Gryneion, Gryneia, Türkiye'nin İzmir ilinin Aliağa ilçesi sınırları içinde bulunan Yenişakran beldesi yakınlarındaki bir antik kenttir. Çandarlı Körfezi kenarındadır. 12 büyük Aiol kentinden biri sayılır. Kentin, denize bir dil gibi uzanan yarımadası üzerinde tanrı Apollon'un tapınağı vardı. Gryneion önemli bir kehanet merkeziydi.
Gryneion ören yeri | |
Konum | İzmir, Aliağa |
---|---|
Bölge | Aiolis |
Tür | Yerleşim |
Tarihçe | |
Kuruluş | MÖ 2. binyıl |
Devir(ler) | Geometrik, Arkaik, Klasik |
Sit ayrıntıları | |
Durum | Restore |
MÖ 334'te, Doğu ülkelerini fethetmek için Anadolu'ya gelecek Büyük İskender'in önünü açmak için yöreye gelen komutan Parmenion tarafından, direnmeleri önelemek, diğer kentlere örnek olması için yakıldı.Bundan sonra Gryneion yavaş yavaş önemini kaybetti.
Konumu ve Çevresel Özellikleri
Çandarlık Körfezi'ne dil biçiminde uzanan Temaşalık Burnu üzerindedir.
Tarihçe
Araştırma ve kazı
1883 yılında Fransızlar tarafından sadece birkaç gün süren kazılar yapılmıştır. 1957 yılında İzmir-Çanakkale karayolunun yapımı sırasında birçok mezar tahrip edilmiş ve büyük boyutlarda bir mozaik bulunarak üzeri kapatılmıştır. 1973 yılında Bergama Müzesi'nin gerçekleştirdiği kazılarda mozaik tekrar ortaya çıkarılmıştır. Bu kazılar 1973-75 yılları arasında devam etmiştir. 1992 yılında İzmir Müzesi Müdürü T. Özkan tarafından bir kurtarma kazısı yapılmıştır.
Tabakalanma
Buluntular
Mimari
Nekropolis
Yarımada üzerinde gerçekleştirilen kazılarda MÖ 2. binyıl ve Klasik Dönem seramiklerinin karışık olarak bulunduğu tarım toprağının kaldırılmasından sonra, aşırı şekilde tahribata uğramış bir mimari tabaka ile karşılaşılmış, bu kesimdeki çalışmalara 50 cm derinlikte anakayanın ortaya çıkması ile son verilmiştir. Tarım toprağı kaldırıldıktan sonra yoğun bir tahribatın gözlendiği mimari tabaka ile karşılaşılmıştır. Nekropolis alanında yapılan sondajlardan 50 cm derinlikte bir mezar ortaya çıkarılmıştır. Diğer yapılan sondajda ise bitki örtüsünün altında tahrip edilmiş durumda 3 adet mezar ortaya çıkarılmış ve 3 m derinlikte 1 adet monoblok lahit ortaya çıkarılmış, bu alanda 3 m derinliğe kadar sürdürülen çalışmalarda herhangi bir mezar bulgusuna rastlanmamıştır. 10 no'lu sondajda tarım toprağı içinde tarım faaliyetleri ve erozyonla tahribata uğramış lahitlere ait parçalar bulunmuştur. Bu buluntuların kaldırılmasından sonra, 80 cm derinlikte, plaka taşlardan oluşmuş ve semerdam kapağa sahip bir mezar açığa çıkarılmıştır. Deniz seviyesine yakın olan bu mezarın içinin su ile dolu olduğu gözlenmiştir. Ayrıca buluntular arasında Aiol Orientalizan seramik örnekleri de yer almaktadır.
Mezar
1992 yılında Nekropolis alanında gerçekleştirilen kazılarda 11 sondaj açılmış, bunlardan 4, 7, 8, 10 ve 11 no'lu olanlarda mezarlar açığa çıkarılmıştır. Sondajlar sonucunda Gryneion Nekropolisi'nde, monoblok kireçtaşı lahitler, plaka kireç taşı bloklarla oluşturulan sanduka mezarlar, kremasyon mezarlar, amphora mezarlar, inhumasyon türü mezarlar ve urne mezarların varlığı gözlenmiştir. 4 no'lu sondajda 1 adet mezar ortaya çıkarılmış, ancak tahrip edildiği için buluntu vermemiştir. 7 no'lu sondajda 3 adet monoblok lahit ortaya çıkarılmıştır.
Çanak çömlek
1992 yılında kurtarma kazısı başlamadan önce yapılan yüzey araştırmasında yarımadanın doğu kesiminde Geometrik, Arkaik ve Klasik Dönem'e ait seramik parçaları, yarımadanın kuzey kesiminde ise MÖ 6. ve 5. yüzyıllara ait siyah ve kırmızı figür tekniğinde boyalı Attika seramik parçaları bulunmuştur. Aynı sezon içinde gerçekleştirilen kurtarma kazısında, yarımada ve nekropolis olmak üzere iki alanda çalışılmıştır. Yarımada üzerinde H-15 plankaresinde yapılan çalışmalarda tarım toprağı içerisinde MÖ 2. binyıl ve Klasik Dönem seramikleri ile birlikte yoğun olarak MÖ 4. yüzyıl 'a ait amphora ve büyük mutfak kaplarına ait parçalar ele geçmiştir. Ele geçen bu seramik parçaları arasında pişmiş topraktan imal edilmiş ekmek pişirme tavası da yer almaktadır. Yarımada üzerindeki ikinci kazı çalışması, doğu kesiminde T-18 plankaresinde gerçekleştirilmiş, bu kesimde de yine H-15 plankaresinde olduğu gibi, üst seviyelerde karışık bir mimari ile birlikte MÖ 4. yüzyıl 'a ait amphora ve diğer seramik parçalarının varlığı gözlenmiştir. Tarım toprağı derinliğinden sonra sürdürülen çalışmalarda, tahribata uğrayan mimarinin taban seviyesinde, MÖ 4. yüzyıl 'a ait siyah firnisli Attika vazoları ele geçmiştir. 92-4 no'lu mezarda Attika stilinde ancak yerli olarak üretilmiş, palmetli kylix ile gözlü skyphos, 92-7 no'lu mezarda, bantlı skyphos ile basit bir tabak ele geçmiştir. 8 no'lu sondajda dolgu toprağı içinde in situ olmayan Attika malı palmetli ile Korinth Orientalizan ve diğer Attika vazolarına ait parçalar bulunmuştur. 10 no'lu sondajda ortaya çıkarılan mezar içinden Attika siyah figür tekniğinde bezenmiş kylix, lekythos ve skyphos ele geçmiştir. Yine bu sondajda 92-1K no'lu kremasyon mezar yonca ağızlı oinokhoesi ile birlikte bulunmuştur. 11 no'lu sondajda ise açığa çıkarılan ve iki parça blok taşla örtülen sanduka mezar içinde, iskeletin karın hizasında, Attika malı siyah firnisli kantharos bulunmuştur.
Yorum ve tarihleme
Gryneion Nekropolisi'nde gerçekleştirilen kazılarda ortaya çıkarılan mezarlarda yön birliği olmadığı, mezar hediyelerinin ise monoblok taş lahitlerde mezarın içine bırakıldığı görülmüştür. Mezar türleri ve buluntular açısından bakıldığında, Gryneion Nekropolisi ile Troas, Aiolis ve İonia nekropolisleri benzer özellikler taşımaktadır. Ancak mezar konteksleri açısında değerlendirildiğinde, özellikle MÖ geç 6. yüzyıl ve 5. yüzyıl'da Tenedos, Dardanos ve Assos nekropolislerinde açığa çıkarılan kontekslerle benzer oldukları görülür.
Kaynakça
Genel
- Strabon, Coğrafya. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 1987
- Bilge Umar, Aolis, İnkılâp Yayınevi
- George E. Bean, Eski Çağda Ege Bölgesi, Arion Yayınevi,1992
Özel
Dış bağlantılar
- Gryneion'daki sikkeler 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gryneion Gryneia Turkiye nin Izmir ilinin Aliaga ilcesi sinirlari icinde bulunan Yenisakran beldesi yakinlarindaki bir antik kenttir Candarli Korfezi kenarindadir 12 buyuk Aiol kentinden biri sayilir Kentin denize bir dil gibi uzanan yarimadasi uzerinde tanri Apollon un tapinagi vardi Gryneion onemli bir kehanet merkeziydi GryneionGryneion oren yeriKonumIzmir AliagaBolgeAiolisTurYerlesimTarihceKurulusMO 2 binyilDevir ler Geometrik Arkaik KlasikSit ayrintilariDurumRestoreApollon bustu Roma MO 334 te Dogu ulkelerini fethetmek icin Anadolu ya gelecek Buyuk Iskender in onunu acmak icin yoreye gelen komutan Parmenion tarafindan direnmeleri onelemek diger kentlere ornek olmasi icin yakildi Bundan sonra Gryneion yavas yavas onemini kaybetti Konumu ve Cevresel OzellikleriCandarlik Korfezi ne dil biciminde uzanan Temasalik Burnu uzerindedir TarihceArastirma ve kazi1883 yilinda Fransizlar tarafindan sadece birkac gun suren kazilar yapilmistir 1957 yilinda Izmir Canakkale karayolunun yapimi sirasinda bircok mezar tahrip edilmis ve buyuk boyutlarda bir mozaik bulunarak uzeri kapatilmistir 1973 yilinda Bergama Muzesi nin gerceklestirdigi kazilarda mozaik tekrar ortaya cikarilmistir Bu kazilar 1973 75 yillari arasinda devam etmistir 1992 yilinda Izmir Muzesi Muduru T Ozkan tarafindan bir kurtarma kazisi yapilmistir TabakalanmaBuluntularMimari Nekropolis Yarimada uzerinde gerceklestirilen kazilarda MO 2 binyil ve Klasik Donem seramiklerinin karisik olarak bulundugu tarim topraginin kaldirilmasindan sonra asiri sekilde tahribata ugramis bir mimari tabaka ile karsilasilmis bu kesimdeki calismalara 50 cm derinlikte anakayanin ortaya cikmasi ile son verilmistir Tarim topragi kaldirildiktan sonra yogun bir tahribatin gozlendigi mimari tabaka ile karsilasilmistir Nekropolis alaninda yapilan sondajlardan 50 cm derinlikte bir mezar ortaya cikarilmistir Diger yapilan sondajda ise bitki ortusunun altinda tahrip edilmis durumda 3 adet mezar ortaya cikarilmis ve 3 m derinlikte 1 adet monoblok lahit ortaya cikarilmis bu alanda 3 m derinlige kadar surdurulen calismalarda herhangi bir mezar bulgusuna rastlanmamistir 10 no lu sondajda tarim topragi icinde tarim faaliyetleri ve erozyonla tahribata ugramis lahitlere ait parcalar bulunmustur Bu buluntularin kaldirilmasindan sonra 80 cm derinlikte plaka taslardan olusmus ve semerdam kapaga sahip bir mezar aciga cikarilmistir Deniz seviyesine yakin olan bu mezarin icinin su ile dolu oldugu gozlenmistir Ayrica buluntular arasinda Aiol Orientalizan seramik ornekleri de yer almaktadir Mezar 1992 yilinda Nekropolis alaninda gerceklestirilen kazilarda 11 sondaj acilmis bunlardan 4 7 8 10 ve 11 no lu olanlarda mezarlar aciga cikarilmistir Sondajlar sonucunda Gryneion Nekropolisi nde monoblok kirectasi lahitler plaka kirec tasi bloklarla olusturulan sanduka mezarlar kremasyon mezarlar amphora mezarlar inhumasyon turu mezarlar ve urne mezarlarin varligi gozlenmistir 4 no lu sondajda 1 adet mezar ortaya cikarilmis ancak tahrip edildigi icin buluntu vermemistir 7 no lu sondajda 3 adet monoblok lahit ortaya cikarilmistir Canak comlek 1992 yilinda kurtarma kazisi baslamadan once yapilan yuzey arastirmasinda yarimadanin dogu kesiminde Geometrik Arkaik ve Klasik Donem e ait seramik parcalari yarimadanin kuzey kesiminde ise MO 6 ve 5 yuzyillara ait siyah ve kirmizi figur tekniginde boyali Attika seramik parcalari bulunmustur Ayni sezon icinde gerceklestirilen kurtarma kazisinda yarimada ve nekropolis olmak uzere iki alanda calisilmistir Yarimada uzerinde H 15 plankaresinde yapilan calismalarda tarim topragi icerisinde MO 2 binyil ve Klasik Donem seramikleri ile birlikte yogun olarak MO 4 yuzyil a ait amphora ve buyuk mutfak kaplarina ait parcalar ele gecmistir Ele gecen bu seramik parcalari arasinda pismis topraktan imal edilmis ekmek pisirme tavasi da yer almaktadir Yarimada uzerindeki ikinci kazi calismasi dogu kesiminde T 18 plankaresinde gerceklestirilmis bu kesimde de yine H 15 plankaresinde oldugu gibi ust seviyelerde karisik bir mimari ile birlikte MO 4 yuzyil a ait amphora ve diger seramik parcalarinin varligi gozlenmistir Tarim topragi derinliginden sonra surdurulen calismalarda tahribata ugrayan mimarinin taban seviyesinde MO 4 yuzyil a ait siyah firnisli Attika vazolari ele gecmistir 92 4 no lu mezarda Attika stilinde ancak yerli olarak uretilmis palmetli kylix ile gozlu skyphos 92 7 no lu mezarda bantli skyphos ile basit bir tabak ele gecmistir 8 no lu sondajda dolgu topragi icinde in situ olmayan Attika mali palmetli ile Korinth Orientalizan ve diger Attika vazolarina ait parcalar bulunmustur 10 no lu sondajda ortaya cikarilan mezar icinden Attika siyah figur tekniginde bezenmis kylix lekythos ve skyphos ele gecmistir Yine bu sondajda 92 1K no lu kremasyon mezar yonca agizli oinokhoesi ile birlikte bulunmustur 11 no lu sondajda ise aciga cikarilan ve iki parca blok tasla ortulen sanduka mezar icinde iskeletin karin hizasinda Attika mali siyah firnisli kantharos bulunmustur Yorum ve tarihleme Gryneion Nekropolisi nde gerceklestirilen kazilarda ortaya cikarilan mezarlarda yon birligi olmadigi mezar hediyelerinin ise monoblok tas lahitlerde mezarin icine birakildigi gorulmustur Mezar turleri ve buluntular acisindan bakildiginda Gryneion Nekropolisi ile Troas Aiolis ve Ionia nekropolisleri benzer ozellikler tasimaktadir Ancak mezar konteksleri acisinda degerlendirildiginde ozellikle MO gec 6 yuzyil ve 5 yuzyil da Tenedos Dardanos ve Assos nekropolislerinde aciga cikarilan kontekslerle benzer olduklari gorulur KaynakcaGenel Strabon Cografya Arkeoloji ve Sanat Yayinlari Istanbul 1987 Bilge Umar Aolis Inkilap Yayinevi George E Bean Eski Cagda Ege Bolgesi Arion Yayinevi 1992 Ozel a b c d e f g h Haberler TAY Projesi Turkiye Arkeolojik Yerlesmeleri TAY Projesi 7 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2021 Dis baglantilarGryneion daki sikkeler 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde