I. Mirza Muhammed Han, Bakü Hanlığı'nın kurucu hanıydı.
I. Mirza Muhammed Han | |
---|---|
Hüküm süresi | 1747 – 1768 |
Taç giymesi | 1747 |
Önce gelen | Gilan Galem (Afşariler valisi olarak) |
Sonra gelen | Malih Muhammed Han |
Doğum | 1727 Bakü |
Ölüm | 17 Ekim 1768 (40–41 yaşlarında) Bakü |
Defin | Kerbela |
Hanedan | Bakühanoğulları |
Babası | |
Dini | Müslüman |
Arka plan
Büyük dedesi Mahammadhuseyn Bey ve dedesi Heybet Bey 1592'de İran'dan Bakü'ye gelmiş ve çeşitli komutanlık görevlerinde bulunmuşlardı. Babası Dergah Kulu Bey, Mashtaga'da şehri ele geçiren ve Safeviler tarafından atanan Sultan'ı öldüren bir toprak sahibiydi, daha sonra kendini Han olarak adlandırmaya başladı ve Selim han'ı Abşeron naibi olarak atadı. Gazikumu Surhay Hanı güçlerini ve daha sonra Şirvanlı Hacı Davud'u yendi ve hükümdarlığını Şabran ve Kobustan'a kadar genişletti. Kaleyi 1723'te 700 askerle Mikhail Matyushkin'e teslim etti ve Rus İmparatorluğu tarafından yerel hükümdar olarak kabul edildi.
Yaşamı
1727 yılında Bakü'de doğdu. Babası en az 1731'e kadar hüküm sürdü. Ancak vatana ihanetle suçlandı ve bilinmeyen bir yılda görevden alındı. Yeniden Nadir Şah'a katıldı ve 1738'de bir savaşta öldürüldü. 'ndan sonra Nadir Şah, Gilan'dan belirli bir Galem'i Bakü Sultanı olarak atadı, ayrıca Aşur Han Afşar'ı Sabunçu, Keşle ve Zabrat da dahil olmak üzere Abşeron Yarımadası'ndaki topraklarla ödüllendirdi. Torunu olan Malik Muhammed Han'ın oğlu onun adını almıştır. Ayrıca torunu Mirza Muhammed'i 11 yaşında han olarak kabul etti.
Saltanatı
Nadir'in düşüşünden yararlanarak şehri ele geçirdi ve Sultan'ı öldürdü, 1747'de eski naip Selim Han'ın büyük oğlu Muhammed Selim Bey'i yeni sultan olarak atadı. Nadir Şah'ın eski bir amirali ve Langarud tersanesinin şefi olduğu için görevine başlar başlamaz yaptığı ilk işi donanmayı yeniden inşa etmekti.
Yeni Afşar Şah İbrahim Afşar'ın Kuzey Azerbaycan hanlıklarından takviye talep etmesiyle 1749'da durum değişti. Tüm hanlardan sadece Şirvan Hacı Muhammed Ali Han yeni Pers şahına itaat etti.Karabağ, Şeki, Bakü, Salyan ve Kabala Sultanlığı bağımsızlıklarını korumaya çalışırken, Şamahı'yı ittifakla işgal ederek Hacı Muhammed'i Afşarîlere boyun eğmeyeceğine yemin etmeye zorladı. Hacı Muhammed kısa süre sonra tahttan indirildi ve yerine Hacı Çelebi tarafından atanan bir yüzbaşı geldi. Bölgesel siyasetin bir diğer oyuncusu, Şahsevan kabilesinin reisi olan maceracı Ahmed Şahseven Han idi. Hanları Hacı Çelebi'nin üstünlüğüne son vermeye çağırdı. Mirza Muhammed, Ahmed Han'ın yanında yer aldı, ancak savaş bir felaketti ve Mirza Muhammed hayatını zar zor kurtardı.
Yeni taç giydirilen Şahruh Afşar'ın işgalinden kaçmak için büyükelçisi Hacı Fehim'i Rusya'nın himayesi için Astrahan'a gönderdi. Daha sonra 1758'de Kuba hanı Hüseynali Han ile ittifak kurdu.
1756'da oğlunu Şahsevenli Ahmed Han'ın kızıyla nişanladı. Ancak Salyan hanı İbrahim Rudbar Han, Ahmed Han'ın ölümünden yararlanarak onu evlenmeden önce ele geçirdi. Mirza Muhammed Han, Salyan Han ile savaşmaya karar verdi ve hatta Kura'yı geçmek için iki köprü inşa etti. Bu seferin sonuçları hakkında bilgi bulunmuyor, verilere göre bu sefer hiç gerçekleşmedi, çünkü 1757'de Kuba'nın veliahtı Fatali ve ordusu Salyan hanlığına saldırdı, İbrahim Han'ı kovdu ve Salyan'ı Kuba'ya ilhak etti.
Gelecek yıl, İran'dan bir başka tehdit-Muhammed Hasan Han Azerbaycan'a ilerledi. Mirza Muhammed, ilk başta Şahverdi Han ile başarısız bir şekilde ilişki kurmaya çalıştı, ancak kötü olasılıkları düşünerek, Hacı Abdul Ali'yi haraçlarla Muhammed Hasan'a gönderdi. Daha fazla önlem olarak, John Elton önderliğinde bir deniz şirketi işe aldı, emrinde 3 savaş gemisi ve 3 ticaret gemisi bulunuyordu.
Kısa süre sonra Kubalı Fatali Han'ın hükümdarlığını kabul etti ve Muji Kalesi'nin ele geçirilmesi gibi askeri seferlere katılmaya başladı. Bu ittifakı, siyasetten neredeyse tamamen ayrıldıktan sonra oğlunu Fatali Han'ın kız kardeşiyle evlendirerek güçlendirdi. 17 Ekim 1768'de öldü. Vücudu alındı ve Kerbela'ya gömüldü.
Ailesi
Mardakan ve Shagan'ı yöneten Hadi Bey adında bir erkek kardeşi vardı. Dört oğlu hayatta kaldı:
- Malik Muhammed Han (1768-1784)
- II. Mirza Muhammed Han (1784-1791)
- Muhammedkulu Han (1791-1792)
- Hacı Alikulu Ağa
- Hüseyinkulu Han (h. 1792-1806)
- Mehdikulu Ağa
- Hacı Abdulhüseyin Ağa
Kaynakça
- ^ Zonn 2010, s. 65.
- ^ Bloom 2009, s. 464.
- ^ a b The fall of the Safavī dynasty and the Afghan occupation of Persia. University Press. 1958. s. 246. OCLC 2872199.
- ^ a b Gülüstani-İräm. Bakı: Xatun Plyus. 2010. s. 156. ISBN . OCLC 837882352.
- ^ Bakikhanov (2010), pp. 157
- ^ Ashurbeyli (1992), p.218
- ^ Ashurbeyli, p. 274
- ^ Lerch J. J., «Nachricht von der zweiten Reise nach Persien, welche der Keisereliche Russische Collegienrath J. J. Lerch von 1745 bis 1747, gethan hat» (Biischings «Magazin», Bd. X, Hamburg, 1776) p.450 (in German)
- ^ Iskenderova M.S. The Baku Khanate, Baku: Çaşıoğlu, 1999, p.68
- ^ Iskenderova, p.71
Kaynaklar
- Bloom, Jonathan; Blair, Sheila, (Ed.) (2009). "Mardakan". Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture. Oxford University Press. ISBN .
- Zonn, Igor S.; Kosarev, Aleksey N; Glantz, Michael H.; Kostianoy, Andrey G., (Ed.) (2010). "Baku Khanate". The Caspian Sea Encyclopedia. Springer Science & Business Media. ISBN .
- Ashurbeyli, Sara (1992) History of Baku:Medieval Ages, Baku
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Mirza Muhammed Han Baku Hanligi nin kurucu haniydi I Mirza Muhammed HanHukum suresi1747 1768Tac giymesi1747Once gelenGilan Galem Afsariler valisi olarak Sonra gelenMalih Muhammed HanDogum1727 BakuOlum17 Ekim 1768 40 41 yaslarinda BakuDefinKerbelaHanedanBakuhanogullariBabasiDiniMuslumanArka planBuyuk dedesi Mahammadhuseyn Bey ve dedesi Heybet Bey 1592 de Iran dan Baku ye gelmis ve cesitli komutanlik gorevlerinde bulunmuslardi Babasi Dergah Kulu Bey Mashtaga da sehri ele geciren ve Safeviler tarafindan atanan Sultan i olduren bir toprak sahibiydi daha sonra kendini Han olarak adlandirmaya basladi ve Selim han i Abseron naibi olarak atadi Gazikumu Surhay Hani guclerini ve daha sonra Sirvanli Haci Davud u yendi ve hukumdarligini Sabran ve Kobustan a kadar genisletti Kaleyi 1723 te 700 askerle Mikhail Matyushkin e teslim etti ve Rus Imparatorlugu tarafindan yerel hukumdar olarak kabul edildi Yasami1727 yilinda Baku de dogdu Babasi en az 1731 e kadar hukum surdu Ancak vatana ihanetle suclandi ve bilinmeyen bir yilda gorevden alindi Yeniden Nadir Sah a katildi ve 1738 de bir savasta olduruldu ndan sonra Nadir Sah Gilan dan belirli bir Galem i Baku Sultani olarak atadi ayrica Asur Han Afsar i Sabuncu Kesle ve Zabrat da dahil olmak uzere Abseron Yarimadasi ndaki topraklarla odullendirdi Torunu olan Malik Muhammed Han in oglu onun adini almistir Ayrica torunu Mirza Muhammed i 11 yasinda han olarak kabul etti SaltanatiNadir in dususunden yararlanarak sehri ele gecirdi ve Sultan i oldurdu 1747 de eski naip Selim Han in buyuk oglu Muhammed Selim Bey i yeni sultan olarak atadi Nadir Sah in eski bir amirali ve Langarud tersanesinin sefi oldugu icin gorevine baslar baslamaz yaptigi ilk isi donanmayi yeniden insa etmekti Yeni Afsar Sah Ibrahim Afsar in Kuzey Azerbaycan hanliklarindan takviye talep etmesiyle 1749 da durum degisti Tum hanlardan sadece Sirvan Haci Muhammed Ali Han yeni Pers sahina itaat etti Karabag Seki Baku Salyan ve Kabala Sultanligi bagimsizliklarini korumaya calisirken Samahi yi ittifakla isgal ederek Haci Muhammed i Afsarilere boyun egmeyecegine yemin etmeye zorladi Haci Muhammed kisa sure sonra tahttan indirildi ve yerine Haci Celebi tarafindan atanan bir yuzbasi geldi Bolgesel siyasetin bir diger oyuncusu Sahsevan kabilesinin reisi olan maceraci Ahmed Sahseven Han idi Hanlari Haci Celebi nin ustunlugune son vermeye cagirdi Mirza Muhammed Ahmed Han in yaninda yer aldi ancak savas bir felaketti ve Mirza Muhammed hayatini zar zor kurtardi Yeni tac giydirilen Sahruh Afsar in isgalinden kacmak icin buyukelcisi Haci Fehim i Rusya nin himayesi icin Astrahan a gonderdi Daha sonra 1758 de Kuba hani Huseynali Han ile ittifak kurdu 1756 da oglunu Sahsevenli Ahmed Han in kiziyla nisanladi Ancak Salyan hani Ibrahim Rudbar Han Ahmed Han in olumunden yararlanarak onu evlenmeden once ele gecirdi Mirza Muhammed Han Salyan Han ile savasmaya karar verdi ve hatta Kura yi gecmek icin iki kopru insa etti Bu seferin sonuclari hakkinda bilgi bulunmuyor verilere gore bu sefer hic gerceklesmedi cunku 1757 de Kuba nin veliahti Fatali ve ordusu Salyan hanligina saldirdi Ibrahim Han i kovdu ve Salyan i Kuba ya ilhak etti Gelecek yil Iran dan bir baska tehdit Muhammed Hasan Han Azerbaycan a ilerledi Mirza Muhammed ilk basta Sahverdi Han ile basarisiz bir sekilde iliski kurmaya calisti ancak kotu olasiliklari dusunerek Haci Abdul Ali yi haraclarla Muhammed Hasan a gonderdi Daha fazla onlem olarak John Elton onderliginde bir deniz sirketi ise aldi emrinde 3 savas gemisi ve 3 ticaret gemisi bulunuyordu Kisa sure sonra Kubali Fatali Han in hukumdarligini kabul etti ve Muji Kalesi nin ele gecirilmesi gibi askeri seferlere katilmaya basladi Bu ittifaki siyasetten neredeyse tamamen ayrildiktan sonra oglunu Fatali Han in kiz kardesiyle evlendirerek guclendirdi 17 Ekim 1768 de oldu Vucudu alindi ve Kerbela ya gomuldu AilesiMardakan ve Shagan i yoneten Hadi Bey adinda bir erkek kardesi vardi Dort oglu hayatta kaldi Malik Muhammed Han 1768 1784 II Mirza Muhammed Han 1784 1791 Muhammedkulu Han 1791 1792 Haci Alikulu Aga Huseyinkulu Han h 1792 1806 Mehdikulu Aga Haci Abdulhuseyin AgaKaynakca Zonn 2010 s 65 Bloom 2009 s 464 a b The fall of the Safavi dynasty and the Afghan occupation of Persia University Press 1958 s 246 OCLC 2872199 a b Gulustani Iram Baki Xatun Plyus 2010 s 156 ISBN 978 995221045 3 OCLC 837882352 Bakikhanov 2010 pp 157 Ashurbeyli 1992 p 218 Ashurbeyli p 274 Lerch J J Nachricht von der zweiten Reise nach Persien welche der Keisereliche Russische Collegienrath J J Lerch von 1745 bis 1747 gethan hat Biischings Magazin Bd X Hamburg 1776 p 450 in German Iskenderova M S The Baku Khanate Baku Casioglu 1999 p 68 Iskenderova p 71KaynaklarBloom Jonathan Blair Sheila Ed 2009 Mardakan Grove Encyclopedia of Islamic Art amp Architecture Oxford University Press ISBN 9780195309911 Zonn Igor S Kosarev Aleksey N Glantz Michael H Kostianoy Andrey G Ed 2010 Baku Khanate The Caspian Sea Encyclopedia Springer Science amp Business Media ISBN 978 3642115240 Ashurbeyli Sara 1992 History of Baku Medieval Ages Baku 9789952421675