki adina kurulmustur ve gunumuzde faal olarak bulunmaktadirlar Gerekli malzemelerGerek nefes tutularak gerekse de aletli dalista ile yapilan dalislarda kullanilan en temel malzemeler maske snorkel ve palettir Bu temel donanima A B C adi verilir Bu ekipmanlarin disinda su altinda hareket rahat hareket edebilmek ve keyifli bir dalis yapabilmek icin suyun kaldirma kuvvetine karsi onlem almak gerekir Dalicilar dalis sirasinda bir kemer yardimiyla agirlik kullanarak dalislarini gerceklestirirler Diger malzemeler ise dalis elbisesi islak yarik kuru kuru olmak uzere uc turdur nefes kaynagi regulator hava gostergesi derinlik gostergesi navigasyon BC ya da BCD denge yelegi pusula ve diger elektronik aletlerdir Su altinda iletisimSu altinda konusarak anlasmak normal sartlarda mumkun degildir Fakat dalicilarin guvenliklerinin saglanmasi dalis planinin eksiksiz gerceklestirilmesi hepsinden onemlisi sorunlarini net ve anlasilir bir sekilde birbirlerine aktarmalari icin iletisim kurmaya ihtiyaclari vardir Bu nedenle basit el isaretleri kullanirlar Dalis hastaliklariKurallara uyuldugu surece tehlikesi bulunmayan bu sporda kural ihlalleri veya diger olaganustu durumlarda bazi rahatsizliklar meydana gelebilmektedir Bunlara Dalis hastaliklari denir Dalis hastaliklarinin bircok nedeni vardir bunlar halihazirda var olan saglik problemleri alkol tuketimi yorgunluk gibi nedenler yuzunden gorulebilir Bunlarin yaninda dip suresi hizli cikis yukselme kilo gibi faktorler de etkilidir En cok karsilasilan dalis hastaliklarina ornek olarak Akciger Barotravmasi Dekompresyon Derinlik Sarhoslugu Bu ve diger hastaliklardan korunmanin en onemli iki yolu iyi egitim almak ve kurallara uymaktir Kaynakca US Navy Diving Manual Birlesik Devletler US Naval Sea Systems Command 2006 2 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2013 Arsivlenmis kopya 10 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2017 Arsivlenmis kopya 10 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2017