Gökada merkezi, Samanyolu Gökadası'nın dönüş merkezidir. Dünya'dan uzaklığı, Samanyolu'nun parlak noktası; Yay, Yılancı ve Akrep takımyıldızları yönünde, 25,000 ışık yılı (7.6 kpc)dir. Samanyolu'nun gökada merkezinde, Sagittarius A* süper büyük kütleli kara delik olduğu şüphesi vardır.
Varlığının kanıtı ve yeri
Görüş hattı boyunca yıldızlararası toz nedeniyle Gökada merkezi, morötesi veya yumuşak X-ışını dalgaboyları ile . Gökada merkeziyle ilgili bilgiler; gama ışını, katı X-ışını, kızılötesi, alt-milimetre ve radyo dalgaları gözlemleriyle elde edilmektedir.
Gökada merkezinin koordinatlarını ilk bulan, 1918 yılında küresel yıldız kümeleriyle ilgili çalışmaları sırasında Harlow Shapley olmuştur. içinde bunlar: SA 17s45d40.04sn, DA -29° 00' 28.1" (J2000 dönemi).
Süper büyük kütleli kara delik
Samanyolu gökadasının merkezi, Sagittarius A* (Sgr A) olarak bilinmektedir. New Mexico'daki ile elde edilen ayrıntılı radyo görüntülerinden Sgr A'nın iki koldan ibaret olduğu görülmüştür. Sgr A Batı ve Sgr A Doğu; SgrA Batı, termik diğeri ise termik olmayan radyasyon yayınlar. Termik kısımda iyonlaşmış hidrojen vardır. Bu iyonlaşmış gazın sebebi anlaşılamamıştır. Bunu açıklayabilen iki mekanizma ileri sürülmüştür. Sıcak O, B yıldızları ve Gökada merkezindeki çok yüksek bir enerji kaynağı. Ayrıca, Sgr A batı kolunun merkezinde termik olmayan çok küçük bir kaynak tespit edilmiştir. Buna Sgr A* denmektedir ve bunun Samanyolu gökadasının merkezi olduğu iddia edilmektedir. Bununla birlikte kızılötesi uydusu (IRAS) ile elde edilen gözlemlerden, IRS16 kaynağının da Samanyolu gökadasının merkezi olduğu ileri sürülmektedir. Sgr A* ile IRS 16 arasındaki açısal uzaklık birkaç yay saniyesi mertebesindedir. Bugün için Gökada merkezinin Sgr A* mı yoksa IRS 16 mı olduğu hala tartışılmaktadır. Bu gözlemlerden, Samanyolu gökadasının merkezinin bir sarmal yapıya sahip olduğu anlaşılmıştır. Merkezdeki bu sarmal yapının Samanyolu gökadasının sarmal yapısı ile bir ilgisi yoktur. Gökada merkezinden itibaren 2 ile 8 pc arasında moleküllerin bulunduğu bir disk bölgesi vardır. Bu bölgeye denir. Merkezden itibaren 700 pc uzaklıktaki ekseni etrafında hızla dönen bir vardır.
Gerek merkezdeki sarmal yapının oluşumunu açıklayabilen, gerekse yüksek hızlı gaz ve tozu Gökada merkezi etrafında tutan bir şey olmalı, yapılan dinamik hesaplardan Güneş kütlesindeki bir cisim, bu gazın yıldızlararası uzaya uçup gitmesini engellediği ileri sürülmüştür. Bu da yoğun süper kütleli bir karadeliktir. Diğer birçok Gökadanın çekirdeklerinde de meydana gelen olağanüstü aktiviteyi keşfeden gök bilimciler, bu Gökadaların merkezlerinde süper kütleli bir karadeliğin olabileceğini söylemektedirler.
Samanyolu gökadasının merkezinde 511 Kev ve 1.8 Mev mertebesinde Gama enerjisinin geldiği tespit edilmiştir. Bu 1.8 Mev'lik Gama enerjisi Al26'nın bozulmasına karşılık gelmektedir. Al26 ağır bir elementtir ve süpernova patlaması sırasında meydana gelebilir. O halde Samanyolu gökadasının merkezinde bir süpernova patlaması olmuştur ve büyük bir olasılıkla patlama sonucunda da bir karadelik meydana gelmiştir.
Bununla birlikte son çalışmalara kadar birçok gök bilimci, Samanyolu gökadasının merkezinde süper kütleli bir karadeliğin olabileceği fikri ile uyum içinde değildi. Buna delil olarak, Gökada merkezinin kızılötesi bir görüntüsünü elde eden Avustralyalı gök bilimci Allen, süperkütleli bir karadeliğin varlığını gösteren bir şey görememişti.
2008 yılında Hawaii, Arizona ve Kaliforniya () radyo teleskop bağlantılı çalışmaları sonucunda, Sagittarius A* çapı 0.3 AU (44 milyon kilometre) olarak hesaplandı.
Almanya'da Max Planck Enstitüsü'nden Alman bilim insanları, Şili'deki Avrupa Güney Gözlemevi'ni kullanarak, Gökada merkezindeki varlığını doğruladılar. Bilim insanlarının Samanyolu'nun merkezinde dönen 28 yıldızın hareketini izleyerek yaptıkları gözlemde, kara deliğin Güneş'ten 4 milyon kez daha ağır olduğu tespit edildi.
Galeri
- Samanyolu'nun merkezi.
- Spitzer Uzay Teleskobuyla elde edilen kızılötesi görüntü.
- Yay yakınındaki gece gökyüzü. Yay'ın ana yıldızları kırmızı ile işaretlenmiştir.
- Samanyolu merkezindeki genç ve büyük kütleli yıldızları gösteren kızılötesi görüntü.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "SINFONI in the Galactic Center: young stars and IR flares in the central light month". 10 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2009.
- ^ Schödel, R. (2002). "A star in a 15.2-year orbit around the supermassive black hole at the centre of the Milky Way". Nature. Cilt 419 (6908 bas.). ss. 694-696. doi:10.1038/nature01121.
- ^ Doeleman, Sheperd S. (2008). "Event-horizon-scale structure in the supermassive black hole candidate at that Galactic Centre". Nature. Cilt 455 (7209 bas.). ss. 78-80. doi:10.1038/nature07245.
- ^ Reynolds, Christopher S. (2008). "Bringing black holes into focus". Nature. Cilt 455 (7209 bas.). s. 39. doi:10.1038/455039a.
- ^ "Black hole confirmed in Milky Way". BBC. 9 Aralık 2008. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2008.
Konuyla ilgili yayınlar
- Eckart, A. (2005). The Black Hole at the Center of the Milky Way. Londra: Imperial College Press. ISBN .
- (2003). The Black Hole in the Center of Our Galaxy. Princeton: Princeton University Press. ISBN .
- Melia, Fulvio (2007). The Galactic Supermassive Black Hole. Princeton: Princeton University Press. ISBN .
Dış bağlantılar
- UCLA Galactic Center Group26 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics Galactic Center Group 4 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Galactic Supermassive Black Hole 2 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- APOD:
- Journey to the Center of the Galaxy10 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A Galactic Cloud of Antimatter5 Haziran 1997 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fast Stars Near the Galactic Center10 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- At the Center of the Milky Way8 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Galactic Centre Starscape 25 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Galactic Center on arxiv.org 17 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gokada merkezi Samanyolu Gokadasi nin donus merkezidir Dunya dan uzakligi Samanyolu nun parlak noktasi Yay Yilanci ve Akrep takimyildizlari yonunde 25 000 isik yili 7 6 kpc dir Samanyolu nun gokada merkezinde Sagittarius A super buyuk kutleli kara delik oldugu suphesi vardir 2MASS kizilotesi teleskop tarafindan gorulen Gokada merkezi Varliginin kaniti ve yeriGorus hatti boyunca yildizlararasi toz nedeniyle Gokada merkezi morotesi veya yumusak X isini dalgaboylari ile Gokada merkeziyle ilgili bilgiler gama isini kati X isini kizilotesi alt milimetre ve radyo dalgalari gozlemleriyle elde edilmektedir Gokada merkezinin koordinatlarini ilk bulan 1918 yilinda kuresel yildiz kumeleriyle ilgili calismalari sirasinda Harlow Shapley olmustur icinde bunlar SA 17s45d40 04sn DA 29 00 28 1 J2000 donemi Super buyuk kutleli kara delikBir galaksi merkezindeki dev kara deligin hayali temsili Samanyolu gokadasinin merkezi Sagittarius A Sgr A olarak bilinmektedir New Mexico daki ile elde edilen ayrintili radyo goruntulerinden Sgr A nin iki koldan ibaret oldugu gorulmustur Sgr A Bati ve Sgr A Dogu SgrA Bati termik digeri ise termik olmayan radyasyon yayinlar Termik kisimda iyonlasmis hidrojen vardir Bu iyonlasmis gazin sebebi anlasilamamistir Bunu aciklayabilen iki mekanizma ileri surulmustur Sicak O B yildizlari ve Gokada merkezindeki cok yuksek bir enerji kaynagi Ayrica Sgr A bati kolunun merkezinde termik olmayan cok kucuk bir kaynak tespit edilmistir Buna Sgr A denmektedir ve bunun Samanyolu gokadasinin merkezi oldugu iddia edilmektedir Bununla birlikte kizilotesi uydusu IRAS ile elde edilen gozlemlerden IRS16 kaynaginin da Samanyolu gokadasinin merkezi oldugu ileri surulmektedir Sgr A ile IRS 16 arasindaki acisal uzaklik birkac yay saniyesi mertebesindedir Bugun icin Gokada merkezinin Sgr A mi yoksa IRS 16 mi oldugu hala tartisilmaktadir Bu gozlemlerden Samanyolu gokadasinin merkezinin bir sarmal yapiya sahip oldugu anlasilmistir Merkezdeki bu sarmal yapinin Samanyolu gokadasinin sarmal yapisi ile bir ilgisi yoktur Gokada merkezinden itibaren 2 ile 8 pc arasinda molekullerin bulundugu bir disk bolgesi vardir Bu bolgeye denir Merkezden itibaren 700 pc uzakliktaki ekseni etrafinda hizla donen bir vardir Gerek merkezdeki sarmal yapinin olusumunu aciklayabilen gerekse yuksek hizli gaz ve tozu Gokada merkezi etrafinda tutan bir sey olmali yapilan dinamik hesaplardan 2x106 displaystyle 2x10 6 Gunes kutlesindeki bir cisim bu gazin yildizlararasi uzaya ucup gitmesini engelledigi ileri surulmustur Bu da yogun super kutleli bir karadeliktir Diger bircok Gokadanin cekirdeklerinde de meydana gelen olaganustu aktiviteyi kesfeden gok bilimciler bu Gokadalarin merkezlerinde super kutleli bir karadeligin olabilecegini soylemektedirler Samanyolu gokadasinin merkezinde 511 Kev ve 1 8 Mev mertebesinde Gama enerjisinin geldigi tespit edilmistir Bu 1 8 Mev lik Gama enerjisi Al26 nin bozulmasina karsilik gelmektedir Al26 agir bir elementtir ve supernova patlamasi sirasinda meydana gelebilir O halde Samanyolu gokadasinin merkezinde bir supernova patlamasi olmustur ve buyuk bir olasilikla patlama sonucunda da bir karadelik meydana gelmistir Bununla birlikte son calismalara kadar bircok gok bilimci Samanyolu gokadasinin merkezinde super kutleli bir karadeligin olabilecegi fikri ile uyum icinde degildi Buna delil olarak Gokada merkezinin kizilotesi bir goruntusunu elde eden Avustralyali gok bilimci Allen superkutleli bir karadeligin varligini gosteren bir sey gorememisti 2008 yilinda Hawaii Arizona ve Kaliforniya radyo teleskop baglantili calismalari sonucunda Sagittarius A capi 0 3 AU 44 milyon kilometre olarak hesaplandi Almanya da Max Planck Enstitusu nden Alman bilim insanlari Sili deki Avrupa Guney Gozlemevi ni kullanarak Gokada merkezindeki varligini dogruladilar Bilim insanlarinin Samanyolu nun merkezinde donen 28 yildizin hareketini izleyerek yaptiklari gozlemde kara deligin Gunes ten 4 milyon kez daha agir oldugu tespit edildi Galeri Samanyolu nun merkezi Spitzer Uzay Teleskobuyla elde edilen kizilotesi goruntu Yay yakinindaki gece gokyuzu Yay in ana yildizlari kirmizi ile isaretlenmistir Samanyolu merkezindeki genc ve buyuk kutleli yildizlari gosteren kizilotesi goruntu Ayrica bakinizGokada koordinat sistemiKaynakca SINFONI in the Galactic Center young stars and IR flares in the central light month 10 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2009 Schodel R 2002 A star in a 15 2 year orbit around the supermassive black hole at the centre of the Milky Way Nature Cilt 419 6908 bas ss 694 696 doi 10 1038 nature01121 Doeleman Sheperd S 2008 Event horizon scale structure in the supermassive black hole candidate at that Galactic Centre Nature Cilt 455 7209 bas ss 78 80 doi 10 1038 nature07245 Reynolds Christopher S 2008 Bringing black holes into focus Nature Cilt 455 7209 bas s 39 doi 10 1038 455039a Black hole confirmed in Milky Way BBC 9 Aralik 2008 15 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2008 Konuyla ilgili yayinlarEckart A 2005 The Black Hole at the Center of the Milky Way Londra Imperial College Press ISBN 1860945678 2003 The Black Hole in the Center of Our Galaxy Princeton Princeton University Press ISBN 0691095051 Melia Fulvio 2007 The Galactic Supermassive Black Hole Princeton Princeton University Press ISBN 9780691131290 Dis baglantilarUCLA Galactic Center Group26 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics Galactic Center Group 4 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Galactic Supermassive Black Hole 2 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde APOD Journey to the Center of the Galaxy10 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Galactic Cloud of Antimatter5 Haziran 1997 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fast Stars Near the Galactic Center10 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde At the Center of the Milky Way8 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Galactic Centre Starscape25 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Galactic Center on arxiv org 17 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde